Ένα πρωί Χριστουγέννων, όταν ακόμα πήγαινα γυμνάσιο, η αδερφή μου κι εγώ ξετυλίγαμε το δώρο της θείας μας. Ήταν δύο μπλε φούτερ. Τα φούτερ, με τη λέξη “Gap” στο στήθος, ήταν πολύ πιο ακριβά απ’ όλα τα φούτερ που είχαμε ποτέ. Ήταν πραγματικά είδη πολυτελείας για παιδιά με την οικονομική κατάσταση της οικογένειάς μας. Παρόλο που αναγνώριζα το κύρος και πόσο ξεχωριστό ήταν το νέο μου ρούχο, δεν το φόρεσα σχεδόν ποτέ στο σχολείο.. Αν το έκανα, ήξερα ότι θα με κορόιδευαν αμέσως, στους διαδρόμους του σχολείου θα με έδειχναν και θα άκουγα ασταμάτητα πειράγματα. Το “Gap” ήταν συνώνυμο με το “gay and proud” για τους προ-έφηβους συμμαθητές μου.
Αυτή η κοροϊδία στην αυλή του σχολείου είναι απ’ τις αναμνήσεις που επηρέασαν έντονα την αντίληψη που έχω για τη μόδα – και την δική μου σεξουαλικότητα. Ήξερα ότι μου άρεσαν τα κορίτσια από το δημοτικό. Ήταν ένα δεδομένο πολύ εύκολο να το αποδεχτώ, χωρίς τραύμα ή αναστάτωση. Άλλωστε, είναι πολύ εύκολο να αποδεχτείς τα δικά σου συναισθήματα όταν είναι απλώς τα δικά σου συναισθήματα. Αλλά όταν προσθέτεις τη γνώμη και την κριτική του “έξω” κόσμου, τα πράγματα μπορεί να γίνουν περίεργα.
Το παραδέχομαι, στις αναζητήσεις μου στις αρχές του 2000 πιθανότατα περιέχεται η φράση “το ‘Gap’ σημαίνει όντως ‘Gay And Proud’;” Ακόμα κι έτσι, ήξερα ήδη την απάντηση – φυσικά και δεν σήμαινε ‘gay and proud’. Αλλά αυτό δεν σταματούσε τα παιδιά απ’ το να επιμένουν στο ψευδο-ακρωνύμιο, ως ένα είδος ομοφοβικού εκφοβισμού.
“Μπήκα στο σχολείο, δέκα χρονών, με ένα GAP φούτερ και γυρνώντας σπίτι έψαξα στο Google τι σημαίνει ‘gay’”, μου λέει μία απ’ τις παλιές μου συμμαθήτριες. “Δεν ήξερα τι ήταν, αλλά ήξερα ότι ήταν κακό, και ένιωθα ότι θα με κορόιδευαν αν ρωτούσα τι σημαίνει.”
Μέχρι το γυμνάσιο, είχα καταλάβει ότι το να μου αρέσουν κορίτσια δεν ήταν “φυσιολογικό” από διάφορα μικρά περιστατικά στη ζωή μου, όπως μια μέρα που η αδερφή μου είπε στη μητέρα μου ότι “κάτι δεν πάει καλά” με εμένα, επειδή ποτέ δεν συζητούσα για αγόρια. Σε αντίθεση με σήμερα, στις αρχές του 2000 δεν υπήρχαν συχνά στα media LGBTQ άτομα, εκτός από κάποιες εκπομπές όπως το Queer Eye For The Straight Guy. Ήταν σπάνιο να βλέπεις ανοικτά και περήφανα δημόσια πρόσωπα, εκτός από άτομα όπως οι Ellen DeGeneres και Rosie O’Donnell. Η queer σεξουαλικότητα δεν ήταν κάτι που συζητούσαμε συχνά στην πόλη μου, και σίγουρα δεν γνώριζα κανένα queer άτομο.
Η “gay and proud” GAP κοροϊδία έκανε απολύτως σαφές ότι η LGBTQ σεξουαλικότητα έπρεπε να είναι ντροπιαστική και να παραμένει κρυμμένη. Δεν ήταν ένα αθώο παιδικό πείραγμα. Είναι κάτι που ακόμα γυρίζει στο μυαλό μου, queer γυναίκα 26 χρόνων πλέον, κάθε φορά που περνάω έξω από ένα κατάστημα GAP και συνειδητοποιώ πώς έβλεπε η κοινωνία τα άτομα σαν εμένα.
Τι πραγματικά σημαίνει Gap;
H Gap δημιουργήθηκε στο Σαν Φρανσίσκο το 1969, την ίδια χρονιά με τα Stonewall Riots στη Νέα Υόρκη, που σηματοδότησαν την έναρξη του σύγχρονου κινήματος για τα queer δικαιώματα. Εντάσεις γύρω από τη σεξουαλικότητα ήταν χαρακτηριστικό της εποχής, με νόμους που απαγόρευαν την ομοφυλοφιλία να υπάρχουν ακόμα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα queer άτομα πολλές φορές συλλαμβάνονταν, σε βίαιες εφόδους, κατηγορούμενα για διατάραξη της τάξης, απλώς επειδή ήταν ανοιχτά και δημόσια queer. Παρόλο που οι άνθρωποι ήταν σίγουρα “gay και περήφανοι” το 1969, πολλές φορές αντιμετώπιζαν βία και αντίσταση. Χωρίς αμφιβολία, η πλειονότητα της κοινωνίας τότε δεν θα είχε αποδεχτεί μια μάρκα ρούχων που είχε πάρει το όνομά της απ’ αυτή τη φράση.
Ως επιχείρηση, η Gap είχε συνεσταλμένη – και straight – αφετηρία. Οι Dοris και Don Fisher άνοιξαν το πρώτο Gap κατάστημα όταν ήταν 38 και 41 ετών αντίστοιχα, με σκοπό την πώληση ποιοτικών τζιν παντελονιών. Η έμπνευση για το όνομα προήλθε από την ανικανότητα του Don να βρει τζιν που να του εφαρμόζει καλά. Το όνομα “Gap”, σύμφωνα με την ίδια την εταιρεία, ήταν αναφορά στα χάσμα γενεών (generation gap) ανάμεσα στο τι προσέφεραν τα καταστήματα ρούχων εκείνη την εποχή και τι ήθελαν πραγματικά οι νεότεροι καταναλωτές. Οι Fishers, ήθελαν να γεμίσουν το κενό – και το έκαναν.
Ακόμα κι αν το Gap δεν σημαίνει επισήμως “gay and proud”, η εταιρία δεν δίστασε ποτέ να υποστηρίξει αυτούς που είναι gay και περήφανοι τα τελευταία χρόνια. Σε μια διαφήμιση του 2012, για παράδειγμα, εμφανίζονται δύο άντρες να μοιράζονται την ίδια μπλούζα, με την ατάκα “Be One.” Την ίδια χρονιά, μια καμπάνια της περιλάμβανε ένα ομόφυλο ζευγάρι. Τα queer άτομα σπάνια αποτελούσαν μέρος του marketing τότε και οι διαφημίσεις συζητήθηκαν έντονα – με θρησκευτικούς οργανισμούς να προτρέπουν σε μποϊκοτάζ.
Από τότε, η Gap έχει κυκλοφορήσει αμέτρητες διαφημίσεις με ομόφυλα ζευγάρια. Η εταιρία επίσης αποτελεί μέρος του Business Coalition for the Equality Act, μιας ομάδας 100 επιχειρήσεων που υποστηρίζει τη θέσπιση νόμων για την προστασία LGBTQ ατόμων στο χώρο εργασίας. Έχει επίσης άριστη κατάταξη στoν Δείκτη Ισότητας Επιχειρήσεων του Human Rights Campaign, που κατατάσσει τις επιχειρήσεις ανάλογα με το πόσο φιλικές ειναι προς τα LGBTQ άτομα.
Επίσης το brand έχει αναλάβει δράσεις συγκέντρωσης χρημάτων για LGBTQ μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, και έχει φιλοξενήσει queer ακτιβιστές, όπως η μουσικός King Princess και το μοντέλο Chella Man, σε καμπάνιες του 2018.
“Η Gap δεσμεύεται στο σεβασμό του προσωπικού χαρακτήρα και της ποικιλομορφίας και είναι αφοσιωμένη στην ισότητα και το σεβασμό προς όλους,” μου είπε ένας αντιπρόσωπος της Gap. “Πιστεύουμε στον αγώνα για όλες τις μορφές ισότητας – μέσα και έξω από την εταιρία μας. Τα τελευταία χρόνια, αυτό περιλαμβάνει την αντίδρασή μας απέναντι σε προτεινόμενα νομοσχέδια που επηρεάζουν μέλη των LGBTQ κοινοτήτων, πολλά από τα οποία είναι τωρινοί και μελλοντικοί εργαζόμενοι και πελάτες.”
Ένα παγκόσμιο φαινόμενο
“Είμαι queer και συγκεκριμένα, στο γυμνάσιο φοβόμουν να φορέσω ρούχα που θα υπονοούσαν ότι ήμουν gay, όπως ήταν και τα Gap,” λέει η 23χρονη Becca L’Heureux, που μεγάλωσε στην ίδια πόλη με εμένα. “[Αυτή η κοροϊδία] ήταν η πρώτη ένδειξη που πήρα ότι το να είμαι ένα κορίτσι που δεν του άρεσαν τα αγόρια ήταν ‘αστείο’…
Είναι κάτι που με κάνει να γελάω πλέον, σίγουρα. Αλλά τότε ήταν κακοποιητικό, ακόμα προσπαθούσα να ‘βρω τον εαυτό μου.’”
Η 20χρονη Maggie, που είναι bisexual και γεννήθηκε στο Long Island, θυμάται να ακούει το “gay and proud” πείραγμα από αγόρια στο δημοτικό. Παρόλο που δεν απευθυνόταν σε αυτή, επηρέασε το πώς έβλεπε τα Gap ρούχα – και τον εαυτό της.
“Τότε δεν ήξερα ότι ήμουν gay. Όμως και πάλι δεν ήθελα να φοράω [GAP] επειδή φοβόμουν ότι οι άνθρωποι θα πίστευαν ότι ήμουν gay και θα με εκφόβιζαν. Το bullying αυτό με έκανε να πιστεύω ότι οι gay θα εκφοβίζονται πάντα, όπως και οι ‘σύμμαχοι’, αφού αν υπερασπιζόσουν ένα από αυτά τα παιδιά, θα σε φώνζααν gay επίσης.”
Αλλά η συγκεκριμένη κοροϊδία δεν λάμβανε χώρα μόνο στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ. Το hashtag στο twitter #GrowingUpScottish περιλαμβάνει πολλές αναφορές νεαρών Σκωτσέζων με παρόμοιες εμπειρίες. Tweets από χρήστες σε Αργεντινή και Πορτογαλία δείχνουν πόσο μακριά εξαπλώθηκε η φήμη και η κοροϊδία.
“Ήμουν 11, στην τελευταία τάξη του δημοτικού. Άκουσα κάποιον να κοροϊδεύει μια φίλη μου που φορούσε ένα πουλόβερ απ’ τη GAP, με το GAP γραμμένο με τεράστια άσπρα γράμματα στο μπροστινό μέρος,” λέει η Faye Harrison, που είναι bisexual και ζει στο ευρύτερο Λονδίνο.
“Εγώ δεν ήξερα ακόμα ότι ήμουν bisexual, δεν το συνειδητοποίησα μέχρι να γίνω 15, αλλά θυμάμαι να νιώθω άσχημα για τους ομοφυλόφιλους που τους κορόιδευαν και που η λέξη ‘gay’ χρησιμοποιούνταν για να χλευάσεις κάποιον.”
Σε όλες τις περιπτώσεις, το πείραγμα αυτό οδήγησε όσους μίλησα και πολλούς χρήστες κοινωνικών δικτύων να αποφεύγουν τα ρούχα της Gap για να μην γίνουν αντικείμενα κοροϊδίας από τους συνομηλίκους τους – το ίδιο και εμένα. Το ακριβό φούτερ από τη θεία μου μπορεί να φορέθηκε μία ή δύο φορές, αλλά κυρίως έμενε άθικτο στην ντουλάπα ώσπου πια δεν μου έκανε.
Δεν είναι σαφές αν το πείραγμα είχε μεγάλη ή μικρή επίπτωση από οικονομική άποψη στην Gap, ειδικά στις αρχές του 2000. Η εταιρία δεν έδωσε σχόλιο για πιθανή επίπτωση, και δεν έχει αναφερθεί ποτέ δημοσίως στο θέμα.
Η κοροϊδία υποχωρεί
Παρόλο που η Gap πλέον όντως υποστηρίζει όσους είναι “gay και περήφανοι”, το όνομα του brand φαίνεται να μην συσχετίζεται πια με τη φράση ως πείραγμα. Ίσως τα άλματα στα queer δικαιώματα από τις αρχές του 2000 έχουν κάνει το ψευδο-ακρωνύμιο μια λιγότερο ενδιαφέρουσα βρισιά. Επίσης, ίσως υποχώρησε με την ενηλικίωση της γενιάς των millenials, παράλληλα με την “κατάργηση” όλο και περισσότερο των Gap φούτερ από σύμβολο κύρους.
Καθηγητές γυμνασίων από την περιοχή που μεγάλωσα μου λένε ότι δεν ακούνε πια αυτή την κοροϊδία στους διαδρόμους. Αλλά όλοι την θυμούνται στα δικά τους παιδικά χρόνια, απ’ την αρχή του 2000, είτε πήγαν σε δημόσιο είτε σε ιδιωτικό σχολείο. Ωστόσο, ακόμα βρίσκεις σίγουρα ομοφοβικές προσβολές, τόσο στους διαδρόμους όσο και στα social media – απλά ρώτα οποιοδήποτε queer προ-έφηβο.
Πρόσφατα, πήγα σε ένα κατάστημα της Gap στη Νέα Υόρκη, για να ρωτήσω τους εργαζόμενους αν ακόμα ακούν τους πελάτες να αναρωτιούνται αν το όνομα της εταιρίας σημαίνει “gay and proud”. Όταν τους πλησίασα και πήγα να ξεστομίσω τη φράση, αισθάνθηκα απίστευτα χαζή. Ακόμα και απλώς να αναφέρεις αυτή τη φράση αποκαλύπτει πόσο παιδαριώδης και χαζή είναι η υποτιθέμενη προσβολή, στη Νέα Υόρκη του 2019.
Τόσο ο υπεύθυνος καταστήματος όσο και ο ταμίας θυμούνταν τη φράση από τα παιδικά τους χρόνια, αλλά λένε ότι πλέον δεν την ακούν σχεδόν ποτέ.
Κι όμως, το logo της Gap ακόμα μου θυμίζει τον πόνο της παιδικής μου ηλικίας και το πείραγμα που με έκανε να βλέπω τη σεξουαλικότητά μου ως μη αποδεκτή. Αλλά, υπάρχει και μια άλλη όψη: Αν αποφάσιζα να φορέσω σήμερα ένα Gap φούτερ, δεν θα ντρεπόμουν πια αν κάποιος με κορόιδευε με την “gay and proud” φράση. Άλλωστε, αυτό είναι ακριβώς αυτό που είμαι.
Και μου αρέσει να σκέφτομαι ότι, αν ο 12χρονος εαυτός μου έβλεπε το μέλλον, μπορεί να έβλεπε την queer γυναίκα με αυτοπεποίθηση που έχω γίνει και να έβρισκε το κουράγιο να βγάλει απ’ την ντουλάπα το Gap φούτερ και να το φορέσει στο σχολείο.
