Έχοντας μια καλλιτεχνική ιστορία μυθιστορηματικής υφής, που ξεκινάει από ένα χτύπημα στην πόρτα του σπιτιού του Μάνου Χατζιδάκι στα 16 του χρόνια και φθάνει σε ένα παρόν που μετράει αμέτρητους δίσκους και τραγούδια – θησαυρούς, ο Φοίβος Δεληβοριάς είναι ο πιο κυνικά ρομαντικός δημιουργός της σύγχρονης σκηνής.
H «Ταράτσα» συνεχίζει για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά. Τελικά το περσινό μότο «Αυτό το καλοκαίρι…θα την κάνουμε ταράτσα!» βγήκε αληθινό. Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα, εκτός από την επιτυχία της παράστασης, που σας έκαναν να συνεχίσετε την παράσταση;
H λαχτάρα μου να την κάνω καλύτερη φέτος, πιο προσωπική. Πέρσι αισθανόμουν την υποχρέωση να τονίσω τις αναφορές μου: τον Αττίκ, τα παλιά αναψυκτήρια, το μπουρλέσκ. Φέτος ήθελα να κάνουμε ένα σύγχρονο θέαμα με βάση την απελπισμένη κωμωδία του σήμερα.Την πολιτική, τις ανθρώπινες σχέσεις, το τραγούδι.
Ποιο είναι το συναίσθημα σας, συνεργαζόμενος σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα με όλο το καλλιτεχνικό στερέωμα του έντεχνου ρεπερτορίου; Θα ξεχωρίζατε για οποιονδήποτε λόγο, κάποιoυς απ’ τους καλεσμένους;
Δεν θα ήθελα να ξεχωρίσω κανέναν. Όλοι προσφέρθηκαν εγκάρδια και έβαλαν κάτι απ’τον εαυτό τους στο όνειρό μου.Άλλωστε κανέναν δεν τον διάλεξα τυχαία. Όλοι τους έχουν ένα κάποιο φως-άλλης εμβέλειας ο καθένας- που κάποια στιγμή παρηγόρησε τη ζωή μου. Με το φως τους αυτό επικοινώνησα και στη σκηνή.
Αυτό που θέλατε να πετύχετε μ’ αυτήν την παράσταση πιστεύετε ότι πραγματοποιήθηκε;
Υπάρχει κάποια διασύνδεση ανάμεσα σ’ αυτό που είστε σήμερα καλλιτεχνικά και στην εμπειρία της πρώτη σας επαφής με τον Μάνο Χατζιδάκι;
Ναι, το πέτυχα, ήταν από τις ακριβείς στιγμές μου.Ιδιαίτερα τώρα τη δεύτερη χρονιά.Είχε ποίηση και χιούμορ και ειλικρίνεια.Τα πράγματα που ζητάω από μικρός είναι τα ίδια. Ένας πρωτότυπος και αγαπητικός τρόπος για να ξαναδώ αυτό που λέμε πραγματικότητα. Έχω κάνει πολλούς δίσκους και παραστάσεις, που εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους, φωτίζουν τη ζωή μου σ’αυτή την πόλη που μου έτυχε.
Τι θα λέγατε σε ένα νέο παιδί, με βάση τη βιωματική σας εμπειρία στον καλλιτεχνικό χώρο, που θέλει να ασχοληθεί με τη μουσική και κάνει τώρα τα πρώτα του βήματα;
Να ακούσει όλο το πράγμα που μας παραδόθηκε ως σημαντικό. Στη μουσική και στο τραγούδι.Ας το μιμηθεί, ας το θαυμάσει, ας το αντιπαθήσει, ας του πάει κόντρα. Οφείλει πάντως να το γνωρίζει.Οι «μεγάλοι» που έγραψαν μουσική εδώ, είχαν να αντιμετωπίσουν τον ίδιο αέρα. Και βρήκαν κάποιες διαδρομές. Το πρώτο βήμα είναι να περπατήσεις πάνω τους. Μετά κάνε ό,τι θες.
Διανύουμε ημέρες εθνικού πένθους. Ήσασταν από τους πρώτους που ακυρώσατε τις δυο τελευταίες παραστάσεις μέχρι το τέλος Ιουλίου με τη Λένα Πλάτωνος. Ποιες είναι οι σκέψεις για την τραγωδία που έζησε και ζει η χώρα μας από τον πύρινο εφιάλτη;
Απαρηγόρητος είμαι. Με τριγυρνάει η φρίκη πολλές ώρες τη μέρα, δεν μπορώ να κοιμηθώ. Σκέφτομαι πολλά και για τους εμπρηστές και για τα αυθαίρετα και για τους ανεύθυνους υπεύθυνους που έχουν πάντα τα κλειδιά. Όλα μου τα παιδικά καλοκαίρια στην περιοχή αυτή τα πέρασα. Και το σκοτάδι πάει να με πνίξει, όσο σκέφτομαι. Κι εκεί που πάω να του παραδοθώ, βλέπω πόσο θαυμάσια στάθηκε ο πολύς κόσμος, έλληνες και μετανάστες, στους πληγέντες. Με αληθινή αγάπη ανέλαβαν την ευθύνη της έμπρακτης στήριξης πολύ πριν τους πολιτικούς, την εκκλησία, τα κανάλια, τους έχοντες, τα πολιτικολογούντα τζάνκια του facebook. Οι πυροσβέστες επίσης και πολλοί άλλοι ένστολοι που βοήθησαν. Άκουσα πολύ συγκινητικές ιστορίες που αποδεικνύουν κάτι που το βλέπω καθημερινά στη δουλειά και στη ζωή μου: στην ανωνυμία υπάρχει μεγαλείο. Αυτή κουβαλάει κι αυτή σώζει τους πολιτισμούς.
Με βάση τα τραγικά γεγονότα των τελευταίων ημερών, τι θα λέγατε για το δημόσιο λόγο του Αμβρόσιου;
Μα δεν χρειάζονταν αυτά τα γεγονότα για να φανεί η ψυχική ποιότητα αυτού του κτήνους. Έχει τόσες φορές γδύσει τη φρικτή του ψυχή μπροστά μας. Χαίρομαι που του απάντησαν ομότιμοί του. Το ότι όμως ο άνθρωπος αυτός ανήκει στους ηγέτες της εκκλησίας, λέει πολλά και γι’αυτήν και για τους μηχανισμούς της.
Πόσο υπεύθυνη πιστεύετε ότι είναι η εκκλησία για την ομοφοβία/τρανσφοβία της ελληνικής κοινωνίας;
Η εκκλησία διαιωνίζει αυτό που λέμε «πατριαρχική κοινωνία» για δικούς της λόγους που δεν έχουν να κάνουν καθόλου με την αγάπη και την πίστη, που είναι πράγματι οι μεγαλύτερες αρετές του ανθρώπου. Χειρίζεται μέσω των ενοχών τους ανθρώπους, τακτοποιεί και κάνει αβίωτη τη ζωή τους, αφού σκοτώσει την όποια υγιή επιθυμία τους. Σ’αυτό όμως, έχει πού να πατήσει. Σε αρχέγονους φόβους για τον «διαφορετικό», που υπήρχαν αιώνες πριν αυτήν-και θα υπάρχουν ίσως πάντα.Το πρωτόγονο κτήνος όμως που θέλει να επιβεβαιώσει τη δύναμή του πάνω σ’έναν αδύνατο, έχει ελαφρυντικό τον πρωτογονισμό του. Η εκκλησία που σου μιλάει με μειλίχια φωνή μαμάς, που αλείβει το σώμα της με μύρο και διηγείται την ιστορία του αθώου που σταύρωσαν οι πολλοί; Κανένα ελαφρυντικό δεν έχει. Ξέρει καλά.Και είναι διπλά και ασυγχώρητα ένοχη.
Πριν από περίπου πέντε χρόνια είχατε κάνει ένα εξώφυλλο για την ομοφοβία στο περιοδικό Antivirus. Πέντε χρόνια αργότερα βλέπετε κάποια πράγματα να έχουν αλλάξει; Οι άνθρωποι είναι λιγότερο ή περισσότερο ομοφοβικοί;
Η κοινωνία από το ’90 και μετά έχει κάνει τεράστια βήματα προς την ουσιαστική-και όχι στη γραφική αποδοχή της ομοφυλοφιλίας. Έχει ενσωματώσει το χιούμορ, την ελευθερία και την υψηλή ευαισθησία των gay κοινοτήτων στις ταινίες, στις σειρές, στα τραγούδια της. Μέσα στην κρίση βέβαια, με όχημα την ακροδεξιά, ο παλιός κόσμος σαν κακός γέρος που τρικλίζει, σηκώθηκε κι άρχισε να ξανακουνάει το μπαστούνι του. Θέλει λοιπόν μάχη κάθε μέρα για να μην του ξαναδώσουμε τον θρόνο.Και να ζήσουμε όλοι ωραία στην ίδια γιορτή, της φαντασίας και της αλήθειας μας.
Το να είσαι αυτό που πραγματικά είσαι, χωρίς να το κρύβεις, προκαλώντας στον εαυτό σου μεγάλες πληγές που δεν κλείνουν, είναι απλώς δικαιοσύνη. Είναι δικαιοσύνη να μην ζεις σαν φυγάς σε συνθήκες πολέμου, αλλά σε μία κοινωνία που βρίσκεται σε καιρό ειρήνης, όπως πραγματικά συμβαίνει. Συμφωνείτε;
Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από το να φοβάσαι πως θα τιμωρηθείς για τον έρωτα, για τον τρόπο σου να χαίρεσαι τη ζωή.Η κοινωνία τιμωρούσε επί αιώνες χιλιάδες ανθρώπους –και όχι μόνο gay- για την ερωτική πλευρά τους. Πρέπει να σταματήσει αυτό, δεν υπάρχει μεγαλύτερη κακία από αυτήν του να κλωτσάς τον άνθρωπο εκεί που πάει ν’αγαπήσει.
Για ποιο λόγο πιστεύετε ότι τόσοι λίγοι καλλιτέχνες έχουν κάνει coming out στην Ελλάδα;
Γιατί η κοινωνία είναι μικρή και τρομακτική.Θέλει πολύ μεγαλύτερο θάρρος απ’ό,τι σε μια ευρωπαϊκή ή αμερικάνικη μεγαλούπολη. Στην Αθήνα βέβαια τα πράγματα είναι αλλιώς. Όμως κι εδώ θέλει δουλειά-πολλοί που είχαν αυτό το θάρρος κι ήταν καλλιτέχνες πρώτης γραμμής, έζησαν δεκαετίες στο bullying. Λύτρωσαν όμως το παιδί μέσα τους κάνοντάς το-και πολλά άλλα παιδιά επίσης.
Θεωρείτε ότι υπάρχει αυτό που λέμε “σωστή στιγμή” για να το κάνει ένας καλλιτέχνης;
Αυτό αφορά τον καθένα-είναι πράγμα βαθύ και θέλει μεγάλη προετοιμασία γιατί μαζί με την ελευθερία, έρχεται κι ένα ταμπελάκι, μια ετικέτα που μπορεί να σε κάνει επίσης αιχμάλωτο.Πρέπει να είσαι πολύ δυνατός άνθρωπος για να αντέξεις την αντανάκλασή της αλήθειας σου στην κοινωνία. Πάντως οι καλλιτέχνες, φύσει εκτεθειμένα όντα, είναι αιχμάλωτοι του τι φαντάζεται ο κόσμος για αυτούς. Άρα γενικά, gay ή straight, πρέπει να προτάσσουν τον αληθινό εαυτό τους, για να σωθούν από το μύθο τους.
Ως δημόσια πρόσωπα που έχουν επιρροή και ο λόγος τους «βαραίνει», πιστεύετε ότι θα ευνοούσε συνολικά την βελτίωση της κοινωνικής κατάστασης για τα άτομα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας;
Ναι, 100%. Οι γενναίοι καλλιτέχνες άλλαξαν τη μοίρα όλων των μειονοτήτων.
Μελλοντικά σχέδια;
Ώρα για έναν δίσκο, 2 ½ χρόνια πέρασαν από την «Καλλιθέα». Θέλω τόσο πολύ να γράψω.
Mία (προς)ευχή για το υπόλοιπο καλοκαίρι;
Να έχουμε κοντά μας ανθρώπους αληθινούς και καλούς -και όχι γελοίους και σκληρούς θεσμούς- στους πόνους και στις χαρές μας. Σαν κι αυτούς που ξεχύθηκαν στους δρόμους να βοηθήσουν, την ώρα του κακού.
συνέντευξη: Βίκυ Αναγνωστοπούλου
κεντρική φωτογραφία: Δημήτρης Μακρής
