Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.), απευθύνει έκκληση για ηρεμία και αποκλιμάκωση της έντασης στα σύνορα της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση αναφορικά με τις αυξημένες μετακινήσεις ανθρώπων εκεί, μεταξύ των οποίων είναι πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο.
Παράλληλα, η Διεθνής Αμνηστία αναφέρει ότι τα απάνθρωπα μέτρα, που λαμβάνουν οι ελληνικές αρχές για να εμποδίσουν τους ανθρώπους να εισέλθουν στη χώρα, συνιστούν μια σοβαρότατη παραβίαση των ευθυνών της Ελλάδας σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, και θα θέσουν σε κίνδυνο τις ζωές των ανθρώπων που διαφεύγουν από τη βία, όπως δήλωσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία.
Η Δήλωση της Ύπατης Αρμοστίας αναφέρει:
“Υ.Α. παρακολουθεί τις εξελίξεις στην Τουρκία και την Ελλάδα και προσφέρει την υποστήριξή της. Όπως σε κάθε τέτοια κατάσταση, είναι σημαντικό οι αρχές να απόσχουν από τη χρήση οποιουδήποτε μέτρου που θα μπορούσε να επιδεινώσει την ταλαιπωρία ευάλωτων ανθρώπων.
Όλα τα κράτη έχουν το δικαίωμα να ελέγχουν τα σύνορά τους και να διαχειρίζονται τις παράτυπες μετακινήσεις, αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να απέχουν από τη χρήση υπερβολικής ή δυσανάλογης βίας και να διατηρούν συστήματα για τη διεκπεραίωση των αιτημάτων ασύλου με συντεταγμένο τρόπο.
Ούτε η Σύμβαση του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων ούτε το προσφυγικό δίκαιο της ΕΕ παρέχουν οποιαδήποτε νομική βάση για την αναστολή της καταγραφής αιτημάτων ασύλου. Σε αυτό το πλαίσιο η ελληνική Κυβέρνηση έχει επικαλεστεί το άρθρο 78(3) της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ωστόσο η διάταξη αυτή προβλέπει τη λήψη προσωρινών μέτρων από το Συμβούλιο, μετά από πρόταση της Επιτροπής και σε διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην περίπτωση που ένα ή περισσότερα Κράτη Μέλη είναι αντιμέτωπα με μια επείγουσα κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την αιφνίδια εισροή υπηκόων τρίτων χωρών, ενώ δεν μπορεί να αναστείλει το διεθνώς αναγνωρισμένο δικαίωμα της υποβολής αίτησης ασύλου και την αρχή της μη-επαναπροώθησης, τα οποία και τα δύο αποτελούν επίσης μέρος του ευρωπαϊκού δικαίου.
Οι άνθρωποι που εισέρχονται παράτυπα στην επικράτεια ενός κράτους δεν θα πρέπει επίσης να τιμωρούνται εάν παρουσιάζονται χωρίς καθυστέρηση ενώπιον των αρχών για να ζητήσουν άσυλο.
Στα σύνορα μεταξύ της Τουρκίας και της Ε.Ε., η Ύπατη Αρμοστεία εργάζεται με τους εθνικούς εταίρους της, την Τουρκική Ερυθρά Ημισέληνο, τον Δ.Ο.Μ. και τη UNICEF, αποτιμώντας την κατάσταση και προσφέροντας ανθρωπιστική βοήθεια, όπου είναι απαραίτητη. Οι ομάδες εκεί περιλαμβάνουν ανθρώπους από τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Ιράν, το Σουδάν και από άλλες εθνικότητες, ανάμεσά τους γυναίκες, παιδιά και οικογένειες, που φτάνουν σε επισφαλείς συνθήκες.
Στην Ελλάδα, οι ομάδες της Υ.Α. αναφέρουν την άφιξη περίπου 1.200 ανθρώπων από την 1η Μαρτίου ως το πρωί της 2ας Μαρτίου στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου (Λέσβος, Χίος, Σάμος) -αριθμός που είναι υψηλότερος από τον πρόσφατο ημερήσιο μέσο όρο. Η Ύπατη Αρμοστεία έχει ανανεώσει τα αποθέματά της σε ξηρή τροφή και κουβέρτες για τη στήριξη των νέων αφίξεων, ενώ έχει επιβεβαιώσει ότι και άλλοι φορείς έχουν επιπλέον αποθέματα.
Η Ελλάδα και τα άλλη κράτη στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. δεν θα πρέπει να αφεθούν μόνα τους. Η συνεχής στήριξη της Ευρώπης σε πόρους, τεχνογνωσία και αλληλεγγύη, είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της ανταπόκρισης της Ελλάδας.
Την ίδια στιγμή, η διεθνής στήριξη προς την Τουρκία, η οποία ήδη φιλοξενεί εκατομμύρια πρόσφυγες, όπως και προς άλλες χώρες που γειτνιάζουν με τη Συρία, θα πρέπει να διατηρηθεί και να ενισχυθεί.
Ενώ η κατάσταση στα δυτικά σύνορα της Τουρκίας με την Ελλάδα και η μετακίνηση αρκετών χιλιάδων ανθρώπων προκαλούν ανησυχία, η ανθρωπιστική καταστροφή που εκτυλίσσεται στη βορειο-δυτική Συρία και οι τεράστιες ανθρωπιστικές ανάγκες στο Idlib για περίπου 950.000 εσωτερικά εκτοπισμένους ανθρώπους, συνεχίζει να απαιτεί επείγουσα δράση.”
Η ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας αναφέρει:
Χτες, μετά τη συνάντηση του ΚΥΣΕΑ, οι αρχές ανακοίνωσαν ότι θα αναστείλουν προσωρινά την καταγραφή των αιτημάτων ασύλου από ανθρώπους, που εισέρχονται στη χώρα παράτυπα. Το μέτρο θα συνδυαστεί με την άμεση επιστροφή, χωρίς καταγραφή, των νέων αφίξεων, αν η επιστροφή στη χώρα καταγωγής τους είναι “εφικτή” . Δεν είναι ξεκάθαρο πώς οι ελληνικές αρχές εννοούν το “εφικτό” σε αυτό το πλαίσιο.
«Όλοι/ες έχουν δικαίωμα να αναζητήσουν άσυλο.
Και η απέλαση ανθρώπων χωρίς τη νόμιμη διαδικασία θα σήμαινε την επιστροφή τους πίσω στον τρόμο του πολέμου, ή την έκθεσή τους σε σοβαρές παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων, παραβιάζοντας τη θεμελιώδη αρχή της μη-επαναπροώθησης,» όπως δήλωσε η Eve Geddie, διευθύντρια του Γραφείου Ευρωπαϊκών Θεσμών της Διεθνούς Αμνηστίας:
«Τα επικίνδυνα μέτρα που λαμβάνονται από τις ελληνικές αρχές συνιστούν κατάφωρη παραβίαση του ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου, που θα θέσει ζωές σε κίνδυνο. Οι άνθρωποι που αναζητούν άσυλο χρησιμοποιούνται για μια ακόμη φορά ως διαπραγματευτικά όπλα σε ένα ανελέητο πολιτικό παιχνίδι.»
Η Ελλάδα ανακοίνωσε επίσης ότι από σήμερα, οι ένοπλες δυνάμεις της θα διεξάγουν επιχειρήσεις με πραγματικά πυρά κοντά στα χερσαία σύνορα του Έβρου και στο Αιγαίο πέλαγος, όπου έχουν συγκεντρωθεί χιλιάδες άνθρωποι, από όταν οι τουρκικές αρχές ανακοίνωσαν, στις 28 Φεβρουαρίου, ότι δεν θα εμποδίζουν πλέον τους ανθρώπους από το πέρασμα αυτό.
Σύμφωνα με αναφορές, χιλιάδες άνθρωποι έχουν φτάσει στα σύνορα της Τουρκίας με την Ελλάδα. Από την περασμένη Πέμπτη, έχουν αναφερθεί συγκρούσεις μεταξύ της ελληνικής αστυνομίας και των ανθρώπων στα χερσαία σύνορα, με την αστυνομία να κάνει υπερβολική χρήση βίας και να πετάει αδιάκριτα δακρυγόνα στα πλήθη, για να σταματήσει το πέρασμά τους στην Ελλάδα.
Στο μεταξύ, οι αφίξεις έχουν αυξηθεί στα ελληνικά νησιά, και χτες, σύμφωνα με αναφορές, ντόπιοι στη Λέσβο εμπόδισαν βάρκες να φτάσουν στη στεριά. Επιτέθηκαν επίσης σε ακτιβιστές/ριες και αυτοκίνητα εθελοντών/ριών και δημοσιογράφων. Η Διεθνής Αμνηστία συστήνει στις ελληνικές αρχές να λάβουν όλα τα ενδεχόμενα μέτρα ώστε να προστατέψουν τους ανθρώπους που φτάνουν στην Ελλάδα, όπως και τις οργανώσεις και τα άτομα που βρίσκονται στο πεδίο υποστηρίζοντάς τους.
«Η Ελλάδα πρέπει να αποφύγει απολύτως τη χρήση υπερβολικής βίας και να διασφαλίσει τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα. Οι άνθρωποι που αναζητούν άσυλο στην Ελλάδα θα έπρεπε να δέχονται βοήθεια, όχι να τους συμπεριφέρονται σαν εγκληματίες ή ως απειλή ασφαλείας» δήλωσε η Eve Geddie.
«Τα κράτη-μέλη της ΕΕ πρέπει επίσης να κάνουν πολλά περισσότερα, ώστε να διαμοιραστούν την ευθύνη για τους αιτούντες/ούσες άσυλο που φτάνουν στην Τουρκία, τόσο μέσα από οικονομική υποστήριξη, όσο και μέσα από τη διασφάλιση ασφαλών διαδρομών προς την Ευρώπη.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει επίσης επειγόντως, να συντονίσει κάθε υποστήριξη που μπορεί να απαιτείται στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία, για να διασφαλίσει ότι οι αιτούντες/ούσες άσυλο θα έχουν πρόσβαση σε κατάλληλες διαδικασίες υποδοχής και ασύλου.»
