Ο Μιχάλης Οικονόμου και ο Γιώργος Μακρής, ζευγάρι στη ζωή και ευτυχείς μπαμπάδες του μικρού Νικηφόρου, μιλούν για πρώτη φορά ανοιχτά στη Vogue Greece και στον Βλάση Κωστούρο για την οικογένειά τους, το μεγαλείο της αγάπης, της προσφοράς και της ελπίδας.
Υπάρχουν αυτοί που συνεχίζουν να αμφισβητούν πεισματικά τις τοποθετήσεις των επαϊόντων, που εδώ και χρόνια αποδεικνύουν επιστημονικά ότι τα παιδιά των ομοφυλόφιλων αναπτύσσονται το ίδιο καλά με τα παιδιά των ετεροφυλόφιλων γονέων. Υπάρχουν και οι οπαδοί της εμπειρικής γνώσης επί του θέματος, αυτής που διδάσκει η ίδια η ζωή. Ο μόνος πραγματικός διαχωρισμός είναι ο εξής: «καλοί» και «κακοί» γονείς. Ο Μιχάλης Οικονόμου και ο Γιώργος Μακρής θέλουν, σίγουρα, να γίνουν καλοί μπαμπάδες για τον μικρό Νικηφόρο, τον οποίο μεγαλώνουν μαζί εδώ και ενάμισι χρόνο.
Το αποδεικνύει ο αγώνας τους για να τον αποκτήσουν, που συνεχίζεται και θα συνεχίζεται μέχρι να αναγνωριστεί από την ελληνική πολιτεία το δικαίωμα της υιοθεσίας -η τελεσίδικη νομική πράξη με την οποία ο θετός γονιός έχει πλήρη δικαιώματα στο παιδί- και για τα ομόφυλα ζευγάρια, τα οποία σήμερα αναγκάζονται να προχωρήσουν σε άλλους διακανονισμούς αν θέλουν να αποκτήσουν παιδί. Σε μια κοινωνία που διαιωνίζει το στίγμα, οι δύο ηθοποιοί αποδέχτηκαν την πρόταση της Vogue Greece να μοιραστούν για πρώτη φορά ανοιχτά ένα θέμα τόσο προσωπικό όσο και κοινωνικό. Ένα θέμα που για να πάψει να εμπίπτει στην κατηγορία των δαχτυλοδειχτούμενων φαινομένων χρειάζεται ακριβώς αυτό: φως
«Με τον Γιώργο γνωριστήκαμε πριν από πέντε χρόνια, όταν εγώ έβγαινα ξανά στο φως έπειτα από μία περίεργη περιπλάνηση, έχοντας χάσει τον προσανατολισμό μου στη ζωή», μου λέει ο Μιχάλης. «Ήταν μια σκοτεινή, εσωστρεφής περίοδος, που ήμουν ανίσχυρος απέναντι στις προσωπικές μου αδυναμίες, κάτι που με επηρέασε και επαγγελματικά. Η βαθύτερη αιτία αυτού είχε να κάνει με το ότι δεν με είχα αποδεχτεί πλήρως, κουβαλούσα πολλά κρυμμένα μυστικά και γι’ αυτό δεν μπορούσα να συνδεθώ πραγματικά με τους δικούς μου ανθρώπους και με μια κοινωνία που θεωρούσε τη σεξουαλικότητά μου ταμπού. Στην προσπάθειά μου να γίνω αποδεκτός, να αποτινάξω τις ταμπέλες και το στίγμα, έχανα τον εαυτό μου. Όλα, όμως, άρχισαν να αμβλύνονται μετά τη γνωριμία μας και αφότου μπήκα και σε έναν πιο πνευματικό δρόμο. Αρκεί ένας άνθρωπος να σου δείξει ότι είναι εκεί για σένα, στα εύκολα και στα δύσκολα, και ότι μαζί μπορείτε να προχωρήσετε ενωμένοι στη ζωή».
Και οι δύο είχαν στο πίσω μέρος του μυαλού τους το ενδεχόμενο να γίνουν γονείς. «Πάντα με συγκινούσε ο θεσμός της οικογένειας», μου λέει ο Γιώργος. Ο Μιχάλης συμφωνεί: «Μεγάλωσα σε μια ενωμένη οικογένεια, πέρασα όμορφα παιδικά χρόνια και εκτιμούσα την αξία ενός συνεκτικού σπιτιού, ενός χώρου αγάπης και ασφάλειας. Όμως υπήρχαν ακόμα κάποια μυστικά που κουβαλούσα και με βάραιναν. Όταν μίλησα στους δικούς μου για τη σεξουαλικότητά μου και έλαβα αποδοχή και αγάπη σαν απάντηση, ένιωσα πραγματική ελευθερία».
Το παιδί όμως δεν το αναζήτησαν, τους βρήκε. «Ήταν μια μέρα που έμαθα ότι μια εξ’ αίματος συγγενής μου, που ζει χρόνια στο περιθώριο, έμεινε ξανά έγκυος. Ήξερα ότι αυτό το παιδί, αν κατάφερνε να γεννηθεί, θα κατέληγε σε κάποιο ίδρυμα, δεδομένης της κατάστασης της μητέρας του, που ήταν ανίκανη να το φροντίσει», μου λέει ο Γιώργος. «Κοιταχτήκαμε με τον Μιχάλη στα μάτια και πήραμε αμέσως την απόφαση».
Αλήθεια, τι προβλέπει η νομοθεσία στην Ελλάδα για όσα γκέι ζευγάρια ενδιαφέρονται να γίνουν γονείς; «Σύμφωνα με τον νόμο 4538/2018 επιτρέπεται πια και στα ομόφυλα ζευγάρια να γίνουν ανάδοχοι γονείς, αλλά τους στερείται το δικαίωμα της υιοθεσίας τους», μου ξεκαθαρίζει ο δικηγόρος τους, Αλέξανδρος Κασσανδρινός, ειδικός στα θέματα αναδοχής και υιοθεσίας τέκνων. «Ανάδοχες είναι οι οικογένειες που αποτελούνται από συζύγους, αλλά και από έχοντες συνάψει σύμφωνο συμβίωσης με ή χωρίς παιδιά, όπως και μεμονωμένα άτομα, άγαμα, διεζευγμένα ή σε χηρεία με ή χωρίς παιδιά, που μπορεί να είναι συγγενείς εξ αίματος οποιουδήποτε βαθμού με το ανήλικο τέκνο (συγγενική αναδοχή). Απαραίτητη προϋπόθεση παραμένει η κοινωνική έρευνα από πιστοποιημένες υπηρεσίες και κοινωνικούς λειτουργούς, με κυρίαρχο το “βέλτιστο συμφέρον του ανήλικου παιδιού”. Η περίπτωση του Μιχάλη και του Γιώργου είναι η κλασική συγγενική αναδοχή, βάσει της οποίας με μια σχετικά γρήγορη διαδικασία στα δικαστήρια πλέον, ως ο νόμος ορίζει, δίνεται σε αυτούς η επιμέλεια του τέκνου, εφόσον την αιτηθούν, λόγω ακαταλληλότητας μεγαλώματός του και παροχής φροντίδας από τους φυσικούς του γονείς».
Για την ακρίβεια την επιμέλεια την έχει μόνο ο Γιώργος, ως συγγενής του παιδιού, ο Μιχάλης για την ώρα δεν καλύπτεται νομικά και αυτό είναι ένα ζήτημα. Είναι όμως η πρώτη φορά που ελληνικό δικαστήριο παραχωρεί συγγενική επιμέλεια τέκνου σε γονιό, γνωρίζοντας ότι βρίσκεται σε ομοφυλόφιλη σχέση, και αυτό είναι κάτι. Ο αγώνας τους δεν ήταν εύκολος. «Η μητέρα του είχε δύσκολη εγκυμοσύνη και δεν είχε απεξαρτηθεί, οπότε φοβόμασταν ότι μπορεί να μην επιβιώσει το μωρό», λέει ο Μιχάλης.
«Ο μικρός έμεινε λίγους μήνες στο νοσοκομείο μετά τη γέννησή του για θεραπεία και πλέον είναι υγιέστατος. Γεννήθηκε στις 4/1, ανήμερα της εορτής του Αγίου Νικηφόρου του Λεπρού, και αποφασίσαμε να τον φωνάζουμε Νικηφόρο γιατί είναι ένας πραγματικός νικητής της ζωής. Όταν τον πήραμε την πρώτη μέρα στο σπίτι, και για καιρό μετά, κλαίγαμε από χαρά και συγκίνηση. Θυμάμαι ότι στην αρχή δεν χαμογελούσε, το βλέμμα του ήταν θολό. Τόσο καιρό μόνος στο νοσοκομείο, του έλειπε η αγκαλιά. Το πρώτο διάστημα δεν τον αφήναμε από πάνω μας. Κοιμόταν συνεχώς στην αγκαλιά μας, του μιλούσαμε γλυκά, τον κοιτούσαμε στα μάτια και όταν μας έσκασε το πρώτο του χαμόγελο ήταν σαν κάποιος να μας χάρισε όλο τον κόσμο, σαν και οι τρεις να μοιραστήκαμε ένα τεράστιο δώρο. Το δώρο της αγάπης».
Αναρωτιέμαι αν το οικογενειακό τους περιβάλλον είχε αντιρρήσεις. «Είμαστε πολύ τυχεροί, γιατί έχουμε να κάνουμε με ανοιχτόμυαλους ανθρώπους», μου λέει ο Μιχάλης για τους γονείς του. «Να σκεφτείς ότι είμαστε γείτονες, μένουμε σε ένα διώροφο. Πάνω εμείς και κάτω εκείνοι». «Είναι οι πιο χαρούμενοι παππούδες», παρεμβαίνει ο Γιώργος. «Στην αρχή, μάλιστα, μέναμε όλοι μαζί, πράγμα που δημιούργησε στο μωρό μεγαλύτερο αίσθημα ασφάλειας, αλλά και γιατί η στοργική γυναικεία παρουσία της γιαγιάς είναι για μας πολύτιμη, καθώς αναπληρώνει αυτό που λείπει αυτή τη στιγμή από το παιδί. Οι γονείς του Μιχάλη είναι μερικές φορές πιο ακομπλεξάριστοι και από εμάς τους ίδιους».
«Οι γονείς μου το λένε ανοιχτά», λέει ο Μιχάλης. «Η μητέρα μου με συγκινεί. Τη ρωτάνε στη γειτονιά “Ποιανού είναι το μωρό, της κόρης σας;” και απαντάει αυθόρμητα: “Όχι, του γιου μου και του συντρόφου του”. Ξέρεις, πιστεύω ότι τα πάντα ξεκινούν από εμάς. Αν οι ίδιοι νιώσουμε άνετα με την πραγματικότητά μας, αν αποδεχτούμε αυτό που είμαστε, τότε έχουμε κάνει ένα τεράστιο βήμα ώστε να μας αποδεχτούν και οι γύρω μας. Όλοι παλεύουμε με το “τι θα πει ο κόσμος;”. Προσωπικά, όταν άρχισα να είμαι παρών στη ζωή μου, να με συγχωρώ και κάθε μέρα να κάνω το καλύτερο που μπορώ για μένα και τους γύρω μου, τότε αλλάζει κι ο κόσμος. Από εκείνη τα στιγμή η ελπίδα και τα δώρα της ζωής μάς έρχονται με το τσουβάλι, παρά τις καθημερινές δυσκολίες».
Όσες συζητήσεις και να κάνεις γύρω από το θέμα παιδί, νιώθεις ότι ποτέ δεν θα πάρεις μια οριστική απάντηση στα χιλιάδες ερωτήματα που γεννιούνται το ένα πίσω από το άλλο. Πόσο μάλλον όταν μιλάς για ένα παιδί που μεγαλώνει στο πλαίσιο μιας εναλλακτικής για τα δεδομένα της κοινωνίας μας οικογένειας. «Συμβουλευόμαστε συχνά τους ψυχολόγους μας, στα πραγματικά πολλά και αναπάντητα ερωτήματα που μας απασχολούν», εξηγεί ο Γιώργος. «Σε ποιο σχολείο θα τον πάμε για να είναι όσο γίνεται πιο προστατευμένος; Τι θα γίνει όταν ένα παιδί του κάνει μπούλινγκ για τους γονείς του; Τι θα απαντήσουμε όταν μας ρωτήσει πού είναι η μαμά του; Ναι, όλα αυτά φαίνονται δύσκολα, αλλά λύνονται αν είσαι ειλικρινής και έχεις αγάπη».
«Δεν μεγαλώνουμε αυτό το παιδί ακτιβιστικά ή εγωιστικά, για να διαδηλώσουμε ότι οι γκέι μπορούν να μεγαλώσουν και αυτοί ένα παιδί φυσιολογικά. Το κάνουμε πρωτίστως γιατί έτσι νιώθουμε, γιατί το έχουμε εμείς ανάγκη, γιατί δεν γίνεται αλλιώς. Ξέρουμε ότι θα μας κάνει καλύτερους ανθρώπους αυτή η μοιρασιά, ότι σώζουμε ένα μικρό πλάσμα από τις κακοτοπιές του ιδρύματος στο οποίο θα κατέληγε. Κύριο μέλημά μας είναι να του προσφέρουμε την απαραίτητη συναισθηματική ασφάλεια, ώστε όταν μεθαύριο βγει στην κοινωνία και κάποιος τον χλευάσει για την οικογένειά του -με την ίδια λογική που θα χλευάσει ένα ανάπηρο παιδί ή ένα παιδί που έχει χάσει τη μητέρα του ή έχουν χωρίσει οι γονείς του- θα είναι σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό του και να μην αφήσει κανένα ρατσιστικό παραλήρημα να επηρεάσει στο ελάχιστο την ψυχολογία του».
«Ο κόσμος δεν είναι κακός», εκτιμά ο Μιχάλης. «Η συμπεριφορά των ανθρώπων απέναντι στους άλλους είναι ο καθρέφτης του τρόπου που συμπεριφέρονται στον ίδιο τους τον εαυτό. Αν εξαιρέσουμε τις περιπτώσεις ανθρώπων που νοσούν ψυχολογικά, τότε οι πιο πολλοί άνθρωποι, αν εσύ είσαι ακέραιος και αληθινός και τους δώσεις την ευκαιρία να καταλάβουν, θα σε αποδεχτούν. Το μόνο που χρειάζεται είναι ειλικρίνεια, ανοιχτό μυαλό και ορατότητα. Αν και βέβαια στη ζωή, ό,τι κι αν κάνεις, πάντα κάποιος θα βρει κάτι να πει, οπότε στο τέλος δεν μας αφορά και τόσο η γνώμη των άλλων».
Μιλώντας για την αξία της αγάπης, ο Μιχάλης μου αναφέρει τη χριστιανική διδασκαλία για την καλοσύνη, αποκαλύπτοντάς μου ότι πιστεύει βαθιά στον Θεό. Αναρωτιέμαι πώς δικαιολογεί μέσα του την αρνητική στάση της Εκκλησίας απέναντι στους ομοφυλόφιλους. «Έχω πληγωθεί βαθιά στο παρελθόν ως έφηβος από διαγγέλματα “εκπροσώπων” του Θεού και εξαιτίας αυτών είχα απομακρυνθεί για χρόνια από την Εκκλησία. Πλέον κατανοώ την ανθρώπινη ετερότητα και επιλέγω να συναναστρέφομαι με ανθρώπους της Eκκλησίας που είναι πιο ανοιχτόμυαλοι – υπάρχουν αν κάποιος ψάξει», λέει.
«Ο Χριστός δεν μίλησε ποτέ για διαχωρισμό των ανθρώπων με βάση τη σεξουαλική τους προτίμηση. Μίλησε για αγάπη και πίστη, όπως και η Ορθοδοξία δεν μιλάει για “σωστό” και “λάθος”, αλλά για τη διαδρομή που κάνει ο κάθε άνθρωπος προς τον Θεό, με βάση τα ιδιαίτερα υλικά που κουβαλάει ως πρόσωπο. Έχω την ευλογία να πηγαίνω με τον Νικηφόρο στην ενορία μου, γνωρίζοντας όλοι ότι είναι ένα παιδί που μεγαλώνω μαζί με έναν άλλον άνδρα. Στην αρχή κάποιοι μπορεί να ήταν σφιγμένοι, στην πορεία όμως το ξεπέρασαν. Μα ως δώρο Θεού τον βλέπω τον Νικηφόρο. “Δεν είχα πού να μείνω και μου δώσατε στέγη” δεν λέει στο Ευαγγέλιο;».
Η κανονικότητα ενός ζευγαριού που μεγαλώνει παιδί τους έχει χτυπήσει την πόρτα. «Έχουμε χάσει φίλους οι οποίοι δεν μπορούσαν να συμβαδίσουν με το ότι πια είμαστε γονείς, άρα προτεραιότητά μας είναι το παιδί. Προσπαθούμε να μη χάνουμε την προσωπική μας σχέση. Σκέψου ότι μόλις πριν από λίγο καιρό καταφέραμε να φύγουμε μόνοι μας ένα διήμερο και να μείνουμε για λίγο χωρίς το μωρό. Είναι μια πραγματικότητα που βιώνουν όλοι οι γονείς».
Η κρίση της πανδημίας τους έχει επηρεάσει, όπως και όλο τον χώρο του πολιτισμού, αλλά είναι από τους τυχερούς που τον δύσκολο χειμώνα που έρχεται δεν θα μείνουν χωρίς δουλειά. Συμμετέχουν μαζί στο φιλόδοξο «Man of God» της Γελένα Πόποβιτς, που αφηγείται τη ζωή του Αγίου Νεκταρίου, με τον Άρη Σερβετάλη και τον Mickey Rourke σε έναν μικρό ρόλο, ενώ θεατρικά ο Γιώργος θα βρεθεί στο «Τρίτο Στεφάνι», σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη, στο Παλλάς, και ο Μιχάλης στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, σε μια νέα σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου με τίτλο «Η Τριλογία των Λήμαν Μπράδερς», αλλά και στη νέα τηλεοπτική σειρά της Όλγας Μαλέα «Τα Καλύτερά μας Χρόνια», στην ΕΡΤ1.
«Το επάγγελμά μας πάντα είχε αβεβαιότητα, όμως ήδη η κρίση του ιού φαίνεται να έχει ενώσει τη φωνή των ανθρώπων της τέχνης και έχει ξυπνήσει την αίσθηση της αλληλεγγύης», πιστεύει ο Μιχάλης, που από τώρα μπορεί να διακρίνει στον μικρό Νικηφόρο μια καλλιτεχνική κλίση. «Θα του προσφέρουμε όλη την ελευθερία για να βρει τον δικό του δρόμο. Μέχρι τότε θέλω να απολαύσουμε το μεγάλωμά του, να μη χάσουμε μέρα, γιατί κάθε μέρα είναι για μας ένα μικρό θαύμα», καταλήγει.
Photographer: Yiorgos Kaplanidis @Thisisnotanotheragency
Fashion Editor: George Karapetis
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο τεύχος Σεπτεμβρίου της Vogue Greece.
