Marios Papadopoulos
Ο Πάολο και ο Ματέο είναι από το Μιλάνο, ενώ τα τελευταία χρόνια ζουν μόνιμα σε ένα χωριό της Πάρου.
Ο Πάολο είναι 62 ετών, έχει πτυχίο λογοτεχνίας και εργάζεται στο ανθρώπινο δυναμικό, πιο συγκεκριμένα στην πληροφόρηση και την επιλογή προσωπικού. Ο Ματέο είναι 39 ετών αλλά όπως μου λέει, νιώθει 18. Γεννήθηκε στο Sondrio, έχει πτυχίο στην φιλοσοφία, έκανε μαθήματα φωτογραφίας, σπούδασε, και εργάστηκε ως πωλητής σε πολυτελείς μπουτίκ στο Μιλάνο. Πλέον, εργάζεται ως επαγγελματίας φωτογράφος στην Πάρο. Γνωρίστηκαν το 2010 στο διαδίκτυο και ταίριαξαν αμέσως. Το ένα μήνυμα έφερε το άλλο, άρχισαν να βγαίνουν και μετά από περίπου 2 μήνες αποφάσισαν να συζήσουν.
Θυμούνται και αφηγούνται το πρώτο τους coming out όταν ακόμα ζούσαν στην Ιταλία. Ο Πάολο όταν πήγαινε λύκειο, περίπου στα 16, μίλησε πρώτα στον κολλητό του και στη συνέχεια μίλησε σε όλη του την τάξη, λαμβάνοντας μεγάλη αποδοχή από τους συμμαθητές του, όπως και από την οικογένειά του.
Ο Ματέο μίλησε πρώτα σε μια θεία του και έπειτα σε μερικούς φίλους του. Επίσης, είχε μια μακροχρόνια σχέση με μια κοπέλα, οπότε στην αρχή φάνηκε λίγο παράξενο στους γονείς του. «Ο πατέρας μου νόμιζε ότι όλο αυτό θα μου “πέρναγε”, μετά όμως είδε ότι δεν μου “περνούσε” και ότι τα πράγματα ήταν σοβαρά», δηλώνει ο ίδιος. Εδώ και πολλά χρόνια, ο Ματέο, η οικογένεια του και ο Πάολο ταξιδεύουν και κάνουν πράγματα μαζί. Έγιναν μια οικογένεια.
Η Ιταλία, όμως, δεν «μοίραζε» μόνο αποδοχή και αγάπη. Δυστυχώς, «μοίραζε» και ομοφοβία, με το ζευγάρι να διηγείται κάποια περιστατικά που βίωσε. Από την αρχή κιόλας της γνωριμίας τους αναγκάστηκαν να αντιμετωπίσουν δυσκολίες, χλευαστικά σχόλια, και μια ομοφοβία που τους άφηνε τρομαγμένους.
Κάποια στιγμή περπατούσαν κοντά στη Duomo του Μιλάνο και κάποιος τους είπε «Γεια σας Dolce & Gabbana». Μια άλλη φορά, ενώ βρίσκονταν σε ένα Bed & Breakfast, η ιδιοκτήτρια τους είπε: «Ζητήσατε ένα δωμάτιο με ένα διπλό κρεβάτι, οπότε σκέφτηκα ότι θα ήσασταν ένα ετερόφυλο ζευγάρι» και γελούσε. Τα παιδιά κοιτούσαν αμήχανα και πήγαν στο δωμάτιο που είχε ένα διπλό και ένα μονό κρεβάτι, με την ιδιοκτήτρια να τους «προστάζει» λέγοντας τους «θα κοιμηθείτε ξεχωριστά».
Ο Πάολο, ο οποίος δεν έχει ζήσει μόνο στην Ιταλία, μου διηγήθηκε πώς η ομοφοβία της εποχής τον οδήγησε στο να απολυθεί από μια δουλειά στην Ελβετία το 1997, επειδή απλά δήλωσε την σεξουαλική του ταυτότητα. Στην Ιταλία έχει βιώσει έντονα ομοφοβικά σχόλια στον δρόμο, και περιστατικά που κατέληξαν σε ξυλοδαρμό.
Συνεχίζοντας τη συζήτηση, τους ρώτησα να μου πουν περισσότερα για την κατάσταση που βιώνουν τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στην Ιταλία. Ο Ματέο μου είπε ότι «από το 2018, στην Ιταλία ένα γκέι ζευγάρι μπορεί να συνάψει σύμφωνο συμβίωσης (matrimonio civile) και μπορεί να έχει κάποια δικαιώματα όπως το να αγοράσει ένα σπίτι ή αν κάποιο άτομο βρεθεί σε κάποιο νοσοκομείο, το άλλο άτομο μπορεί να πει ότι είναι μαζί. Όμως ακόμα ως ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα δεν μπορούμε να τεκνοθετήσουμε».
Ο Ματέο και ο Πάολο σύναψαν σύμφωνο συμβίωσης στις 29 Σεπτεμβρίου 2018 στο Palazzo Reale που βρίσκεται κοντά στον καθεδρικό ναό του Μιλάνο (Duomo), όπου ήρθαν και φίλοι τους από την Ελλάδα.
Εμβαθύνοντας, η κουβέντα μας προχώρησε στο πώς αντιμετωπίζονται τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα από την καθολική εκκλησία. Ο Πάολο μου είπε ότι «σήμερα, υπάρχει λίγο παραπάνω σεβασμός από την εκκλησία προς εμάς, εξακολουθούμε να αναγνωριζόμαστε ως ζευγάρι, όμως για την εκκλησία, η αγάπη ισούται με την αναπαραγωγή και έτσι θεωρούμαστε ένα είδος παρέκκλισης». Ο Ματέο συμπληρώνει ότι «για την εκκλησία, δεν είμαστε οικογένεια. Οικογένεια είναι ένας άνδρας και μια γυναίκα που κάνουν παιδιά».
Και από το Μιλάνο, «ταξιδεύουμε» στην Πάρο και μιλάμε για το πως προέκυψε να ζήσουν σε ένα κοσμικό νησί. Ο Ματέο μου λέει ότι «από το 2011, κάθε καλοκαίρι κάναμε διακοπές στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στις Κυκλάδες. Πάντα ο τελευταίος μας σταθμός πριν γυρίσουμε Μιλάνο, ήταν η Πάρος. Ταξιδεύαμε μόνο με ένα backpack και στην Πάρο θέλαμε πάντα να απολαμβάνουμε λίγο παραπάνω την παραμονή μας. Από το πρώτο καλοκαίρι σκεφτήκαμε ότι θα ήταν πολύ ωραίο να βρούμε ένα σπίτι για να μείνουμε μόνιμα. Η ζωή στο Μιλάνο, πλέον δεν μας άρεσε τόσο. Αν μένεις στο Μιλάνο, ζεις μόνο για να δουλεύεις. Και γι’ αυτό αποφασίσαμε να αναζητήσουμε ένα σπίτι εδώ στην Πάρο». Ο Πάολο συμπληρώνει λέγοντας ότι «ένας άλλος λόγος ήταν ότι υπάρχει επιθετικότητα στο Μιλάνο. Οι άνθρωποι έχουν γίνει πολύ επιθετικοί, βίαιοι και αγχωμένοι. Δεν θέλαμε να ζούμε άλλο σε μια τόσο μισαλλόδοξη, επιθετική πόλη. Όταν ήμουν παιδί ήταν μια πολύ φιλόξενη πόλη. Τώρα έχει μετατραπεί σε μια επιθετική, μη ανεκτική πόλη».
Μου εξήγησαν ότι είχαν πολύ χαμηλό budget και παράλληλα ήθελαν να μείνουν σε ένα χωριό κοντά στην περιοχή της Μάρπησσας. Είχαν ήδη κάνει φιλίες στο νησί από τις προηγούμενες διακοπές τους και μια εξ’αυτών, ήταν η Στέλλα (Αφεντάκη).
Ο Ματέο, μου λέει: «Ένα βράδυ του 2016 ήμασταν στον Πρόδρομο, ένα γραφικό χωριό του νησιού, για μια βόλτα και για να δούμε αν ίσως υπάρχει κάποια πινακίδα που γράφει “πωλείται”, πριν πάμε να φάμε. Περίπου στις 21:00 το βράδυ, περάσαμε μπροστά από το σπίτι μας και είδαμε μια ταμπέλα που έγραφε “πωλείται” μαζί με έναν αριθμό τηλεφώνου. Το βλέπει η Στέλλα και αρχίζει να φωνάζει “Ποιος είναι ο ιδιοκτήτης; Ποιος το πουλάει;”.
Πίσω από μια εκκλησία ήρθε ο κύριος Γιάννης, που τώρα δεν είναι πια στη ζωή, και είπε “εγώ είμαι ο ιδιοκτήτης, θέλω να το πουλήσω άμεσα”. Εκείνο το βράδυ, με τους φακούς των κινητών μας, κάναμε μια μικρή περιήγηση στο σπίτι. Στον Πάολο άρεσε πολύ και είπε “ναι, θα το πάρουμε”. Δώσαμε τα χέρια, και έτσι ξεκίνησαν όλα. Την επόμενη μέρα πήγαμε και το είδαμε με το φως της ημέρας πια.
Στη συνέχεια ήρθαμε σε επαφή με δικηγόρο ο οποίος μιλούσε ιταλικά και ως εκ τούτου μας βοήθησε πολύ, όπως και η Στέλλα, και μετά από ενάμιση χρόνο, καταφέραμε να το αγοράσουμε. Το αγοράσαμε το 2017».
Το σπίτι αποτελείται από ένα διαμέρισμα όπου μένουν οι ίδιοι και δύο ανεξάρτητα δωμάτια με ιδιωτικό μπάνιο και ιδιωτική είσοδο που το νοικιάζουν το καλοκαίρι ως Airbnb. Μάλιστα του έχουν δώσει και το –χαριτωμένο– όνομα, Sweetparos.
Αυτό που τους καθυστέρησε ήταν η γραφειοκρατική διαδικασία. Μου εξήγησαν ότι στην Ιταλία τα πάντα είναι πολύ πιο μηχανογραφημένα. Έχουν τα πάντα δεσμευμένα στο κτηματολόγιο, γεγονός που επιτρέπει να γίνονται τα πάντα πολύ γρήγορα. Στην Ελλάδα τους πήραν όλα πολύ χρόνο, επειδή το σπίτι δεν είχε κτηματογραφηθεί, βρισκόταν στο κτηματολόγιο της Αθήνας. Τα αρχιτεκτονικά σχέδια ήταν πριν από το 1970 και τα έγγραφα ταξίδευαν ακόμα με φαξ. Οπότε από την Αθήνα έπρεπε να στείλουν το φαξ και να το λάβει ο δικηγόρος εδώ ώστε να προχωρήσει η διαδικασία.
Το σπίτι χτίστηκε και το χωριό τους αγκάλιασε από την πρώτη στιγμή, μου λέει ο Ματέο.
«Για όλους ήμασταν ο Πάολο και ο Ματέο και ήταν απόλυτα φυσιολογικό. Το 2021, επί εποχές COVID ακόμα, ήμασταν ένα βράδυ σε μια ταβέρνα στο χωριό για φαγητό. Εκεί ήταν και ο παπάς του χωριού, ο πατέρας Ιωάννης. Μας έφερε ο ιδιοκτήτης ένα λίτρο κρασί και μας είπε ότι ήταν κερασμένο από τον παπά. Ο παπάς ήρθε μετά στο τραπέζι μας και είπε: “Εγώ είμαι άνθρωπος, εσείς είσαστε επίσης άνθρωποι, και για εμένα είναι απολύτως εντάξει αυτό”. Συμπεριφορά που δεν υφίσταται στην Ιταλία. Στην Πάρο νιώθουμε προστατευμένοι. Εδώ όλοι οι κάτοικοι, κυρίως οι πιο ηλικιωμένοι μας χαιρετάνε ως ζευγάρι. Όταν κάποιος από τους 2 μας λείπει, αντίστοιχα ρωτάνε “που είναι ο φίλος σου;” Για το χωριό και για όλη τη Πάρο, είμαστε ένα ζευγάρι. Γενικά στις μικρές κοινότητες, φαίνεται ότι είμαστε καλύτερα επειδή όλοι μας γνωρίζουν. Δημιουργείται μια κανονικότητα μέσω της επικοινωνίας με τους ανθρώπους».
Στην συνέχεια, ο Πάολο κάνει μια αναφορά στην συμπεριφορά των νέων προς τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα λέγοντας ότι «το πιο παράξενο είναι ότι οι ηλικιωμένοι, τόσο στην Ιταλία όσο και στην Ελλάδα είναι πιο ανεκτικοί. Οι νεότεροι είναι -συνήθως- οι πιο κακοί. Είναι δύσκολο να βρεις έναν ηλικιωμένο άντρα ή γυναίκα που να μην είναι ανοιχτός και δεκτικός τόσο στην Ιταλία όσο και εδώ. Η νέα γενιά είναι αυτή που είναι πιο επιθετική».
Αμφότεροι, μου είπαν ότι στο μέλλον θέλουν να συνεχίσουν να ζουν στο νησί, γιατί νιώθουν σαν το σπίτι τους. Ελεύθεροι και αποδεκτοί. Ο Πάολο ανέφερε ότι θέλει να συμμετάσχει ενεργά στην κοινότητα του νησιού μόλις σταματήσει να εργάζεται.
Κλείνοντας την κουβέντα μας, τους ρώτησα τι θα συμβούλευαν ένα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο που σχεδιάζει να μείνει μόνιμα ή να επισκεφθεί το νησί. Ο Ματέο μου είπε ότι «για κάποιον άνθρωπο που θέλει να έρθει και να ζήσει στο νησί, σίγουρα ένα σημαντικό πράγμα είναι να γνωρίζει έστω και λίγο τη γλώσσα, για καλύτερη επικοινωνία με τους ντόπιους».
Και οι δυο τους όμως, μου είπαν κάτι από κοινού.
«Ό,τι δίνεις, παίρνεις και ίσως πολλές φορές να παίρνεις και περισσότερα.»
