Η Nancy Valverde ήταν ανοιχτά μια butch λεσβία με καταγωγή από το Μεξικό, που ζούσε σε μια εποχή που η μη συμμόρφωση με τους έμφυλους ρόλους σήμαινε φυλάκιση. Ήταν κομμώτρια, μητέρα πολλών υιοθετημένων παιδιών και μια από τις πρώτες ακτιβίστριες για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα. Τώρα, είναι η πρώτη λεσβία που τιμάται με δημόσιο μνημείο στο Λος Άντζελες.
Από την εποχή που η Valverde ήταν 17 ετών, συνελήφθη επανειλημμένα επειδή φορούσε «ανδρικά» ρούχα. Έπεσε θύμα πολλών συλλήψεων βάσει των νόμων κατά της «μεταμφίεσης» της δεκαετίας του 1940 και του 1950, οι οποίοι επέτρεπαν στους αστυνομικούς να συλλαμβάνουν ή να τιμωρούν ανθρώπους που φορούσαν ρούχα τα οποία η αστυνομία θεωρούσε ακατάλληλα για το φύλο τους.
Η Valverde πέθανε τον Μάρτιο του 2024. Λίγο πριν από το θάνατό της, η πόλη του Λος Άντζελες μετονόμασε μια διασταύρωση στο κέντρο της πόλης σε πλατεία Cooper Do-nuts/Nancy Valverde. Το όνομα τιμά τόσο τη Valverde όσο και ένα κατάστημα με ντόνατς που ήταν ο τόπος μιας εξέγερσης το 1959 κατά της αντί-ΛΟΑΤΚΙ+ αστυνομικής παρενόχλησης.
Στην τελετή για τα εγκαίνια της πλατείας, ο αναπληρωτής αρχηγός του αστυνομικού τμήματος του Λος Άντζελες ζήτησε συγγνώμη για τις επιθέσεις του LAPD σε κουήρ άτομα, όπως η Valverde. Η αναπληρώτρια αρχηγός του LAPD Ruby Flores δήλωσε: «Αυτή η κακομεταχείριση των πολιτών μας ήταν λάθος και δεν θα έπρεπε ποτέ να είχε συμβεί».
Η Valverde δεν μπόρεσε να παρευρεθεί στην τελετή, αλλά η Marisol Sanchez, η συντονίστρια των υπηρεσιών για τους ΛΟΑΤΚΙ+ κατοίκους σε οίκους ευγηρίας, όπου ζούσε η Valverde, δήλωσε ότι η Valverde είπε: «Δεν πίστευα ποτέ ότι θα το πάρω αυτό, αλλά ήταν καιρός».
Στα πρώτα χρόνια της ζωής της, η Valverde αντιμετώπισε δυσκολίες λόγω της ταυτότητάς της ως butch λεσβίας και ως Chicana (Chicano ή Chicana είναι μια εθνοτική ταυτότητα για τους Μεξικανοαμερικανούς που έχουν μια μη αγγλόφωνη αυτοεικόνα, αγκαλιάζοντας τη μεξικανική καταγωγή τους). Το Λος Άντζελες βρισκόταν στη διαδικασία εκδίωξης μιας γειτονιάς που κατοικούνταν από μεξικανοαμερικανικές οικογένειες για να χτιστεί το στάδιο Dodgers. Ο τότε αρχηγός της αστυνομίας του Λος Άντζελες, William H. Parker, γνωστός ρατσιστής, χρησιμοποίησε την αστυνομική εξουσία για να πατάξει τα γκέι μπαρ και κάθε δημόσια εκδήλωση της κουήρ ταυτότητας.
Η Valverde είπε ότι δεν ήξερε τη λέξη «λεσβία» μέχρι που μπήκε στη φυλακή. Είπε στον Gregorio Davila- τον σκηνοθέτη του ντοκιμαντέρ «Nancy from East Side Clover», που καταγράφει τη ζωή της – «Απλώς ήξερα ότι αισθανόμουν άνετα με παντελόνια, ανδρικά ρούχα».
Σε μια εποχή που πολλές λεσβίες αναγκάζονταν να κρύβουν την ταυτότητά τους για να αποφύγουν την αστυνομική παρενόχληση, η Valverde αγωνίστηκε ανοιχτά εναντίον της αστυνομίας. Η ιστορικός Lillian Faderman είπε ότι η Valverde της είπε κάποτε ότι όταν οι αστυνομικοί της έλεγαν: «Θέλω να σε δω με φόρεμα», τους έλεγε: «Κάτσε κάτω και περίμενε γιατί θα κουραστείς».
Οι γενναίες προσπάθειές της δεν επικροτήθηκαν από πολλούς ανθρώπους της γκέι κοινότητας εκείνη την εποχή.
«Η γκέι κοινότητα δεν με ήθελε κοντά της», είπε η Valverde στον Davila, «Έλεγαν ότι ήμουν πολύ out. Όλοι περνιόντουσαν για στρέιτ και το μόνο μέρος που έβγαιναν έξω ήταν στα μπαρ. Στους δρόμους δεν ήθελαν να μου μιλήσουν … [φοβούμενοι] ότι επειδή συσχετίζονταν μαζί μου θα γινόντουσαν ένοχοι».
Παρά τις συλλήψεις και τις διακρίσεις που αντιμετώπισε, η Valverde έκανε μια επιτυχημένη καριέρα σε ένα κουρείο που ήταν γνωστό ως ασφαλές καταφύγιο για τα κουήρ άτομα. Ένας άντρας είπε στον Sanchez ότι το να κουρεύεται από τη Valverde ήταν μια επιβεβαιωτική εμπειρία γι’ αυτόν. «Ήξερα ότι ήταν διαφορετική», είπε. «Ήξερα ότι ήταν ένας ασφαλής χώρος, ενώ δεν είχα παραδεχτεί ούτε στον εαυτό μου ότι ήμουν γκέι».
Η Valverde μεγάλωσε αρκετά υιοθετημένα παιδιά και ήταν πάντα ενεργό μέλος της κουήρ κοινότητας του Λος Άντζελες. Έχει απαθανατιστεί σε ντοκιμαντέρ, ακαδημαϊκές έρευνες, δοκίμια και σε ένα θεατρικό έργο της Raquel Gutiérrez με τίτλο «The Barber of East LA» (Η κουρέας του Ανατολικού Λος Άντζελες).
Στο βιβλίο «Nancy from the East Side Clover», η Valverde αναφέρει για τις διακρίσεις που αντιμετώπισε: «Ήθελαν να είμαι κάποια άλλη. Δεν μπορούσα να είμαι κάποια άλλη. Αυτή είμαι εγώ».
