Μια απολαυστική συνέντευξη από έναν ιδιαίτερο άνθρωπο. Κυρίες και κύριοι η Αφροδίτη Μάνου στο antivirus!
Όποιος ανακατεύεται με τα στερεότυπα τον τρώνε οι κότες… διάβαζαν πρόσφατα στον τοίχο σας, οι φίλοι σας στο Facebook. Τι σκεφτόσασταν και κάνατε αυτό το σχόλιο;
Τις τελευταίες μέρες, όλο και περισσότερο συνειδητοποιώ κάτι που φαίνεται ότι κι εμένα μου είχε ξεφύγει σαν μέγεθος, όσο και σε πολλούς άλλους. Έβλεπα την τροχοπέδη των στερεοτύπων σε μεμονωμένους τομείς, π.χ. στην πολιτική, στη γλώσσα ή και αλλού αλλά δεν είχα προσέξει ότι όλη η ζωή μας, τουλάχιστον των ανθρώπων μιας κάποιας ηλικίας, είναι ένα τεράστιο στερεότυπο, μια κοινωνία που μηχανικά και αυτόματα προσλαμβάνει, κρίνει και ενεργεί με βάση τις “παλιές καλές παραδοσιακές συνταγές” της γιαγιάς και του παππού. Η “γενιά της αμφισβήτησης” δεν ξέρει τι να αμφισβητήσει. Ο κόσμος έχει αλλάξει. Οι σχέσεις των ανθρώπων έχουν αλλάξει. Αλλά εμείς, χαμπάρι. Έχουμε παγκοσμιοποίηση, έχουμε παγκοσμιότητα κι εμείς ακόμα ζούμε σ’ ένα στάδιο παρατεταμένης άρνηση. Ελπίζω στις νεότερες γενιές, τι να κάνω;
Φαίνεται πως τα πάτε καλά με την τεχνολογία; Σας βοήθαει στο να εμπνέεστε;
Η τεχνολογία, είναι από τα λίγα πράγματα που αυτή τη στιγμή με προκαλούν (με την έννοια του challenge). Ένας δύσκολος αντίπαλος, μια αστείρευτη πηγή γνώσης, ένα καινούριο παράθυρο στον κόσμο, κάθε μέρα. Αγαπάω το κομπιούτερ μου πολύ και το βρίσκω πολύ πιο ενδιαφέρον από πολλούς ανθρώπους γύρω μου. Η έμπνευση όμως έχει να κάνει με άλλες, πιο εσωτερικές διεργασίες. Και δημιουργία σημαίνει μοναξιά. Μοναξιά και γύμνια.
Την προηγούμενη φορά που σας ακούσαμε να τα βάζετε με τα κοινωνικά στερεότυπα ήταν τον Ιούνιο, όταν ανεβήκατε στη σκηνή του Athens Pride. Μήνες λοιπόν μετά, τι σας έχει μείνει από εκείνη τη βραδιά (τα θέλουμε όλα, εντυπώσεις, συναισθήματα);
Δεν ξέρω αν έχει να κάνει με την ώρα που βρέθηκα εγώ πάνω στη σκηνή. Τραγούδησα σχεδόν τελευταία, σ’ ένα κοινό που “τα είχε δώσει όλα” και για αρκετές ώρες νωρίτερα. Ένα κοινό που με άκουσε με πολλή προσοχή και αγάπη, με γνώριζε καλά και ήξερε τι να περιμένει από μένα. Μου έμεινε η εικόνα ενός “κόσμου” συγκινητικά – ίσως και λίγο αδέξια ακόμα – αποφασισμένου, με τη σοβαρότητα που απαιτεί η διεκδίκηση αλλά και τη χαρά της γιορτής στα μάτια, που ξέρει να γίνεται πλήθος αλλά και προσπαθεί να μη φοβάται να γίνεται ζευγάρι. Νέα παιδιά, αγκαλιασμένα, όπως σε κάθε συναυλία, να τραγουδούν “H νύχτα ό,τι και να γίνει, αναλαμβάνει την ευθύνη…”
Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που τραγουδάτε για τα ΛΟΑΤ δικαιώματα, αφού το 1983 είχατε λάβει μέρος στην ιστορική συναυλία “για την απελευθέρωση της ομοφυλόφιλης επιθυμίας”. Πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα από τότε;
Έχουν αλλάξει πολλά. Κι αυτό οφείλεται τόσο στους αγώνες των ομοφυλόφιλων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όσο και στη χειραφέτηση πολλών καλλιτεχνών, γκέι η μη γκέι, που συμπεριέλαβαν στη θεματολογία τους χαρακτήρες και εικόνες από τη ζωή των ομοφυλόφιλων, με σοβαρότητα και ευθύνη (να ‘τη πάλι η ευθύνη). Πιστεύω ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό οι άνθρωποι έχουν καταλάβει ότι οι ομοφυλόφιλοι …“ζουν ανάμεσά μας” και είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας μας. Αλλά βέβαια υπάρχουν πάντα και οι ρατσιστές. Και μάλιστα, στην εποχή μας που τα φασιστοειδή πάσης φύσεως βρίσκονται σε έξαρση και σέρνουν μαζί τους όλες αυτές τις ανατριχιαστικές διακρίσεις που η ανθρωπότητα έχει γνωρίσει με τραγικές συνέπειες, η ομοφοβία εύκολα μπορεί να μετατραπεί σε ωμοφαγία και χρειάζεται μεγάλη προσοχή και επαγρύπνηση από όλους μας. Έχουμε πολύ δρόμο να κάνουμε ακόμα ως κοινωνία, ώστε ένα γονιός να μπορεί να αποδέχεται τη “διαφορετικότητα” του παιδιού του χωρίς δράματα και ψυχικούς ακρωτηριασμούς αλλά νομίζω ότι η αρχή έχει γίνει. Και, έχει γίνει σωστά και αμετάκλητα!
Πέρα από αυτές, έχετε λάβει μέρος σε παρόμοιες εκδηλώσεις ή σε εκδηλώσεις κάτα του AIDS;
Όχι ακριβώς… Όπου με κάλεσαν όμως, πήγα! Δεν νομίζω ότι έχουν γίνει και πολλές. Ίσως να κάνω και λάθος, δεν ξέρω.
Πόσο εύκολο ήταν για μια γυναίκα να εκφράζεται ελεύθερα τη δεκαετία του 80. Πόσο είναι σήμερα;
Όταν έχεις την ανάγκη να εκφραστείς, θα το κάνεις, ακόμα κι αν απέναντί σου έχεις τούβλα και τσιμεντόλιθους. Τα πάντα ξεκινούν από μέσα μας. Δεν ήταν εύκολο και δεν είναι ακόμα. Ακόμα υπάρχουν κάποιοι που λένε ότι είμαι μια από τις καλύτερες γυναίκες τραγουδοποιούς! Ε λοιπόν, όχι. Είμαι μια από τους καλύτερους τραγουδοποιούς αγαπητοί… (χα-χα)
Και πόσο εύκολο είναι για μια γυναίκα να αγαπάει μια άλλη γυναίκα;
Φαντάζομαι, εξίσου δύσκολο αλλά και ωραίο, όπως το να αγαπάς έναν άντρα.
Πρέπει να υπάρχουν όρια στις σχέσεις των ανθρώπων;
Αν αποδεχόμαστε ότι υπάρχουν όρια στην ατομική κοινωνική συμπεριφορά, πράγμα που εγώ αποδέχομαι, εννοείται ότι υπάρχουν και στις σχέσεις των ανθρώπων. Πώς το λένε; Η ελευθερία μου σταματά εκεί που αρχίζει η δικιά σου! Αλλά αυτά σε προσωπικό επίπεδο με βάση την καλή συμπεριφορά και κατόπιν κοινής αποδοχής. Αν το θέτεις σε φιλοσοφικό επίπεδο, εκεί υπάρχουν οι οργανωμένες κοινωνίες που οριοθετούν τα πράγματα με βάση τις εκάστοτε διατυπωμένες ανάγκες των πολιτών τους. Γι αυτό, όσο πιο ώριμοι και υγιείς πολίτες, τόσο πιο ισορροπημένες κοινωνίες… (Αλήθεια, τι έγινε με το πολυσυζητημένο σύμφωνο συμβίωσης;)
Στις ΗΠΑ υπάρχει μια φράση που λέει ότι “όλοι οι πραγματικοί καλλιτέχνες έχουν ένα gay παρελθόν”. Πως το σχολιάζετε εσείς αυτό;
Πρώτη φορά το ακούω, αλλά μου θυμίζει κάτι ανάλογο που είχε πει ο Μάνος Χατζιδάκις σε μια απ’ τις τελευταίες του συνεντεύξεις στο περιοδικό “Γυναίκα”. Δεν το θυμάμαι επακριβώς! Ειλικρινά, δεν με απασχολεί καθόλου το φύλο των ανθρώπων γύρω μου. Με απασχολεί η ποιότητά τους, ο χαρακτήρας, η εντιμότητα, το ταλέντο, η γνώση τους, αλλά όχι το φύλο. Απλώς, στις ερωτικές μου επιλογές, υπήρξα στρέιτ.
Υπάρχει κάποιο τραγούδι σας που να αναφέρεται σε έναν gay έρωτα;
Όχι ακόμα, δυστυχώς. Παρότι πολλοί φίλοι μου είναι γκέι κι έχω πολλά ερεθίσματα, δεν αξιώθηκα ακόμα να στρωθώ να κάνω αυτόν τον περίφημο πέμπτο προσωπικό μου δίσκο.
Και μιας που μιλάμε για τα τραγούδια σας. Ποιο είναι το δικό σας αγαπημένο τραγούδι;
Απ’ τα δικά μου; Βραχεία κεφαλή μεταξύ “Νύχτας” και “Ο βασιλιάς κι εγώ”.
Κάπου εκεί στην ηλικία των 18 η Αφροδίτη Μάνου τραγουδά με τον Γιάννη Φέρτη το “Σαν με κοιτάς”, ομολογουμένως το πιο ρετρό ελληνικό καλοκαιρινό τραγούδι. Ήσασταν καθόλου υποψιασμένη για το τι θα ακολουθήσει μετά;
Σε μεγάλο βαθμό, ναι. Την προκάλεσα τη ζωή μου, με τα θετικά της και τα αρνητικά της. Δύσκολες επιλογές, ριψοκίνδυνες στροφές, ολισθηρό οδόστρωμα.
Έχετε συνεργαστεί με τα μεγαλύτερα ονόματα στην ιστορία της ελληνικής μουσικής. Ποιο είναι όμως αυτό που σας επηρέασε περισσότερο;
Δεν υπάρχει αυτό το ένα όνομα. Είμαι πολύ δεκτικός σε επιδράσεις άνθρωπος. Αφήνομαι εκεί που θέλω να παρασυρθώ. Μέχρι την επόμενη φάση, προχωρώ και επιστρέφω, ανάλογα με τις συνθήκες και τις ανάγκες μου.
Ένα από τα αφιερώματά μας σε αυτό το τεύχος, έχει να κάνει με τη underground πλευρά της Αθήνας. Ποια είναι τα δικά σας underground αγαπημένα μέρη στην πόλη;
Δεν πολυβγαίνω πια. Δεν μου πολυαρέσει η Αθήνα όπως έχει γίνει. Έχει χάσει τον χαρακτήρα της. Έχει γίνει σαν πολλές άλλες ευρωπαικές πόλεις, αλλά χειρότερη, γιατί αυτοί που ανέλαβαν να την φτιάξουν δεν είχαν ούτε φαντασία, ούτε αισθητική. Αντέγραψαν αυτά που είδαν στα ταξιδάκια που τους εξασφάλισε η επιχορήγηση. Και φάγανε και τα μισά λεφτά από τα πακέτα καθώς φαίνεται. Θα πήγαινα όμως ευχαρίστως σε ένα μουσείο ή σε μια θεατρική παράσταση αλλά και σε ένα μαγαζί με υπολογιστές και αναλώσιμα, να χαζέψω τα καινούρια μοντέλα. Κι αν νομίζετε ότι αυτά δεν είναι underground μέρη, είστε γελασμένοι (χα-χα),
Πως νιώθετε στην παρούσα συγκυρία (πολιτική, οικονομική, κοινωνική);
Αυτή τη στιγμή, πολύ αποκομμένη από τους γύρω μου και τις αντιλήψεις τους. Έχω χάσει τους όποιους συντρόφους μου και τους αναζητώ με όλους τους τρόπους. Μόνο στη Νικολούλη δεν έχω πάει… Αιτούμαι το κοινό αίτημα!
Τελικά θα το αλλάξουμε τον κόσμο;
Αλίμονό μας αν δεν προσπαθούμε, τουλάχιστον, να αλλάξουμε αυτόν τον άδικο και δυστυχισμένο κόσμο.
Με την τέχνη;
Η Τέχνη είναι βοηθός, είναι στήριγμα. Είναι χαρά, παρηγοριά, ανάταση και προέκταση της ζωής, όπως τα όνειρα. Αλλά τη ζωή την αλλάζουν οι άνθρωποι και οι ανάγκες τους.
Καλλιτεχνικά σχέδια που θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας;
Αυτός ο 5ος προσωπικός δίσκος που λέγαμε! Μόλις τελείωσα τα τραγούδια για το παιδικό μιούζικαλ των Ρέππα-Παπαθανασίου “Η συμμορία της Χιονάτης” που ανεβαίνει στις 24 Οκτωβρίου στο θέατρο Βέμπο και συνομιλώ με χώρους και ανθρώπους για μια σειρά εμφανίσεων σε μουσικές σκηνές, τόσο στην Αθήνα, όσο και εκτός.
