Ο Σταύρος Μαρκουλάκης δέχτηκε να συναντηθούμε στο καφέ της οδού Καλλιδρομίου, στα Εξάρχεια, όπου πριν από 4 χρόνια είχε ξεκινήσει να γράφει το σενάριο για την πρώτη του ταινία μικρού μήκους “Madonna f64.0”. Η ιδέα του ήρθε όταν παρακολουθούσε το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, αλλά το γράψιμο το ξεκίνησε στην Καλλιδρομίου. Στη συνέχεια, όπως μου είπε, έκανε και συναντήσεις για την ταινία εκεί, σε αυτό το καφέ, για παράδειγμα, συζήτησε για πρώτη φορά με την Πηνελόπη Τσιλίκα το ενδεχόμενο συνεργασίας τους. Πριν ξεκινήσουμε να μου μιλάει για την επιτυχία του να βραβευτεί η ταινία με το πρωτοθεσπιζόμενο βραβείο Drama Queer στο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, του ζήτησα να μου μιλήσει πρώτα για τον ίδιο, τα βιώματά του, την ταυτότητά του:
Προέρχομαι από τα Χανιά, γεννήθηκα κι έμεινα εκεί μέχρι και τα 18 μου. Ως μέλος της κουήρ κοινότητας νιώθω ότι στις μεταξύ μας συζητήσεις κάπως πρέπει να μπορέσουμε να φτάσουμε σε ένα σημείο, που να μη συζητάμε για ταυτότητες. Λόγω των δύσκολων συνθηκών που ακόμα βιώνουμε στην πραγματική κοινή μας ζωή, όμως, θα πω ότι αυτοπροσδιορίζομαι σαν cis gay άντρας.
Από την Κρήτη στην Αθήνα και μετά στην Ολλανδία
Όπως καταλαβαίνεις, τα χρόνια μου στην επαρχία ήταν αρκετά… ενδιαφέροντα θα έλεγα. Δεν θέλω να επιβάλω ένα αρνητικό πρόσημο, παρ’ όλο που ήταν και αρκετά δύσκολα, λόγω του θρησκευτικού περιβάλλοντος, του εθνικού φρονήματος που διατρέχει όλες μας τις συζητήσεις από το πρωί μέχρι το βράδυ, ειδικά στην Κρήτη.
Στα 18 μου ήρθα στην Αθήνα, σπούδασα Επικοινωνία και ΜΜΕ στο Καποδιστριακό, υποκριτική στην Ανώτερη Δραματική Σχολή Αθηνών “Γιώργος Θεοδοσιάδης”. Ξεκίνησα να δουλεύω στο θέατρο σαν ηθοποιός, βοηθός σκηνοθέτη και ταυτόχρονα στο σινεμά σαν βοηθός σκηνοθέτη και βοηθός παραγωγής. Έφυγα για λίγο στην Ολλανδία, επέστρεψα τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και πλέον… πηγαινοέρχομαι.
https://vimeo.com/459931040
Η πρώτη σου ταινία έχει τίτλο “Madonna f64.0”. Τι σημαίνει αυτό;
Το “f64.0” είναι ο κωδικός-ομπρέλλα στο διεθνή ψυχιατρικό κατάλογο DSM για τις διαταραχές της ταυτότητας φύλου. Το “Madonna”, επειδή ακολουθώ την ιστορία της Παναγίας και τον τρόπο με τον οποίο κυοφόρησε τον Ιησού Χριστό. Σε αυτό είμαι επηρεασμένος αρκετά από την παιδική μου ηλικία, όπου ήταν έντονο το θρησκευτικό στοιχείο.
Ο τίτλος μας εισάγει στο θέμα της ταινίας, που αφορά μια τρανς κοπέλα, η οποία μετά την τελική εγχείρηση επαναπροσδιορισμού φύλου και την επιστροφή στο πατρικό της, θέλει να έρθει σε επαφή με το βρέφος-ανηψιό της, καθώς νιώθει την πρώτη της επιθυμία σε σχέση με τη μητρότητα.
Για αυτή, λοιπόν, την ταινία κέρδισες το βραβείο Drama Queer στο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, το περασμένο Σάββατο. Είναι η πρώτη φορά που θεσπίζεται αυτό το βραβείο. Σου δημιουργεί αυτό περισσότερο αίσθημα ευθύνης ή χαράς;
Δε νομίζω τόσο αίσθημα ευθύνης όσο χαράς και επιβράβευσης για τον κόπο μου και των συνεργατών μου. Επίσης, ενδεχομένως να με βοηθήσει να κάνω την επόμενη δουλειά. Ευθύνη νιώθω μόνον όσον αφορά τις θεματικές που ακουμπάω, τις κοινότητες που πλησιάζω, τις ιστορίες και τους ανθρώπους με τους οποίους ασχολούμαι. Η συγκεκριμένη ταινία είχε να κάνει με την κουήρ κοινότητα και ειδικότερα με την τρανς κοινότητα. Στην επόμενη, θέλω να πλησιάσω και να ακουμπήσω τα θέματα και τους αγώνες μιας άλλης κοινότητας με την οποία θα ασχοληθώ, με όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό ευαισθησίας.
Τι άλλαξε και έκαναν αισθητή περισσότερο την παρουσία τους οι κουήρ ταινίες στο Φεστιβάλ της Δράμας;
Ακολουθώ το φεστιβάλ τα τελευταία χρόνια, δεν θέλω να το κρίνω, γιατί το να χτίσεις ένα φεστιβάλ από τα στελέχη μέχρι το καλλιτεχνικό πρόγραμμα, είναι κάτι αρκετά υποκειμενικό. Φέτος βιώσαμε μια αλλαγή στη διεύθυνση του φεστιβάλ. Έγιναν πάρα πολλές αλλαγές, μειώθηκε στο μισό ο αριθμός των ταινιών, είχαμε μόνο 34 συμμετοχές στο διαγωνιστικό κομμάτι, μειώθηκαν τα βραβεία και η επιλογή του καλλιτεχνικού προγράμματος έγινε από νέους ανθρώπους. Εμένα με χαροποίησαν ιδιαίτερα οι ταινίες που είδα φέτος. Νιώθω ότι πράγματι μπαίνει σε μια πολύ ελπιδοφόρα και πολύ ενδιαφέρουσα κατεύθυνση και, ναι, είχε περισσότερες κουήρ ταινίες και περισσότερες με κοινωνικοπολιτικό περιεχόμενο.
Υπήρχε ανταγωνισμός από άλλες συμμετοχές; Περίμενες ότι θα κερδίσεις το βραβείο;
Δεν είχαμε ιδέα ότι θα θεσπιστεί τέτοιο βραβείο! Εκείνη τη στιγμή ανακοινώθηκε με παρέμβαση του προέδρου της Κριτικής Επιτροπής, του σκηνοθέτη, Αργύρη Παπαδημητρόπουλου (Suntan), ως εξής: «Φέτος, η Κριτική Επιτροπή ζητά από το Φεστιβάλ να θεσπίσει ένα βραβείο που απουσιάζει ηχηρά από τον διαγωνισμό. Ένα βραβείο που θα απονέμεται κάθε χρόνο, μέχρι να μην υπάρχουν πια άνθρωποι που στερούνται ευκαιρίες για μια ομαλή ζωή και δεν θα είναι αναγκασμένοι να υποφέρουν λόγω της διαφορετικότητάς τους. Οι άνθρωποι έχουμε δικαίωμα σε ίσες ευκαιρίες, δικαίωμα στην αγάπη, στην ευτυχία, στη ζωή την ίδια. Φέτος θα δώσουμε ένα βραβείο σε ταινία μικρού μήκους που τοποθετείται υπέρ της διαφορετικότητας. Ο κινηματογράφος είναι πιο πλούσιος όταν μας συμπεριλαμβάνει όλες, όλους, όλα». Στη συνέχεια ανακοίνωσε το νικητή του βραβείου.
Ένιωσα πολύ μεγάλη έκπληξη. Υπήρχε, πάντως, συναγωνισμός, όχι ανταγωνισμός, από άλλες ταινίες. Εγώ ξεχώρισα από τις ελληνικές παραγωγές την ταινία του Θανάση Τσιμπίνη, που συμμετείχε στο εθνικό διαγωνιστικό κομμάτι, με τον τίτλο “Escaping The Fragile Planet” και το “Ρόζα Κάιρο” του Ζακ Σιμχά, που συμμετείχε στο διεθνές σπουδαστικό κομμάτι.
Χάρηκα που μπόρεσα να έρθω σε επαφή με αυτούς τους δημιουργούς και να συζητήσουμε για τα θέματα που μας απασχολούν, είτε για το σινεμά είτε για την κουήρ κοινότητα και την αναπαράστασή της.
Το «ταξίδι» της “Madonna” ξεκίνησε από το Διεθνές Φεστιβάλ Μικρού Μήκους του Όσλο. Ποιοι θα είναι οι επόμενοι σταθμοί;
Δεν μπορώ να μιλήσω δυστυχώς για τους επόμενους σταθμούς, γιατί δεν έχουν ανακοινωθεί. Στην 30ή διοργάνωση του Όσλο προβλήθηκε η ταινία μου στις 30 Σεπτέμβρη, πήγε καλά από ό,τι πληροφορήθηκα. Συμμετέχει στο διαγωνιστικό τμήμα, αλλά δεν ξέρω ακόμα τα αποτελέσματα, θα σε ενημερώσω σίγουρα!
Η Κωνσταντίνα Λία είναι στην πραγματικότητα τρανς γυναίκα και υποδύεται τον αντίστοιχο ρόλο στην ταινία. Πώς συνεργαστήκατε;
Ήταν πολύ δύσκολο, αρχικά, να βρούμε τρανς άτομο. Εξ αρχής ήθελα να κάνω την ταινία με έναν εκπρόσωπο από την τρανς κοινότητα, για πολλούς και διάφορους λόγους και κυρίως για την ορατότητα των τρανς.
Η Κωνσταντίνα, λοιπόν, παίζει την αδελφή και την κόρη των άλλων δύο πρωταγωνιστριών, οπότε έπρεπε να ταιριάξει και στο καστ.
Ήταν η πρώτη της δουλειά στον τομέα της υποκριτικής και τα κατάφερε πολύ καλά. Για μένα ήταν, πραγματικά, δώρο τόσο ως προς την απόδοσή της, όσο και ως προς την ενέργεια και τη συμβολή της στο να προχωρήσει παραπέρα το αρχικό σενάριο, με βάση το δικό της βίωμα. Ήταν πολύ σημαντική η δική της συμβολή.
Πώς ήταν η συνεργασία με την Αθηνά Παππά και την Πηνελόπη Τσιλίκα;
Η Αθηνά Παππά (“Πέντρο Νούλα” – 2016) ήταν η μητέρα. Γνωριζόμαστε πάρα πολλά χρόνια, έχουμε πολύ φιλική σχέση, έχουμε ξαναδουλέψει μαζί στο παρελθόν, είναι μία ηθοποιός με πολύ μεγάλη ιστορία στο ελληνικό θέατρο και σινεμά. Η συνεργασία μαζί της ήταν άψογη, είναι ένας άνθρωπος που χαίρεσαι να δουλεύεις μαζί της.
Με την Πηνελόπη (“Μικρά Αγγλία” – 2009, “Kala Azar” – 2020), που έπαιξε την αδερφή της τρανς κοπέλας και μητέρα του μωρού, γνωριστήκαμε για την ταινία, δεν είχα ξανασυνεργαστεί μαζί της, παρότι έχει κατακτήσει τη δική της θέση στο σινεμά και στο θέατρο. Με την Πηνελόπη, επίσης, ήταν ένα δώρο το να συνεργαστούμε, ελπίζω να έχει και συνέχεια.
Χαίρομαι, γιατί και οι δύο «αγκάλιασαν» την Κωνσταντίνα και μπόρεσαν να τη βοηθήσουν και να πάρουν από αυτή. Λειτουργήσαμε πάρα πολύ συνεργατικά και με τις τρεις ηθοποιούς, κάτι που φαίνεται και στην ταινία.
Η Melentini που ανέλαβε το μουσικό σκέλος, είναι αγαπημένη μου. Έγραψε πρωτότυπη μουσική για την ταινία (το τραγούδι του Απρίλη); Πώς συνεργαστήκατε;
Με τη Melentini επίσης μας συνδέει μια φιλία αρκετών χρόνων. Όταν αποφάσισα ότι θέλω να γραφτεί πρωτότυπη μουσική για την ταινία, ήταν ο πρώτος άνθρωπος που σκέφτηκα, γιατί πραγματικά ήξερα ότι θα αγκαλιάσει το πρότζεκτ με τον τρόπο της, βάζοντας πραγματικά τη δική της ενέργεια μέσα σε αυτό. Της έδωσα, λοιπόν, το πρώτο μονταρισμένο υλικό και της είπα ποια σκηνή θέλω να “ντυθεί” με μουσική. Ήξερε, προφανώς, τη θεματική.
Η ίδια θέλει να πει ότι «η μουσική είναι απόλυτα εμπνευσμένη από τη σκηνή της ταινίας. Μιλά για το ανυπεράσπιστο του έρωτα και συνειρμικά για όσους εμποδίζονται ή αδυνατούν να συναντήσουν τα όνειρά τους». Προσωπικά, δεν μπορώ να σταματήσω να ακούω αυτό το κομμάτι, παρόλο που έχει περάσει ένας χρόνος.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου;
Γενικά το πρόβλημα είναι ότι δεν με χωράει ο τόπος. Υπάρχει μία διαρκής μετακίνηση μεταξύ Αθήνας, Χανίων και Άμστερνταμ. Μία ζωή σε μια βαλίτσα. Ακόμα είναι κάτι που με ενδιαφέρει, αυτή η μετάβαση από τόπο σε τόπο. Η Ολλανδία είναι ένα δεύτερο σπίτι μου. Ξεκίνησα και μεταπτυχιακές σπουδές εκεί.
Ετοιμάζω την καινούρια μου ταινία, αυτή τη στιγμή, μικρού μήκους. Είμαι στη διαδικασία αναζήτησης χρηματοδότησης και προπαραγωγής. Ελπίζω ότι μέσα στο 2021 θα έχει ολοκληρωθεί.
