Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επέβαλε πρόστιμο στη Ρωσία για την παραβίαση της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι σε υπόθεση απαγόρευσης σύστασης LGBT οργανώσεων.
Η προσφυγή ασκήθηκε από τις ομάδες Rainbow House, Movement for Marriage Equality και Sochi Pride House, που κατήγγειλαν, ότι η εγγραφή τους ως νομικά πρόσωπα μπλοκαρίστηκε, με την αιτιολογία ότι στόχος τους είναι να προωθήσουν τα LGBT+ δικαιώματα.
Σε απόφαση που εξέδωσε την Τρίτη (16 Ιουλίου) το δικαστήριο, έκρινε ομόφωνα ότι η Ρωσία είχε κάνει διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και παραβίασε το δικαίωμα των πολιτών στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι. Με ψήφο 4-3, το δικαστήριο διέταξε, επίσης, τη Ρωσία να καταβάλει 42.500 ευρώ (£ 38.350) στους καταγγέλλοντες.
Στις δηλώσεις της στο δικαστήριο, η ρωσική κυβέρνηση, αναφέρθηκε στους νόμους, που απαγορεύουν την «προπαγάνδα των μη παραδοσιακών σεξουαλικών σχέσεων που απευθύνονται σε ανηλίκους» και ισχυρίστηκε ότι οι στόχοι των ομάδων είναι “αντίθετοι με τις εθνικές παραδόσεις, την εθνική οικογενειακή πολιτική και το ρωσικό δίκαιο, το οποίο προβλέπει ότι ο γάμος είναι ένωση ανδρών και γυναικών, με σκοπό να γεννήσουν και να μεγαλώσουν παιδιά” .
Το δικαστήριο έκρινε ότι «οι πολίτες θα πρέπει να είναι σε θέση να συστήσουν νομική οντότητα προκειμένου να ενεργούν συλλογικά σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος» , χαρακτηρίζοντας αυτή τη δυνατότητα ως «μία από τις σημαντικότερες πτυχές του δικαιώματος στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, χωρίς την οποία το δικαίωμα αυτό στερούνται οποιασδήποτε σημασίας.”
Η απόφαση συνεχίζει: «Οι αρνήσεις για καταχώριση των αιτούντων οργανώσεων με την αιτιολογία ότι προωθούν τα δικαιώματα των LGBT ατόμων, δε μπορούν να θεωρηθούν ότι δικαιολογούνται εύλογα ή αντικειμενικά» .
Προσθέτει: «Από τις αποφάσεις των εγχώριων αρχών και τις παρατηρήσεις της κυβέρνησης προκύπτει ότι για να αποκτήσουν την εγγραφή τους οι αιτούσες οργανώσεις θα πρέπει να αλλάξουν τους στόχους τους, δηλαδή να παραιτηθούν από την προώθηση των δικαιωμάτων των LGBT ατόμων. “[Οι αποφάσεις] αφορούσαν τον πυρήνα των αιτούντων οργανώσεων και επηρέασαν την ουσία του δικαιώματος στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι» .
Η Ρωσία έχει χάσει μέχρι στιγμής τρεις υποθέσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σχετικά με τις πολιτικές κατά των LGBT ατόμων. Η χώρα έχασε μια υπόθεση το 2018, σχετικά με την απαγόρευση των εκδηλώσεων Pride, ενώ σε υπόθεση του 2017, το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ο νόμος «περί προπαγάνδας» των ομοφυλοφίλων παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Το δικαστήριο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει μικρή εξουσία να λαμβάνει μέτρα επιβολής κατά των συνεχιζόμενων παραβιάσεων, ωστόσο, η νίκη γιορτάζεται από τις ομάδες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για το προηγούμενο που θέτει.
Η Άρπι Αβετισιαν της ILGA-Europe δήλωσε: “Είμαστε πολύ ικανοποιημένες/οι με την πρωτοποριακή κρίση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, που επιβεβαιώνει το ζωτικό δικαίωμα στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, για όσες/ους προωθούν τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ ατόμων. Η απόφαση αυτή στέλνει ένα σαφές μήνυμα στις ακτιβίστριες και στους ακτιβιστές της LGBTI κοινότητας της Ρωσίας και των άλλων χωρών της Ευρώπης, που αντιμετωπίζουν παρόμοιους περιορισμούς διακρίσεων – ότι η άρνηση εγγραφής των οργανώσεων δε μπορεί να δικαιολογηθεί για λόγους προστασίας της ηθικής” .
