Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Διεθνής Αμνηστία δημοσιεύει μια ανασκόπηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για το 2018.
Οι γυναίκες ακτιβίστριες σε ολόκληρο τον κόσμο βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης για τα ανθρώπινα δικαιώματα το 2018, δήλωσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία, με αφορμή τη δημοσίευση της ανασκόπησής της για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για το περασμένο έτος.
Η οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων προειδοποιεί επίσης ότι το γεγονός ότι οι παγκόσμιοι ηγέτες «το παίζουν σκληροί», προωθώντας μισογυνικές, ξενοφοβικές και ομοφοβικές πολιτικές, έχει θέσει σε κίνδυνο δικαιώματα και ελευθερίες που έχουν κατακτηθεί εδώ και πολύ καιρό.
«Το 2018, είδαμε πολλούς από αυτούς τους ηγέτες που αυτοαποκαλούνται «σκληροί τύποι» να προσπαθούν να υπονομεύσουν την ίδια την αρχή της ισότητας – το θεμέλιο του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θεωρούν ότι οι πολιτικές, τους καθιστούν σκληρούς, αλλά δεν πρόκειται για τίποτα περισσότερο από εκφοβιστικές τακτικές που επιχειρούν να δαιμονοποιήσουν και να διώξουν ήδη περιθωριοποιημένες και ευάλωτες κοινότητες,» δήλωσε ο Kumi Naidoo, Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.
«Ωστόσο, οι γυναίκες ακτιβίστριες φέτος μας προσφέρουν το πιο ισχυρό όραμα για τους τρόπους αντίστασης σε αυτούς τους καταπιεστικούς ηγέτες».
Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο περιοδικό «Rights Today», μια σημαντική έκδοση που αναλύει την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε επτά περιοχές σε ολόκληρο τον κόσμο: την Αφρική, την Αμερική, την Ανατολική Ασία, την Ευρώπη και τη Κεντρική Ασία, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, τη Νότια Ασία και τη Νοτιοανατολική Ασία. Η δημοσίευση γίνεται σήμερα σηματοδοτώντας τον εορτασμό της 70ής επετείου της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων – της πρώτης παγκόσμιας Διακήρυξης που υιοθετήθηκε το 1948 από τις κυβερνήσεις του κόσμου.
2018: Οι γυναίκες ξεσηκώνονται
Η αυξανόμενη δύναμη των γυναικείων φωνών δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί, όπως σημειώνει η ανασκόπηση. Καθώς τα κινήματα για τα δικαιώματα των γυναικών είναι πλέον εδραιωμένα, οι γυναίκες ακτιβίστριες επικράτησαν στα κυριότερα πρωτοσέλιδα για τα ανθρώπινα δικαιώματα το προηγούμενο έτος. Και ομάδες στις οποίες ηγούνται γυναίκες, όπως οι Ni una menos της Λατινικής Αμερικής, έχουν πυροδοτήσει μαζικά κινήματα για ζητήματα δικαιωμάτων των γυναικών, σε μια κλίμακα που δεν έχουμε ξαναδεί ποτέ.
Στην Ινδία και τη Νότια Αφρική, χιλιάδες βγήκαν τους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στην εγχώρια σεξουαλική βία. Στη Σαουδική Αραβία και το Ιράν αντίστοιχα, οι γυναίκες ακτιβίστριες διακινδύνευαν τη σύλληψή τους, καθώς αντιστέκονταν στην απαγόρευση της οδήγησης και της υποχρεωτικής hijab (μαντίλα). Στην Αργεντινή, την Ιρλανδία και την Πολωνία, οι διαδηλωτές/τριες συσπειρώθηκαν σε τεράστιους αριθμούς, απαιτώντας τον τερματισμό των καταπιεστικών νόμων για τις αμβλώσεις. Στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ιαπωνία, εκατομμύρια άνθρωποι συμμετείχαν στη δεύτερη διαδήλωση των γυναικών, στα πλαίσια του #MeToo , απαιτώντας τον τερματισμό του μισογυνισμού και της κακοποίησης.
Ωστόσο, η έκθεση επισημαίνει ότι δεν μπορούμε να γιορτάσουμε την «αστρονομική αναζωπύρωση του γυναικείου ακτιβισμού» χωρίς να αναφερθούμε στην κινητήρια δύναμη πίσω από τους λόγους που τόσες πολλές γυναίκες κινητοποιήθηκαν ώστε να απαιτήσουν την αλλαγή.
«Τα δικαιώματα των γυναικών θεωρούνται διαρκώς κατώτερα από άλλα δικαιώματα και ελευθερίες, από κυβερνήσεις οι οποίες πιστεύουν ότι μπορούν να ασχοληθούν μόνο θεωρητικά με αυτά τα θέματα, ενώ παράλληλα κάνουν πολύ λίγα για να προστατεύσουν επί της ουσίας τα δικαιώματα του μισού πληθυσμού», δήλωσε ο Kumi Naidoo.
«Ακόμα χειρότερα, ένα μεγάλο τμήμα των σημερινών ηγετών του κόσμου έχουν ξεκινήσει νέες επιθέσεις κατά των δικαιωμάτων των γυναικών, με τις μισογυνιστικές και διχαστικές αφηγήσεις τους. Οι ηγέτες αυτοί επιχειρούν να υποστηρίξουν ότι προστατεύουν τις παραδοσιακές αξίες που εκπροσωπούν τα οικογενειακά συμφέροντα, αλλά η αλήθεια είναι ότι προωθούν μια ατζέντα που αρνείται στις γυναίκες τη στοιχειώδη ισότητα».
Το περιοδικό Rights Today δίνει έμφαση σε ένα αυξανόμενο σύνολο πολιτικών και νόμων που αποσκοπούν στην υποταγή και τον έλεγχο των γυναικών, ιδίως όσον αφορά τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία. Αυτές περιλαμβάνουν την προώθηση, από τους νομοθέτες της Πολωνίας και της Γουατεμάλας, της υποστήριξης αυστηρότερων νόμων για τις αμβλώσεις, ενώ στις ΗΠΑ, οι περικοπές στις κλινικές οικογενειακού σχεδιασμού έχουν θέσει σε κίνδυνο την υγεία εκατομμυρίων γυναικών.
Οι γυναίκες ακτιβίστριες έχουν διακινδυνεύσει τη ζωή και τις ελευθερίες τους, ώστε να φέρουν στο φως τις αδικίες που σχετίζονται με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται η Ahed Tamimi, μία παλαιστίνια έφηβη και ακτιβίστρια, η οποία φυλακίστηκε άδικα επειδή τόλμησε να υπερασπιστεί τον λαό της · οι Loujain al-Hathloul, Iman al-Nafjan και Aziza al-Yousef, τρεις ακτιβίστριες που βρίσκονται σήμερα υπό κράτηση στη Σαουδική Αραβία επειδή διεξήγαγαν εκστρατεία υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών · και η Marielle Franco, η οποία δολοφονήθηκε βίαια στη Βραζιλία νωρίτερα φέτος, επειδή αγωνίστηκε χωρίς φόβο για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
2019: Ένα έτος-ορόσημο για την αναστροφή του κλίματος υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών
Ο Kumi Naidoo σημείωσε ότι η επέτειος της Διεθνούς Διακήρυξης των δικαιωμάτων των γυναικών το 2019 – η Σύμβαση για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών (CEDAW) – θα αποτελέσει ένα σημαντικό ορόσημο που ο κόσμος δεν έχει το περιθώριο να αγνοήσει.
Η Διακήρυξη, που την επόμενη χρονιά θα κλείνει τα 40 έτη ισχύος, έχει υιοθετηθεί ευρέως. Ωστόσο, πολλές κυβερνήσεις το έχουν υιοθετήσει μόνο υπό την προϋπόθεση ότι έχουν τη δυνατότητα να απορρίψουν σημαντικές διατάξεις, που αποσκοπούν στη διασφάλιση των ελευθεριών των γυναικών, όπως η επιδίωξη μιας εθνικής πολιτικής για την εξάλειψη κάθε μορφής διάκρισης σε βάρος των γυναικών στη νομοθεσία και την πρακτική, και η δέσμευση για την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών στον γάμο και τις οικογενειακές σχέσεις.
Η Διεθνής Αμνηστία προτρέπει τις κυβερνήσεις να αναλάβουν δράση για να διασφαλίσουν την τήρηση των δικαιωμάτων των γυναικών – κάτι τέτοιο περιλαμβάνει όχι μόνο τις δεσμεύσεις έναντι των διεθνών προτύπων, αλλά και την αλλαγή των επιζήμιων εθνικών νομοθεσιών και την ανάληψη προληπτικών μέτρων για την ενίσχυση των γυναικών και την προστασία των δικαιωμάτων τους.
«Το γεγονός ότι τόσες πολλές χώρες έχουν μόνο μερικώς αποδεχθεί τη Διεθνή Διακήρυξη για τα δικαιώματα των γυναικών αποτελεί απόδειξη ότι πολλές κυβερνήσεις θεωρούν ότι η προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών αποτελεί απλώς μια επίδειξη δημοσίων σχέσεων που τις κάνει να φαίνονται καλές, και όχι προτεραιότητα που πρέπει να αντιμετωπίσουν επειγόντως,» δήλωσε ο Kumi Naidoo.
«Σε ολόκληρο τον κόσμο, οι γυναίκες κατά μέσο όρο κερδίζουν πολύ λιγότερα χρήματα από τους άνδρες συναδέλφους τους, έχουν πολύ λιγότερη εργασιακή ασφάλεια, στερούνται την πρόσβαση στην πολιτική εκπροσώπηση από όσους βρίσκονται στην εξουσία και αντιμετωπίζουν σεξουαλική βία που οι κυβερνήσεις εξακολουθούν να αγνοούν. Πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί συμβαίνει αυτό. Εάν ζούσαμε σε έναν κόσμο όπου στην πραγματικότητα ήταν άντρες αυτοί που θα αντιμετώπιζαν αυτού του είδους τις διώξεις, θα επιτρεπόταν αυτή η συνέχιση αυτής της αδικίας;»
«Θέλω να αναγνωρίσω ότι η Διεθνής Αμνηστία μπορεί και πρέπει να κάνει περισσότερα για τα δικαιώματα των γυναικών. Καθώς μπαίνουμε στο 2019, πιστεύω ότι τώρα, περισσότερο από ποτέ, πρέπει να σταθούμε ανυποχώρητα μαζί με τα κινήματα των γυναικών, να ενισχύσουμε τις φωνές των γυναικών σε όλη τους την ποικιλομορφία, και να αγωνιστούμε για την αναγνώριση όλων των δικαιωμάτων μας.»
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Το Rights Today προσφέρει ένα στιγμιότυπο των ζητημάτων που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλες τις μεγάλες περιοχές του κόσμου για το 2018. Αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τις εξής:
ΑΦΡΙΚΗ
Παρά την πρόοδο που σημειώθηκε, το 2018 βρήκε πάρα πολλές κυβερνήσεις στην υποσαχάρια Αφρική να εξακολουθούν να καταστέλλουν βίαια την διαφωνία και να περιορίζουν τον χώρο μέσα στον οποίο οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Από τον Νίγηρα στη Σιέρρα Λεόνε και από την Ουγκάντα στη Ζάμπια, οι κυβερνήσεις χρησιμοποίησαν κατασταλτικές τακτικές για να σιωπήσουν τους υπερασπιστές και τις υπερασπίστριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τους διαδηλωτές/τριες και άλλες, αντίθετες σε αυτές, φωνές. Αλλά υπήρξαν σημάδια ελπίδας, όπως στην Αιθιοπία και την Ανγκόλα, συμπεριλαμβάνοντας στις συνέπειές τους τις αλλαγές ηγεσιών. Τα καλύτερα νέα από όλα, ωστόσο, αφορούν την απίστευτη γενναιότητα που επέδειξαν οι καθημερινοί άνθρωποι σε όλη την Αφρική, συμπεριλαμβανομένων των θαρραλέων υπερασπιστών και υπερασπιστριών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών, που αποτελούν παράδειγμα σθένους μπροστά στην καταστολή.
ΑΜΕΡΙΚΗ
Στην Αμερική, το 2018 έφερε μια οπισθοδρόμηση στο περιβάλλον για τα ανθρώπινα δικαιώματα, με τις δολοφονίες των υπερασπιστών/στριών του περιβάλλοντος και των κοινωνικών ηγετών να αυξάνονται σε βαθιά ανησυχητικά επίπεδα σε χώρες όπως η Κολομβία, και την εμφάνιση ηγετών με ακραία ρητορική εναντίον των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως ο εκλεγμένος πρόεδρος της Βραζιλίας, Jair Bolsonaro. Στο μεταξύ, οι κρίσεις σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Βενεζουέλα και την Κεντρική Αμερική εξανάγκασαν ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους αναζητώντας ασφάλεια, σε μια κλίμακα χωρίς προηγούμενο στην περιοχή. Ενώ ορισμένες χώρες της Αμερικής καλωσόρισαν όσους/ες είχαν ανάγκη βοήθειας, οι αρχές των ΗΠΑ απάντησαν διαχωρίζοντας και θέτοντας υπό κράτηση οικογένειες και περιορίζοντας το δικαίωμα αιτήματος ασύλου.
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΣΙΑ
Στην Ανατολική Ασία, το 2018 σηματοδότησε θετικά βήματα για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, αλλά η χρονιά επίσης χαρακτηρίστηκε από τη συρρίκνωση του χώρου της κοινωνίας των πολιτών και τη νέα καταστολή των υπερασπιστών/στριών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μια από τις πιο ανησυχητικές εξελίξεις ήταν η μαζική κράτηση έως και ενός εκατομμυρίου Ουιγούρων, Καζακών και άλλων, κυρίως μουσουλμανικών, εθνοτικών μειονοτήτων στην Αυτόνομη Περιφέρεια των Ουιγούρων της Κίνας (XUAR). Πραγματοποιήθηκαν πρωτοφανείς ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Βόρειας και Νότιας Κορέας, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα στην κορεατική χερσόνησο.
ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΣΙΑ
Στην Ευρώπη, το 2018 χαρακτηρίστηκε από την άνοδο της μισαλλοδοξίας, του μίσους και των διακρίσεων, στο πλαίσιο της συρρίκνωσης του χώρου της κοινωνίας των πολιτών. Οι αιτούντες/ούσες άσυλο, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες/στριες διώχνονται ή εγκαταλείπονται στην εξαθλίωση, ενώ οι πράξεις αλληλεγγύης ποινικοποιούνται όλο και περισσότερο. Η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Ρωσία, με διαφορετικούς τρόπους, ηγούνται της τάσης αυτής, ενώ στην ευρύτερη περιοχή, χώρες από τη Λευκορωσία μέχρι το Αζερμπαϊτζάν και το Τατζικιστάν, κατέστειλαν όλο και περισσότερο την ελεύθερη έκφραση, ενώ στην Τουρκία εξακολούθησε να επικρατεί το κλίμα φόβου. Και όμως, μέσα σε αυτό το υπόβαθρο της ξενοφοβικής ρητορικής και των κατασταλτικών πολιτικών, η αισιοδοξία επιμένει. Ο ακτιβισμός και η διαμαρτυρία αυξάνονται: ένα διογκούμενο ρεύμα απλών ανθρώπων με εξαιρετικό πάθος εκφράζεται ανοιχτά υπέρ της δικαιοσύνης και της ισότητας.
ΝΟΤΙΑ ΑΣΙΑ
Οι κυβερνήσεις σε ολόκληρη τη Νότια Ασία εξακολούθησαν να παρενοχλούν, να εκφοβίζουν και να διώκουν τους υπερασπιστές και τις υπερασπίστριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως και άλλα άτομα που αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους. Στο Μπαγκλαντές και το Πακιστάν, οι αρχές χρησιμοποίησαν δρακόντειους νόμους για να καταστείλουν την ελευθερία της έκφρασης. Στην Ινδία, οι αρχές επιδίωξαν να δαιμονοποιήσουν και να εκδιώξουν ομάδες της κοινωνίας των πολιτών και ακτιβιστές/στριες. Αλλού στην περιοχή, η Σρι Λάνκα βυθίστηκε σε μια συνταγματική κρίση μετά τον ξαφνικό διορισμό του Mahinda Rajapaksa ως Πρωθυπουργού. Ωστόσο, υπήρξαν και εκλάμψεις ελπίδας: τον Μάιο, το κοινοβούλιο του Πακιστάν ψήφισε μία από τις πιο προοδευτικές νομοθετικές πράξεις για τα δικαιώματα των τρανσ ατόμων στον κόσμο.
ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΣΙΑ
Η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε πολλές χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας και του Ειρηνικού εξακολούθησε να επιδεινώνεται το 2018. Η βίαιη εκστρατεία δολοφονιών, βιασμών και εμπρησμών του στρατιωτικού καθεστώτος της Μιανμάρ προκάλεσε τον διωγμό πάνω από 720.000 γυναικών, ανδρών και παιδιών του λαού των Ροχίνγκια, που ξεριζώθηκαν από το Ρακίν, και αφέθηκαν να μαραζώνουν σε αυτοσχέδια στρατόπεδα προσφύγων στο Μπαγκλαντές. Οι κυβερνήσεις επέδειξαν διογκούμενη μισαλλοδοξία απέναντι στην ειρηνική διαφωνία και τον ακτιβισμό, όπως διαπιστώνεται με την καταστολή της πολιτικής αντιπολίτευσης και των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης στην Καμπότζη. Στις Φιλιππίνες, περισσότερες ζωές, ιδίως μεταξύ των φτωχών, χάθηκαν στα πλαίσια του «πολέμου κατά των ναρκωτικών» που διεξήγαγε η κυβέρνηση του Προέδρου Rodrigo Duterte.
Δείτε την ανασκόπηση εδώ.
