Όποιος πιστεύει ότι η ιδέα του «gay γάμου» αποτελεί πνευματική κατάκτηση της εποχής μας, μάλλον απατάται. Πριν από είκοσι περίπου χρόνια, ένας καθολικός μελετητής στο πανεπιστήμιο του Yale σόκαρε κυριολεκτικά τον κόσμο, καθώς εξέδωσε ένα βιβλίο που στην ουσία αποκάλυπτε ότι τελετές γάμου ομοφυλόφιλων ζευγαριών τελούνταν στις απαρχές της Χριστιανικής εκκλησίας.
Ο John Boswell ήταν ένας ιστορικός και ένθερμος καθολικός, ο οποίος αφιέρωσε την περισσότερη του ακαδημαϊκή ζωή στην μελέτη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και στα πρώτα χρόνια της εκκλησίας του Χριστού.
Μελετώντας προσεκτικά έγκυρα εκκλησιαστικά έγγραφα ανακάλυψε κάτι εκπληκτικό. Υπήρχαν δεκάδες αρχεία από εκκλησιαστικές τελετές, κατά τις οποίες δύο άνδρες ενώνονταν με τα ιερά δεσμά του γάμου. Ακριβώς όπως και στους «ετεροφυλοφιλικούς γάμους». Παρόλα αυτά, δεν βρήκε κανένα αρχείο που να αναφέρει το γάμο ανάμεσα σε δύο γυναίκες, γεγονός που μάλλον οφείλεται στα κοινωνικά χαρακτηριστικά της εποχής (ήθελε τη ζωή των ανδρών να είναι πιο σημαντική).
Βασιζόμενος σε αυτά τα αρχεία, ο Boswell εξέδωσε ένα βιβλίο το 1994, έναν χρόνο προτού πεθάνει από AIDS. Το βιβλίο φέρει τον τίτλο «Same-Sex Unions in Pre-Modern Europe». Η έκδοση του προκάλεσε την αντίδραση της καθολικής εκκλησίας. Λαμβάνοντας υπόψη τη σημερινή άποψη της εκκλησίας για τους gay γάμους, οι επικριτές του βιβλίου υποστήριξαν ότι τα στοιχεία ήταν αναληθή και ότι επρόκειτο περισσότερο για έναν διακαή πόθο του συγγραφέα, παρά για ένα έγκυρο ιστορικό γεγονός.
Έκαναν λάθος. Ο Boswell είχε ξεκινήσει την έρευνα του ήδη από το 1970 και το 1980 εξέδωσε ένα εξίσου αμφιλεγόμενο έργο με το όνομα Χριστιανισμός, κοινωνική ανοχή, ομοφυλοφιλία: Οι ομοφυλόφιλοι της Δυτικής Ευρώπης από την αρχή του Χριστιανισμού στον 14ο αιώνα. (Christianity, Social Tolerance, and Homosexuality: Gay People in Western Europe from the Beginning of the Christian Era to the Fourteenth Century). Το τελευταίο του βιβλίο πάντως, αποτελεί μια εκτεταμένη και ολοκληρωμένη παρουσίαση όλων όσων ανακάλυψε μετά από μια μακροσκελή έρευνα πρωτογενών πηγών σε διάσπαρτες βιβλιοθήκες του κόσμου.
Πως όμως ξεχάστηκαν αυτοί οι γάμοι;
Η εκδοχή του Boswell θέλει την εκκλησία να αναθεωρεί την ιδέα του γάμου τον 13ο αιώνα και να την συσχετίζει με την έννοια της αναπαραγωγής. Κάτι που έκλεισε εντελώς την πόρτα για τους ομοφυλόφιλους. Οι μελετητές και οι υπάλληλοι της εκκλησίας εργάστηκαν σκληρά για να σβήσουν από την ιστορία την ύπαρξη αυτών των γάμων.
Βέβαια το να σβήσεις την ιστορία είναι κάτι πολύπλοκο.
Ο Boswell υποστηρίζει επίσης, ότι ένα μέρος του προβλήματος είναι ότι ορίζουμε τον θεσμό του γάμου εντελώς διαφορετικά σήμερα, οπότε είναι σχεδόν αδύνατο για τους ιστορικούς να αναγνωρίσουν ένα έγγραφο που επικυρώνει έναν gay γάμο, πριν από 1800 χρόνια. Πολύ συχνά, αυτά τα έγγραφα αναφέρονται στην ένωση «αδερφών», η οποία για εκείνη την εποχή σήμαινε την ένωση δύο συντρόφων ίδιου φύλου.
Επίσης οι γάμοι πριν από μια χιλιετία δεν σχετίζονταν με την αναπαραγωγή αλλά με την κατανομή του πλούτου. Οπότε ο γάμος, κάποιες φορές, δεν σήμαινε απαραίτητα και σεξουαλική ένωση, απλώς ήταν ένα τρόπος για να μοιραστούν δυο άντρες την περιουσία της οικογένειας ως ζευγάρι. Ο ίδιος ο Boswell παραδέχεται ότι ανακάλυψε έγγραφα που όριζαν το γάμο καθαρά για θέματα περιουσίας. Παράλληλα όμως παραδέχεται, ότι αρκετά από αυτά αποκαλύπτουν την εκδοχή του gay γάμου, με την έννοια που την αντιλαμβανόμαστε και στις μέρες μας.
Ο Richard Αnte, ένας μελετητής και νομικός έγραψε ένα άρθρο νομικού περιεχομένου, εξηγώντας πως το βιβλίο του Boswell μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αποδεικτικό στοιχείο υπέρ της νομιμότητας των gay γάμων, δεδομένου ότι παρουσιάζει ενδείξεις ότι ο ορισμός του γάμου έχει αλλάξει με την πάροδο του χρόνου. Περιγράφει επίσης κάποια στοιχεία του Bοswell σχετικά με τις τελετές γάμου από την πρώτη χιλιετία.
Ο Boswell πάντως, πολύ έξυπνα παραθέτει στο βιβλίο του τις ομοιότητες των τελετών αυτών με τις αντίστοιχες που ακολουθούνται μέχρι και σήμερα για την ένωση δύο ετεροφυλόφιλων ατόμων.
Είναι όμως αυτοί οι γάμοι ίδιοι με αυτοί που τελούνται σήμερα;
Προφανώς όχι. Οι άνθρωποι εκείνη την εποχή μπορεί να μην θεωρούσαν μια τέτοια ένωση κάτι το ασυνήθιστο. Ο γάμος από μόνος του σήμαινε κάτι άλλο, και τα ταμπού σχετικά με την ομοφυλοφιλία δεν υπήρχαν στο προσκήνιο.
Παρόλα αυτά, στη δουλειά του Boswell συναντάμε πολλά αρχεία που μιλούν για γάμους ομοφυλόφιλων ζευγαριών που ενώνονται για να μοιραστούν μια κοινή ζωή, μια κοινή οικογένεια. Και ναι επιτρέπεται και να αγαπούν ο ένας τον άλλον.
Αν και ο Boswell πέθανε προτού η χώρα του (Η.Π.Α) επιτρέψει αντίστοιχες γαμήλιες τελετές, μπόρεσε να αντλήσει ελπίδα από το γεγονός ότι γνώριζε κάτι που αγνοούσαν οι περισσότεροι. Ακόμα και οι πιο θεμελιώδεις αρχές των ανθρώπινων σχέσεων μπορούν να αλλάξουν κάποια στιγμή. Αυτοί που περιορίζονται και «εξορίζονται» στις μέρες μας, μπορεί να είναι ευλογημένοι αύριο. Όπως ήταν και πριν από χίλια χρόνια…
