«Εγώ δεν έχω πρόβλημα με τους γκέι. Έχω και φίλους που είναι αξιοπρεπείς, την δουλειά τους κάνουν, ούτε προκαλούν, ούτε τίποτα»: Σας θυμίζει κάτι η συγκεκριμένη πρόταση;
Ίσως την έχετε δει αναδιατυπωμένη διαφορετικά, ίσως την έχετε ακούσει από διαφορετικές φωνές και στόματα ανθρώπων, και σε διαφορετικά context. Το θέμα μου όμως είναι ότι η επιλογή των λέξεων αυτών, σε όποια σειρά κι αν τις βάλεις, και απ’ όποιο στόμα κι αν ακουστούν, έχουν την ίδια επίδραση στο νευρικό μου σύστημα. Και πιστέψτε με δεν είναι θετική.
Ο αξιοπρεπής γκέι
Σήμερα θα σας μιλήσω για την μάστιγα της κοινότητας μας, τον αξιοπρεπή γκέι. Αυτόν ξέρουμε, αυτόν εμπιστευόμαστε, αυτόν αγαπάμε, κι αυτόν φέρνουμε στην κουβέντα μας όταν θέλουμε να γίνουμε ρατσιστές. Ο αξιοπρεπής γκέι είναι ας πούμε για πολλούς ο «ιδανικός γκέι» ή μάλλον ο γκέι του οποίου την ύπαρξη ανέχονται πιο εύκολα πολλοί στρέιτ. Και αυτό γίνεται διότι συνήθως ο αξιοπρεπής γκέι:
- Δεν προκαλεί
- Δεν είναι θηλυπρεπής
- Δεν «φωνάζει» ότι είναι γκέι
- Δεν εκφράζει την αγάπη και την τρυφερότητά του στον σύντροφό του όταν είναι έξω και ειδικότερα μπροστά σε παιδιά
- Και τέλος, μπορεί κανείς και να τον περάσει για στρέιτ.
Γιατί ο αξιοπρεπής γκέι συνήθως δεν βγάζει μάτι ότι είναι γκέι. Δεν σου το «τρίβει στην μούρη».
Υπόθεση για το FBI
Το προφίλ που μόλις σας περιέγραψα δεν το έβγαλα απ’ το κεφάλι μου. Πήρε μορφή και σχήμα ανά τα χρόνια ακούγοντας τους στρέιτ που κάνουν λόγο για τους γκέι με τους οποίους δεν έχουν θέμα. Δηλαδή, δεν βγήκε ένας συγκεκριμένος άνθρωπος και καταμέτρησε μπροστά μου τις ποιότητες που θα ήθελε να έχει ο ιδανικός γκέι, αλλά ας πούμε πως στο σύνολο αυτών των ανθρώπων που έχουν άποψη για τα σώματά μας, τις συμπεριφορές μας, τις σεξουαλικότητές μας, κάτι τέτοια θα πει. Και εγώ, σαν γκέι που το τιμώ «το επάγγελμά μου», ανά πάσα στιγμή μπορώ να μπω στο σώμα του «αξιοπρεπούς γκέι» για να μπορέσω να επιβιώσω στην κοινωνία αυτή όταν αυτό μου ζητείται. Λίγο δύσκολο βέβαια γιατί εγώ παρεκκλίνω πολύ από τον αξιοπρεπή γκέι, και μου είναι δύσκολο να το κρύψω. Το μαρτυρώ από μακριά.
Μήπως να επανεξετάσουμε την λέξη «αξιοπρέπεια»;
Αυτό που δεν καταλαβαίνουν οι άνθρωποι είναι ότι με τους χαρακτηρισμούς τους βάζουν τους άλλους σε κουτάκια. Οι γκέι δεν χωρίζονται σε αξιοπρεπείς και αναξιοπρεπείς. Οι γκέι χωρίζονται σε ανθρώπους με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Άλλοι είναι θηλυπρεπείς, άλλοι αρρενωποί, άλλοι τα συνδυάζουν, άλλοι είναι έτσι, κι άλλοι αλλιώς. Αλλά έχουμε μάθει να ορίζουμε αξιοπρεπές μονάχα ό,τι δεν μας πιέζει, ό,τι δηλαδή δεν μας βγάζει από την ζώνη ασφαλείας μας, και ό,τι δεν μας κάνει να αισθανόμαστε άβολα. Μήπως να επανεξετάσουμε την λέξη «αξιοπρέπεια»; Έχω κουραστεί να ακούω την λέξη αξιοπρέπεια μέσα σε πρόταση που αναφέρει κάποιο γκέι άτομο.
«Είναι αξιοπρεπής, δεν προκαλεί»
Τι πάει να πει δεν προκαλεί; Πώς προκαλεί ένας άνθρωπος επειδή απλά… υπάρχει; Θυμάμαι κάτι γνωστούς μου που κάθε φορά που ήθελαν να μου υποδείξουν το πώς μοιάζει ένας γκέι που «προκαλεί», μου ανέσυραν την εικόνα ενός ατόμου που δεν φορούσε «αντρικά», ας πούμε, ρούχα στον δρόμο. Και ρωτώ: αυτό το άτομο πώς προκάλεσε ακριβώς; Το μόνο του «έγκλημα» ήταν ότι «έσπασε» τους κανόνες του dress code που όλοι περίμεναν από εκείνο, επέλεξε να φορέσει και να στολιστεί με ό,τι το ευχαριστούσε, και βγήκε μια βόλτα στον δρόμο με κότσια. Τα κότσια που δεν έχω εγώ ας πούμε ακόμα να κάνω το ίδιο.
Είμαστε τόσο βουτηγμένοι στα στερεότυπα της κοινωνίας, που όταν βλέπουμε άτομα να παίζουν με τους ρόλους που τους έχει επιβάλει η πατριαρχία, σοκαριζόμαστε. Και τότε φέρνουμε την λέξη αξιοπρέπεια στο προσκήνιο για να δικαιολογήσουμε όσα δεν μπορούμε και δεν έχουμε την θέληση να κάτσουμε να καταλάβουμε και να αναλύσουμε.
Μια γνωστή μου πρόσφατα, η οποία μου είπε ότι αν χώριζε τον άνδρα της, η επόμενη της σχέση θα ήταν με κοπέλα, όπως είχε κάνει και στο παρελθόν άλλωστε, μου μίλησε για τους αξιοπρεπείς γκέι που δεν «σαλιαρίζονται» στις οικογενειακές ταβέρνες αλλά κρατούν την «αξιοπρέπειά» τους και τρώνε το φαγητό τους ήσυχα, χωρίς πολλά πολλά χάδια και αγκαλιές. Η ίδια δεν ήταν καν στρέιτ. Κι όμως, αυτό που θεωρεί και η ίδια «φυσιολογικό», όπως μου είπε στην ίδια πρόταση, δεν είναι αξιοπρεπές να εκδηλώνεται μπροστά σε παιδιά και οικογενειακές ταβέρνες.
Έμενα πάντως το έμφυλο της όλης κατάστασης μου κάνει και μισογυνικό
Δηλαδή ένας άντρας που ντύνεται «ανδρικά» ας πούμε είναι αξιοπρεπείς ενώ όταν ντύνεται «γυναικεία» δεν είναι. Γιατί έτσι; Το «γυναικείο» για έναν άνδρα τι να ήταν άραγε; Η φούστα και το μεικ απ. Μήπως λοιπόν κρύβεται ξεκάθαρος μισογυνισμός πίσω από τον όρο «αξιοπρεπής γκέι» γιατί πολύ ακριβώς πολλοί θεωρούν επίσης «αναξιοπρεπείς» τις θηλυκότητες που φορούν κοντή φούστα και πολύ μακιγιάζ; Δεν μιλάω για την πλειοψηφία των ατόμων στο σύγχρονο δυτικό πολιτισμό, αλλά για τα κατάλοιπα των γονιών μας, των θείων μας, των μεγαλύτερων ανθρώπων που μας μεγάλωσαν, και που ακούς να αναπαράγονται μέσα από εκφράσεις του τύπου «εΜέΝα Μ’αΡέΣοΥν Οι ΓυΝαΙκΕς ΦυΣιΚεΣ». Εγώ αυτό που έχω παρατηρήσει είναι πως πίσω ακόμα και από την ομοφοβία πολλών κρύβεται και φοβία στην απελευθερωμένη γυναικεία έκφραση.
Το πρόβλημά μου με τον όρο
Το θέμα μου είναι με τον τρόπο που χρησιμοποιούμε αυτήν την λέξη. Ποιος ορίζει το τι είναι αξιοπρέπεια; Έχω δει αυτή τη λέξη να χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα άτομο που πάει στην κηδεία ενός αγαπημένου του ατόμου και επειδή δεν φωνάζει, και δεν κλαίει δυνατά, «θρηνεί με αξιοπρέπεια». Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί ο θρήνος ενός ανθρώπου, ακόμα και αυτό το πράγμα, πρέπει να περνάει από το φίλτρο της αξιοπρέπειας. Και μετά κατάλαβα ότι όλα στην ζωή τα χωρίζουμε στα δύο άκρα: αξιοπρεπής – αναξιοπρεπής, ηθικό – ανήθικο. Είναι μεγάλη παγίδα να πιστεύουμε πως προχωράμε στην ζωή με ένα προοδευτικό μυαλό, χωρίς να έχουμε κάτσει να αναθεωρήσουμε όλες τις έννοιες που το καθένα μας ξεχωριστά ορίζει διαφορετικά.
Θα φερόμαστε με περισσότερη αξιοπρέπεια αν σεβόμαστε τα άτομα γύρω μας, και αν τσακίσουμε την ομοφοβία και τον μισογυνισμό μας, αναθεωρώντας το κακοποιητικό μας λεξιλόγιο και αντικαταστώντας το με ένα πιο σεβαστικό.
