Ο 20ός αιώνας μόλις είχε χαράξει. Ήταν η εποχή που ο Louis Cartier προσέλαβε στο τμήμα σχεδιασμού κοσμημάτων της οικογενειακής επιχείρησης έναν 21χρονο απόφοιτο της Ecole des Arts Décoratifs. Ο νεαρός αναζήτησε την έμπνευση σε ποικίλα μονοπάτια, πάντα όμως με κοινό καλλιτεχνικό παρονομαστή: ξεκίνησε τα εντατικά μαθήματα από τις αίθουσες του Λούβρου με τα εκθέματα από Ελλάδα, Αίγυπτο, Μέση και Άπω Ανατολή και συνέχισε με παραστάσεις των Ballets Russes του Sergei Pavlovich Diaghilev και έργα του κινήματος του φωβισμού. Τα προϊόντα του μόχθου του στάθηκαν αντάξια των επιρροών του. Και χάραξαν τον δρόμο για τους επόμενους.
Έκτοτε, αυτοκράτορες, βασιλείς, δούκες, μαχαραγιάδες, «γαλαζοαίματοι» της μεγάλης οθόνης, αυτοδημιούργητοι εκατομμυριούχοι του Νέου Κόσμου και διεθνείς συλλέκτες δεν φείδονται χρημάτων προκειμένου να φορέσουν κατάσαρκα ή να χαρίσουν λίγη από την αίγλη του γαλλικού οίκου που εγκιβωτιζόταν στα εμβληματικά πορφυρά κουτάκια από μαροκινό δέρμα με χρυσή μπορντούρα. Οι καταιγιστικές παραγγελίες στις μπουτίκ Cartier απαιτούσαν κάτι όλο και πιο εξεζητημένο και οι χρυσοχόοι και οι ωρολογοποιοί του οίκου στάθηκαν στο ύψος της πρόκλησης. Οι δημιουργίες τους ταξίδεψαν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Είχε έρθει πλέον η στιγμή της επιστροφής.
Ένας ιστορικός οίκος δε θα μπορούσε παρά να κοσμήσει με τις υπέροχες δημιουργίες του, εικονικές μορφές του 20 αιώνα που με τη φινέτσα και τη λαμπερή τους παρουσία ανέδειξαν στο έπακρο τα μαγευτικά κομμάτια του. Η Coco Chanel, η Grace Kelly, η Elizabeth Taylor και η δούκισσα του Windsor, Wallis Simpson, είναι ορισμένα μόνο από τα φημισμένα ονόματα που τίμησαν με την επιλογή τους τα εξαιρετικά κοσμήματα του οίκου Cartier.
Το 1984 ξεκίνησε το εγχείρημα με την κωδική ονομασία «Collection Cartier». Μέχρι σήμερα έχουν εντοπιστεί και ανακτηθεί (από δημοπρασίες, ιδρύματα και ιδιώτες) περισσότερα από 1.300 ανεκτίμητης (και ιστορικής) αξίας αντικείμενα (κοσμήματα, τιάρες, ρολόγια και διακοσμητικά) από κάθε γωνιά του πλανήτη και από όλες τις δημιουργικές περιόδους του οίκου με την 165ετή παρουσία.
Υπό τον τίτλο «L’Art de Cartier», η ακριβοθώρητη συλλογή έχει ταξιδέψει από το Metropolitan Museum της Νέας Υόρκης, το British Museum του Λονδίνου και το Petit Palais του Παρισιού, ως το Τόκιο και το Μεξικό, το Κρεμλίνο και την Απαγορευμένη Πόλη του Πεκίνου. Αυτές τις ημέρες τα μικρά έργα η Haute Joaillerie ( υψηλής κοσμηματοποιίας ) σκορπούν ρίγη θαυμασμού και κύματα πόθου από τις προθήκες του«Museo Thyssen-Bornemisza» της Μαδρίτης. Ιδανικός τρόπος να εορτάσει το μουσείο τα 20 χρόνια του – άνοιξε τις πύλες του τον Οκτώβριο του 1992 στο Villahermosa Palace και έκτοτε, μαζί με το Prado και το Museo Reina Sofia, αποτελούν τα τρία μουσεία-κοσμήματα της ισπανικής πρωτεύουσας.
Οι φθινοπωρινοί επισκέπτες στο «Museo Thyssen-Bornemisza» στη Μαδρίτη θα έχουν, λοιπόν, την πολύτιμη ευκαιρία να θαυμάσουν, πέρα από τη μόνιμη συλλογή και την σημαντική και εντυπωσιακή έκθεση El Arte de Cartier, με εκπληκτικά κοσμήματα που χρονολογούνται από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα έως και τη σύγχρονη εποχή, και χαρίζουν στους θεατές ένα συναρπαστικό ταξίδι στο χρόνο. 420 σπάνιες δημιουργίες του οίκου Cartier, αρκετά εκ των οποίων αποκτήθηκαν πρόσφατα και εκτίθενται σε κοινή θέα για πρώτη φορά αναμένουν τα βλέμματα των επισκεπτών.
Το ντεμπούτο του ενώπιον κοινού θα κάνει στη Μαδρίτη το πολύχρωμο φλαμίνγκο-καρφίτσα από ρουμπίνια, σμαράγδια και ζαφείρια το οποίο πρωταγωνιστεί και στην αφίσα της έκθεσης El Arte de Cartier. Πρόκειται για την ειδική παραγγελία του Εδουάρδου Η΄ για την αγαπημένη του δούκισσα του Windsor, Wallis Simpson το 1940 – ο ίδιος παρείχε τα πετράδια που χρησιμοποιήθηκαν. Επτά χρόνια αργότερα, ο δούκας του Windsor κατέθεσε άλλη μία μυθική παραγγελία για την Αμερικανίδα που του έκλεψε την καρδιά και του στέρησε τον θρόνο, αυτή τη φορά για ένα περιδέραιο με διαμάντια, αμέθυστο και τυρκουάζ.
Στην έκθεση μπορεί κανείς να θαυμάσει και την διάσημη καρφίτσα πάνθηρα της δούκισσας του Windsor, Wallis Simpson, σχεδιασμένη από τον Cartier. Ο πάνθηρας, σύμβολο δύναμης και ελευθερίας, είναι το απόλυτο έμβλημα της τεχνογνωσίας της Cartier στα κοσμήματα από τη δεκαετία του 1930, χάρις στην Jeanne Toussaint, μία κυρία της Παριζιάνικης κοινωνίας η οποία αποτέλεσε και την πιο χαρισματική καλλιτεχνική διευθύντρια του οίκου.
Ο οίκος Cartier έδωσε το «παρών» και σε άλλα ευτυχή γεγονότα. Μέσα από ένα κολιέ-υπερπαραγωγή από διαμάντια και ρουμπίνια, δώρο του συζύγου Νο 3, Mike Todd, το οποίο παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό «εκπροσωπείται» η θρυλική και αγαπημένη μας Elizabeth Taylor. Κατόπιν παραχώρησης του Πριγκιπάτου του Μονακό, αποκλειστικά για την έκθεση στη Μαδρίτη θα εκτεθούν τα δώρα πρίγκιπα Rainier στη Grace Kelly το 1956.
Μερικές από τις πιο αναπάντεχες και αξεπέραστες σε δεξιοτεχνία δημιουργίες που διεκδικούν την προσοχή των επισκεπτών της έκθεσης έχουν συνδεθεί με τη μεξικανή ηθοποιό Maria Felix, γνωστή και ως La Doña . Μεταξύ άλλων το διάσημο περιδέραιο με τους κροκόδειλους La Doña, το οποίο είχε σχεδιάσει ο γνωστός οίκος το 1975 για τη διάσημη Μεξικανή ηθοποιό María Félix. Το γνωστό περιδέραιο ζυγίζει 524,9 γραμμάρια. Το σώμα του ενός κροκόδειλου είναι καλυμμένο με 1.023 fancy yellow διαμάντια, ενώ το σώμα του δευτέρου με 1.060 σμαράγδια. Το παρήγγειλε αυτοπροσώπως το 1975 στην μπουτίκ Cartier της Rue de la Paix, κουβαλώντας μαζί της και το ολοζώντανο «πρωτότυπο», για να ληφθούν επιτόπου τα σωστά μέτρα.
Είχε προηγηθεί, το 1968, μια παραγγελία φίδι-περιδέραιο με εκατοντάδες διαμάντια. Η γνωστή ηθοποιός λάτρευε τα κοσμήματα-δημιουργίες του οίκου και κάποτε είχε δηλώσει « Μερικοί φίλοι μου λένε ότι τα μαργαριτάρια κάνουν τον κόσμο να δακρύζει. Τα μόνα μαργαριτάρια που με κάνουν να δακρύζω είναι τα ψεύτικα », μια πρόταση που μας δείχνει καλά το πάθος της για το κόσμημα.Ο οίκος ανταπέδωσε στη Felix την αφοσίωση βαπτίζοντας με το παρατσούκλι της «La Doña» ολόκληρη συλλογή.
Τη σφραγίδα Cartier έφερε και το ξίφος που παρήγγειλε ο Jean Cocteau όταν έγινε δεκτός στη Γαλλική Ακαδημία. «Είναι ένας επιδέξιος μάγος που μπορεί να αιχμαλωτίσει ψήγματα φεγγαρόφωτου επάνω σε χρυσή κλωστή από λιακάδα» έλεγε κολακευτικά ο γάλλος ποιητής και εικαστικός για τον Louis Cartier.
Σιωπηλοί μάρτυρες των μεγάλων ανακατατάξεων και των πρωταγωνιστών τους, τα αποκτήματα της συλλογής-αρχείο ξετυλίγουν το κουβάρι της πολυκύμαντης Ιστορίας του 20ού αιώνα πετράδι το πετράδι. Όπως τότε, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που οι φλογερές ομιλίες του Charles de Gaulle για το BBC εξέπεμπαν από το γραφείο του Jacques Cartier στο Λονδίνο, την ίδια ώρα που οι πρωτομάστορες του οίκου κατασκεύαζαν ένα κόσμημα που συμβόλιζε την υποδουλωμένη Γαλλία – ένα πουλί σε χρυσό κλουβί. Μετά το τέλος του πολέμου λαξεύτηκε ένα ακόμη πλουμιστό πτηνό – αυτή τη φορά η πόρτα του κλουβιού ήταν ανοιχτή.
Την έκθεση συνοδεύει πολυτελής κατάλογος, ο οποίος είναι διαθέσιμος στα Ισπανικά και στα Αγγλικά. Οι λάτρεις του Cartier μπορούν να τον αγοράσουν και από το e-shop του μουσείου.
Η έκθεση στο μουσείο Thyssen-Bornemisza Museum της Μαδρίτης θα διαρκέσει από τις 24 Οκτωβρίου 2012 και μέχρι τις 17 Φεβρουαρίου 2013.
Ταυτότητα
Ο Lucas Samaltanos-Ferrier είναι πτυχιούχος γεμμολόγος του Gemological Institute of America ( GIA ) και σχεδιαστής κοσμημάτων. Είναι μέλος της Αμερικανικής ένωσης ιστορικών κοσμήματος ( ASJH ), τεχνικός σύμβουλος σε ιδιωτικές συλλογές κοσμημάτων και ρολογιών και συντάκτης άρθρων για το κόσμημα και τα ρολόγια.
Για πολλά χρόνια εργαζόταν ως model agent και model scouter αλλά και ως σύμβουλος σε επιχειρήσεις μόδας στο εξωτερικό.
Λάτρης της φωτογραφίας, της μόδας και της τέχνης , συνεργάζεται με το antivirus ως Fashion & Beauty Director του περιοδικού και αρθρογράφος από το τεύχος 33.
E-mail : [email protected]
