Στις 16 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε η δεύτερη συνεδρίαση των αρμόδιων επιτροπών για το νέο πολυνομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, το οποίο έχει στόχο την αποτελεσματική διερεύνηση περιστατικών βίας και αυθαιρεσίας στα σώματα ασφαλείας και τους υπαλλήλους των καταστημάτων κράτησης.
Στο ίδιο πολυνομοσχέδιο μάλιστα περιλαμβάνεται και η διεύρυνση της αρχής κατά των διακρίσεων στους χώρους εργασίας, ο έλεγχος της εφαρμογής της οποίας περνάει πλέον στον Συνήγορο του Πολίτη.
Στη συνεδρίαση συμμετείχαν, επίσης, το “Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών” και η “Colour Youth – Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας”, που τοποθετήθηκαν επί του νομοσχεδίου.
Δείτε το βίντεο της συνεδρίασης
Οι τοποθετήσεις των οργανώσεων
Μαρίνα Γαλανού (Πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών): Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, αξιότιμε κύριε Υπουργέ, ευχαριστούμε θερμά για την πρόσκληση, ώστε να αναπτύξουμε τις θέσεις μας για το σχέδιο νόμου που έχουμε μπροστά μας. Στα σημεία που θα εστιάσουμε περισσότερο, είναι οι διατάξεις που αφορούν την αρχή της ίσης μεταχείρισης, καθώς και στις τελευταίες διατάξεις που αφορούν τη σύσταση μηχανισμού για την καταπολέμηση της αυθαιρεσίας.
Τώρα θα τοποθετηθώ άρθρο προς άρθρο.
Επί του άρθρου 1, θεωρούμε ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι προστίθενται η ταυτότητα φύλου και τα χαρακτηριστικά φύλου στο σκοπό του νόμου, αναφορικά με την απασχόληση και την εργασία. Εδώ έχουμε την πρώτη σαφή διαφοροποίηση από τον παλαιό νόμο 3304/2005. Επί του άρθρου 2, θεωρούμε, ακόμη, θετικό το γεγονός πως τους ορισμούς των διακρίσεων, πέραν των άμεσων και έμμεσων διακρίσεων, συμπεριλαμβάνονται και η «διάκριση λόγω σχέσεις», αλλά και η «διάκριση λόγο νομιζομένων χαρακτηριστικών» ως η λιγότερη ευνοϊκή μεταχείριση ενός προσώπου που εικάζεται ότι διαθέτει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, καθώς σε πολλές περιπτώσεις σημαίνει αυτό και ήταν απαραίτητο να συμπεριλαμβάνεται στην αναθεώρηση του νόμου. Επί του άρθρου 3, παράγραφος 2 στον τομέα της: α) κοινωνικής προστασίας, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής ασφάλισης και της υγειονομικής περίθαλψης, β) των κοινωνικών παροχών και φορολογικών διευκολύνσεων ή πλεονεκτημάτων, γ) της εκπαίδευσης και δ) της πρόσβασης στη διάθεση και παροχή αγαθών και υπηρεσιών που διατίθενται συναλλακτικά στο κοινό, συμπεριλαμβανομένης της στέγης, όμως, δεν συμπεριλαμβάνεται ούτε ο σεξουαλικός προσανατολισμός και κυρίως, ούτε η ταυτότητα φύλου και τα χαρακτηριστικά φύλου.
Να συμπληρώσουμε εδώ πώς όλα αυτά τα πεδία, όπως της υγείας, της εκπαίδευσης κ.α., περιέχονται σε όλες τις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης. Είναι απαραίτητο να προστεθούν και εδώ, τόσο ο σεξουαλικός προσανατολισμός, όσο και η ταυτότητα φύλου και τα χαρακτηριστικά φύλου, ώστε όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου να προστατεύονται από τις διακρίσεις και σε αυτούς τους τομείς. Ιδιαίτερα οι τρανς άνθρωποι, συχνά έχουν καταγραφεί περιπτώσεις που βιώνουν αποκλεισμούς ή διακρίσεις τόσο στο τομέα της πρόσβασης στις παροχές και υπηρεσίες, όσο και στην εκπαίδευση. Έχουν καταγραφεί πολλά περιστατικά ακραίων διακρίσεων στην εκπαίδευση και στην υγεία, αλλά και στη στέγαση. Στη στέγαση δε, πολύ συχνά υπάρχουν καταγεγραμμένα περιστατικά άρνησης μίσθωσης σε τρανς ανθρώπους.
Επί του άρθρου 8, παράγραφος 3, χαιρετίζουμε την πρόσθεση της παραγράφου 4, που είχαμε προτείνει και τη διαβούλευση και αναφέρει ότι τα νομικά πρόσωπα μπορούν να παρίστανται χωρίς να πληρώνουν παράβολο υπέρ του Δημοσίου. Ήταν απαραίτητο και το χαιρετίζουμε. Επί του άρθρου 14, ορίζεται ως φορές παρακολούθησης και προώθησης της εφαρμογής της αρχής ίσης μεταχείρισης, ο Συνήγορος του Πολίτη. Εμείς, προτιμούμε όσον αφορά την προώθηση της εφαρμογής της ίσης μεταχείρισης στο πεδίο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, να προστεθεί και ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχειρήσεις, καθώς και ο Συμπαραστάτης της Περιφέρειας. Δεν πρέπει να αφήσουμε έξω την Τοπική Αυτοδιοίκηση, κυρίες και κύριοι βουλευτές, αξιότιμε κύριε Υπουργέ. Επί του Μέρους Δ΄, στα άρθρα 56 – 58, ορίζεται ο Συνήγορος του Πολίτη, ως Εθνικός Μηχανισμός Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας και παρότι θεωρούμε θετικό το γεγονός, ότι υπάρχουν ως αιτίες και που πρέπει να διερευνάται το ρατσιστικό κίνητρο σε περιστατικά αυθαιρεσίες η ταυτότητα φύλου και τα χαρακτηριστικά φύλου, είχαμε εκφράσει το σκεπτικισμός μας για το κατά πόσον θα μπορούσε να είναι από αποτελεσματική επί του πρακτέου η ανάληψη όλου του βάρους εξέτασης των καταγγελιών αυθαιρεσίας αποκλειστικά από το Συνήγορο του Πολίτη, καθώς η φύση της αποστολής του είναι η διαμεσολάβηση.
Η άποψη μας είναι, ότι θα ήταν πιο πρόσφορο το να δημιουργηθεί ένας ανεξάρτητος μηχανισμός, όπως συμβαίνει σε πολλά κράτη της Ε.Ε.. Θα σας προτείναμε, να πάρετε παραδείγματα, κύριε Υπουργέ, από τον υποδειγματικό μηχανισμό που υπάρχει σε αυτά τα κράτη και να δημιουργήσουμε έναν ανεξάρτητο φορέα, όπως επιτάσσει και το Συμβούλιο της Ευρώπης, που να καταπολέμα αποφασιστικά την αυθαιρεσία και όχι να διαβουλεύεται μαζί της. Παρακαλώ, κύριε Υπουργέ, θα θέλαμε να το επανεξετάσετε.
Τελειώνοντας, αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι βουλευτές, το σχέδιο νόμου που έχουμε στα χέρια μας, αποτελεί μια θαυμάσια ευκαιρία, να βάλουμε ένα φράγμα στις διακρίσεις που αντιμετωπίζουν οι συνάνθρωποί μας. Το πρώτο βήμα έγινε με τον χώρο της εργασίας, όπου υπάρχει η πρόβλεψη απαγόρευσης των διακρίσεων στον χώρο της εργασίας και της απασχόλησης. Βεβαίως και το επικροτούμε. Το βήμα, όμως αυτό, θα είναι ημιτελές, εάν δεν προσθέσουμε στο άρθρο 3, παράγραφος 2 στο πεδίο εφαρμογής, δηλαδή, τις κατηγορίες του σεξουαλικού προσανατολισμού, της ταυτότητας φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου στα πεδία της παροχής αγαθών και υπηρεσιών, στην υγεία, στην εκπαίδευση και στη στέγαση. Κύριε Υπουργέ, θέλουμε να σας επιστήσουμε την προσοχή ιδιαίτερα σε αυτό το σημείο, έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε και αυτό το βήμα, να προσφέρει η πολιτεία αποτελεσματική προστασία και σε όλα τα πεδία της κοινωνικής, αλλά και της δημόσιας ζωής.
Εάν μου δοθεί ο χρόνος σε μια δευτερομιλία μου, θα έχω την ευκαιρία να αναφέρω μέσω από την εμπειρία παραδείγματα που υποδεικνύουν την αδήριτη ανάγκη να γίνει και αυτή η προσθήκη.
Σε μια Ευρώπη που βλέπουμε να υψώνονται όλο και περισσότερες φωνές μισαλλοδοξίας και αναχώματα για την πρόοδο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι χρέος μας, χρέος όλων των δημοκρατικών πολιτών, να ορθώσουμε ένα τοίχος κατά των διακρίσεων και της μισαλλοδοξίας. Η ευκαιρία μας είναι τώρα, ας την ακολουθήσουμε.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Φοίβος Στεργιάννης (Εκπρόσωπος της Color Youth – Κοινότητα LGBTQ): Ευχαριστώ, κ. Πρόεδρε. Αρχικά, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω πολύ για την πρόσκληση σας. Θεωρούμε πολύ σημαντικό το υπό συζήτηση νομοσχέδιο για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των LGBTQ ατόμων, αλλά και άλλων ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων.
Πιο συγκεκριμένα, θεωρούμε πολύ σημαντική την για πρώτη φορά απαγόρευση των διακρίσεων στον τομέα της εργασίας και της απασχόλησης με βάση την ταυτότητα φύλου και τα χαρακτηριστικά φύλου. Ειλικρινά, δεν μπορούμε να τονίσουμε αρκετά τις διακρίσεις που υφίστανται τα τρανς άτομα σε όλο το φάσμα της καθημερινότητάς τους, ειδικά στο χώρο της εργασίας. Ωστόσο, πρέπει να χαιρετίζουμε την αντικατάσταση του όρου «σεξουαλικός προσανατολισμός» με το «εκ γενετής προσανατολισμός» που χρησιμοποιείται στον υφιστάμενο νόμο 3304 / 2005, με τον ορθότερο «σεξουαλικό προσανατολισμό».
Στη συνέχεια, θα ήθελα να αναφερθούμε στα τμήματα του νόμου που θεωρούμε ότι χρήζουν βελτίωσης. Ως πιο σημαντική θεωρούμε την επέκταση του άρθρου 3, ώστε να συμπεριλαμβάνει και τις διακρίσεις με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα ή τα χαρακτηριστικά φύλου πέρα από τους τομείς της εργασίας και της απασχόλησης. Για μεγάλο μέρος της κοινότητάς μας η πρόσβαση, η ίση μεταχείριση στους τομείς της κοινωνικής ασφάλισης, της υγειονομικής περίθαλψης, των κοινωνικών παροχών, της εκπαίδευσης, της πρόσβασης στη διάθεση και την παροχή αγαθών και υπηρεσιών, δεν είναι δεδομένη. Για παράδειγμα, ένα ομόφυλο ζευγάρι κατά την αναζήτηση της οικογενειακής του στέγης, ένα τρανς άτομο στο χώρο της εκπαίδευσης ή ένα ίντερσεξ άτομο που χρειάζεται υγειονομική περίθαλψη, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα βιώσουν διακρίσεις.
Για αυτούς τους λόγους θεωρούμε λάθος και δεν κατανοούμε τους λόγους της μη επέκτασης της άσκησης ίσης μεταχείρισης των ατόμων αυτών. Γνωρίζουμε ότι το νομοσχέδιο αποτελεί ενσωμάτωση Ενωσιακής Οδηγίας, αλλά αυτό δεν αποτελεί δέσμευση για τα ελάχιστα επίπεδα προστασίας και σε καμία περίπτωση δεν θα έπρεπε να εμποδίζει τον εθνικό νομοθέτη να επεκτείνει αυτό το επίπεδο προστασίας. Σε κάθε περίπτωση μας προβληματίζει το γεγονός ότι η δυνατότητα επέκτασης του εύρους προστασίας που προβλέπεται στο άρθρο 24 απαιτεί την έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων από έξι Υπουργεία και δεν διατηρείται το καθεστώς του υφιστάμενου νόμου που απαιτούσε μόνο τρία.
Τέλος, θα ήθελα να εκφράσουμε την ελπίδα μας για την επέκταση και την υπερψήφιση αυτού του σχεδίου νόμου. Ωστόσο, θέλουμε να τονίσουμε ότι μια ουσιαστική προστασία από διακρίσεις δεν μπορεί να υπάρξει για τα τρανς άτομα μέχρι η Ελληνική Βουλή να ψηφίσει μια γρήγορη, διαφανή και προσβάσιμη νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου και αυτό αποτελεί και τη σημαντικότερη διεκδίκηση μας. Ευχαριστώ.
