Τον Ιούνιο συμπληρώνονται 16 ολόκληρα χρόνια από τους γάμους της Τήλου. Δεκάξι χρόνια αργότερα, αφού πρώτα ακύρωσε η Πολιτεία τον γάμο μας, κατάφερε να ρυθμίσει τον γάμο προσώπων για άτομα του ίδιου φύλου, επιφέροντας εν μέρει, δυστυχώς, την ισότητα, αφού σε θέματα τεκνοποίησης και θέματα που αφορούν σε φυλοδιαφορετικά άτομα μένουν πολλά κενά ακόμη και διακρίσεις.
γράφει ο Δημήτρης Τσαμπρούνης*
Τον Ιούνιο συμπληρώνονται 16 ολόκληρα χρόνια από τους γάμους της Τήλου. Δεκάξι χρόνια αργότερα, αφού πρώτα ακύρωσε η Πολιτεία τον γάμο μας, κατάφερε να ρυθμίσει τον γάμο προσώπων για άτομα του ίδιου φύλου, επιφέροντας εν μέρει, δυστυχώς, την ισότητα, αφού σε θέματα τεκνοποίησης και θέματα που αφορούν σε φυλοδιαφορετικά άτομα μένουν πολλά κενά ακόμη και διακρίσεις.
Παρά την όποια κριτική πρόκειται, ωστόσο, για ένα σημείο καμπής της αναγνώρισης των LGBT+ ανθρώπων στη χώρα μας και των δικαιωμάτων μας. Γιατί επιμείναμε τόσο και προχωρήσαμε σε αυτή την τολμηρή κίνηση των γάμων τότε, χωρίς καν να ήμαστε πραγματικά ζευγάρια; Ο γάμος παίζει έναν κεντρικό σημειολογικό ρόλο στην ελληνική κοινωνία. Όλη η ζωή υφαίνεται γύρω από αυτόν. Είναι το ρομαντικό και ελάχιστα αληθές-κατασκευασμένο αφήγημα της ευτυχισμένης οικογένειας, της οποίας ο γάμος θεωρείται ο θεμέλιος λίθος. Ο γάμος είναι η πολιτειακή και κοινωνική επικύρωση μιας σχέσης μεταξύ δύο ατόμων. Οι σχέσεις οι δικές μας, συνήθως και για τα περισσότερα από εμάς, είχαν το χώρο τους πίσω από θάμνους, ή καλά κλειδωμένες κρεβατοκάμαρες. Όφειλαν, στην καλύτερη περίπτωση, να μένουν αθέατες.
Με τους γάμους της Τήλου βγάλαμε τις σχέσεις μας στο πιο αστραφτερό φως του Αιγαίου, με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο. Για μας ήταν το επόμενο βήμα συνέπειας στον ακτιβισμό μας. Ήταν η έμπρακτη απάντησή μας στο αέναο κι εύλογο ερώτημα της ισότητας: γιατί στερούμαι ενός δικαιώματος, η εφαρμογή του οποίου δεν θα στερήσει τίποτε από κανέναν άλλον; Ξεκινώντας το ταξίδι των γάμων, γνωρίζαμε λοιπόν, ότι έχουμε το Δίκιο με το μέρος μας. Γνωρίζαμε ωστόσο, ότι είχαμε και το γράμμα του νόμου στο πλευρό μας, το οποίο το γνώριζε και ο αείμνηστος Δήμαρχος της Τήλου, Τάσος Αλιφέρης: Ο ελληνικός νόμος δεν ανέφερε ρητά, ότι ο γάμος τελείται μεταξύ ατόμων διαφορετικού φύλου. Και, κατά μια έγκυρη νομική προσέγγιση, ό,τι δεν απαγορεύεται, επιτρέπεται. Δυστυχώς, η (αναμενόμενη) απόφαση του Δικαστηρίου στη Ρόδο για την πρωτόδικη ακύρωση των γάμων μας βάσισε την επιχειρηματολογία του σε κάποιον Μοδεστίνο που έζησε 2000 χρόνια νωρίτερα, αντί σύγχρονων νομοδιδασκάλων και αποφάσεων δικαστηρίων άλλων χωρών.
Από το 2004 με την ίδρυση της ΟΛΚΕ σκεφτόμαστε να κάνουμε αίτηση σε κάποιον Δήμο της χώρας να παντρέψει κάποια ζευγάρια, ώστε εκείνος να μας αρνηθεί και έτσι να ξεκινήσουμε δικαστικές διαδικασίες, σε αναλογία άλλων χωρών. Σκεπτόμενες ωστόσο ότι ο δικός μας Αστικός Κώδικας δεν διαχωρίζει ρητά τα φύλα στο κείμενό του, μας μπήκαν κι άλλες σκέψεις: φαντάσου να μπορούσαμε να ΣΥΝΑΨΟΥΜΕ γάμο. Η σημειολογία του «τρέχω στα δικαστήρια, για να βρω το δίκιο μου» έχει σημαντικότατη διαφορά από το «έχω ληξιαρχική πράξη γάμου, μολών λαβέ, κύριε Κράτος: ή το καταπίνεις ή θα με τρέξεις εσύ δικαστικά».
Σατανική σκέψη, με κάποια μικροπροβληματάκια: ποια ζευγάρια θα μπορούν να σηκώσουν ένα τέτοιο τόλμημα; Πού μπορούμε να βρούμε τέτοιους Δημάρχους; Η σκέψη μας προφανώς και πήγε στον τότε Συνασπισμό (ΣΥΝ, μετέπειτα Σύριζα), λόγω των προσωπικών φιλικών σχέσεων τόσο με στελέχη, όσο και τον τότε αρχηγό, Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος ως υποψήφιος Δήμαρχος της Αθήνας είχε ανέβει στη σκηνή του Athens Pride το 2006 κι είχε δεσμευτεί ότι ως Δήμαρχος θα τελέσει ΥΠΟ ΤΟ ΥΠΑΡΧΟΝ ΚΑΘΕΣΤΩΣ γάμους ατόμων ανεξαρτήτου φύλου. Αυτή ήταν άλλωστε κι η επίσημη θέση του ΣΥΝ ως κόμμα. Οι τότε τρεις Δήμαρχοι που πρόσκεινταν στον Συνασπισμό αρνήθηκαν. Ο δε ΣΥΝ κι ο ίδιος ο Τσίπρας αρνήθηκαν να ασκήσουν οποιαδήποτε πίεση. Αναρωτιέμαι, τι νόημα έχει μια θέση κόμματος, όταν τα μέλη του κόμματος που είναι σε θέση να την εφαρμόσουν, την αρνούνται.
Το δεύτερο πρόβλημα ήταν ότι όσα ζευγάρια υπήρχαν και θα είχαν τα ίδια όφελος από την τέλεση του γάμου είτε άμεσα (καθότι μέχρι και της τελικής ακύρωσης οι γάμοι παρήγαν νομικά αποτελέσματα), είτε μακροπρόθεσμα, αρνούνταν πεισματικά οποιαδήποτε ανάμειξη στο εγχείρημα. Ενδεικτικό παράδειγμα φίλων μου με διπλή υπηκοότητα, στους οποίους ήμουν κουμπάρος στον γάμο τους σε Πρεσβεία ξένης χώρας κι όταν τους το πρότεινα, μου έκοψαν την καλημέρα, αποκαλώντας με σφετεριστή κι άλλα όμορφα. Το πρόβλημα το λύσαμε… μεταξύ μας, κατασκευάζοντας ζευγάρια, που θα μπορούσαν να σηκώσουν το βάρος της δημοσιότητας. Η αείμνηστη Ευαγγελία Βλάμη έψαχνε από την μεριά των γυναικών κι εγώ από την μεριά των ανδρών. Σε μένα οι υποψήφιοι γαμπροί ήταν ευτυχώς περισσότεροι. Το άλλο προβληματάκι λύθηκε με τον από μηχανής θεό Αλιφέρη, βοηθεία φίλων μας στελεχών του ΣΥΝ. Για τη διεξαγωγή των γάμων, την επικαιρότητα της εποχής και τη λοιπή ιστορία παραπέμπω και στην ταινία του αγαπημένου Παναγιώτη Ευαγγελίδη. Οι γάμοι του μακρινού 2008 ταρακούνησαν την ελληνική κοινωνία.
Αποκτήσαμε μια μέχρι τότε ανήκουστη ορατότητα και άπασες κι άπαντες τέθηκαν προ των ευθυνών τους, αλλά ταρακούνησαν και την δική μας κοινότητα και τον κινηματικό χώρο γενικότερα, ως ένεση αυτοπεποίθησης. Κι αν είχαν υπάρξει κι άλλοι γενναίοι Δήμαρχοι στη συνέχεια, όπως κι άλλα ζευγάρια, θα γράφαμε μια άλλη ιστορία σήμερα. Για την προσωπική μου ιστορία οι γάμοι ήταν η κορωνίδα του ακτιβισμού μου και ό,τι πιο έντονο κι όμορφο έχω κάνει μέχρι σήμερα.
*εκ των γαμπρών της Τήλου και πρώην ακτιβιστής
