Επισυνάπτεται πιο κάτω η επιστολή της Accept – ΛΟΑΤ Κύπρου προς τον Γενικό Εισαγγελέα Κύπρου, μέσω της οποίας η οργάνωση ζητά την άμεση επιστροφή των 8 φωτογραφιών που αποτελούσαν μέρος της έκθεσης φωτογραφίας «Διόρθωση» που διοργανώθηκε με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Μνήμης Τρανς Ατόμων και οι οποίες κατασχέθηκαν από την Αστυνομία Κύπρου. Ζητείται επίσης η αναστολή της δίωξης του Προέδρου της οργάνωσης Κώστα Γαβριηλίδη. Πεποίθηση της Accept είναι ότι το ανδρικό γυμνό ενόχλησε γιατί σπάνια το αντικρίζουμε έξω από τους προσωπικούς μας χώρους, σε αντίθεση με το γυναικείο που το βλέπουμε παντού. Ενόχλησε γιατί στις φωτογραφίες διακρίνεται έμμεσα η ομοφυλοφιλική αγάπη, την οποία ως κοινωνία επιλέγουμε να αγνοούμε. Ενόχλησε επειδή η διοργάνωση έφερε την υπογραφή της Accept, που αποτελεί την επίσημη Οργάνωση των ΛΟΑΤ ατόμων στη Κύπρο, και κυρίως επειδή προέρχεται από το φακό ενός τρανς ατόμου.
Η κατάσχεση ήρθε να υπογραμμίσει τη διαχρονική θέση της Accept, πως αυτό που δεν γνωρίζουμε το φοβόμαστε και μας ενοχλεί. Η άγνοια είναι η βάση που τρέφει όλες τις φοβίες. Αν η κοινωνία δεν έχει δει – εν γνώσει της – ούτε σε φωτογραφία ένα τρανς άτομο, τότε πώς αναμένουμε να είναι έτοιμη να τα κατανοήσει και να τα αποδεχτεί; Πώς θα αντιληφθεί και θα κατανοήσει τον καθημερινό αγώνα του; Πώς, εν τέλει, θα κατανοήσει ότι η αγάπη είναι ίδια, είτε είναι ανάμεσα σε δύο ετερόφυλα, είτε ανάμεσα σε δύο ομόφυλα άτομα; Ως αποτέλεσμα, η κοινωνία αισθάνεται να απειλείται από την ύπαρξη και μόνο των ατόμων αυτών, των «αγνώστων» που έχει εξωθήσει με την ίδια τη στάση της στο περιθώριο, χωρίς να είναι σε θέση να προσδιορίσει το πώς και το γιατί. Η κατάσχεση, λοιπόν, αντανακλά την αυτόματη αντίδραση της κοινωνίας όταν συναπαντηθεί με το διαφορετικό: το λογοκρίνει χωρίς δεύτερη σκέψη, σπεύδει να το αφαιρέσει από τη δημόσια θέα και ισχυρίζεται ότι πράττει με αυτό τον τρόπο για το καλό των πολλών.
Για τους λόγους αυτούς, θεωρούμε πως η ορατότητα των ΛΟΑΤ ατόμων με τη βοήθεια των μέσων που διαθέτουμε (όπως είναι για παράδειγμα οι τέχνες), είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει η κοινωνία κάποτε να ξεπεράσει τις προκαταλήψεις και τις φοβίες της, να γίνει πιο ανοικτή και πιο δεκτική στη διαφορετικότητα.
Ευχαριστούμε θερμά όλες τις οργανώσεις και τον κόσμο που μας συμπαραστάθηκε και υποστήριξε τις θέσεις μας. Ευχαριστούμε για την δημόσια καταδίκη του συμβάντος το ΑΚΕΛ, το Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας (Συνεργασία: Ίδρυμα Πιερίδη [NiMAC]), το Σωματείο Εικαστικοί Καλλιτέχνες Κύπρου (ΕΙ.ΚΑ), την Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό (ΚΙΣΑ), τον Διεθνή Οργανισμό για τα ΛΟΑΤ Δικαιώματα (ILGA-Europe) από τις Βρυξέλλες, και όλους όσοι επώνυμα ή ανώνυμα μας έχουν στείλει και συνεχίζουν να μας στέλλουν μηνύματα συμπαράστασης.
Ελπίζουμε πως η δημόσια κατακραυγή που προκλήθηκε από το συμβάν θα βοηθήσει στην κατανόηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει καθημερινά η ΛΟΑΤ κοινότητα και τα τρανς άτομα συγκεκριμένα και πως μέσα από αυτή τη διαδικασία θα έχουμε ωριμάσει ως κοινωνία ακόμη περισσότερο.
Accept – ΛΟΑΤ Κύπρου
Έντιμο Κύριο
Κώστα Κληρίδη,
Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας
ΜΕ ΤΗΛΕΟΜΟΙΟΤΥΠΟ
Έντιμε Κύριε,
Θέμα: Αίτημα για τερματισμό των ανακρίσεων εναντίον του Κωνσταντίνου Γαβριηλίδη και επιστροφή των καλλιτεχνικών φωτογραφιών οι οποίες αποτελούσαν μέρος της Έκθεσης Φωτογραφίας της Πάολας Ρεβενιώτη η οποία οργανώθηκε με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Μνήμης Τρανς Ατόμων
Έχουμε εντολή από τον πελάτη μας κ. Κωνσταντίνο Γαβριηλίδη ο οποίος κατηγορήθηκε από την Αστυνομία στις 21 Νοεμβρίου 2014 για δημοσίευση αισχρού θέματος βάσει του Νόμου περί Δημοσιεύσεως Αισχρών Θεμάτων Νόμου του 1963 όπως τροποποιήθηκε (Ν.35/1963) (εφεξής «ο Νόμος»), να σας απευθύνουμε την παρούσα επιστολή και να σας παρακαλέσουμε όπως ενασκήσετε την εξουσία σας για τερματισμό των ανακρίσεων εναντίον του και την άμεση επιστροφή των φωτογραφιών.
Είναι η θέση μας ότι η συνέχιση και πιθανή καταχώριση στο Δικαστήριο της ως άνω υπόθεσης εναντίον του πελάτη μας θα πρέπει να ανασταλεί για τους λόγους που αναφέρονται ακολούθως:
Ο πελάτης μας κατηγορείται υπό την ιδιότητά του ως Προέδρου της Οργάνωσης ACCEPT ΛΟΑΤ (Λεσβίες, Ομοφυλόφιλοι, Αμφισεξουαλικοί, Τρανς) Κύπρου (εφεξής «ACCEPT») η οποία αποτελεί οργανισμό νόμιμα εγγεγραμμένο στην Κυπριακή Δημοκρατία με σκοπό την προάσπιση, διεκδίκηση και προώθηση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων των ΛΟΑΤ προσώπων και την καταπολέμηση των προκαταλήψεων, των στερεοτύπων, του στιγματισμού και του κοινωνικού αποκλεισμού καθώς και την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση της κοινής γνώμης, της κοινότητας, της οικογένειας, των θεσμών, των οργανωμένων ή μη φορέων και της κοινωνίας γενικότερα σε θέματα σεξουαλικότητας, σεξουαλικού προσανατολισμού και σεξουαλικής υγείας.
Στο πλαίσιο των σκοπών της, η εν λόγω οργάνωση προσκάλεσε τη γνωστή τρανς καλλιτέχνιδα Πάολα Ρεβενιώτη η οποία απολαμβάνει και διεθνή αναγνώριση για να εκθέσει φωτογραφίες της εικαστικής της δημιουργίας στον χώρο της Δημοτικής Αγοράς. Η αίτηση για να διεξαχθεί η έκθεση στον εν λόγω χώρο έγινε με επιστολή του πελάτη μας προς τον Δήμαρχο Λευκωσίας ημερ. 19 Σεπτεμβρίου 2014. Επισυνάπτω την εν λόγω επιστολή ως Παράρτημα «Α» στην οποία ο πελάτης μας εξηγούσε διεξοδικά τον χαρακτήρα τη μορφή και το περιεχόμενο του έργου της εν λόγω εικαστικής καλλιτέχνιδος το οποίο επρόκειτο να εκτεθεί. Παραθέτω σχετικό απόσπασμα από την επιστολή-πρόταση της ACCEPT:
«Οι φωτογραφίες της Ρεβενιώτη – κυρίως ασπρόμαυρες με κάποιες έγχρωμες εξαιρέσεις είναι προσεκτικά στημένες: φωτογραφίζει νεαρούς άνδρες μπροστά από πολιτικά graffiti ή στα σαλόνια τυπικών Ελληνικών σπιτιών. Τα γυμνά της αποκαλύπτουν την πλούσια επικοινωνία που υφίσταται μεταξύ της Ρεβενιώτη και των φίλων της, των πελατών και των εραστών της. (Υπογραμμίσεις δικές μου)
Ο Δήμος Λευκωσίας απάντησε θετικά στην πρόταση της ACCEPT με επιστολή του ημερ. 14 Οκτωβρίου 2014. Επισυνάπτω την εν λόγω επιστολή ως Παράρτημα «Β».
Η αυθαίρετη πράξη της Αστυνομίας να εισέλθει παράνομα, χωρίς να ειδοποιήσει κανένα, εντός της Δημοτικής Αγοράς και χωρίς ένταλμα, για να κατάσχει τις φωτογραφίες αποτελούν συμπεριφορά που δεν αρμόζει ούτε συμβαδίζει με τις αρχές και αξίες μιας σύγχρονης δυτικής κοινωνίας του 21ου αιώνα. Ειρήσθω εν παρόδω ότι η τελευταία φορά που έγινε κάτι τέτοιο ήταν πριν ένα αιώνα όταν ο μακαρίτης γλύπτης Ανδρέας Θυμόπουλος επιστρέφοντας το 1906 από τις σπουδές του στην Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας εξέθεσε στην Εμπορική Λέσχη Λευκωσίας τα σχέδια των γυμνών που έφερε μαζί του και είχε φασαρίες με την Αστυνομία «ως προσβάλλων την δημοσίαν αιδώ» (βλέπε σχετική μελέτη του Αδαμάντιου Διαμαντή με τίτλο «Η Τέχνη στην Κύπρο» περιοδικό «Κυπριακά Γράμματα» έκδοση 1956).
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι για την προστασία των φωτογραφιών που δεν ήταν τοποθετημένες σε κορνίζα, ανάμεσά τους και όλες οι επίμαχες, οι οργανωτές της Έκθεσης είχαν αποφασίσει να τις καλύπτουν κατά τις ώρες που η Έκθεση δεν ήταν ανοικτή στο κοινό. Ως εκ τούτου οι επίμαχες φωτογραφίες θα προσφέρονταν για θέαση μόνο μεταξύ των ωρών 17:00-21:00 από τις 20 Νοεμβρίου μέχρι και τις 22 Νοεμβρίου ήτοι από την Πέμπτη μέχρι και του Σαββάτου συμπεριλαμβανομένου. Παρά το γεγονός αυτό η Αστυνομία εισήλθε στον χώρο της Έκθεσης την επομένη των εγκαινίων και κατάσχε τις φωτογραφίες κατά ή περί η ώρα 14:00 ημέρα Παρασκευή και ενώ οι επίμαχες φωτογραφίες ήταν καλυμμένες.
Η πράξη αυτή της Αστυνομίας αποτελεί κατάφορη παράβαση του ανθρώπινου δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης (άρθρο 11 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 19 του Συντάγματος και άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) και στην συγκεκριμένη περίπτωση της καλλιτεχνικής έκφρασης η οποία είναι απαραίτητη και αποτελεί μία από τις πεμπτουσίες μιας σύγχρονης δημοκρατικής κοινωνίας. Παραθέτω σχετικό απόσπασμα της απόφασης ορόσημο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (εφεξής «ΕΔΑΔ») στην υπόθεση Muller v. Switzerland (1988) 13 EHRR 212, ECt HR, όπου το ΕΔΑΔ ερμηνεύοντας το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποφάσισε ότι ο όρος έκφραση (expression) συμπεριλαμβάνει και την καλλιτεχνική έκφραση (artistic expression) :
“Freedom of artistic expression is of fundamental importance in democratic society. Typically it is in undemocratic societies that artistic freedom and the freedom to circulate works of art are severely restricted. Through his creative work the artist expresses not only a personal vision of the world but also his view of the society in which he lives. In that sense art not only helps shape public opinion but is also an expression of it and can confront the public with the major issues of the day.” (Υπογραμμίσεις δικές μου)
Σε ελεύθερη μετάφραση:
«Η ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης είναι θεμελιώδους σημασίας για μια δημοκρατική κοινωνία. Συνήθως είναι σε αντιδημοκρατικές κοινωνίες στις οποίες η καλλιτεχνική ελευθερία και η ελευθερία κυκλοφορίας έργων τέχνης υπόκεινται σε αυστηρούς περιορισμούς. Μέσα από το δημιουργικό του έργο ο καλλιτέχνης εκφράζει όχι μόνο ένα προσωπικό όραμα του κόσμου, αλλά και την άποψή του για την κοινωνία στην οποία ζει. Υπό αυτή την έννοια, η τέχνη δεν βοηθά μόνο στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, αλλά αποτελεί επίσης και έκφρασή της και μπορεί να φέρει αντιμέτωπο το κοινό με τα σημαντικότερα θέματα της εποχής.» (Υπογραμμίσεις δικές μου)
Επίσης στην πρόσφατη υπόθεση Vereinigung Bildender Kunstler v. Austria (2008) 47 EHRR 5 το ΕΔΑΔ τόνισε τα ακόλουθα για τη σημασία της διανομής έργων τέχνης:
«Those who create, perform, distribute or exhibit works of art contribute to the exchange of ideas and opinions which is essential for a democratic society.” (Υπογραμμίσεις δικές μου)
Σε ελεύθερη μετάφραση:
«Εκείνοι που δημιουργούν, παρουσιάζουν, διανέμουν ή εκθέτουν έργα τέχνης συμβάλλουν στην ανταλλαγή ιδεών και απόψεων, κάτι το οποίο είναι απαραίτητο για μια δημοκρατική κοινωνία» (Υπογραμμίσεις δικές μου)
Περαιτέρω να αναφέρουμε ότι για σκοπούς υπεράσπισης στις κατηγορίες δημοσίευσης αισχρών θεμάτων ο νόμος μεταξύ άλλων εξαιρεί τα έργα τέχνης. Παραθέτω επί λέξει τις πρόνοιες του άρθρου 4 του Νόμου:
«Τo δημόσιov καλόv απoτελεί υπεράσπισιv
4.-(1) Ουδείς καταδικάζεται δι’ αδίκημα διαπραχθέv κατά παράβασιv τoυ άρθρoυ 3 τoυ παρόvτoς Νόμoυ, εάv απoδείξη ότι η δημoσίευσις τoυ σχετικoύ θέματoς δικαιoλoγείται ως γεvoμέvη πρoς τo δημόσιov καλόv, ήτoι επί τω συμφέρovτι της επιστήμης, λoγoτεχvίας, τέχvης ή μαθήσεως, ή ετέρωv ζητημάτωv γεvικoύ εvδιαφέρovτoς.» (Υπογραμμίσεις δικές μου)
Διαζευκτικά των πιο πάνω θα θέλαμε να αναφέρουμε ότι είναι η άποψή μας ότι η Αστυνομία παράνομα διεξήγαγε χωρίς σχετικό ένταλμα έρευνα στον εκθεσιακό χώρο για τον λόγο ότι η παρούσα περίπτωση δεν εμπίπτει στις εξαιρέσεις του άρθρου 25 του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου όπως τροποποιήθηκε. Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα του άρθρου 25 επί λέξει:
«Έρευνα προσώπων και τόπων χωρίς ένταλμα
25.-(1) Κάθε αστυνομικός δύναται, χωρίς ένταλμα-
……………………………………………………………………………………………………………
(β) να εισέλθει και ερευνήσει οποιοδήποτε τόπο-
(ι) αν έχει λόγο να πιστεύει ότι σε αυτό πρόκειται να διαπραχτεί ή διαπράττεται, ή έχει πρόσφατα διαπραχτεί ποινικό αδίκημα που τιμωρείται με θανατική ποινή ή με φυλάκιση που υπερβαίνει τα δύο έτη ή ότι δύναται να βρεθεί σε αυτό οποιοδήποτε όργανο με το οποίο έχει πρόσφατα διαπραχτεί οποιοδήποτε τέτοιο ποινικό αδίκημα
(ιι) αν ο κάτοχος του τόπου ζητά τη βοήθεια της αστυνομίας
(ιιι) αν οποιοσδήποτε στον τόπο αυτό ζητά τη βοήθεια της αστυνομίας και υπάρχει λόγος να πιστεύεται ότι διαπράττεται αδίκημα εντός αυτού
(ιν) σε οποιαδήποτε περίπτωση κατά την οποία δύναται να εισέλθει και ερευνήσει οποιοδήποτε τόπο χωρίς ένταλμα δυνάμει οποιουδήποτε νομοθετήματος που ισχύει εκάστοτε.» (Υπογραμμίσεις δικές μου)
Η ποινή φυλάκισης του αδικήματος για το οποίο κατηγορείται ο πελάτης μας δεν υπερβαίνει τα δύο έτη. Παραθέτω αυτούσιο το άρθρο 3(1) του Νόμου:
«Απαγόρευσις δημoσιεύσεως αισχρoύ θέματoς
3.-(1) Τηρoυμέvωv τωv εv τoις εφεξής διαλαμβαvoμέvωv διατάξεωv πας όστις δημoσιεύει, επί σκoπώ κέρδoυς ή μη, αίσχρov τι θέμα, εv περιπτώσει καταδίκης υπόκειται εις χρηματικήv πoιvήv μη υπερβαίvoυσαv τας ,1500, ή εις φυλάκισιv διά διάστημα μη υπερβαίvov τα δύo έτη ή εις αμφoτέρας τα πoιvάς.»
Έντιμε κε Γενικέ Εισαγγελέα, ενόψει των πιο πάνω θεωρούμε ότι η συγκεκριμένη ενέργεια της Αστυνομίας αποτελεί μια μαύρη σελίδα τόσο για την προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Κύπρο καθώς επίσης και για την προώθηση της ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης η οποία είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη και προώθηση του σύγχρονου πολιτισμού. Για τους πιο πάνω λόγους παρακαλούμε όπως ασκήσετε τη διακριτική εξουσία που σας παρέχει το Σύνταγμα και συναινέσετε στο παρόν αίτημα για τερματισμό των ανακρίσεων εναντίον του πελάτη μας και την άμεση επιστροφή όλων των φωτογραφιών στην κα Πάολα Ρεβενιώτη για να αποφευχθεί ο διασυρμός της Κυπριακής Δημοκρατίας τόσο στη χώρα μας αλλά και στο εξωτερικό.
Είμαστε στην διάθεσή σας για οποιεσδήποτε περαιτέρω πληροφορίες τυχόν χρειαστείτε.
Με τιμή,
Ορέστης Νικήτας
Δικηγόρος
Κοιν:
1. Υπουργό Δικαιοσύνης
2. Αρχηγό Αστυνομίας
3. Δήμαρχο Λευκωσίας
4. Επίτροπο Διοικήσεως
