«Δεν πάω σε γκέι μπαρ γιατί δεν μου αρέσει να γκετοποιούμαι από μόνος μου». «Ψάχνω άντρα που να μην του φαίνεται, εκτός κυκλωμάτων». «Δεν πάω σε δηλωμένους χώρους γιατί όλοι εκεί μέσα είναι… ξέρεις τώρα». «Είμαι άνθρωπος, όχι γκέι!»
Σίγουρα θα έχετε ακούσει ή διαβάσει τέτοιες δηλώσεις. Πιθανώς να τις έχετε πει και εσείς. Ακόμα και όταν έχουμε κουτσοκαταφέρει να αποδεχτούμε τον εαυτό μας, πολλοί από μας αποφεύγουμε να συναναστρεφόμαστε με άλλους γκέι. Η αλήθεια είναι ότι έχουμε πάρα πολύ κακή ιδέα για τους άλλους γκέι. Δεν έχουμε γκέι φίλους, αποφεύγουμε τους «δηλωμένους» χώρους, διαχωρίζουμε τη θέση μας από το «κύκλωμα».
Υπάρχει σοβαρός λόγος που ακόμα και εμείς οι άντρες που αγαπούμε άντρες αποφεύγουμε τους άλλους γκέι, ειδικά όσους τους φαίνεται ή όσους το διαλαλούν. Φοβόμαστε μη στιγματιστούμε. Τόσο για μας τους γκέι όσο και για τους στρέιτ άντρες η πιθανότητα να καταταχθούμε στη στιγματισμένη κοινωνική ομάδα των εμφανών γκέι αποτελεί μόνιμη πηγή άγχους και γι’ αυτό απαιτεί συνεχή εγρήγορση μην τυχόν θεωρηθούμε (από άλλους ή από τον εαυτό μας) όχι αρκετά άντρες. Διαχωρίζουμε τη θέση μας από «αυτούς» με κάθε ευκαιρία, γιατί αν συσχετιστούμε με αυτούς θα γεμίσουμε ντροπή. Μεγαλωμένοι σε μια ομοφοβική κοινωνία, από πάρα πολύ μικρή ηλικία μάθαμε να ντρεπόμαστε βαθιά μήπως μας περάσουν για γκέι, δηλαδή για όχι αρκετά άντρες.
Πρόκειται για ένα φαινόμενο που έχει ονομαστεί κοινωνική μόλυνση (social contagion) ή στίγμα διά συσχετισμού (courtesy stigma). Είναι ο λόγος που πολλοί στρέιτ αποφεύγουν έντονα την παραμικρή επαφή με γκέι άντρες που τους φαίνεται ή/και επιδίδονται σε ενεργητικές πράξεις ξεκάθαρης αποστασιοποίησής τους από αυτούς, π.χ. κράξιμο ή υποτίμησή τους. Ακόμα και εμείς οι γκέι άντρες επιχειρούμε να αποτρέψουμε τη συμπερίληψή μας σε αυτή τη στιγματισμένη κατηγορία, καταγγέλλοντας τους «κραγμένους» ή υιοθετώντας συμπεριφορές και στάσεις ζωής με τις οποίες διαχωρίζουμε τη θέση μας από το «κύκλωμα» των «δηλωμένων» γκέι. Εμείς είμαστε από τους «σοβαρούς».
Όμως δεν υπάρχει αυτό το κύκλωμα! Δεν υπάρχει κάποια ομογενοποιημένη επίσημη λέσχη γκέι αντρών, στην οποία κινδυνεύουμε να γίνουμε μέλη παρά τη θέλησή μας έτσι και τολμήσουμε να πατήσουμε το πόδι μας σε ένα γκέι μπαρ! Δεν υπάρχει καμία επίσημη γκέι κοινότητα, που περιμένει μηχανορραφώντας να μας παρασύρει σε έναν κατήφορο ηθικής εξαθλίωσης! Οι γκέι άντρες διαφέρουμε τόσο πολύ μεταξύ μας όσο και αυτοί που πίνουν καφέ. Το ότι κατατάσσουμε τους άλλους γκέι σε αυστηρές, αρνητικές στερεοτυπικές κατηγορίες είναι αποτέλεσμα της διαδεδομένης ομοφοβίας με την οποία έχουμε μεγαλώσει και την οποία έχουμε αναπόφευκτα εσωτερικεύσει.
Το να αποδεχτώ τον εαυτό μου ως γκέι σημαίνει να αποδεχτώ και τους άλλους γκέι. Όταν δεν έχω καμία επαφή με άλλους γκέι και τους θεωρώ ένα ξένο σώμα ή τους αντιμετωπίζω με καχυποψία ή αμηχανία, τότε κάτι πάει στραβά με τη δική μου αυτοαποδοχή. Λίγο αν το ψάξω, θα βρω ότι ο λόγος που δεν κάνω παρέα με άλλους γκέι είναι επειδή κάποια αρνητικά στερεότυπα για εκείνους εξακολουθούν να έχουν ισχύ μέσα μου. Αυτά τα αρνητικότατα στερεότυπα για τους γκέι, ακόμα και αν καταφέρουμε μετά από πολλούς αγώνες να τα ξεπεράσουμε για τον εαυτό μας, μας εμποδίζουν να προσεγγίσουμε την γκέι κοινότητα, επειδή τη θεωρούμε ένα άρρωστο γκέτο, γεμάτο προβληματικούς ανθρώπους, με τους οποίους εννοείται ότι δεν έχουμε κανένα λόγο να έχουμε επαφές.
Αρκετοί θεραπευόμενοί μου ανέφεραν με μεγάλη απογοήτευση και πόνο ότι περίμεναν μόλις έκαναν κάμινγκ άουτ και επιτέλους τολμούσαν να πάνε σε κάποιο γκέι μπαρ ότι θα τους υποδέχονταν οι άλλοι γκέι με ανοιχτές αγκάλες. Φυσικά, δεν συνέβη κάτι τέτοιο, γιατί συχνά μεταξύ μας φερόμαστε με την ίδια καχυποψία και τον ίδιο αρνητισμό που εισπράτταμε ως γκέι μεγαλώνοντας. Έχουμε γίνει οι χειρότεροι εχθροί μας.
Μόνο αρνητικά στερεότυπα κυκλοφορούν για μας τους γκέι και δυστυχώς τα διαιωνίζουμε και εμείς οι ίδιοι επειδή πιστεύουμε ότι ισχύουν. Όμως είμαστε πολλά περισσότερα από τις στείρες στερεοτυπικές καρικατούρες που κυκλοφορούν για μας, ακόμα και όταν πράγματι κάποια χαρακτηριστικά μας ή συμπεριφορές με τυχαίνει να πλησιάζουν σε κάποιο στερεότυπο. Ωστόσο, ακόμα και στις περιπτώσεις που ντυνόμαστε «γκέι» ή φερόμαστε «γκέι» είμαστε πιο πολυδιάστατοι ως άνθρωποι – δεν είναι το μοναδικό χαρακτηριστικό μας.
Βασικά, υπάρχει το γκέι κύκλωμα. Το κύκλωμα είσαι εσύ! Κι εγώ! Ο κάθε άντρας που ερωτεύεται άντρες δημιουργεί το «κύκλωμα». Ο τρόπος που φέρεται ο καθένας από εμάς –στον δρόμο, στα μπαρ, στις εφαρμογές, στους υποψήφιους εραστές μας, στους φίλους μας– δημιουργεί το κύκλωμα. Αν αναπαράγουμε τον ομοφοβικό λόγο με τον οποίο έχουμε ανατραφεί, διαιωνίζουμε το περιβόητο στερεότυπο της κακιασμένης κραγμένης ή, πάλι, του κομπλεξικού κρυφού.
Το κύκλωμα το δημιουργούμε ο καθένας από μας με τη συμπεριφορά του. Ο γκέι άντρας που λέει στην εφαρμογή «Να μην ενοχλήσουν χοντροί ή θηλυπρεπείς» ή «όλοι μόνο σεξ ψάχνουν, κανείς δεν ενδιαφέρεται για μια ανθρώπινη γνωριμία», διαιωνίζει τα αρνητικά στερεότυπα με τα οποία έχουμε ανατραφεί και συνδημιουργεί το κύκλωμα. Είμαστε πολύ πιο πολυδιάστατοι και ενδιαφέροντες από τα στερεότυπα που κυκλοφορούν για μας. Η αλλαγή ξεκινά από τα λόγια και τη συμπεριφορά του καθένα μας.
του Λύο Καλοβυρνά
