Η ATOPOS CVC είναι ένας μη κερδοσκοπικός, πολιτιστικός οργανισμός που ασχολείται με την έκφραση του ανθρώπινου σώματος. Η λέξη «ATOPOS» προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «άτοπος» και αναφέρεται σε κάτι που είναι παράξενο, ασυνήθες, εκκεντρικό και αταξινόμητο.
Η ATOPOS CVC ιδρύθηκε το 2003 από τον Στάμο Φαφαλιό και τον Βασίλη Ζηδιανάκη. Πρόσφατα προστέθηκε στην ομάδα και ο Άγγελος Τσουράπας. Όλοι μαζί ένωσαν τις δυνάμεις του για να δώσουν σάρκα και οστά στο κοινό τους όραμα που θα προάγει την τέχνη. Η ATOPOS CVC συνεργάζεται με μουσεία, γκαλερί και ανεξάρτητους καλλιτέχνες, και έχει συγκεντρώσει μια μοναδική συλλογή από σπάνια ιστορικά ενδύματα και πρωτότυπες δημιουργίες σύγχρονων σχεδιαστών που σχετίζονται με την ανθρώπινη φιγούρα. Παράλληλα, είναι κοντά σε νέες καλλιτέχνες, φιλοξενώντας έργα τους και διοργανώνοντας workshops, εκδηλώσεις και ομιλίες.
Το νέο βιβλίο της ATOPOS CVC επιχειρεί να «ξεκλειδώσει» την απεικόνιση του γυμνού σώματος στη μετα-φωτογραφική, ψηφιακή εποχή. H εγκυκλοπαιδικού τύπου έκδοση, μεγέθους 512 σελίδων, αποτελεί μια από τις πρώτες επίσημες καταγραφές μιας νέας οπτικής γλώσσας, η οποία αναδύεται μέσα από τις σύγχρονες ψηφιακές πλατφόρμες και τα social media. Από την ωμή, avant-garde φωτογραφία του Ren Hang και τις ηδονιστικές, γεμάτες χρώμα εικόνες της Maisie Cousins, μέχρι τα αντισυμβατικά video portraits της Lady Gaga από τον Robert Wilson, το βιβλίο περιλαμβάνει έργα από 145 διεθνείς φωτογράφους και καλλιτέχνες μεταξύ των οποίων οι Aaron McElroy, Andrey Bogush, Asger Carlsen, Bill Durgin, Cheyenne Sophia, Czar Kristoff, David Marinos, Francesco Nazardo, Gorsad, Hobbes Ginsberg, Κωστής Φωκάς, Martin Petersen, Maxime Ballesteros, και πολλοί άλλοι
Στο πλαίσιο της κυκλοφορίας της έκδοσης UNLOCKED παρουσιάζεται στο κτίριο της ATOPOS CVC μια ιδιότυπη έκθεση με πρωταγωνιστή το βιβλίο ως objet d’art. Μέσα από site-specific installations ξεδιπλώνεται η διαδικασία παραγωγής της έκδοσης και, ταυτόχρονα, η έρευνα του Βασίλη Ζηδιανάκη για το UNLOCKED, ένα πρωτότυπο βιβλίο υπό μορφή φωτογραφικής αφήγησης.
Ο Βασίλης Ζηδιανάκης, καλλιτεχνικός διευθυντής του πολιτισμικού οργανισμού της Atopos CVC μας μίλησε γι αυτό το πρωτότυπο πρότζεκτ.
Τι σημαίνει ATOPOS για εσάς;
Η ATOPOS ήταν ένα εργαλείο για να μπορέσω να κάνω κάποια πράγματα που ήθελα σε σχέση με την εικόνα και το visual culture. Για πολλά χρόνια ήταν κυρίως προσανατολισμένη αποκλειστικά στη μόδα, αλλά τώρα είναι η πρώτη φορά που κάνουμε μία καινούρια δουλειά που έχει σχέση με το γυμνό σώμα. Αλλά, από την αρχή, το σώμα ήταν ο κεντρικός άξονας όλης της δουλειάς, απλώς ήταν ντυμένο. Τώρα το γδύσαμε.
Προσπαθείτε να απενοχοποιήσετε το γυμνό σώμα μέσα από το Unlocked?
Δεν προσπαθούμε να το απενοχοποιήσουμε, γιατί στην εποχή μας είναι αρκετά απενοχοποιημένο από τους σύγχρονους φωτογράφους και visual makers. Βρισκόμαστε στην μετα-φωτογραφική εποχή, σε μία εποχή όπου ο καθένας μπορεί να σηκώσει το κινητό του τηλέφωνο και να βγάλει φωτογραφία το σώμα του ή το σώμα άλλων και να το μοιραστεί παγκοσμίως, οπότε αυτό δημιουργεί μία καινούρια κατάσταση, τόσο για τη σεξουαλικότητα μας, όσο και για το πως αντιλαμβανόμαστε πια το σώμα. Και, κυρίως, οι νέοι άνθρωποι που πέφτουν με τα μούτρα στις νέες τεχνολογίες.
Είναι το γυμνό η νέα μορφή της ποπ τέχνης και κουλτούρας;
Πιστεύω ότι είναι. Το σώμα μας γίνεται ένα ποπ έργο τέχνης σήμερα, με όλες τις τεχνικές που έχει φέρει η τεχνολογία, τόσο στα τεχνικά μέσα που έχουμε στη διάθεση μας, όσο και στο κομμάτι της επικοινωνίας των εικόνων.
Βλέπω ότι το Unlocked διαθέτει μία ποικιλία και ποικιλομορφία στην ύλη του. Πόσο καιρό σας πήρε η έρευνα και η προετοιμασία του βιβλίου;
Έχει γίνει πολύ δουλειά από πίσω. Η έρευνα πάνω στη φωτογραφία κράτησε σχεδόν ενάμιση χρόνο. Η προσωπική μου έρευνα ξεκίνησε πολύ νωρίτερα, όταν σκεφτόμουν να κάνω μία δουλειά πάνω στις σεξουαλικές πρακτικές του σήμερα, αλλά τελικά, αποφάσισα να μην το πάω προς τα εκεί, όταν συνειδητοποίησα τη δύναμη της απεικόνισης του ανθρώπινου σώματος. Όλη η αναζήτηση έγινε μέσω Ίντερνετ και κυρίως μέσω Tumblr και άλλων social media που επιτρέπουν το γυμνό. Είδα πολύ πορνό φωτογραφίες και άρχισα να ανιχνεύω όλους αυτούς τους καλλιτέχνες. Το πιο δύσκολο ήταν το γεγονός ότι πολλές από τις φωτογραφίες δεν είχαν credits. Για παράδειγμα, πολλές από τις φωτογραφίες του Ren Hang αναπαράγονται και ποστάρονται από χιλιάδες φανς ανά τον κόσμο, οι οποίοι δεν ενδιαφέρονται για τον καλλιτέχνη ή την καλλιτεχνική διάσταση της φωτογραφίας, αλλά μπορεί να τους εξιτάρει η εικόνα, απλά. Είχε πλάκα αυτό το ψάξιμο, γιατί μου άρεσε να βρίσκω τα «διαμαντάκια» που υπάρχουν εκεί έξω. Έκανα, λοιπόν, μία επιλογή από επώνυμους καλλιτέχνες είτε ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς, όπως ο Ren Hang, είτε είχαν ελάχιστα likes. Έτσι, γνώρισα και τον Κωστή Φωκά, μέσα από κάποιες αναρτήσειςστον προσωπικό λογαριασμό του στο Tumblr. Παρακολούθησα για καιρό το έργο του γιατί μου προκάλεσε έντονο ενδιαφέρον.
Στο μέλλον σκοπεύετε να επεκταθείτε στις σεξουαλικές πρακτικές και στο πως τα social media επηρεάζουν τη σεξουαλικότητα μας;
Με ενδιαφέρει πολύ αυτό, αλλά δεν ξέρω αν θα επεκταθούμε μελλοντικά σε αυτό. Αυτό που σκέφτομαι τελευταία πολύ έντονα είναι το θέμα του προσδιορισμού φύλου και της φυλετικής κατηγοριοποίησης, μιας και υπάρχει μία παγκόσμια έξαρση πάνω σε αυτό το θέμα. Από την άλλη, με ενδιαφέρει μία επιστροφή στην avant-garde μόδα και πιο συγκεκριμένα στο πόσο γυμνό αφήνει ο σχεδιαστής να φανεί, και στο ποια μέρη του σώματος παραμένουν εκτεθειμένα.
Πόσο εύκολα περάσατε από το ντυμένο του «Πτυχώσεις» και του «Χρααατς» στο γυμνό του «ATOPOS Unlocked»;
Ήταν πολύ φυσική και φυσιολογική μετάβαση. Μετά το «Χρααατς», ήταν το «Τέρατα στη Μόδα» που απεικόνιζε το σώμα σε μία ακραία μορφή του, ντυμένο, και με μάσκα, θέτοντας το ερώτημα αν μπορούμε να αποδεχθούμε τον άλλον όταν είναι τόσο διαφορετικός. Μέσα από αυτή τη δουλειά αισθάνθηκα πολύ φυσιολογικά όταν πέρασα στο γυμνό σώμα.
Ένα γυμνό ακέφαλο σώμα μπορεί να είναι πιο εκφραστικό από ένα πρόσωπο;
Νομίζω ότι είναι εξίσου εκφραστικό, με έναν εντελώς άλλο τρόπο. Σε ένα πρόσωπο μπορείς να δεις το βλέμμα και τα μάτια, που αντικατοπτρίζουν χιλιάδες πτυχές από τον χαρακτήρα κάποιου. Το πρόσωπο είναι εντελώς αναντικατάστατο. Από την άλλη πλευρά, το σώμα έχει ένα διαφορετικό λεξιλόγιο που δεν έχουμε μάθει να το διαβάζουμε και είναι μία διαφορετική πρόκληση. Έχει όμως κάτι φαντασιακό, με την έννοια ότι σε ένα σώμα μπορούμε να του προσθέσουμε εμείς δικές μας φαντασιώσεις. Ένα σώμα χωρίς κεφάλι είναι κάτι πολύ φετίχ, με τη σεξουαλική και ερωτική έννοια, ή είναι πολύ αμπστρέ, με την έννοια ενός τοπίου. Πολύ εύκολα στέλνει κάποιος μία φωτογραφία με τον «κώλο»του παρά με το πρόσωπο του, και αυτό είναι ένα φαινόμενο της εποχής μας και της τεχνολογίας.
Σε ποιος απευθύνεται το ATOPOS Unlocked και πως έχει ανταποκριθεί ο κόσμος στην έκθεση;
Κατ’ αρχήν, η έκθεση, αξίζει να πούμε, ότι είναι φτιαγμένη με τις μεταλλικές πλάκες της τετραχρωμίας της εκτύπωσης του βιβλίου. Αυτό λειτούργησε σαν μία πολύ μεγάλη έκπληξη για το κοινό που περίμενε να δει εκτυπωμένες φωτογραφίες όπως αυτές που είναι στο βιβλίο, αλλά βρέθηκε μπροστά σε μία πολύ μεγάλη εγκατάσταση μεταλλικών πλακών όπου υπάρχουν ίχνη εικόνας αλλά και εικόνες σε μία εντελώς αποσμασματική μορφή, αφού μιλάμε για το οκτασέλιδο του βιβλίου όπου οι εικόνες απεικονίζονται με πολύ διαφορετική μορφή από αυτή του βιβλίου. Ο κόσμος εντυπωσιάστηκε και συγκινήθηκε γιατί δεν ήξερε αυτό το στοιχείο του βιβλίου ή δεν φανταζόταν ότι αυτό μπορεί να αποτελέσει το τελικό υλικό μιας έκθεσης. Η περφόρμανς του γυμνού ζευγαριού στα εγκαίνια δούλεψε πολύ ωραία και πολύ φυσιολογικά.
Το ATOPOS Unlocked απευθύνεται στον καθέναν που το έχει ανάγκη. Η τέχνη απευθύνεται σε όλους. Το βιβλίο μιλάει σε καθένα μας ξεχωριστά και απευθύνεται σε ένα κοινό που μπορεί να αγοράσει το βιβλίο, να το ξεφυλλίσει από την πρώτη σελίδα ως την τελευταία και να κοιτάξει ένα υλικό που μπορεί να τον κάνει να εικονογραφίσει δικά του «πράγματα». Είναι ένα βιβλίο με τόσους πολλούς καλλιτέχνες που εξερευνά τη σύνθεση, το πως μια εικόνα δίνει τη θέση της στην επόμενη. Με ενδιέφερε να δημιουργήσω ένα έργο τέχνης από τα έργα τέχνης των άλλων. Για το λόγο αυτό θεωρώ τον εαυτό μου έναν μετα-καλλιτέχνη. Σήμερα, υπάρχει πάρα πολύ τέχνη και πολύ εικόνα που φτάνει σε εμας αποσπασματικά με πολύ εύκολο τρόπο. Οπότε, μέσω μιας διαφορετικής δομής μπορούμε να φτιάξουμε ένα καινούριο έργο. Αυτό θέλησα να κάνω και εγώ.
Ποια είναι η πιο αγαπημένη σας φωτογραφία από το βιβλίο και τι θα ξεχωρίζατε εσείς προσωπικά;
Δε νομίζω ότι έχω μία αγαπημένη φωτογραφία. Εξάλλου, υπάρχουν πολλές εικόνες που δεν έβαλα στο βιβλίο και που, επίσης, δεν χώραγαν, οπότε είναι δύσκολο να επιλέξω μόνο μία. Η παραγωγή ήταν καταπληκτική. Το γοητευτικό με ένα βιβλίο σε μία εποχή που όλα τρέχουν τόσο γρήγρα, είναι ότι παγώνει την εικόνα και το χρόνο και παίρνει μαζί του ένα στιγμιότυπο. Το βιβλίο είναι μία μαγική μορφή τέχνης γιατί είναι μία συγκεκριμένη σύνθεση σε συγκεκριμένο χρόνο.
Πως ήταν η συνεργασία με τον Κωστή Φωκά;
Εκπληκτική. Ο Κώστας είναι πολύ ανοιχτός στον τρόπο που δουλεύει και, μάλιστα, έκανε τη φωτογράγιση για το launch του βιβλίου. Επίσης, όταν κάναμε την έκθεση ήταν εξαιρετικός ο τρόπος που αφέθηκε ελεύθερος να χρησιμοποιήσει τη δουλειά του και να τη στήσει με τον τρόπο που εγώ αισθανόμουν ότι πρέπει να στηθεί στο χώρο. Είναι ένας ιδιαίτερος καλλιτέχνης και με ενδιαφέρει ιδιαίτερα ότι το βασικό στοιχείο της δουλειάς του είναι το σώμα, γι αυτό και φαντάζομαι ότι θα κάνει πολύ ωραία πράγματα στο μέλλον.
Ο JérômeDelormas, διευθυντής της La Gaîté Lyrique, Paris, και επίτιμος καλεσμένος κατά τη διάρκεια των εγκαινίων, σημειώνει χαρακτηριστικά στο εισαγωγικό κείμενό του πως «το UNLOCKED αποτελεί ένα βιβλίο με πολιτική υπόσταση καθώς αντιστρέφει την τάξη της κυρίαρχης σκέψης». Συμφωνείτε με την άποψη αυτή;
Με κολακεύει η άποψη αυτή γιατί λέει μία αλήθεια, ότι η πολιτική είναι όταν αντιστρέφεις τελικά τα πράγματα, όταν πας πέρα και παραπάνω από αυτό που υπάρχει σαν κοινή αντίληψη. Αυτή η πρόταση μου αρέσει και ανεβάζει πολύ το θέμα του βιβλίου και τον τρόπο με τον οποίο δούλεψα. Ο JérômeDelormas είναι ένας άνθρωπος που ήξερε την έρευνα από την αρχή γιατί τον εμπιστευόμουν από την πρώτη στιγμή. Μαζί κάναμε την έκθεση με τα «τέρατα» το 2013 στο Παρίσι, και είχε καταλάβει ακριβώς τι είναι αυτή η έκθεση, και ότι δεν ήταν μία έκθεση που έχει απλά ως θέμα τη μόδα. Και τη ζήτησε στο δικό του χώρο. Έχει δει την εξέλιξη της δουλειάς. Ακόμη, μοιραζόμαστε την ίδια ιδεολογία και αισθητική, γι αυτό και εκφράστηκε με τόσο καίριο τρόπο. Αλλά, πρέπει να ομολογήσω ότι και εγώ έμαθα από αυτόν. Αυτό το κείμενο με εξέπληξε. Εγώ δεν ξεκινάω από θεωρητική θέση. Αυτό που κάνω το κάνω ενστικτοδώς γιατί μου αρέσει, και είναι πολύ ωραίο όταν κάποιος ρηματοποιεί κάτι και καταλαβαίνει τι είναι αυτό που έκανες «απ’ έξω, και όχι από μέσα».
Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια της ATOPOS;
Η ATOPOS βρίσκεται σε μία πολύ ιδιαίτερη στιγμή. Κλείνει τα δεκαπέντε της χρόνια σε ένα χρόνο και ψάχνει πως θα εξελιχθεί. Έχει ολοκληρωθεί ένας πολύ μεγάλος κύκλος και είμαστε σε πολύ μεγάλη αγωνία για το ποιο θα είναι το επόμενο βήμα, πως θα εξελιχθούμε και πως θα γίνουν τα επόμενα πράγματα. Όχι μόνο όσον αφορά τις έρευνες της, αλλά και τα πρακτικά θέματα, δηλαδή που θα βρούμε περισσότερες χορηγείες, αν μπορεί αν γίνει κάτι περισσότερο θεσμικό ή όχι, και πολλά άλλα ερωτήματα. Και όλα αυτά μεγενθύνονται λόγω της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα.
Περισσότερα εδώ:
http://www.atopos.gr
