Συνέντευξη: Βανέσα Βενέτη

Η Βανέσα είμαι μιας τρανς γυναίκα που ανυπομονεί να δει τη ζωή της να γίνεται καλύτερη, μέσα από την ψήφιση της νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου. Είναι όμως και ένα άτομο, όπως αρκετά άλλα, που από τη στιγμή που το νομοσχέδιο γίνει νόμος του κράτος, θα κληθεί να επιλέξει μεταξύ της “ταυτότητας” της και της “οικογένειάς” της. Μέσα, λοιπόν, από τις γκρίζες ζώνες ενός νομοσχεδίου, η ιστορία αυτής της γυναίκας θέλει να μας δείξει γιατί οποιοδήποτε νομοθέτημα πρέπει να αντιμετωπίζει τα δικαιώματα ως απόλυτες έννοιες και όχι ως διαπραγματεύσιμες συνθήκες. Διαβάστε την…

Βανέσα, από ποιο σημείο θέλεις να ξεκινήσουμε την ιστορία σου;

Μάλλον από τότε που ήμουν πολύ μικρή. Γιατί τότε ήταν που κατάλαβα τη διαφορετικότητά μου. Όλο αυτό ξεκίνησε για εμένα πολύ ρομαντικά. Έπεφτα, θυμάμαι, για ύπνο και ονειρευόμουν ότι θα ξυπνήσω κορίτσι. Φανταζόμουν, επίσης, ότι όταν θα μεγαλώσω θα γίνω μια όμορφη γυναίκα και όχι μια κάποια συνέχεια του βιολογικού μου φύλου. Οι εποχές όμως ήταν διαφορετικές. Δεν υπήρχε η πληροφόρηση και επειδή εγώ ζούσα στην επαρχία, σε μια πολύ μικρή κοινωνία, κατέληξα να πιστεύω ότι έχω κάποιο πρόβλημα. Ένιωθα ένα τέρας. “Πώς είναι δυνατόν να έχω γεννηθεί έτσι, να νιώθω ότι είμαι κάτι διαφορετικό απ΄αυτό που έχω γεννηθεί και ταυτόχρονα σε σχέση με τη σεξουαλικότητα μου, να αισθάνομαι ότι κατά βάση μ΄αρέσουν τα κορίτσια;”, σκεφτόμουν. Όλο αυτό μου δημιουργούσε τεράστιες ενοχές.

Δεν είχες τις εικόνες άλλων τρανς ατόμων;

Αργότερα και πολύ λίγες. Θυμάμαι να διαβάζω στα μέινστριμ περιοδικά της εποχής συνεντεύξεις τρανς γυναικών και να διακρίνω πάντα έναν στερεοτυπισμό. Πάντα είχε να κάνει μ΄ένα θηλυπρεπές παιδάκι, που του άρεσαν τα αγόρια. Εγώ δεν ήμουν έτσι. Μπορεί μέσα μου να ένιωθα γυναίκα, αλλά το παρουσιαστικό μου δεν ήταν θηλυπρεπές. Και όλο αυτό με μπέρδευε ακόμη περισσότερο. Το γεγονός ότι αισθανόμουν τέρας, γιγάντωνε. Ζούσα και σε οικογένεια αρκετά πατριαρχική ενώ ήμουν ένα αρκετά κοινωνικό άτομο. Όλο αυτό, λοιπόν, μου έκανε κακό. Γιατί αποδόμησε εντελώς κάθε σκέψη στους άλλους “ότι αυτό το παιδί είναι διαφορετικό”. Όταν άρχισα στην εφηβεία να κάνω κάποιες νύξεις σχετικά με τη διαφορετικότητα μου, κοβόταν μαχαίρι. Όταν άρχισα να εργάζομαι και να βγάζω τα δικά μου λεφτά, ξεκίνησα να έρχομαι και στην Αθήνα. Λίγο μετά ήρθε η στιγμή να πάω στον στρατό. Ήμουν μια δύσκολη εποχή στον στρατό και σε ένα πολύ δύσκολο σώμα. Και αυτό έχει σημασία να το πω, γιατί ακούσαμε πολλά στη Βουλή, περί αποφυγής στράτευσης κλπ. Θυμάμαι και τότε υπήρχαν κοπέλες που ερχόντουσαν στο στρατόπεδο με την έκφραση φύλου τους και έπαιρναν αναβολή. Δεν υπάρχει κανένας λόγος, λοιπόν, να μπεις σ΄όλη αυτή τη διαδικασία του νομοσχεδίου που μας κατηγορούν.

Μέχρι τότε είχες αποδεχθεί την ταυτότητα φύλου σου;

Η ταυτότητα αυτή ήταν μόνο για εμένα. Περιστασιακά κατέβαινα στην Αθήνα, άρχισα να κοινωνικοποιούμαι μέσω κάποιων περιοδικών που υπήρχαν εκείνη την εποχή. Πολύ δειλά και φοβισμένα. Προσπαθούσα να μιλήσω στη οικογένειά μου, αλλά έβρισκα κλειστές πόρτες. Μόνο ο καλύτερός μου φίλος ήταν εντάξει και αυτό ήταν κάτι που με στήριξε πολύ. Μετά τον στρατό, βρήκα μια δουλειά σε μια πολυεθνική. Λόγω δουλειάς, έπρεπε να κατεβαίνω πολύ συχνά στην Αθήνα. Αυτό ήταν πολύ βοηθητικό για εμένα, γιατί ερχόμουν κοντά στον κύκλο που είχα δημιουργήσει εκεί. Κατέβαινα να βρω τις φίλες μου και να βρεθώ κοντά στον εαυτό μου. Με δυο λόγια, λόγω του φοβικού περιβάλλοντος που υπήρχε στην επαρχία αναγκάστηκα να ζω δύο παράλληλες ζωές. Μία εκεί ως αγόρι και μία στην Αθήνα ως η πραγματική μου ταυτότητα, ως Βανέσα. Θα σου πω ότι, αν και στην Αθήνα οι φίλες μου έβγαιναν μόνο το βράδυ, εγώ δε φοβόμουν να κυκλοφορήσω και την ημέρα. Τόσο ωραία αισθανόμουν με τη γυναικεία μου ταυτότητα. Και μιλάμε για μια εποχή πολύ πιο δύσκολη. Αλλά είμαι περήφανη που το έκανα, γιατί ανέκαθεν πίστευα ότι μέσα από την ορατότητα οι άνθρωποι φτάνουν σε σημείο να συνηθίζουν. Να σημειώσω ότι ένας από τους λόγους που θέλησα να μιλήσω στο περιοδικό είναι γιατί ξέρω ότι θα υπάρχουν κάποιοι τρανς άνθρωποι που θα έχουν ίσως τους ενδοιασμούς που είχα και εγώ. Ακούγοντας την ιστορία μου, μπορεί να γίνει ένα βήμα ώστε να ξεπεράσουν τους ενδοιασμούς τους.

Πότε πήρες την απόφαση να κάνεις coming out ως Βανέσα;

Είναι λίγο δύσκολο να στο απαντήσω αυτό. Γιατί υπήρχαν πολλά πισωγυρίσματα. Θα σου πω, ότι πριν από 13 χρόνια ήταν που είπα για πρώτη φορά στον εαυτό μου “αφέσου”. Τότε έκανα coming out και στην κοπέλα που ήμασταν μαζί. Στην αρχή το δέχτηκε καλά, στη συνέχεια τρελάθηκε και χωρίσαμε. Αυτό με πείραξε πολύ και με έφερε πίσω. Λίγο πιο μετά γνώρισα τη σύζυγό μου. Εκεί έκανα μια προσπάθεια να αφήσω το κομμάτι της ταυτότητας του φύλου στην άκρη. Αυτό διήρκεσε πέντε χρόνια γιατί ήμουν πολύ ερωτευμένη μαζί της. Την αγαπούσα πάρα πολύ, παρά την πίεση που μου ασκούσε όλο αυτό. Ξέρεις είναι σα βάρκα αυτό το πράγμα. Όταν παίρνεις το πόδι σου από τη μια μεριά και προσπαθείς να το βάλεις στην άλλη εξαναγκαστικά, αυτή η βάρκα χάνει την ισορροπία της, πέφτεις και πνίγεσαι. Αυτό βίωσα. Όλο αυτό μου δημιούργησε κατάθλιψη. Παρόλο που ήμουν ευτυχισμένη μέσα στον γάμο μου, ζώντας μ΄αυτόν τον άνθρωπο, δεν ήμουν ευτυχισμένη μέσα μου. Πιεζόμουν. Δεν της είχα πει τίποτα, φοβόμουν μην τη χάσω. Η κατάθλιψη αυτή με έκανε να πάρω αρκετό βάρος και να μην έχω ενδιαφέρον για τη ζωή. Το μόνο που μου έδινε χαρά ήταν το παιδί που είχαμε κάνει. Όταν όμως αυτό κοιμόταν, η μόνη μου διέξοδος ήταν το φαγητό και το ποτό. Ήταν τότε ένα βράδυ που ήμουν έξω αφού δεν μπορούσα να κοιμηθώ, που μου πέρασε η πρώτη έντονη αυτοκτονική σκέψη. Δεν το έκανα γιατί σκέφτηκα το παιδί μου. Τότε ήταν που πήρα την απόφαση και είπα στον εαυτό μου: “Μπες μέσα και τελείωνε μ΄αυτή την ιστορία. Αποδέξου τον εαυτό σου. Πλήρωσε το τίμημα, ξέρεις πως θα είναι μεγάλο… Θα το πληρώσεις αλλά θα τα καταφέρεις. Γιατί ο άλλος δρόμος βλέπεις ποιος είναι…”. Αυτό έγινε πριν από 5 χρόνια.

Τότε ήταν που μίλησες και στη σύζυγό σου;

Ναι. Ήμασταν μαζί ήδη 7 χρόνια είχαμε κάνει και το παιδί μας. Η είδηση αυτή, αρχικά, της προκάλεσε φοβερή στεναχώρια. Είναι ένας άνθρωπος πολύ συναισθηματικός μεγαλωμένη και μ΄αυτή με το στερεότυπο του να βρει κάποιον πρίγκιπα. Όταν όμως ο πρίγκιπας βγήκε πριγκίπισσα, πόνεσε. Εκεί προέκυψε μια διαταραχή στη σχέση μας. Εγώ προσπάθησα να το διαχειριστώ σωστά. Περάσαμε αρκετές δυσκολίες αλλά μετά ήμασταν εντάξει. Αποδέχθηκε το γεγονός ότι εγώ είχα ανάγκη να έρχομαι στην Αθήνα, να βλέπω τον κύκλο μου. Αποδέχθηκε το γεγονός ότι είχα αρχίσει να μετέχω στις συλλογικότητες. Κάπου εκεί άρχισαν τα προβλήματα, όταν της είπα ότι σκοπεύω να ξεκινήσω ορμονοθεραπεία. Εκεί η σχέση μας άρχισε να φθίνει. Το συζήτησε και με τον οικογενειακό της περιβάλλον, δέχθηκα κακοποίηση και από εκεί και έκανα και εγώ ανοιχτό coming out στην οικογένειά μου. Ακόμα και εδώ θα σου πω ότι πέρασα πολλά στάδια. Με αφορμή την αντίδραση της συζύγου μου, ξεκινούσα και σταματούσα. Τώρα είμαστε σε μια φάση που προσπαθούμε να βρούμε την ισορροπία μας, με γνώμονα το καλό του παιδιού.

Ένα διαζύγιο που το νομοσχέδιο αυτό ουσιαστικά σε αναγκάζει να πάρεις;

Ξέρεις οι ανθρώπινες σχέσεις είναι πολύπλοκες. Έρχεται, όμως, τώρα ένας κράτος και λέει “εφ όσον είσαι η Βανέσα θα χωρίσεις θες δε θες”. Γιατί για να αποκτήσω ένα μου δικαίωμα πρέπει να αποχωριστώ ένα άλλο; Γιατί;

Δεν είναι όμως το μοναδικό πρόβλημα που δημιουργείται, λόγω των περιορισμών που θέτει το ν/σ, αυτό…

Μου δημιουργεί πρόβλημα και στην έννομη σχέση με το βιολογικό μου παιδί. Είναι ακριβώς αυτό που είπα και στη βουλή. Εγώ ως βιολογικός γονέας του παιδιού μου, δε θα έχω δικαίωμα να το πάρω ένα ταξίδι στο εξωτερικό ή -χτύπα ξύλο- σε περίπτωση υγείας το νομικό αυτό πλαίσιο εμένα δε με καλύπτει νομικά. Θα με σταματήσουν και θα μου πουν, “ποια είσαι εσύ;” Επειδή δεν γίνεται η μεταβολή στοιχείων στην ληξιαρχική πράξη γέννησης του παιδιού. Οπότε, θα πρέπει να αρθεί η μυστικότητα και να δεχθώ την κακοποίηση. Για ποιο λόγο αυτό; Δημιουργούνται, όπως ακούστηκε και στη Βουλή, τρανς πολίτες δύο ταχυτήτων. Και πάλι εγώ ανήκω στη δεύτερη.

Τι θα ήθελες να πεις σε όσους αποφασίσουν για το νομοσχέδιο αυτό;

Ότι είμαστε άνθρωποι, όπως και αυτοί και ότι θέλουμε τα ίδια δικαιώματα. Το δικαίωμα σε μια φυσιολογική ζωή, γιατί είμαστε φυσιολογικοί άνθρωποι. Γιατί εμείς να έχουμε λιγότερα δικαιώματα. Απαιτούμε σεβασμό!

Ποιο είναι το μήνυμα που πρέπει να μεταφέρεις;

Αρχικά να πω ότι ενθουσιάστηκα βλέποντας τη συνοχή που υπήρχε για πρώτη φορά, όπως τουλάχιστον το βιώνω εγώ, μεταξύ των οργανώσεων και το συλλογικοτήτων. Με συγκίνησε γιατί πρώτη φορά είδα τη ΛΟΑΚΤΙ κοινότητα, τόσο ενωμένη. Ως προς το μήνυμα τώρα: Όλοι μας πρέπει να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας, χωρίς να περιμένουμε έγκριση από κανέναν. Επίσης, να πω ότι για κάθε οικογένεια που χάνουμε επειδή δε μας αποδέχεται, υπάρχει και μία που μας αποδέχεται και μας αγαπάει χωρίς προϋποθέσεις. Τέλος να τονίσουμε ότι η ταυτότητα φύλου όπως και ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν είναι επιλογή και ούτε κάποιος λόγος αντιδικίας.