Διαβάζοντας το θέμα που μου δόθηκε αυθόρμητα και σχεδόν ενστικτωδώς απάντησα θετικά. «Φυσικά και μπορεί η κωμωδία να βοηθήσει στην κοινωνική αποδοχή των ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτοτήτων».
από τη Χρύσα Κατσαρίνη
Ξεκινώντας όμως να διερευνώ τους πιθανούς τρόπους που κάτι τέτοιο θα ήταν εφικτό, διαπίστωσα ότι αρχικά έπρεπε να απαντηθεί ένα πολύ καίριο ερώτημα που μου δημιουργήθηκε: Ποια κωμωδία; Ως γνωστόν, η κωμωδία δεν είναι ένα ενιαίο πράγμα, κοινής αποδοχής, αντίληψης και αισθητικής. Για παράδειγμα, δεν είναι το ίδιο πράγμα αυτό που αποκαλούμε «σκηνή του stand up comedy» με αυτό που η πλειοψηφία αντιλαμβάνεται ως κωμωδία και που προβάλλεται συνήθως στην τηλεόραση.
Μιλώντας για «εμάς», δηλαδή τους κωμικούς της (πλέον όχι και τόσο) νέας γενιάς που ασχολούνται με το stand up comedy, η απάντηση είναι απογοητευτικά απλή. Μετά από τόσα χρόνια σε κάθε πιθανή σκηνή της Αθήνας και όλης της χώρας, ισχύει ότι όπως ακριβώς το κοινό αντιλαμβάνεται και γνωρίζει ποιον καλλιτέχνη ακολουθεί και τι εκείνος πρεσβεύει, έτσι κι εμείς οι κωμικοί, γνωρίζουμε το κοινό μας. Πολύ καλά πλέον. Επειδή αν όχι όλοι, σίγουρα οι περισσότεροι κωμικοί, στα κείμενά μας παίρνουμε ξεκάθαρη θέση υπέρ των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, παρακολουθούμε τις αντιδράσεις του κοινού στις τοποθετήσεις μας αυτές και δεν τίθεται ζήτημα αμφιβολίας. Το κοινό που μας ακολουθεί, όχι απλά αποδέχεται, αλλά επιπλέον στηρίζει με κάθε πιθανό τρόπο και συμβάλει ενεργά στην προάσπιση των δικαιωμάτων της κοινότητας. Ως αποτέλεσμα, παρ’ όλο που περιγράφουμε μία ιδανική κατάσταση και έτσι είναι, στην ουσία του πράγματος, δεν βοηθάει. Γιατί απευθυνόμαστε σε ένα κοινό, στις αντιλήψεις του οποίου, το ζήτημα αυτό, είναι ήδη λυμένο. Είναι γεγονός και μάλιστα με χαροποιεί ιδιαίτερα ότι η σκηνή μας δεν αποτελεί φιλόξενο τόπο για ανθρώπους με ρατσιστικές, σεξιστικές, και ομοφοβικές αντιλήψεις. Ισχύει βεβαίως ότι εάν η σκηνή μας απολάμβανε ακόμα μεγαλύτερης δημοτικότητας, τότε ναι, θα μπορούσε αυτομάτως να επηρεάσει ακόμη περισσότερο κόσμο. Όμως, στην περίπτωση αυτή, θα μιλούσαμε για μία ιδεατή μάλλον κατάσταση και όχι ρεαλιστική.
Από την άλλη πλευρά, η κωμωδία που φιλοξενείται από την τηλεόραση είναι ένας άλλος κόσμος. Όπως είδαμε, στην τηλεόραση του σήμερα, κατά την τρέχουσα τηλεοπτική σεζόν, προβλήθηκε για μία ακόμα φορά κωμωδία που χλεύασε θύματα βιασμού και κανιβάλισε τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα χρησιμοποιώντας κακέκτυπα άλλων εποχών. Μία κωμωδία που κλείνει το μάτι στα κατώτερα ένστικτα των συντηρητικότερων κομματιών αυτής της κοινωνίας και στους εν δυνάμει αλλά και πραγματικούς ψηφοφόρους κομμάτων που καταδικάστηκαν ως εγκληματικές οργανώσεις (ναι στη Χρυσή Αυγή αναφέρομαι). Ελπίζω δε, το κοινό που απολαμβάνει αυτή την κωμωδία, να εξαντλείται σε αυτές τις δύο περιπτώσεις. Δυστυχώς όμως, στην πραγματικότητα δεν είναι έτσι. Ακριβώς επειδή προβάλλεται στην τηλεόραση, τα περισσότερα νοικοκυριά έχουν πρόσβαση ή εκτίθενται σε αυτή τη μορφή κωμωδίας. Ιδίως δε αν σκεφτούμε ότι η οικονομική κατάσταση ενός μέσου νοικοκυριού πολλές φορές περιορίζει τη «διασκέδαση» των μελών του στην παρακολούθηση τηλεόρασης, αφού δεν έχουν την ευκολία να πληρώσουν εισιτήριο για να παρακολουθήσουν κάτι άλλο. Υπάρχει λόγος που η τηλεόραση είναι δωρεάν…
Κατέληξα λοιπόν στο συμπέρασμα πως το stand up comedy, δεν μπορεί να επιφέρει δραματικές αλλαγές ως προς την αποδοχή των ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτοτήτων. Στην Ελλάδα. Γιατί στην Ελλάδα έχουμε την ελληνική τηλεόραση. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Στην Αμερική, οι stand up κωμικοί (οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν καλές απόψεις για τα πράγματα), έχουν επιβεβλημένη παρουσία στην εκεί τηλεόραση, με αναρίθμητες εκπομπές σε ζώνες υψηλής τηλεθέασης, επηρεάζοντας έτσι σε σημαντικό βαθμό την κοινωνία τους. Και όλα αυτά σε μία κοινωνία κατά τη γνώμη μου πιο συντηρητική από τη δική μας. Δυστυχώς στην ελληνική τηλεόραση, θεωρείται αδιανόητο ένας stand up κωμικός να αφεθεί ελεύθερος να κάνει τη δουλειά του. Επειδή τόσο η πληροφορία, όσο και η διασκέδαση στην Ελλάδα παραμένουν απολύτως ελεγχόμενες, είναι ανώφελο να προσδοκά κανείς ότι στη χώρα με την 108η θέση στην ελευθερία του τύπου, η κωμωδία μπορεί να κάνει θαύματα. Δεν μπορεί. Θα μπορέσει μόνο όταν το κοινό καταλάβει τη δύναμη της επιλογής του. Μέχρι τότε, μπορούμε μόνο να ελπίζουμε και όσοι έχουν βήμα να το εκμεταλλεύονται για να κάνουν τον κόσμο λίγο καλύτερο.
H Χρύσα Κατσαρίνη είναι stand up comedian. Μπορείτε να τη βρείτε εδώ και εδώ.
Φωτογραφία από το Facebook
