Του Ζακ Κωστόπουλου
Σε μια νέα κωμική σειρά που έκανε πρεμιέρα χθες, για χιλιοστή φορά βλέπουμε έναν γκέι χαρακτήρα – καρικατούρα, τον ίδιο που παρουσιάζεται σχεδόν πάντα (με ελάχιστες εξαιρέσεις) στην ελληνική τηλεόραση. Από τον Φίφη της δεκαετίας το ’60 μέχρι τον Μανώλη από την εν λόγω σειρά το ίδιο πράγμα, το απόλυτο γκέι στερεότυπο. Με σπασμένο καρπό και μέση, τσιριχτή φωνή, υπερβολικές κινήσεις και εκφράσεις, με μοναδικό σκοπό ύπαρξης την διασκέδαση του φιλοθεάμωνος κοινού.
Πολλοί και πολλές άρχισαν ήδη να το σχολιάζουν αρνητικά στα social media, δηλώνοντας την δυσαρέσκεια τους που βλέπουμε για ακόμη μια φορά τον υπερβολικό, θηλυπρεπή, στερεοτυπικό γκέι. Όπως το βλέπω εγώ, το πρόβλημα δεν είναι ότι παρουσιάζεται ένας γκέι θηλυπρεπής ή με στερεοτυπικές συμπεριφορές. Γιατί ναι, υπάρχουμε και οι γκέι που είμαστε θηλυπρεπείς, που είμαστε λιγότερο ή περισσότερο “στερεοτυπικοί” και είναι μια χαρά να είσαι και να εκφράζεσαι έτσι. Εγώ μπορεί να ξέρω απ’ έξω όλα τα τραγούδια της Madonna και αν με ρωτήσεις που παίζει ο David Beckham να σου απαντήσω σε διαφήμιση των H&M, αλλά αυτό δεν συνοψίζει όλη μου την ύπαρξη. Είμαι πολλά περισσότερα από αυτό.
Το πρόβλημα είναι ότι αυτό ειναι το μόνο που θα δούμε. Ότι κυριαρχούν οι στερεοτυπικές, μονόπλευρες απεικονίσεις. Ότι είμαστε πάντα η καρικατούρα, που το μόνο που κάνει είναι να σχολιάζει μαλλιά, τεκνά και φορέματα, χωρίς ποτέ να τον βλέπουμε να είναι κάτι άλλο από αυτό, να ερωτεύεται, να κάνει άλλη δουλειά από αυτή του κομμωτή ή του στυλίστα, να είναι ένας ισορροπημένος άνθρωπος. Και έτσι, επηρεάζεται αρνητικά η εικόνα που αποκτά το τηλεοπτικό κοινό για το τι σημαίνει να είσαι γκέι. Σύμφωνα με την ελληνική τηλεόραση, δεν είμαστε ολοκληρωμένοι χαρακτήρες, δεν έχουμε αυτοτελή προσωπικότητα. Υπάρχουμε μόνο για κάνουμε τους άλλους να γελάνε, εφόσον σε έναν φαλλοκρατικό κόσμο, όποιος παρουσιάζει συμπεριφορές οι οποίες αποκλείουν από τον μάτσο άντρα και θεωρούνται “γυναικείες” μόνο αστείος (η μάλλον γελοίος) μπορεί να είναι.
Είτε υπάρχουμε δηλαδή ως καλοντυμένοι κλόουν, είτε είμαστε ανύπαρκτοι. Τέτοιου είδους απεικονίσεις μας πάνε πίσω όσο αφορά την αποδοχή, γιατί ποιος και ποια θα αποδεχτεί έναν γκέι όταν έχει μάθει πως το μόνο που μπορεί να είναι, είναι μια γελοία καρικατούρα. Έτσι συντηρούνται συγκεκριμένες αντιλήψεις και ενισχύεται η ήδη πανταχού παρούσα ομοφοβία. Εκτός όμως από την εικόνα που αποκτούν οι άλλοι, επηρεάζει αρνητικά και την εικόνα που έχουμε εμείς για εμάς. Άντε να αποδεχτείς τον εαυτό σου όταν σου μαθαίνουν ότι είναι αστείο πράγμα να είσαι γκέι ή να είσαι θηλυπρεπής και η μόνη θέση που μπορείς να έχεις στον κόσμο είναι είσαι διασκεδαστής, τρελή κομμώτρια ή για να δίνεις συμβουλές ομορφιάς στην κολλητή σου. Έτσι, καλούμαστε να αποτινάξουμε από πάνω μας οτιδήποτε το “θηλυκό”, καταπιεζόμαστε και προσποιούμαστε, σε μια προσπάθεια να αποδείξουμε ότι δεν είμαστε ελέφαντες. Γιατί που ακούστηκε θηλυπρεπής γκέι να είναι γιατρός, υδραυλικός, εργάτης, ισότιμο μέλος της κοινωνίας που αξίζει σεβασμό και αποδοχή.
Θα μου πείτε ότι είναι κωμωδία και η κωμωδία πάντα παίζει και υπερβάλλει με τα στερεότυπα.
Δεν διαφωνώ. Στερεοτυπικούς χαρακτήρες βλέπουμε συχνά σε ταινίες, τηλεόραση και θέατρο. Η χαζή ξανθιά, ο χωριάτης, η ελληνίδα μάνα και άλλα. Το θέμα όμως με τους γκέι είναι πως η καρικατούρα έχει την αποκλειστικότητα, είναι η κυρίαρχη εικόνα που έχει επικρατήσει, ενώ γκέι χαρακτήρες που απεικονίζουν κάτι διαφορετικό έχουν υπάρξει ελάχιστοι συγκριτικά με αυτό, λες και μόνο έτσι μπορούμε να υπάρχουμε.
Το θέμα λοιπόν δεν είναι να καταδικάσουμε την θηλυπρέπεια απ’ όπου κι αν προέρχεται αλλά να υπάρχει μεγαλύτερη γκάμα γκέι χαρακτήρων, να μην περιορίζονται στον ρόλο της υστερικής αδερφής, και εκτός αυτού να βλέπουμε και χαρακτήρες λεσβιών, τρανς και αμφισεξουαλικών ανθρώπων που δεν βλέπουμε πουθενά, όπως υπάρχουμε και στην πραγματική ζωή.
