Κάθε άτομο που επιθυμεί να δώσει αίμα καλείται να απαντήσει σε κάποιες ερωτήσεις, προκειμένου να σκιαγραφηθεί ένα ιστορικό σεξουαλικής δραστηριότητας.
Μέχρι, μάλιστα, τον Ιανουάριο του 2022, το σχετικό αυτό έντυπο περιελάμβανε την πρόβλεψη ότι δεν μπορεί να γίνει εθελοντής αιμοδότης, όποιος είχε συνάψει έστω και μία ομοφυλοφιλική σχέση από το 1977.
Ευτυχώς, η αναφορά αυτή αφαιρέθηκε καταργώντας τη ρατσιστική απαγόρευση των γκέι/bi/pan ατόμων από την αιμοδοσία, δίνοντας τη θέση του σε ένα νέο έντυπο, στο οποίο ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν αναγνωρίζεται ως κάποιο κριτήριο.
Πρόσφατα, ένα φιλικό μου άτομο θέλησε να δώσει αίμα. Πηγαίνοντας, λοιπόν, στη μονάδα υγείας του ζητήθηκε να συμπληρώσει το νέο έντυπο αιμοδοσίας. Ολοκληρώνοντας τη διαδικασία αιμοδοσίας επικοινώνησε μαζί μου, αφού αναγνώρισε κάποιες προβληματικές στο έντυπο και συγκεκριμένα στο κομμάτι σχετικά με το «ποιος δεν πρέπει να δώσει αίμα».
Μεταξύ άλλων, το έντυπο αυτό αναφέρει: «(δεν μπορεί να δώσει αίμα) Όποιο ή όποια έχει τους τελευταίους μήνες σεξουαλική επαφή με σύντροφο που πληρωνόταν με χρήματα ή ναρκωτικά για να κάνει σεξ».
Στο έντυπο αναφέρεται επίσης ότι αποκλείονται, μεταξύ άλλων, τα άτομα «που έχουν πάρει PrEP ή PEP για πρόληψη του HIV προ ή μετά τη σεξουαλική επαφή» ή «που έχουν κάνει χρήση ψυχοδραστικών ουσιών πριν και κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής (chemsex)».
Προβληματισμένος αρκετά με αυτές τις αναφορές στο νέο φυλλάδιο αιμοδοσίας, επικοινώνησα με σχετικούς φορείς και οργανώσεις για να μου πουν τη γνώμη τους. Διαβάστε παρακάτω τις απαντήσεις τους.
Για αντιεπιστημονικό και αυθαίρετο αποκλεισμό κάνει λόγο ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος «Θετική Φωνή», τονίζοντας ότι τέτοιες γενικεύσεις είναι στιγματιστικές. Συγκεκριμένα αναφέρει:
«Ο αποκλεισμός των ατόμων που κατά το τελευταίο έτος έχουν κάνει χρήση ψυχοτρόπων ουσιών ή είχαν σεξουαλική επαφή με άτομο που εργάζεται στο σεξ είναι αντιεπιστημονικός και αυθαίρετος, δεδομένου του ότι κανένα από τα δύο δε συνεπάγεται βέβαιη μετάδοση του HIV. Η δήλωση αυτή θεωρεί ως αυτονόητο ότι οι σεξουαλικές επαφές με σεξεργαζόμενα άτομα ενέχουν ρίσκο παραβλέποντας το αν χρησιμοποιείται προφυλακτικό, καθώς και το ότι εκ του νόμου τα άτομα που εργάζονται στο σεξ είναι υποχρεωμένα να εξετάζονται για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ανά 15 ημέρες.
Αντίστοιχα, υπονοείται ως αυτονόητο το ότι στη χρήση ουσιών χρησιμοποιούνται κοινά σύνεργα, το οποίο είναι ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο μπορεί να μεταδοθεί ο ιός κατά τη χρήση.
Επιπλέον, τέτοιες γενικεύσεις είναι στιγματιστικές για τα άτομα που κάνουν χρήση, για αυτά που εργάζονται στο σεξ και για τους παρόχους των υπηρεσιών τους, εφόσον ενισχύονται με αυτό τον τρόπο συσχετισμοί που δε βασίζονται σε ιατρικά-επιστημονικά δεδομένα, αλλά σε συντηρητικές θέσεις ηθικοπλαστικής φύσεως».
Για αναπαραγωγή στερεοτυπικών και αναχρονιστικών αντιλήψεων κάνει λόγο και τοΔίκτυο Ενδυνάμωσης Σεξεργαζομένων (ΔΕΣ), αναφέροντας ότι:
«Αυτό που θα πρέπει να θυμάται κανείς είναι πως αυξημένο ρίσκο μετάδοσης ΣΜΝ δεν υπάρχει όταν ένας άνθρωπος πληρώνει ή πληρώνεται για να κάνει σεξ, αλλά όταν κάνει σεξ χωρίς τις κατάλληλες προφυλάξεις.
Τα ιατρικά πρωτόκολλα και τα έγγραφα που χρησιμοποιούνται κατά την διαδικασία της αιμοδοσίας θα πρέπει να βασίζονται σε τεκμηριωμένα επιστημονικά επιδημιολογικά δεδομένα, και όχι σε εικασίες που «τσουβαλιάζουν» όλα τα άτομα που εργάζονται στο σεξ και τους πελάτες τους.
Έγγραφα σαν το εικονιζόμενο πετυχαίνουν μόνο το να αναπαράγουν στερεοτυπικές αναχρονιστικές αντιλήψεις που διαιωνίζουν το στιγματισμό της σεξεργασίας και διασπείρουν ηθικό πανικό, παίρνοντας δυστυχώς ως δεδομένο ότι τα σεξεργαζόμενα άτομα και οι πελάτες τους δεν χρησιμοποιούν προφυλακτικό ή ανταλλάζουν βελόνες.
Μία από τις διεκδικήσεις του σωματείου μας είναι οι όροι της εθελοντικής αιμοδοσίας να εστιάζουν στις σεξουαλικές πρακτικές των υποψήφιων αιμοδοτών και όχι στις οικονομικές τους δραστηριότητες. Θεωρούμε πως η διερεύνηση του ιστορικού των αιμοδοτών οφείλει να περιορίζεται στις μεθόδους προφύλαξης των υποψηφίων (π.χ., τη χρήση ή μη προφυλακτικού) και όχι να εστιάζει στις οικονομικές συνθήκες υπό τις οποίες έκαναν σεξ».
