Tην επομένη του εντοπισμού της σορού του Βαγγέλη Γιακουμάκη, του νεαρού φοιτητή που βρέθηκε νεκρός ενάμιση μήνα μετά την εξαφάνισή του, και ενώ είχε γίνει στο μεταξύ γνωστό ότι ήταν θύμα άγριου και συνεχούς bullying από συμφοιτητές του, η οργάνωση Accept CY, για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΙ (Λεσβίες, Ομοφυλόφιλοι, Αμφισεξουαλικοί, Τρανσ, Intersex), εξέδωσε μια δυναμική ανακοίνωση, καλώντας το κράτος να λάβει θέση κατά της ομοφοβικής βίας, προωθώντας νομοσχέδια που έχουν από καιρό «ξεχαστεί» στο συρτάρι.
«Ο Γιακουμάκης φαίνεται ότι εκφοβιζόταν από συμφοιτητές του, είτε επειδή ήταν διαφορετικός είτε επειδή εκείνοι τον θεωρούσαν διαφορετικό: ομοφυλόφιλο, πούστη. Ο ίδιος, αδύναμος να αντιδράσει στον εξευτελισμό του, προτίμησε να δώσει τέλος στη ζωή του παρά τα νέα να φτάσουν στην οικογένειά του. «Παρά τα νέα να φτάσουν στην οικογένειά του…». Το κυπριακό το κράτος εξακολουθεί να μην καταγράφει τις καταγγελίες ομοφοβικής βίας, επιμένοντας με υποκρισία και κουτοπονηριά να τις κρύβει στη γενικότερη κατηγορία της ρατσιστικής βίας. Εξακολουθεί να αρνείται να κατοχυρώσει τα βασικότερα δικαιώματα του ΛΟΑΤΙ πληθυσμού καθυστερώντας -χωρίς καμία δικαιολογία- το νομοσχέδιο του συμφώνου συμβίωσης που θα κατοχυρώσει και νομικά την ύπαρξη ομοφυλόφιλων ζευγαριών και σχέσεων. Αφήνει το νομοσχέδιο ενάντια στη ρητορική μίσους να κάθεται στο συρτάρι του υπουργείου Εσωτερικών», αναφέρει η Accept, η οποία λίγους μόλις μήνες πριν είδε τον πρόεδρό της Κώστα Γαβριηλίδη να διώκεται για την επίμαχη έκθεση φωτογραφίας της Πάολας Ρεβενιώτη, την οποία κακήν-κακώς κατέβασε η αστυνομία (για να λάβει, λίγους μήνες μετά, τις επικρίσεις του βοηθού γενικού εισαγγελέα, που απέσυρε τις κατηγορίες).
Παντού και πάντα
«Το bullying εναντίον των ΛΟΑΤΙ στη χώρα μας είναι καθημερινό και παντού, σε κάθε ηλικία. Από απλές λέξεις, μέχρι βία και εκβιασμό. Υπάρχουν άτομα που ζητούν χρήματα για να μην αποκαλύψουν στις οικογένειες ΛΟΑΤΙ τη σεξουαλική ταυτότητα του παιδιού τους», ανέφερε άτομο της Accept στον «Π», που θέλησε όμως να κρατήσει την ανωνυμία του – για λόγους bullying προφανώς. Είναι ενδεικτικό πως, όταν ζητήσαμε από θύμα ομοφοβικού bullying να μας μιλήσει, η απάντηση που πήραμε ήταν «θα φοβόμουν πολύ να κάνω κάτι τέτοιο, επειδή λέγοντας την ιστορία μου, έστω και ανώνυμα, αν έπεφτε στην αντίληψή του, οι επιπτώσεις και η εκδίκησή του θα ήταν ανυπολόγιστη. Αποτελεί δημόσιο κίνδυνο ο ίδιος για την γκέι κοινότητα», αναφερόμενος σε συγκεκριμένο άτομο που τον εκβιάζει.
Το ομοφοβικό bullying σπάνια περνά χωρίς επιπτώσεις: πολλοί οδηγούνται στην κατάθλιψη, άλλοι παντρεύονται για να κρύψουν τη σεξουαλική τους ταυτότητα, ορισμένοι καταλήγουν οι ίδιοι bullies για να το κρύψουν, ενώ δεν λείπουν οι αυτοκτονίες, συχνά στη διάρκεια της θητείας, όπου η συντριπτική πλειοψηφία των ΛΟΑΤΙ γίνεται θύμα bullying. Κι η αστυνομία αδυνατεί να τα χειριστεί, αφού δεν γνωρίζει τον τρόπο, ενώ επιπλέον επίσημα δεν υπάρχει ομοφοβική βία στην Κύπρο – μπαίνουν όλα κάτω από την ομπρέλα της ρατσιστικής βίας.
«Η ομοφοβική βία δεν καταγράφεται ως τέτοια, μπαίνει στα ρατσιστικά επεισόδια. Αν ρωτήσεις αυτή τη στιγμή το κράτος αν υπάρχουν ομοφοβικά επεισόδια, θα σου πουν ‘όχι’», αναφέρει η εκπρόσωπος Τύπου της Accept, Ιωάννα Κωνσταντίνου. Κι όμως ομοφοβική βία υπάρχει και το κράτος αρνούμενο να την αναγνωρίσει και να την αποτρέψει, θα μπορούσε να θεωρηθεί και συνένοχος. «Στην Κύπρο είμαστε πάρα πολύ ομοφοβικοί, παρόλο που αλλάζει η κοινωνία – το περσινό Pride π.χ. ήταν τεράστια ανακούφιση για μας. Το bullying μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε χώρο, την οποιαδήποτε στιγμή, από το πιο ελαφρύ μέχρι το πιο βίαιο. Το να αποκαλέσεις κάποιον «πούστη» ή «ε ρε πούστη μου» είναι ενός βαθμού διάκριση. Σε ένα σπίτι που μεγαλώνει ένα παιδί από φυσιολογικότατους γονείς χωρίς να θεωρούν οι ίδιοι ότι είναι ρατσιστές, μπορεί να νιώσει το παιδί στο υποσυνείδητό του ότι δεν είναι επιθυμητό να είσαι ΛΟΑΤΙ. Δημιουργεί την εντύπωση ότι αν συνειδητοποιήσει ότι είναι ομοφυλόφιλο δεν θα μπορεί να το συζητήσει με τους γονείς. Έχουμε πολλά παραδείγματα ατόμων που κάνουν το coming out και διαπιστώνουν ότι τελικά δεν ήταν τόσο δύσκολο όσο νόμιζαν, γιατί δημιουργούμε αυτή την ατμόσφαιρα. Σκέψου ένα παιδάκι 8-9 χρονών που το κοροϊδεύουν οι συμμαθητές ότι είναι κουνιστό ή θηλυπρεπές. Τα παιδιά σε εκείνη την ηλικία ανακαλύπτουν τον εαυτό τους και είναι πολύ σημαντικό να δείξουν ποιοι είναι. Εάν κάποιος γονιός πιστεύει ότι το χειρότερο που μπορεί να του συμβεί είναι να είναι το παιδί του ομοφυλόφιλο, τότε αυτό μεταφέρεται στο παιδί, από τα παιχνίδια που του αγοράζει, τα χρώματα που του επιτρέπει να παίζει κτλ. Όλα αυτά εμπεδώνονται στον τρόπο σκέψης των παιδιών και μεταφράζονται με αυτόν τον σκληρό τρόπο στο σχολείο. Κανονικά το αν είναι κάποιος γκέι ή στρέιτ έπρεπε να έχει την ίδια σημασία με το αν είναι αριστερόχειρας ή δεξιόχειρας, αλλά δυστυχώς δεν είναι έτσι», αναφέρει.
Πού να το πει;
Η Accept δέχεται σχεδόν καθημερινά εκκλήσεις για βοήθεια από παιδιά πέφτουν θύματα bullying στο ίδιο τους το σπίτι, συνήθως από τον πατέρα, που πολύ συχνά ξυλοκοπεί αν αντιληφθεί ότι το παιδί του είναι ομοφυλόφιλο ή ακόμη και αν το παιδί κατηγορηθεί ως τέτοιο. Πολύ συχνά στις νεανικές ηλικίες είναι τα περιστατικά cyber bullying, όπου ορισμένοι υποκλέπτουν την ηλεκτρονική ταυτότητα κάποιου και δημοσιεύουν προσωπικό υλικό που αφορά τη σεξουαλική του ταυτότητα – μάλιστα πολλά περιστατικά λαμβάνουν χώρο στα σχολεία, γυμνάσιο και λύκειο, αναγκάζοντας την Accept να εκδώσει ηλεκτρονικό οδηγό για την προφύλαξη των θυμάτων (διαθέσιμος στο http://www.acceptcy.org/el).
Αυτό που διαφοροποιεί τα θύματα ομοφοβικής βίας είναι πως δεν έχουν από πού να ζητήσουν στήριξη, αφού η ομοφοβία μπορεί να είναι παντού: «Κάποιος ο οποίος εκφοβίζεται επειδή είναι μαύρος ή χοντρός ή φορά γυαλιά μπορεί να το πει στους γονείς τους ή στη δασκάλα. Κάποιος όμως που εκφοβίζεται για λόγους σεξουαλικής ταυτότητας ή σεξουαλικού προσανατολισμού δεν έχει διέξοδο. Μπορεί να μην είναι καν, αλλά να θεωρείται τέτοιος και να είναι πάρα πολύ δύσκολο να το πει στον οποιονδήποτε. Θεωρεί ότι είναι μεγάλο μυστικό ή ότι τον εκθέτει», αναφέρει η κ. Κωνσταντίνου.
Πριν από λίγο καιρό, άλλωστε, η Accept διοργάνωσε σεμινάριο για εκπαιδευτικούς, αστυνομικούς και στρατιωτικούς σχετικά με την αντιμετώπιση των ομοφοβικών περιστατικών, καθώς συχνά επικοινωνούν μαζί της ζητώντας βοήθεια. «Δεν είναι σε θέση να το αντιμετωπίσουν, δεν έχουν τα εφόδια. Χρειάζεται στήριξη από το υπουργείο Παιδείας. Είναι πολύ δύσκολο, όταν στα σχολεία δεν διδάσκεται καν η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση», σημειώνει.
Η κοινωνία έτοιμη για το σύμφωνο συμβίωσης, το κράτος όχι
Τα παραδείγματα ομοφοβίας δεν εξαντλούνται σε περιστατικά βίας, αλλά και επεκτείνονται στα πρακτικά προβλήματα που δυσκολεύουν πολύ την καθημερινότητα της ΛΟΑΤΙ κοινότητας, αναφέροντας το παράδειγμα ενός ζευγαριού ηλικιωμένων ομοφυλόφιλων, όπου ο ένας είναι από τη Νέα Ζηλανδία και αναγκάζεται κάθε έξι μήνες να αλλάζει χώρα για να ανανεώνει τη βίζα του και να μπορεί να παραμείνει στην Κύπρο με τον σύντροφό του. «Το κράτος προσπαθεί να μας πει ότι η κοινωνία δεν είναι έτοιμη για το σύμφωνο συμβίωσης, ότι θα προκαλέσει τον κόσμο και θα ενοχλήσει, αλλά το Pride απέδειξε το αντίθετο: η κοινωνία είναι περισσότερο έτοιμη από το κράτος. Κυρίως στα αστικά κέντρα ο κόσμος έρχεται σε πιο μεγάλη επαφή συνειδητά, ξέροντας ότι κάποιος είναι ΛΟΑΔ, οπότε συνηθίζει, ξέρει ότι δεν είναι κάτι. Το σύμφωνο συμβίωσης όχι μόνο θα έλυνε απίστευτα ανθρωπιστικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ΛΟΑΤΙ κοινότητα, αλλά θα νομιμοποιούσε τις σχέσεις μεταξύ των ομοφυλόφιλων με τρόπο που θα σταματούσε να θεωρείται τόσο «λάθος» από την κοινωνία. Από τη στιγμή που ένα κράτος αποδέχεται τη σχέση, αργά ή γρήγορα θα το αποδεχτεί και η κοινωνία. Πρέπει το κράτος αργά ή γρήγορα να κάνει το πρώτο βήμα, εξάλλου θα επωφεληθεί ολόκληρη η κοινωνία», αναφέρει η κ. Κωνσταντίνου. Η ίδια η Accept δεν ρωτήθηκε ποτέ για το σύμφωνο συμβίωσης, το οποίο έτσι κι αλλιώς έχει «παγώσει» υπό τον φόβο αντιδράσεων.
Το ίδιο συνέβη και με το νομοσχέδιο που θα ποινικοποιούσε την ομοφοβική ρητορική. «Ο φορέας που αντιδρά πιο έντονα είναι η Εκκλησία, διότι θεωρεί ότι ο κάθε ιερέας που κάνει ομοφοβικό κήρυγμα μπορεί να απειλείται από τον νόμο. Είναι λίγο οξύμωρο ότι η Εκκλησία αντιδρά στην ποινικοποίηση της ρητορικής μίσους. Πέρσι, πριν από το Pride έλεγαν ότι όλα τα κακά της Κύπρου, η εισβολή και κατοχή, οι αρρώστιες, το κούρεμα, προέρχονται από τους ομοφυλόφιλους, επειδή «ο θεός μας τιμωρεί». Δεν μπορεί να είναι ελεύθερος ο καθένας να τα λέει αυτά, και μάλιστα με σοβαρή κοινωνική επιρροή», σημειώνει η κ. Κωνσταντίνου.
Η κυρίαρχη ομοφοβία της κυπριακής κοινωνίας εκφράστηκε πρόσφατα και στην τηλεόραση, όταν στο Μέγκα Κύπρου προβλήθηκε λογοκριμένο επεισόδιο της σειράς «Εθνική Ελλάδος»: η σκηνή όπου ο πρωταγωνιστής και σεναριογράφος, ομοφυλόφιλος στην σειρά, Γιώργος Καπουτζίδης, βλέπει στην πόρτα του σπιτιού του ζωγραφισμένο ένα πέος και από κάτω τη λέξη «πουστάρα», καθώς δέχεται bullying από τους γείτονές του, δεν προβλήθηκε ποτέ στη χώρα μας, αφού η σειρά προβάλλεται σε απογευματινή ζώνη και θεωρείται ότι θα ήταν η αιτία να επιβληθεί πρόστιμο στο κανάλι από την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης. «Για το περιστατικό με τη σειρά του Καπουτζίδη ήμουν σίγουρη για την απόφαση που θα παίρναμε από το κανάλι. Αντιλαμβάνομαι ότι το να βρίζεις ή να δείχνεις εικόνες ακατάλληλες είναι κάτι που δεν θέλει κανείς να βλέπει στην απογευματινή οικογενειακή ζώνη. Όμως από την άλλη δεν ενοχλεί κανέναν να βλέπει ερωτικά τρίγωνα, τετράγωνα, κέρατα κτλ. – δεν προσβάλλουν κανέναν. Εξάλλου πρέπει να αντιληφθούμε και το συνολικό περιεχόμενο: το συγκεκριμένο ήταν παράδειγμα ομοφοβικής επίθεσης που δεν νομίζω να διέφθειρε τα παιδιά, αντιθέτως θα τους έδειχνε τι ακριβώς συμβαίνει, πώς το αντιμετωπίζει κάποιος και πώς τον επηρεάζει. Επίσης στην ίδια σειρά έδειξε έναν αλλοδαπό να σκοτώνεται στο ξύλο από χρυσαυγίτες. Η σκηνή αυτή ήταν εξαιρετικά πιο βίαιη, αλλά κρατήθηκε. Δεν θα πω εγώ στο κανάλι τι θα κάνει, αλλά βλέπεις πώς το σκέφτεται ο άλλος. Ίσως είναι θέμα της Αρχής Ραδιοτηλεόρασης να ξεκαθαρίσει κάποια πράγματα», σημειώνει η κ. Κωνσταντίνου.
πηγή: Εφημερίδα “Πολίτης”
