Η ομιλία του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ), στη σημερινή 2η συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής για την επεξεργασία και την εξέταση του σχεδίου νόμου του Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων «Ζούμε Αρμονικά Μαζί – Σπάμε τη Σιωπή»: Ρυθμίσεις για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας και του εκφοβισμού στα σχολεία και άλλες διατάξεις»
Πρωτολογία:
«Ευχαριστούμε πολύ κύριε Πρόεδρε,
Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, κυρία Υπουργέ, κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Βρισκόμαστε εδώ σήμερα για να συζητήσουμε ένα ιδιαίτερα σημαντικό Σχέδιο Νόμου, ένα σχέδιο νόμου που αφορά τα παιδιά μας, και που έρχεται υπό τη σκιά της ανείπωτης τραγωδίας στα Τέμπη και τον τραγικό θάνατο δεκάδων συνανθρώπων μας, και με την ευκαιρία αυτή θα θέλαμε να εκφράσουμε με τη σειρά μας τα πιο θερμά μας συλλυπητήρια στις οικογένειες των θυμάτων και ευχόμαστε ταχεία ανάρρωση στους τραυματίες και σε όλα τα επιζώντα πρόσωπα.
Ένα νομοθέτημα που έρχεται να συζητηθεί σε μία επίσης πολύ σημαντική ημέρα, μιας και σήμερα 6 Μάρτη είναι η Ημέρα κατά του Ενδοσχολικού Εκφοβισμού και της Ενδοσχολικής Βίας και που σήμερα καλούμαστε να δώσουμε περιεχόμενο και νόημα σε αυτή την ημέρα μέσω ενός νομοθετήματος που αφορά όλα τα παιδιά και ιδιαίτερα εκείνων που απειλούνται ακόμη περισσότερο από τον εκφοβισμό και τη βία μέσα στα σχολεία μας, όπως είναι και τα ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά, που όπως σημειώνουν όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, αλλά και όπως καταμαρτυρούν τα δεκάδες περιστατικά που καταγράφουμε και στο RVRN – Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, όπου το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ) είναι μέλος, γίνονται στόχος εκφοβισμού ή και βίας για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού, έκφρασης, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου, ενώ σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, τα ποσοστά αυτοκτονιών των ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιών για τους παραπάνω λόγους είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα.
Θα μου επιτρέψετε μία πρώτη γενική παρατήρηση επί του νομοθετήματος.
Όπως έχουμε επισημάνει επανειλημμένα με το ΣΥΔ και σε άλλες περιπτώσεις Σχεδίων Νόμων, μία πρώτη παρατήρηση είναι ότι η γλώσσα που επιλέγεται θα πρέπει πάντα να είναι ουδέτερη ως προς το φύλο, δίχως να είναι προσανατολισμένη σε αναφορές μόνο στο αρσενικό γένος. Είναι λανθασμένο να διατηρούνται στη σύγχρονη νομοθεσία αναφορές μόνο στο αρσενικό γένος και να θεωρείται ότι αφορά όλα τα πρόσωπα καθώς αυτό συντηρεί υπόρρητα πατριαρχικές αντιλήψεις.
Άλλωστε αυτό επιτάσσει και ο νόμος 4604/2019 για την προώθηση της πραγματικής ισότητας των φύλων, ο οποίος αναφέρεται με απόλυτη σαφήνεια σε ένταξη της διάστασης του φύλου σε όλες τις πολιτικές, που δυστυχώς έως τώρα παραμένει στον απόλυτο βαθμό κενό γράμμα ως προς την υλοποίησή του.
Επί των άρθρων:
Θεωρούμε πολύ θετικό και σημαντικό, ότι έχουν γίνει δεκτές κάποιες από τις προτάσεις που είχαμε κάνει τόσο μέσα από το Δελτίο Τύπου μας, όσο και στο αναλυτικό Υπόμνημα που καταθέσαμε στην κυρία Υπουργό και υπάρχουν πλέον προβλέψεις για την απαγόρευση του εκφοβισμού και της βίας στα σχολεία για λόγους –πέραν των άλλων-σεξουαλικού προσανατολισμού, έκφρασης, ταυτότητας και χαρακτηριστικών φύλου.
Συγκεκριμένα αναφέρομαι στο Άρθρο 3 όπου προστέθηκε μία νέα παράγραφος (ε) σύμφωνα με την οποία μία από τις δράσεις του Υπουργείου θα είναι και η αποστολή κατευθυντήριων οδηγιών προς όλα τα σχολεία σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης περιστατικών διακρίσεων και εκφοβισμού που στρέφονται εναντίον παιδιών που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες ανάμεσα σε αυτές και τα ΛΟΑΤΚΙ+.
Επίσης, τροποποιήθηκε στο Άρθρο 4, η παρ. (η) που αρχικά συμπεριλάμβανε μόνο το σεξουαλικό προσανατολισμό, έτσι ώστε να συμπεριλαμβάνει πλέον και το φύλο, και την έκφραση και την ταυτότητα αλλά και τα χαρακτηριστικά φύλου.
Ενώ στο Άρθρο 5 συμπεριλήφθηκε στο πεδίο (β) η έκδοση κατευθυντήριων οδηγιών όπως αυτές αναγράφονται και στην παρ. (ε) του Άρθρου 3 που προανέφερα, καθώς και τροποποιήθηκε και το πεδίο (ε) του ίδιου Άρθρου, έτσι ώστε να γίνει η επικαιροποίηση του πρότυπου κανονισμού λειτουργίας των σχολικών μονάδων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης ώστε να συμπεριλαμβάνονται και τα ΛΟΑΤΚΙ+. Θεωρούμε ότι το Σχέδιο Νόμου βρίσκεται σε θετική κατεύθυνση, ιδίως μετά από τις προσθήκες και τις τροποποιήσεις που έγιναν.
Παρόλα αυτά, κυρίες και κύριοι βουλευτές, τόσο στο Άρθρο 1 (Σκοπός), στο Άρθρο 2 (Αντικείμενο), όσο και στο Άρθρο 4 (Ορισμοί) θεωρούμε παραπάνω από απαραίτητη την προσθήκη τόσο των διακρίσεων, όσο και των παρενοχλήσεων στο σχολικό περιβάλλον καθώς δεν μπορούν να είναι αποδεκτές τέτοιες συμπεριφορές μέσα σε ένα σχολικό περιβάλλον, ενώ συχνά αυτές προηγούνται και της βίας, αλλά και των εκφοβισμών.
Στο Άρθρο 5 (Δράσεις και προγράμματα που εκτελούνται από το Υπουργείο Παιδείας), πέραν των άλλων προτείνουμε τη διαμόρφωση εξειδικευμένου αναλυτικού υποχρεωτικού εκπαιδευτικού προγράμματος ανά τάξη για τη σεξουαλική εκπαίδευση, με μορφή συμπεριληπτική και ολιστική, όπως συστήνεται και μέσα από την Εθνική Στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+, καθώς επίσης και στο Χάρτη του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Παιδεία της Δημοκρατίας και την Εκπαίδευση στα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Την ενσωμάτωση θεματικών κύκλων προαγωγής της διαφορετικότητας, και της ενημέρωσης για θέματα σεξουαλικής αγωγής, έμφυλων ταυτοτήτων και αγωγής υγείας, σύμφωνα με τις Αρχές της Yogyakarta, του Χάρτη του Συμβουλίου της Ευρώπης – Council of Europe, καθώς και τις κατευθυντήριες οδηγίες του π. Επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Την υποστήριξη γρήγορης ανάπτυξης και αποτελεσματικής λειτουργίας ενός νέου «Ειδικού Παρατηρητηρίου κατά της Ενδοσχολικής Βίας και του Εκφοβισμού», καθώς και η ανάπτυξη συνεργιών με οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών συμπεριλαμβανόμενων των ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεων.
Στο Άρθρο 7 που αφορά τους υπεύθυνους αποδέκτες αναφορών στη σχολική μονάδα: Παρ’ ότι θεωρούμε ότι βρίσκεται σε θετική κατεύθυνση κάθε προσπάθεια αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού και της ενδοσχολικής βίας, μολαταύτα όλα αυτά παραμένουν κενά νοήματος όταν:
1. Δεν αναφέρονται ρητά οι μορφές σχολικού εκφοβισμού ή ρατσισμού και οι αιτίες τους (θεωρούμε απολύτως απαραίτητο να αναφέρονται συγκεκριμένα οι λόγοι: χαρακτηριστικά φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκείας, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού, φύλου, έκφρασης ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου, σωματικής κατάστασης, κατάστασης υγείας, ή άλλης πραγματικής κατάστασης).
2. Επιπλέον, δεν αναφέρονται ποια είναι τα κριτήρια που θα πρέπει να πληρούν τα πρόσωπα που θα οριστούν σε αυτές τις θέσεις, και επίσης, η κατάρτιση που πρέπει να έχουν τα πρόσωπα αυτά και σε ποιους συγκεκριμένους τομείς (λόγου χάριν –το ελάχιστο- να έχουν λάβει ειδικά σεμινάρια στους τομείς του ενδοσχολικού εκφοβισμού, βίας και παρενοχλήσεων στους προαναφερόμενους τομείς και να έχουν αξιολογηθεί επ’ αυτών ή ειδικά οι σχολικοί σύμβουλοι που να έχουν εξειδικευμένες γνώσεις παιδοψυχολογίας).
Δίχως όλα τα παραπάνω το Άρθρο κυρία Υπουργέ επιτρέψτε μου αλλά είναι κενό, και δεν θα υπάρχει κανένα αποτέλεσμα.
Ομοίως και στο Άρθρο 8 (Αρμόδια όργανα εξέτασης αναφορών και περιστατικών ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού), στο Άρθρο 9 (Αρμοδιότητες για την αντιμετώπιση περιστατικών ενδοσχολικής βίας), καθώς και στο Άρθρο 10 που αφορά τις Ομάδες δράσης.
Τέλος, στο Άρθρο 13 που αφορά την επιστημονική επιτροπή αξιολόγησης και εκπόνησης πρωτοκόλλων χειρισμού και αντιμετώπισης περιστατικών ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, θεωρούμε παραπάνω από απαραίτητο αφενός να αυξηθεί ο αριθμός των εμπειρογνωμόνων, αφετέρου ο ένας να είναι διεμφυλικό/ τρανς πρόσωπο, διότι όπως προανέφερα ιδιαίτερα τα τρανς πρόσωπα βιώνουν στο μέγιστο βαθμό διακρίσεις και βία λόγω της έκφρασης ή της ταυτότητας φύλου τους, μέσα στο σχολικό περιβάλλον.
Κλείνοντας θα ήθελα να αναφέρω ότι συμφωνούμε σε όλες τις παρατηρήσεις του αναλυτικού Υπομνήματος της Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου – ΕΕΔΑ και πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή σε αυτό, καθώς πέραν του ότι είναι πολύ συμπεριληπτικό, καλύπτει κενά και παραλείψεις του νομοθετήματος που συζητάμε σήμερα εδώ, και περαιτέρω έχει το κύρος του Εθνικού Θεσμού για την προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που έχει ανατεθεί από την ίδια την Πολιτεία.
Κυρία Υπουργέ, κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών – Transgender Support Association, καταθέτει τις παραπάνω προτάσεις, με την ελπίδα να γίνουν δεκτές, στην κατεύθυνση της πραγματικής πρόληψης και αντιμετώπισης της βίας και του εκφοβισμού στα σχολεία μας, της καθολικής εφαρμογής της ίσης μεταχείρισης στον τομέα της παιδείας, διότι δυστυχώς η ισχύουσα νομοθεσία για την ίση μεταχείριση και την απαγόρευση των διακρίσεων δεν συμπεριλαμβάνει τον χώρο της παιδείας στο πεδίο εφαρμογής της, καθώς και μίας εκπαίδευσης που θα προάγει τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων και των ΛΟΑΤΚΙ+ συνανθρώπων μας.
Ας μη ξεχνάμε ότι μιλάμε για τα παιδιά μας!
Επιβάλλεται λοιπόν να είμαστε πολύ προσεκτικές και προσεκτικοί, σε ότι αφορά την πραγματική πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας και του εκφοβισμού στα σχολεία μας, για να μην μιλήσουμε αύριο για ακόμη ένα «ανθρώπινο λάθος».
Σας ευχαριστούμε!»
Δευτερολογία:
«Ευχαριστώ θερμά κύριε Πρόεδρε,
Κυρία Παπακώστα, δεν ξέρω κατά πόσο ακούσατε την τοποθέτηση μου. Τα αξιολόγησα όλα αυτά στα οποία αναφερθήκατε. Αναφέρθηκα και στο Άρθρο 3,4, και 5.
Η κυρία Υπουργός μας άκουσε με προσοχή και τα ανέφερε. Οπότε η ερώτηση σας απαντήθηκε από την ίδια την κυρία Υπουργό.
Εσείς καλείστε όμως τώρα να αξιολογήσετε όλα αυτά που είπα ότι δεν έχετε κάνει στην κατεύθυνση της πραγματικής πρόληψης και αντιμετώπισης της βίας και του εκφοβισμού στα σχολεία μας για όλα τα παιδιά, και ιδιαίτερα της καθολικής εφαρμογής της ίσης μεταχείρισης στον τομέα της παιδείας, διότι δυστυχώς όπως σας ανέφερα η ισχύουσα νομοθεσία για την ίση μεταχείριση και την απαγόρευση των διακρίσεων δεν συμπεριλαμβάνει τον χώρο της παιδείας στο πεδίο εφαρμογής της.
Σε ότι αφορά τη σεξουαλική εκπαίδευση, επιμένουμε ότι θα πρέπει να έχει μία μορφή συμπεριληπτική και ολιστική, όπως συστήνεται και μέσα από την Εθνική Στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+.
Τέλος θα επιμείνω πέραν των άλλων που σας έχουμε καταθέσει και να εξετάσετε το Άρθρο 13, έτσι ώστε στους Εμπειρογνώμονες ο ένας να είναι τρανς πρόσωπο, είναι πολύ σημαντικό αυτό πιστέψτε με.
Οπότε κυρία Παπακώστα, αν θέλουμε να δώσουμε σάρκα και οστά και στη σημερινή Εθνική Ημέρα κατά του Ενδοσχολικού Εκφοβισμού και της Ενδοσχολικής Βίας, όπως αυτή έχει καθιερωθεί από το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας, κάντε τα.
Κάντε τα για να μην θρηνήσουμε αύριο κι άλλες παιδικές ψυχές!
Σας ευχαριστούμε!»
