Χρόνια πριν, φοιτητής ήμουν ακόμα, σε μια παρέα με κάτι άσχετους, κάποιος γύρισε και είπε: τον γουστάρεις όντως ή απλώς θέλεις να είσαι σαν αυτόν; Έμεινε μαζί μου για πολύ καιρό αυτή η ατάκα. Στην αρχή γέλασα, μετά διαφώνησα και τελικά τρόμαξα για το πόσο κοινή είναι αυτή η εμπειρία, ειδικά για τους άντρες που κάνουν σεξ με άντρες.
του Κυριάκου Βογιατζή
Η έννοια του να γινόμαστε αυτό που επιθυμούμε φυσικά δεν είναι καινούργια. Έχει αποτελέσει αντικείμενο ψυχολογικής, κοινωνιολογικής και φιλοσοφικής διερεύνησης. Ο φίλος μας ο Lacan μίλησε για το «στάδιο του καθρέφτη» – τη στιγμή κατά την οποία το άτομο αναγνωρίζει την αντανάκλασή του και αρχίζει να διαμορφώνει την αυτοαντίληψή του, αλλά και την άπιαστη ιδέα του ιδανικού. Για να μην πάμε και πιο πίσω, στον αρχαίο μύθο του Νάρκισσου και το τραγικό του τέλος, έχοντας κυριολεκτικά καυλώσει με το ίδιο του το είδωλο. Η γραμμή μεταξύ του θέλω και του θέλω να είμαι θολώνει εύκολα.
Στις queer σχέσεις, και πιο συγκεκριμένα στην κουλτούρα του σεξ μεταξύ αντρών, το φαινόμενο αυτό αποκτά μεγαλύτερες διαστάσεις, καθώς μπλέκει τη σεξουαλική έλξη με τη διαμόρφωση ταυτότητας και την κοινωνικοποίηση ως σεξουαλικοί παρίες μέσα σε περιθωριοποιημένες κοινότητες. Έλξη δεν είναι μόνο το να θέλουμε κάποιον – είναι το να βλέπουμε σε ένα σύντροφο κάτι που θα θέλαμε να είχαμε κι εμείς. Είτε μιλάμε για αυτοπεποίθηση, για μια συγκεκριμένη σωματική διάπλαση ή μια συμπεριφορά. Έτσι, το σεξ δεν είναι απλώς σωματική ικανοποίηση αλλά μια πράξη αυτοεκπλήρωσης. Σχεδόν μια αλληγορία.
Δεν είναι μόνο θέμα προσωπικό, αλλά και κοινωνικό. Αυτό που βρίσκουμε ελκυστικό διαμορφώνεται από την κουλτούρα, τα μίντια, ακόμη και από την ίδια την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Η γκέι κουλτούρα, ειδικά, έχει τα δικά της πρότυπα ομορφιάς και κατηγοριοποιήσεις, βλέπε αρκούδια, λύκους, ενυδρίδες και άλλα θηλαστικά. Και ας είμαστε ειλικρινείς, η κοινωνική επιβεβαίωση παίζει τεράστιο ρόλο όταν μιλάμε για περιθωριοποιημένες κοινότητες. Θέλουμε να είμαστε ελκυστικοί όχι μόνο για τον εαυτό μας, αλλά και για τους άλλους. Όχι μόνο για το σεξ καθαυτό, αλλά για την επιβεβαίωση. Tο να είσαι hot είναι κοινωνικό κεφάλαιο για πολλά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα.
Τα social media και οι εφαρμογές γνωριμιών μας βομβαρδίζουν ανελέητα με το τι είναι επιθυμητό. Τhirst traps και προσεγμένες selfies που θα ζήλευε ακόμα και ο Mapplethorpe, διαμορφώνουν την αυτοεκτίμησή μας με βάση τα likes, τα views και την επιβεβαίωση από αγνώστους. Και όπως ακριβώς ο καπιταλισμός μας μαθαίνει γιατί χρειαζόμαστε το τάδε ρούχο ή gadget ως πηγή ευτυχίας ή ως σύμβολο επιτυχίας, εμείς οι μικροί Νάρκισσοι μαθαίνουμε να εσωτερικεύουμε πρότυπα ομορφιάς και ελκυστικότητας ως επιβεβαίωση και ως ταύτιση.
Μέσα από την οικειότητα, εξερευνούμε όχι μόνο την απόλαυση, αλλά και τη δύναμη, την ταυτότητα και την αυτοεκτίμηση. Εξερευνούμε ρόλους που μας επιτρέπουν να βιώσουμε διαφορετικές πλευρές του εαυτού μας. Και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για όσα από εμάς, ως queer άτομα, στερηθήκαμε αποδοχή μεγαλώνοντας ενώ αποθηκεύσαμε καντάρια εσωτερικευμένο στίγμα.
Εδώ βέβαια είναι που γίνεται δύσκολο το πράγμα. Όταν μπαίνουμε σε έναν ατέρμονο κύκλο αναζήτησης επικύρωσης. Για πολλά queer άτομα το σεξ είναι έκφραση και απελευθέρωση, μπορεί όμως να γίνει και εθισμός. Όχι φυσικά με μια μοραλιστική έννοια, αλλά λόγω μιας άσβεστης ανάγκης για επιβεβαίωση και ενός άσκοπου κυνηγιού, ενός άπιαστου ιδανικού που υπάρχει έξω από εμάς. Όταν η αυτοεκτίμηση συνδέεται με το ποιος μας θέλει, πόση προσοχή μας δίνουν στο κάθε μπαρ ή πόσο επιθυμητοί φαινόμαστε στα social media, είναι εύκολο να πέσουμε σε ένα μοτίβο κυνηγώντας συνεχώς την επόμενη συνεύρεση μόνο και μόνο για να νιώσουμε ότι μας εκτιμούν. Ο εθισμός στο σεξ μπορεί εύκολα να μεταμφιεστεί ως αναζήτηση της αλήθειας μας.
Μου αρέσουν όντως αυτά τα γελοία, υπερτιμημένα παπούτσια, ή ο καπιταλισμός με έμαθε να επιβεβαιώνω την ταυτότητα μου μέσα από την καταναλωτική μου συμπεριφορά; Κάνω σεξ επειδή το θέλω πραγματικά ή επειδή έχω ανάγκη να νιώσω ότι με θέλουν;
Η έλξη, η ταυτότητα και η επικύρωση είναι έννοιες χαοτικές και αλληλένδετες. Οι άνθρωποι που επιθυμούμε συχνά αντανακλούν τα κομμάτια του εαυτού μας που θέλουμε να εξερευνήσουμε ή να βελτιώσουμε. Το να είμαι fuckable έχει την πλάκα του, αλλά δεν αρκεί για να με κάνει ευτυχισμένο. Τελικά, ποιον βρίσκουμε ελκυστικό και ποιον όχι φανερώνει πολλά περισσότερα από όσα νομίζουμε. Για εμάς ως άτομα και για εμάς ως κοινότητα ανθρώπων. Κι επειδή όλα αυτά είναι βεβαίως βαριά και ασήκωτα, το δέχομαι, ας είμαστε σήμερα λιγάκι πιο στοργικοί με τους εαυτούς μας και με τους άλλους μικρούς Νάρκισσους γύρω μας.
