Η οργάνωση Trans Europe and Central Asia(TGEU) αποκαλύπτει ότι οι οπισθοδρομήσεις στα τρανς δικαιώματα σε όλη την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία υπερτερούν πλέον σαφώς της προόδου.
Συγκεκριμένα, το Trans Rights Index and Map 2025 της οργάνωσης, που δημοσιεύθηκε την Τρίτη 13 Μαΐου, αναφέρει ότι η οπισθοδρόμηση αυτή σηματοδοτεί μια ευρύτερη κρίση της δημοκρατίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε ολόκληρη την περιοχή.
Τα τρανς άτομα -ιδιαίτερα τα τρανς άτομα που περιθωριοποιούνται περαιτέρω λόγω φυλής, τάξης, αναπηρίας, μετανάστευσης, κατάστασης HIV και άλλων αλληλένδετων βιωμένων εμπειριών- βλέπουν την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις θεμελιώδεις ελευθερίες τους να καταργούνται με επιθετικό ρυθμό. Για παράδειγμα, οι προστασίες κατά των διακρίσεων αναιρέθηκαν στη Γεωργία και την Ουγγαρία, όπου οι κυβερνήσεις εισήγαγαν αντί-τρανς και αντί-ΛΟΑΤΚΙ+ συνταγματικές τροπολογίες.
Η νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου έχει πλέον απαγορευτεί πλήρως στη Γεωργία, εφαρμόζεται μόνο με ασυνέπεια στη Λευκορωσία και απειλείται στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά την πρόσφατη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου. Το 2025, ακόμα, μόνο μία χώρα στην Κεντρική Ασία – το Καζακστάν – παρέχει νομική αναγνώριση στα τρανς άτομα.
Όπου σημειώθηκε πρόοδος, αυτή ήταν σποραδική και δεν αντανακλούσε ισχυρή ή συνεπή πολιτική υποστήριξη. Η Γερμανία ξεχωρίζει για τον νόμο περί αυτοδιάθεσης που τέθηκε σε ισχύ τον περασμένο Νοέμβριο, αν και η νέα συντηρητική κυβέρνηση έχει εκφράσει την πρόθεσή της να τον αναθεωρήσει αρνητικά.
Η Ελλάδα απεικονίζεται νομοθετικά τουλάχιστον να πληροί 21 από τους 32 δείκτες για τα τρανς δικαιώματα, ιδίως στο κομμάτι της νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου. Αντιθέτως, αναφέρεται ότι η τρανς γονεϊκότητα δεν αναγνωρίζεται και δεν προστατεύεται καθόλου.
Οι σημαντικότερες θετικές εξελίξεις της χρονιάς προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (ΔΕΕ), το οποίο επιβεβαίωσε πολλές φορές ότι τα τρανς άτομα προστατεύονται ρητά από το δίκαιο της ΕΕ. Σε πρόσφατες αποφάσεις του, το Δικαστήριο επανέλαβε:
Η νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου πρέπει να είναι προσβάσιμη χωρίς καταχρηστικές απαιτήσεις
Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να αναγνωρίζουν αμοιβαία τις αποφάσεις νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου
Οι έμφυλοι τίτλοι, όπως «κύριος;» ή «κυρία», πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητο, προστατεύοντας τα non-binary άτομα από τις διακρίσεις
Η ανώτερη ερευνητική υπεύθυνη της TGEU Freya Watkins σχολιάζει: «Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν αυτό που λένε και αισθάνονται τα τρανς άτομα. Δείχνουν ένα ιστορικά χαμηλό ποσοστό προόδου και ιστορικά υψηλά επίπεδα στασιμότητας. Το 2025, είδαμε υπερδιπλάσια οπισθοδρόμηση από ό,τι πρόοδο στον χάρτη μας. Αυτό σηματοδοτεί την πρώτη φορά στην 13χρονη ιστορία του έργου, κατά την οποία έχουν αφαιρεθεί σαφώς περισσότερα δικαιώματα απ’ ό,τι έχουν αποκτηθεί».
Η TGEU καλεί την ΕΕ να υιοθετήσει και να εφαρμόσει ενεργά μια ισχυρή στρατηγική για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα με σαφή έμφαση στα ανθρώπινα δικαιώματα των περαιτέρω περιθωριοποιημένων ομάδων – των τρανς ατόμων, των Μαύρων και των μη λευκών ατόμων, των ανάπηρων ατόμων, των ίντερσεξ ατόμων, των αιτούντων άσυλο, των εργαζομένων στο σεξ και των ατόμων που ζουν με τον ιό HIV.
