Γιάννης Παυλόπουλος
Ο Ρουμάνος εικαστικός Liviu Bulea, σε συνεργασία με τον πολιτιστικό οργανισμό ATOPOS cvc, δημιούργησε νέα έργα -προπαγανδιστικά πόστερ- για το Athens Pride Week. Στα πόστερ του, οι αρρενωποί εκπρόσωποι της κομμουνιστικής εργατικής τάξης και οι πολιτικοί μιας άλλης εποχής χρησιμοποιούνται σε ένα νέο διαφορετικό ομοερωτικό πλαίσιο.
Στο παρόν καλλιτεχνικό σου πρότζεκτ βλέπουμε το κομμουνιστικό παρελθόν, την αρρενωπότητα και τον ομοερωτισμό να μπλέκονται και να δημιουργούν τα προσωπικά σου «προπαγανδιστικά πόστερ.» Ποια προπαγάνδα προωθούν. Αν προωθούν;
Τα πρωτότυπα πόστερ της κομμουνιστικής εποχής σχεδιάστηκαν με σκοπό να εικονογραφήσουν την ανδρική φιλία και συντροφικότητα, προωθώντας τις παραδοσιακές άξιες. Εγώ μετέτρεψα αυτά τα πόστερ σε μια εικονογραφία που προωθεί την αγάπη. Χρησιμοποίησα την ίδια αισθητική, τους ίδιους χαρακτήρες από την εκείνη την περίοδο όμως σ’ ένα διαφορετικό πλαίσιο (context). Αν προσθέσουμε και το γεγονός ότι αυτόπροσδιορίζομαι ως queer, αυτά τα πόστερ παίρνουν μια εντελώς νέα νοηματοδότηση.
Η «προπαγάνδα» μου βασίζεται στο γεγονός ότι πιστεύω πως τα πρωτότυπα πόστερ δημιουργήθηκαν από ανθρώπους που ήξεραν ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση να ερμηνευτούν ως ομοερωτικά. Την περίοδο εκείνη η πληροφόρηση γύρω από τι σημαίνει να είσαι γκέι ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Έτσι, μου αρέσει να πιστεύω ότι τα πόστερ εκείνα λειτουργούσαν σαν κρυμμένοι κώδικες επικοινωνίας για τους ομοφυλόφιλους της εποχής. Η θεωρία μου βασίζεται στο γεγονός ότι την περίοδο του κομμουνισμού στην Ρουμανία η οποιαδήποτε κριτική και αντίσταση στο καθεστώς κυκλοφορούσε καλά κρυμμένη ανάμεσα σε στίχους τραγουδιών και λέξεις βιβλίων. Πιστεύω δηλαδή ότι και τότε έκαναν προπαγάνδα όπως κι εγώ κάνω τώρα την δική μου προπαγάνδα.
Τα «ερείπια» λειτουργούν ως στοιχείο έμπνευσης στο έργο σου. Πως προκύπτει αυτή η «αγάπη για τα ερείπια»; Υπάρχουν «ερείπια» και σε αυτό το πρότζεκτ;
Η αγάπη μου για τα «ερείπια» σχετίζεται άμεσα με την πόλη που μεγάλωσα την Turda, η οποία μετά την κατάρρευση του Σοβιετικού μπλοκ βρέθηκε σε μεγάλη δυσμένεια. Πολλά κτίρια και εγκαταστάσεις της πόλης αφέθηκαν στην τύχη τους και ερείπωσαν. Αυτά τα ερείπια όμως για μένα θα σημαίνουν πάντα «σπίτι». Είναι οι αλάνες της παιδικής μου ηλικίας, είναι τα μέρη που μεγάλωσα και με διαμόρφωσαν. Πάντα θα κουβαλάω τις πιο τρυφερές αναμνήσεις από αυτά τα ερείπια.
Παράλληλα, ταξιδεύοντας σε άλλα μέρη, παρατήρησα ότι κάθε πόλη έχει τα ερείπια της και ότι αυτά τα χαλάσματα έχουν πολλές ιστορίες να πουν. Τα ερείπια αποτελούν σύμβολο του εφήμερου της ζωής καθώς και του γεγονότος ότι μια πόλη βρίσκεται σε μια συνεχή αλλαγή και πάντα υπό διαμόρφωση. Μεταφορικά θα μπορούσε να ειπωθεί ότι τα πόστερ που δημιούργησα είναι απομεινάρια της Σοβιετικής εποχής. Υπολείμματα εκείνου του καθεστώτος.
Υπάρχει μεγάλη ποικιλομορφία στα υλικά που χρησιμοποιείς για να δημιουργήσεις τα έργα σου. Επιλέγεις υλικά βάσει κάποιας προϋπάρχουσας ιδέας ή μπορεί κάποιο υλικό αντικείμενο να αποτελέσει έμπνευση δημιουργίας και να γεννήσει μια νέα ιδέα;
Εξαρτάται. Συνήθως έχω μια συγκεκριμένη ιδέα και ψάχνω υλικά που να υλοποιούν αυτή την ιδέα. Άλλοτε πάλι μέσα από τις εξερευνήσεις μου σε χαλάσματα και χωματερές βρίσκω κάποιο υλικό που μου κεντρίζει την περιέργεια και μια νέα ιδέα γεννιέται. Πάντως συνήθως ξεκινώ από μια ιστορία. Ύστερα πηγαίνω στον τόπο που το γεγονός συνέβη και ψάχνω αντικείμενα και διάφορα απομεινάρια τα οποία χρησιμοποιώ ως υλικά για να πω την ιστορία.
Στην προσωπική σου ιστοσελίδα δίπλα στο όνομα σου υπάρχει η φράση «η τέχνη είναι το όπλο μου για την αλλαγή». Με ποιον τρόπο πιστεύεις ότι η τέχνη μπορεί να συμβάλει στην αλλαγή που θες να δεις στον κόσμο γύρω σου;
Μέσα από την τέχνη μου θέτω ερωτήματα και υπογραμμίζω συχνά προβληματικές καταστάσεις της κοινωνίας που ζούμε. Φέρνω τον θεατή αντιμέτωπο με κάποιες εκφάνσεις της πραγματικότητας, επιδιώκοντας να τον κάνω να αντιληφθεί συγκεκριμένα προβλήματα. Μέσα από τις δημιουργίες μου θέλω να ενθαρρύνω τους ανθρώπους να μιλήσουν για τους καθημερινούς τους αγώνες και τα ζητήματά που τους απασχολούν.
Κι εγώ ο ίδιος χρησιμοποιώ την τέχνη για να ξεπεράσω προσωπικά μου τραύματα. Για παράδειγμα στο project με τίτλο “About White” μίλησα για την μάχη μου με τον καρκίνο. Το έκανα από καθαρό εγωισμό. Ήθελα να πετάξω αυτό το τραύμα από πάνω μου. Αλλά συνειδητοποίησα ότι αυτή μου η ανάγκη έδινε πολύ κουράγιο και σε άλλους ανθρώπους ώστε να μπορέσουν να μιλήσουν για δικά τους προβλήματα.
Εν τω μεταξύ, κάποια στιγμή άρχισα να αναρωτιέμαι για ποιο λόγο εκδήλωσα την ασθένεια τόσο νέος και αυτό με οδήγησε να ασχοληθώ με θέματα όπως η μόλυνση του περιβάλλοντος, η αποψίλωση των δασών, ο υπερκαταναλωτισμός κ.α. Θέλω να πιστεύω ότι με την τέχνη μου δίνω κουράγιο στους ανθρώπους και ότι τους βοηθάω να συνειδητοποιήσουν ότι κάποια πράγματα πρέπει να αλλάξουν στην κοινωνία μας.
Ανέφερες ότι ανήκεις στην ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα. Ποια είναι η κατάσταση για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα στην Ρουμανία; Σχετίζεται αυτό με την απουσία σου από την χώρα που γεννήθηκες;
Η κατάσταση στην Ρουμανία για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα δεν είναι η καλύτερη αλλά και ούτε η χειρότερη αν κάνουμε σύγκριση με άλλες χώρες. Υπάρχει πολύ δρόμος για να κατακτηθεί η πλήρης ισότητα των δικαιωμάτων. Η εκκλησία δυστυχώς προσπαθεί σθεναρά να περιορίσει τις ελευθερίες μας αλλά τα τελευταία χρόνια το ΛΟΑΤΚΙ κίνημα κάνει όλο και περισσότερο αισθητή την παρουσία του. Κυρίως στις μεγάλες πόλεις όπως το Βουκουρέστι και το Cluj όπου διοργανώνονται και εβδομάδες υπερηφάνειας (pride week).
Όμως, η απουσία μου από την χώρα σχετίζεται περισσότερο με το γεγονός ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο για έναν καλλιτέχνη να επιβιώσει από την τέχνη του στην Ρουμανία. Η κυβέρνηση δεν επενδύει στον πολιτισμό. Τα μουσεία βρίσκονται σε εγκατάλειψη και οι καλλιτέχνες πασχίζουν για μια επιχορήγηση για να μπορέσουν να παρουσιάσουν το έργο τους στις λίγες γκαλερί που υπάρχουν. ΟΙ καλλιτεχνικές επιχορηγήσεις είναι απειροελάχιστες ενώ τα κριτήρια επιλεξιμότητας γίνονται συχνά με αδιαφανή τρόπο. Όπως και στους περισσότερους τομείς στην Ρουμάνια, η διαφθορά είναι πανταχού παρούσα. Μόνο αν ανήκεις σε έναν συγκεκριμένο κύκλο προνομιούχων μπορείς να προβάλλεις το καλλιτεχνικό σου έργο. Για μένα στο εξωτερικό ήταν πολύ ευκολότερο να εξελιχθώ ως καλλιτέχνης.
