Η 6η Μαρτίου αποτελεί την Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού, με τη φετινή να είναι εξαιρετικά σημαντική λόγω της κατακόρυφης αύξησης των βίαιων περιστατικών μεταξύ ανηλίκων, αλλά και της παράλληλης αύξησης της ρητορικής μίσους στον δημόσιο λόγο που συμβάλλει στην περαιτέρω περιθωριοποίηση και βία σε βάρος των ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιών.
Έρευνα από το Χαμόγελο του Παιδιού που διεξήχθη το 2023 και συμμετείχαν 2.293 παιδιά διαπίστωσε ότι το 32,4% των παιδιών στην Ελλάδα έχει δεχθεί σχολικό εκφοβισμό από συμμαθητές του. Πολύ μεγαλύτερα είναι τα ποσοστά σε έρευνα του ΕΚΠΑ για την ίδια χρονιά, σύμφωνα με την οποία τα περιστατικά bullying αγγίζουν το 50%-60% του εφηβικού πληθυσμού.
Αν και σύμφωνα με μελέτες, ο εκφοβισμός λόγω σεξουαλικής ταυτότητας ή ταυτότητας φύλου είναι εξαιρετικά διαδεδομένος (σύμφωνα με έρευνα του «The Trevor Project» το 2021, η πλειοψηφία των ΛΟΑΤΚΙ νέων (52%) που φοιτούν σε γυμνάσιο ή λύκειο αναφέρουν ότι έχουν υποστεί εκφοβισμό είτε δια ζώσης είτε διαδικτυακά), στην Ελλάδα τα ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά είναι τα αόρατα θύματα. Η ρητορική μίσους και η επακόλουθη λοατκιφοβία στο σχολικό περιβάλλον δεν εξετάζονται ως παράγοντες που οδηγούν σε σχολικό εκφοβισμό, φυσικό ή διαδικτυακό, στις παρούσες ελληνικές θεσμικές έρευνες και στον δημόσιο διάλογο.
Ένα βήμα έγινε με την ψήφιση του νόμου για τη βία στα σχολεία, «Ζούμε Αρμονικά Μαζί – Σπάμε τη Σιωπή», που αν και ανεπαρκής αρχικά, μετά τις επισημάνσεις των ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεων συμπεριέλαβε μορφές εκφοβισμού λόγω ταυτότητας, χαρακτηριστικών και έκφρασης φύλου και σεξουαλικής ταυτότητας. Παράλληλα, με τον νόμο για την ισότητα στον γάμοκαι συγκεκριμένα με το άρθρο 9 για την ίση μεταχείριση, οι ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητες συμπεριλαμβάνονται στο πλαίσιο για την καταπολέμηση των διακρίσεων στην εκπαίδευση.
Για την ανάγκη δημιουργίας ενός ασφαλούς σχολικού περιβάλλοντος για τα ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά έγραψε και η πρόεδρος του Σωματείου Διεμφυλικών, Άννα Απέργη, με μια ανάρτηση στον προσωπικό της λογαριασμό στο Facebook.
«Τα ΛΟΑΤΚΙ+ και ιδιαίτερα τα τρανς παιδιά και ιδιαίτερα έχουν βιώσει και εξακολουθούν να βιώνουν αποκλεισμούς στον χώρο της εκπαίδευσης, εκφοβισμούς -bullying- και βία.
Όπως καταγράφεται συνέχεια τα τελευταία χρόνια σε ευρωπαϊκές μελέτες, όπως του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA), ιδιαίτερα στο σχολικό περιβάλλον τα τρανς παιδιά αντιμετωπίζουν στον μέγιστο βαθμό παρενοχλήσεις, ακραίες διακρίσεις και βία. Σε έρευνές μάλιστα που πραγματοποιεί ο FRA, αναδεικνύεται ότι στη χώρα μας ένα πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό ΛΟΑΤΚΙ+ ανήλικων προσώπων (άνω του 50%) δεν νιώθει καθόλου ασφάλεια στον σχολικό χώρο.
Σύμφωνα επίσης με άλλες έρευνες, έχει αποδειχτεί επίσης ότι το 1/4 των τρανς ανήλικων παιδιών έχει αποπειραθεί να αυτοκτονήσει λόγω των ακραίων συνθηκών που αντιμετωπίζουν.
Κατά πόσο τα ελληνικά σχολεία είναι ασφαλής χώροι για ένα ΛΟΑΤΚΙ παιδί; Το ερώτημα αυτό έρχονται να μας το απαντήσουν τα δεκάδες ομοτρανσοβικά περιστατικά που καταγράφονται μέσα στα ελληνικά σχολεία», γράφει μεταξύ άλλων.
Επίσης, η Άννα Απέργη επισημαίνει ότι η σχολική βία δεν είναι αποκομμένη από τη ρητορική μίσους και τη βία που παρουσιάζονται κανονικοποιημένα στον δημόσιο λόγο.
«Όταν ένα παιδί έχει εικόνες όπως τα προγραμματισμένα ραντεβού δολοφόνων εντός και εκτός των γηπέδων, να πετάνε και να πνίγουν στη θάλασσα ΑμεΑ συνάνθρωπο μας γιατί τον πέρασαν για πρόσφυγα ή έναν δήμαρχο που χτυπάει ένα πολίτη, παλαίμαχους αθλητές, μεγαλοδικηγόρους, τηλεπαρουσιαστές εκπομπών και πολιτικούς να εκφράζουν ρητορική μίσους και ρατσιστικό λόγο κατά ανθρώπους που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες ή μεγαλόσχημους ιεράρχες να υποκινούν βία μέσα από κηρύγματα μίσους, όταν έχει ακούσματα που υμνούν το σεξισμό, την ξενοφοβία, το ρατσισμό, την ομοφοβία και την τρανσφοβία, τότε όλα αυτά περνούν στο υποσυνείδητο του ως ενδοβολές», γράφει συγκεκριμένα.
«Αν θέλουμε λοιπόν να δώσουμε σάρκα και οστά και στη σημερινή Εθνική Ημέρα κατά του Ενδοσχολικού Εκφοβισμού και της Ενδοσχολικής Βίας, όπως αυτή έχει καθιερωθεί από το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας, πρέπει επιτέλους κάποια πράγματα να γίνουν πράξη. Μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για τα παιδιά μας!», καταλήγει η ανάρτησή της.
Τη σημασία της σημερινής ημέρας επισήμαναν με ανακοινώσεις τους ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης και η υφυπουργός Ζέττα Μ. Μακρή, καλώντας τους μαθητές να σταθούν δίπλα ο ένας στον άλλο, στέλνοντας έτσι το δικό τους μήνυμα κατά της ενδοσχολικής βίας.
«Ωστόσο, είναι κρίσιμο να συνειδητοποιήσουμε όλοι ότι το πιο σημαντικό μέσο για την αντιμετώπιση του bullying είναι η αλληλεγγύη. Η σχολική βία και ο εκφοβισμός πρέπει να μας βρίσκουν όλους απέναντι, ενωμένους και έτοιμους να υπερασπιστούμε κάθε θύμα τους, χωρίς καμία εξαίρεση και χωρίς καμία προϋπόθεση. Σας καλούμε, λοιπόν, να γίνετε η ασπίδα κάθε συμμαθήτριας και κάθε συμμαθητή σας, με τη διαβεβαίωση ότι θα έχετε και εμάς δίπλα σας», αναφέρει μεταξύ άλλων η δήλωση του υπουργού.
Για την ημέρα τοποθετήθηκε και η αξιωματική αντιπολίτευση, με την Κατερίνα Νοτοπούλου να αναφέρει την αύξηση των περιστατικών σχολικού εκφοβισμού και να τονίζει την ανάγκη λήψης μέτρων αντιμετώπισης της βίας.
«Η διαρκώς αυξανόμενη βία των ανηλίκων είναι ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας και διαρκώς κλιμακώνεται.
Απαιτούνται άμεσα μέτρα.
Απαιτείται η έγερση της κοινωνίας.
Να γίνει κατανοητό ότι είναι ένα πρόβλημα που μας αφορά όλους γιατί αφορά τη ζωή των παιδιών», γράφει μεταξύ άλλων.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε τα άτομα που δολοφονήθηκαν ή που έχασαν τη ζωή τους λόγω του bullying. Μπορεί να μην έφεραν κάποια ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητα ή να έφεραν και να μην γνωστοποιήθηκε ποτέ, οι αιτίες όμως αυτών των περιστατικών είναι βαθιά ριζωμένες σε ένα πατριαρχικό και λοατκιφοβικό αφηγήμα που «καταπνίγει» κάθε διαφορετική προσωπική έκφραση του εαυτού.
Κάποια από αυτά τα θύματα είναι ο Άλεξ Μεσχισβίλι (2006), ο Βαγγέλης Γιακουμάκης (2015), και η Σταυρούλα Κοεμτζή (2017).
