Διανύουμε όλες, όλοι και όλα μας μια περίοδο αυξημένου άγχους και αισθήματος απειλής, που δεν ξέρουμε ακόμα πόσο θα διαρκέσει. Το τελευταίο μέτρο που επιβλήθηκε ήταν η απαγόρευση κυκλοφορίας και η έξοδος από το σπίτι, μόνο μετά από υπεύθυνη δήλωση του λόγου μετακίνησης. Όλες τις τελευταίες μέρες λοιπόν, μένουμε σπίτι. Χρειάζεται να αναγνωρίσουμε ότι η νέα αυτή συνθήκη είναι ιδιαίτερα στρεσογόνα για όλους-ες-α, και είναι πολύ πιθανό να βιώσουμε έντονες διακυμάνσεις στην ψυχοσυναισθηματική μας κατάσταση όπως άγχος, κρίσεις πανικού, θλίψη, αναβλητικότητα, απόσυρση, θυμό, ευσυγκινησία.
Ειδικά όμως η κατάσταση της παραμονής στα σπίτι μας και ο περιορισμός μετακινήσεων μπορεί να είναι ακόμα πιο πιεστική για πολλά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα για κάποιους επιπλέον λόγους. Το να αναγνωρίσουμε τις ξεχωριστές δυσκολίες και να αναζητήσουμε λειτουργικές εναλλακτικές λύσεις ή ανακουφιστικές κινήσεις είναι ένα πρώτο βήμα χαρτογράφησης της κατάστασης στην οποία βρισκόμαστε, τόσο εξωτερικά, όσο και εσωτερικά.
Ξεκινώντας με τις δυσκολίες παρατηρούμε ότι:
– Τα κουήρ άτομα έχουν αυτή την περίοδο μειωμένη επαφή με την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα: είτε πρόκειται για κάποια οργάνωση ή ομαδικές δραστηριότητες, είτε για εξόδους σε κουήρ μαγαζιά, είτε απλά για peer groups και κουήρ φίλες-ους-α που μπορεί να μην μπορούν να συναντηθούν, το αποτέλεσμα είναι ότι μειώνονται δραματικά τα πλαίσια στα οποία πολλά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα μπορούν να εκφράζονται ελεύθερα, να αναγνωρίζεται ο αυτοπροσδιορισμός τους και να νιώθουν άνεση και ασφάλεια.
– Κουήρ άτομα που μένουν με τους γονείς ή την ευρύτερη οικογένεια καταγωγής, ειδικά τα νεαρότερα σε ηλικία, μπορεί να βρεθούν σε ένα περιβάλλον αυξημένης καταπίεσης: συχνά δεν είναι out με όλες τους τις ταυτότητες στην οικογένεια ή, ακόμα και να είναι, δεν είναι σίγουρο ότι απολαμβάνουν ένα κλίμα άνεσης και συμπερίληψης. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται και τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που βρίσκονται στην ντουλάπα ενώ συζούν με τις σις-ετεροκανονικές σχέσεις τους (π.χ ετερόφυλοι γάμοι/σχέσεις για non-straight άτομα, τρανς άτομα που δεν είναι out στις/στους συζύγους τους κλπ).
– Αυξάνονται επίσης οι περιπτώσεις στις οποίες άτομα της κοινότητας βρίσκονται υποχρεωτικά περιορισμένα σε ένα -λιγότερο ή περισσότερο- κακοποιητικό περιβάλλον: κακοποιητικοί γονείς ή οικογένεια καταγωγής, περιπτώσεις έμφυλης βίας σε βάρος κουήρ μελών οικογένειας, ψυχολογική, λεκτική και σωματική βία. Από το misgendering και τη λεκτική βία, τις φωνές, τις απειλές και τους ψυχολογικούς εκβιασμούς μέχρι την σωματική βία ή την απειλή αυτής, η κακοποίηση που σχετίζεται με τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή/και την ταυτότητα φύλου μπορεί να πάρει πολλές μορφές και να μας επηρεάσει έντονα, ειδικά σε μια περίοδο όπου δεν υπάρχουν πολλές διέξοδοι από το σπίτι.
– Δυσκολεύει ιδιαίτερα η χρήση apps όπως το Grindr που βοηθά στην κοινωνικοποίηση και την επαφή (σεξουαλική, φιλική, κοινωνική) μεταξύ κουήρ ατόμων και μεγάλου ποσοστού γκέι ανδρών. Η επαφή παραμένει πλέον κυρίως ηλεκτρονική, αυξάνοντας συχνά ένα αίσθημα απομόνωσης και απουσίας απόλαυσης.
– Ειδικά για τα τρανς και GNC (Gender Non Conforming) άτομα που η ταυτότητα φύλου τους δεν ταιριάζει με τα στοιχεία που αναγράφονται στα νομικά τους έγγραφα, η παρούσα κατάσταση όπου για οποιαδήποτε κυκλοφορία εκτός οικίας χρειάζεται να επιδεικνύουμε αστυνομική ταυτότητα, μπορεί να οδηγήσει σε πιεστικούς ελέγχους ή/και κακομεταχείριση από τις αρχές.
– ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες (όπως ηλικιωμένα ή οροθετικά άτομα) μπορεί να βιώνουν επιπλέον άγχος. Ειδικά η οροθετικότητα μπορεί να αποτελεί μία ακόμα ταυτότητα για την οποία ένα άτομο βρίσκεται στην ντουλάπα, κάτι που πιθανά πολλαπλασιάζει τις δυσκολίες του στην παρούσα φάση.
Τι χρειάζεται να θυμόμαστε και τι μπορούμε να κάνουμε για να μας φροντίσουμε και να μας προστατέψουμε αυτή την περίοδο:
– Προσπαθήστε να βρείτε πολλούς εναλλακτικούς τρόπους για να διατηρήσετε την επαφή σας με την κοινότητα και κουήρ φίλους-ες-α σας: ηλεκτρονικές επαφές, ομαδικές συνομιλίες, προκαθορισμένα ραντεβού για ηλεκτρονική συζήτηση και καφέ, αλλά και στοχευμένες δραστηριότητες όπως κοινός χρόνος μαγειρέματος ή παρακολούθηση κάποιας αγαπημένης σειράς. Πολλά από αυτά θα μας φανούν κάπως περίεργα ή πρωτόγνωρα, αλλά θα βοηθήσουν στην επαφή μας με αγαπημένα πρόσωπα και στη διατήρηση κάποιων από τις κοινές μας δραστηριότητες.
– Αναζητήστε ή ξαναθυμηθείτε ό,τι σας φέρνει σε επαφή με τη λεγόμενη «κουήρ κουλτούρα». Αυτό βέβαια δεν είναι κάτι ίδιο και ενιαίο για όλα μας, αλλά κάθε επαφή με κουήρ ταινίες, σειρές, βιβλία, βίντεο στο youtube, μουσική κ.α μπορεί να λειτουργήσει ανακουφιστικά.
– Για τρανς άτομα και ζητήματα ταυτοπροσωπίας και χρήσης ταυτότητας: σκεφτείτε πώς θα θέλατε να αντιδράσετε σε περίπτωση ελέγχου από την αστυνομία. Αν δυσκολεύεστε στην ιδέα ελέγχου, έχετε μαζί σας οποιοδήποτε έγγραφο μπορεί να υποδεικνύει ότι βρίσκεστε σε φάση φυλομετάβασης (κοινωνικής ή/και ιατρικής), π.χ: φωτογραφίστε στο κινητό σας ένα ιατρικό έγγραφο για την ορμονοθεραπεία σας ή ζητήστε από έναν/μία επαγγελματία υγείας που σας γνωρίζει (π.χ τον/την ψυχολόγο σας ή έναν γενικό ιατρό) να γράψει και να σας στείλει μία σύντομη βεβαίωση με την ηλεκτρονική υπογραφή του. Αναγνωρίζω ότι αυτά που γράφω είναι από μόνα τους καταπιεστικά και παραβιαστικά (το να πρέπει π.χ να έχετε χαρτί από την ψυχολόγο σας που να λέει ότι είστε τρανς). Τα γράφω αναγνωρίζοντας ότι το σύστημα είναι λάθος, και για να έχετε εναλλακτικές σε περίπτωση που σας φορτίζει το ενδεχόμενο ελέγχου. Σε κάθε περίπτωση να θυμάστε ότι έχετε δικαίωμα καταγγελίας σε περίπτωση κακής μεταχείρισης από αστυνομικό όργανο ή άλλο όργανο δημόσιας αρχής.
– Ειδικά για ζητήματα βίας (εντονότερης και μη): σε αυτή τη φάση της απομόνωσης και του περιορισμού, προέχει η προστασία της ψυχικής και σωματικής σας ακεραιότητας. Να θυμάστε ότι δεν φταίτε εσείς για καμία από τις κακοποιητικές συμπεριφορές που δέχεστε. Κάντε οτιδήποτε πιστεύετε ότι θα σας κρατήσει μακριά από εντάσεις και ξεσπάσματα. Περιορίστε τις επαφές και την αλληλεπίδρασή σας με το μέλος/τα μέλη της οικογένειας που αναπτύσσει την κακοποιητική συμπεριφορά. Προετοιμαστείτε με το να αναζητήσετε εναλλακτικές λύσεις απομάκρυνσής σας (π.χ: διερευνήστε την πιθανότητα να φιλοξενηθείτε από κάποιο φιλικό πρόσωπο, ενημερώστε άτομα εμπιστοσύνης ότι μπορεί να χρειαστείτε φιλοξενία και βοήθεια). Αν νιώθετε ότι η κατάσταση είναι πολύ πιεστική ή ακόμα και επικίνδυνη για εσάς, απομακρυνθείτε από το σπίτι άμεσα.
Χρήσιμα τηλέφωνα: Γραμμή 15900 (24ωρη) για την έμφυλη βία. Γραμμή 1018 (24ωρη) για την αυτοκτονικότητα.
Να θυμάστε ότι: μπορεί να είστε απομονωμένοι-ες-α, αλλά δεν είστε μόνοι-ες-α. Υπάρχουν πολλά κουήρ άτομα εκεί έξω που δοκιμάζονται με παρόμοιους τρόπους και που ανυπομονούν να ξανασυναντηθούν μεταξύ τους, να αγκαλιαστούν, να βγουν για ποτό, να παίξουν επιτραπέζια, να φλερτάρουν, και χίλια δυο άλλα πράγματα που στην καθημερινότητα ίσως θεωρούμε περισσότερο δεδομένα.
Σας βλέπουμε και είμαστε εδώ.
Έλενα-Όλγα Χρηστίδη
Ψυχολόγος MSc, Επιστημονικά Υπεύθυνη Orlando LGBT+ Ψυχική Υγεία Χωρίς Στίγμα
