Πριν από έναν χρόνο η ελληνική βουλή ψήφισε την επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια κάνοντας ένα σημαντικό βήμα προς την ισότητα. Έκτοτε, πολλά είναι αυτά που έχουν γραφτεί σχετικά με το κατά πόσο το νομοθέτημα καλύπτει τις ανάγκες των ζευγαριών, στα οποία απευθύνεται. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε, ότι η γονική μέρινα ή η πρόβλεψη για παιδοθεσία παραλείπονται. Σήμερα, σχεδόν έναν χρόνο μετά, ξανανοίγουμε τον φάκελο, θέλοντας να μάθουμε ποια ήταν (ποσοτικά και ποιοτικά) η ανταπόκριση των ομόφυλων ζευγαριών απέναντι στο σύμφωνο, μεταφέροντας παράλληλα – μέσα από τις ιστορίες τους- ένα ισχυρό μήνυμα ορατότητας. Μαζί με κάποιες χρηστικές πληροφορίες.
Αντώνης – Στήβ
Πότε γνωριστήκατε;
Αντώνης: Γνωριστήκαμε πριν από 34 χρόνια, το ’82! Τότε υπήρχαν μόνο δύο μπαράκια στην Αθήνα. Γνωριστάκαμε πίσω από τον Άγιο Διονύση. Από τότε είμαστε μαζί και είμαστε πολύ ευτυχισμένοι! Ξέρεις, για να κρατήσεις μια σχέση 34 χρόνια, προφανώς δεν βασίζεται μόνο στην καψούρα και στην τρέλα, αλλά περισσότερο, χωρίς να αποκλείσεις τον ερωτισμό και το πάθος που υπάρχει. Εννοείται ότι σημαντικό ρόλο παίζει η ανθρώπινη επικοινωνία, η ζεστασιά, η αγάπη και η κατανόηση. Ξεκινήσαμε με πολύ μεγάλη αγάπη, ενθουσιασμό και το πνεύμα που χρειάζεται για να κρατήσει η σχέση.
Πότε αποφασίσατε να κάνετε σύμφωνο;
Α: Σχετικά με το σύμφωνο να πω, πως η διαδρομή μας όλα αυτά τα χρόνια είχε όλες τις φάσεις. Εγώ τη δεκαετία του ’70 πέρασα όλα τα γνωστά, το κρύψιμο, τους γονείς μου, τα ψέμματα, την χούντα. Και στο πανεπιστήμιο που η παρουσία μου έπρεπε να είναι διακριτική. Όταν ήμασταν μαζί με τον Στηβ, είχαμε μία περίοδο στην αρχή που ζούσαμε χώρια και μετά μαζί. Κάποια στιγμή πέθαναν οι γονείς μου και πάλι ζούσαμε μια χώρα μία μαζί και τα τελευταία 20 χρόνια ζούμε μαζί. Οπότε, ουσιαστικά είναι σαν να ήμασταν ήδη παντρεμένοι. Πάντα ήλπιζα για τη χώρα μας να κάνει ένα ρημάδι βήμα μπροστά για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά με τις θλιβερές συντηρητικές τάσεις δεν μπορούσε να γίνει. Ουσιαστικά εμείς είχαμε κάνει τον «γάμο» μας πριν γίνει το σύμφωνο. Ήταν μεγάλη χαρά μας να κάνουμε το Σύμφωνο για το γαμώτο! Έτυχε κιόλας να είμαστε το πρώτο ζευγάρι στον Δήμο της Αθήνας! Είχε πάρει και μια μικρή δημοσιότητα όλο αυτό. Όταν ήρθε η κατάλληλη στιγμή, πήγαμε τρεχάλα, πολύ χαρούμενοι! Το προτείνουμε ανεπιφύλακτα! (γέλια) Αυτή τη στιγμή άνοιξα και οικογενειακή μερίδα, είμαι ο αρχηγός της μερίδας και ο συμβίος είναι ο Στηβ. Μεγάλη υπόθεση, ένα κανονικό ζευγάρι! Τώρα λογικά θα περάσει κι ένας νόμος για εξίσωση δικαιωμάτων, κάτι που δεν είναι ελληνική έμπνευση, αλλά ευθυγράμμιση με την Ευρωπαϊκή πραγματικότητα.
Πώς αισθανθήκατε που το βλέπατε να γίνεται πραγματικότητα;
Στήβ: Στην αρχή με το σύμφωνο ήμουν πολύ χαρούμενος και έλεγα «επιτέλους ήρθε η ώρα». Είναι η οικογένειά μου, έπρεπε γιατί ήταν το δικαίωμά μου να ζήσω με τον άνθρωπο που αγαπώ. Ήταν σαν γιορτή. Το είπα σε όλους, όλοι ήταν χαρούμενοι. Επίσης ήταν πολύ σημαντικό για τους μαθητές μου, για το ότι είναι ένα βήμα να τους βοηθήσει να βγουν από την ντουλάπα. Ήθελα να το ξέρουν αυτό.
A: Ήταν μια ολοκλήρωση, με τον τόπο που ζούμε. Ένα κλείσιμο ενός κύκλου που δεν είχε κλείσει, μια ολοκλήρωση. Μια εκκρεμότητα που ήταν πολλά χρόνια, η χώρα που ζούμε έπρεπε να μας σεβαστεί και να μας αναγνωρίσει. Όχι μόνο εμάς, πρέπει να το κάνει για όλους όμως υπάρχουν πράγματα που πρέπει να γίνουν ακόμα. Το ξέρουν όλοι και στον Στηβ και σε μένα. Οι γονείς του ήξεραν για εκείνον και για μένα, εγώ ήμουν στο παιδί τους στην Αμερική, ένα μέρος της οικογένειας. Οι γονείς μου είχαν πεθάνει όταν έγιναν όλα αυτά. Τη μητέρα μου την πρόλαβε ο Στηβ, δεν είχαμε μιλήσει ανοιχτά γι’ αυτό ποτέ, αλλά είχε μια πολύ όμορφη σχέση μαζί του. Τον έβλεπε σαν ένα πολύ δικό της παιδί. Και ζωντανοί να ήταν θα το είχαναποδεχτεί.
Πώς είναι η ζωή μετά από αυτό;
Α: Το σύμφωνο, ήταν μια ολοκλήρωση, με τον τόπο που ζούμε. Ένα κλείσιμο ενός κύκλου που δεν είχε κλείσει, μια ολοκλήρωση. Μια εκκρεμότητα που ήταν πολλά χρόνια, η χώρα που ζούμε έπρεπε να μας σεβαστεί και να μας αναγνωρίσει. Όχι μόνο εμάς, πρέπει να το κάνει για όλους όμως, υπάρχουν πράγματα που πρέπει να γίνουν ακόμα. Είναι γεγονός πως το Σύμφωνο έχει μια σημαντική νομική διάσταση, έχει δώσει μια ασφάλεια σε περίπτωση απώλειας ή δύσκολων καταστάσεων. Οι συγγενείς μου το ξέρουν όλοι και αγαπάνε πολύ τον Στηβ, αλλά αν μια στο εκατομμύριο γινόταν κάτι σε μένα, δεν θα ήθελα να μην πάρει ο Στηβ ό,τι του ανήκει. Επίσης, θα μπορούσε ο Στηβ να πάρει ελληνική υπηκοότητα, αλλά δεν μας ενδιαφέρει, νιώθουμε και οι δύο άνθρωποι πάνω απ’ όλα. Κάποι δικοί μου στεναχωρήθηκαν. Εντάξει, το κατανοώ ότι κάποιοι έχουν άλλες απόψεις, δεν πρόκειται να κάνω πόλεμο γι΄ αυτό, έχουν διαφορετικές απόψεις, οκ. Όπως και η εκκλησία που έχει μεγάλη αντίσταση σε αυτό. Το σημαντικό είναι πως το Κράτος έδωσε επιτέλους αυτή την αναγνώριση. Υπάρχει το θέμα της υιοθεσίας, βέβαια. Όπως και άλλα θέματα που αφορούν άλλα άτομα, όπως η ταυτότητα φύλου, που δεν έχει γίνει ακόμα και πρέπει.
Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;
Α: Αν πάρει σύνταξη ο Στηβ, ενδεχομένως να κάνουμε μισό χρόνο στην Αμερική, μισό στην Ελλάδα, αλλά τώρα που βγήκε ο Τραμπ, μάλλον μας βλέπω σε κανένα ελληνικό νησί και στην Αθήνα. (γέλια) Αλλά πάντα θα συνδυάζουμε με κάτι εθελοντικό, να προσφέρουμε ό,τι μπορούμε.
Κατερίνα – Μαριλένα
Πότε γνωριστήκατε;
Μαριλένα: Γνωριστήκαμε πριν 5,5 χρόνια και είμαστε μαζί από τότε. Η σχέση μου με την Κατερίνα είναι η πιο όμορφη σχέση της ζωής μου. Ήξερα από πολύ νωρίς ότι θέλω να ζήσω τη ζωή μου μαζί της.
Κατερίνα: Το αστείο είναι (ή παράδοξο αν θες) ότι όταν γνωριστήκαμε δεν πολυαρέσαμε η μία στην άλλη. Πήρε πολύ λίγες ώρες για να αλλάξει αυτό.
Το Σύμφωνο ήταν κάτι που περιμένατε ή προέκυψε η επιθυμία μετά την ψήφιση;
Μ: Το περιμέναμε πως και πως. Να πω την αλήθεια δεν περίμενα να ψηφιστεί. Περίμενα ότι ή δεν θα ψηφιστεί καθόλου, ή θα είναι ακόμα πιο περιορισμένο απ’ όσο είναι. Όταν ψηφίστηκε το πρώτο που είπαμε ήταν «ωραία, και τώρα ποια είναι η διαδικασία και πότε θα το κάνουμε;».
Κ: Το περιμέναμε αλλά όχι ως Σύμφωνο. Ως μια ευκαιρία-δυνατότητα να επισημοποιήσουμε κάπως τη σχέση μας.
Πως πάρθηκε η απόφαση;
Κ: Δε χρειάστηκε να παρθεί κάπως η απόφαση. Η επιθυμία ήταν εκεί και από τις δυο μας. Θεωρήσαμε δεδομένο ότι θα το κάνουμε, εφ’ όσον υπήρχε η δυνατότητα.
Πότε το κάνετε, το γιορτάσατε και με ποιους;
Μ: Το κάναμε λίγες μέρες μετά την ψήφιση του, τον Ιανουάριο του 2016. Τον Φεβρουάριο κάναμε ένα πολύ απολαυστικό πάρτι με τους φίλους μας και λίγους συγγενείς.
Κ: Δεν ξέρω ποια να θεωρήσω επέτειο για το Σύμφωνο μας, μια και οι ημερομηνίες ήταν πολλές. Άλλη μέρα στον δικηγόρο, άλλη στη συμβολαιογράφο, άλλη στο ληξιαρχείο και άλλη μέρα το πάρτυ.
Πως αντέδρασε το οικογενειακό, φιλικό, επαγγελματικό περιβάλλον;
Μ: Οι φίλοι και οι συνεργάτες στον επαγγελματικό χώρο αντέδρασαν υπέροχα. Πάντα όλοι ήταν πολύ υποστηρικτικοί προς εμένα έτσι κι αλλιώς, πόσο μάλλον τώρα. Το γιόρτασαν διπλά νομίζω. Και για εμένα αλλά και για το γεγονός ότι πλέον υπήρχε το σύμφωνο. Ήταν και πολύ κοντά στην ψήφιση, οπότε το κλίμα πιο εορταστικό. Με την οικογένεια μου, τα πράγματα δεν είναι τόσο ρόδινα. Η μητέρα μου δεν γνωρίζει για το σύμφωνο (ο πατέρας μου δε ζει). Δεν είναι έτοιμη ακόμα να το ακούσει. Είχα και κάποιους ενδοιασμούς για τη συνέντευξη γι’ αυτόν το λόγο. Οι λίγοι συγγενείς μου που το είπα, ήταν πολύ χαρούμενοι για εμένα πάντως.
Κ: Οι αντιδράσεις ήταν αντιδράσεις χαράς. Νομίζω σε κανέναν δεν έκανε εντύπωση. Σαν να το θεώρησαν και οι άλλοι μια φυσική συνέχεια της σχέσης μας. Η μητέρα μου είχε μια μικρή αμηχανία κι ας αγαπάει τη Μαριλένα πολύ, κι ας είναι με τον τρόπο της πολύ υποστηρικτική ως προς τη σχέση. Νομίζω ότι η αμηχανία προέρχεται από τη βαθιά της πεποίθηση, με την οποία χρόνια παλεύει, ότι αυτό είναι κάτι που δε θα έπρεπε να είναι δημόσιο. Δυσκολεύτηκε λίγο να έρθει στο πάρτι αλλά της συνόδευσε η κολλητή της φίλη, ο αδερφός μου και η γυναίκα του και νομίζω τελικά μπόρεσε να το χαρεί και αυτή και να δει από κοντά ότι έχουμε ένα περιβάλλον γύρω μας πολύ «κανονικό» και υποστηρικτικό.
Έχει αλλάξει κάτι για εσας σε οποιοδήποτε επίπεδο;
Μ: Σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο, η αίσθηση μου από τη στιγμή του συμφώνου είναι ότι ο κόσμος με αναγνωρίζει γι’ αυτό που είμαι, το ίδιο και τη σχέση μου. Νιώθω με έναν τρόπο περισσότερο αποδεκτή, περισσότερη «υπαρκτή». Είναι αστείο, οι γονείς των φίλων μου με παίρνουν τηλέφωνο στη γιορτή της Κατερίνας για να μου ευχηθούν χρόνια πολλά. Με κάνει να νιώθω πολύ όμορφα αυτό. Δεν είχα φανταστεί ότι θα γινόταν. Σε πρακτικό επίπεδο δεν έχει αλλάξει κάτι πάντως. Δεν έχει χρειαστεί όμως να «χρησιμοποιήσουμε» το σύμφωνο ως τώρα. Δεν έχουμε κάνει κοινή φορολογική δήλωση, ούτε κάτι άλλο που να καλύπτεται από το σύμφωνο, προς το παρόν.
Κ: Νομίζω ότι η «επισημοποίηση» της σχέσης με έκανε να βλέπω τη Μαριλένα ακόμα πιο πολύ σαν οικογένεια μου. Και σίγουρα άλλαξε ο τρόπος, έστω ανεπαίσθητα, του πως μας αντιμετωπίζουν και μας βιώνουν οι γύρω μας.
Συναντήσατε δυσκολίες για τη Σύναψη του Συμφώνου και τι είδους;
Μ: Δε συναντήσαμε καμία δυσκολία. Μας έκανε μάλιστα ιδιαίτερη εντύπωση η κυρία στο ληξιαρχείο, όταν καταθέσαμε το σύμφωνο. Ήμασταν το πρώτο της ομόφυλο ζευγάρι και ήταν πολύ ζεστή μαζί μας. Μας ευχήθηκε και είχε απορίες σχετικά με το τι καλύπτει το σύμφωνο.
Κ: Εγώ ομολογουμένως ήμουν έτοιμη για τα χειρότερα. Πήγα στο ληξιαρχείο κάπως ετοιμοπόλεμη. Όπως ετοιμοπόλεμη έχω μάθει να είμαι προς κάθε σεξιστικό, ομοφοβικό και τρανσφοβικό σχόλιο ακούω γύρω μου. Ευτυχώς, όσο περνάνε τα χρόνια, χρειάζεται να πολεμάω τελικά όλο και λιγότερο.
Θεωρείται ότι το Σύμφωνο είναι αρκετό ή πιστεύετε ότι χρειάζεται να νομοθετηθεί και ο πολιτικός γάμος; Εσείς θα προχωρούσατε και σε γάμο;
Μ: Φυσικά και χρειάζεται να νομοθετηθεί γάμος. Το σύμφωνο είναι πολύ ελλιπές για τα ομόφυλα ζευγάρια, ειδικά όσον αφορά την τεκνοθεσία. Δε με νοιάζει αν το πλαίσιο της «επίσημης» σχέσης μου με την Κατερίνα θα λέγεται γάμος ή σύμφωνο ή οτιδήποτε, με νοιάζει όμως να μπορεί να καλύψει ό,τι καλύπτεται για οποιονδήποτε άλλον άνθρωπο στη χώρα που ζω.
K: Πιστεύω ότι ο γάμος χρειάζεται να νομοθετηθεί για λόγους ισονομίας. Από εκεί και πέρα, δεν με ενδιαφέρει ο γάμος. Με ενδιαφέρει να έχω τις ίδιες καλύψεις και αν ένα βελτιωμένο σύμφωνο μας δίνει αυτή τη δυνατότητα, θα ήταν ίσως προτιμότερο για εμένα, για λόγους κατά βάση ιδεολογικούς.
Συνδέετε καθόλου το Σύμφωνο με τη δημιουργία οικογένειας; Είναι κάτι που θα σας ενδιέφερε;
Μ: Το έχουμε σκεφτεί πολύ και έχουμε καταλήξει ότι, προς το παρόν τουλάχιστον, δεν είναι κάτι που θέλουμε. Πιστεύω ότι εγώ δε θα είχα τη στήριξη που θα ήθελα από το οικογενειακό περιβάλλον, θα ήταν μάλλον εχθρικά τα πράγματα. Χωρίς αυτή τη στήριξη, και με δεδομένο ότι το κοινωνικό περιβάλλον (δε μιλάω για τους φίλους μας, αλλά για το ευρύτερο περιβάλλον) δεν αντιμετωπίζει θετικά τους ομόφυλους γονείς, η επιθυμία μου για οικογένεια δεν είναι τόσο μεγάλη ώστε να έχω κίνητρο να υπερβώ τέτοιου είδους δυσκολίες. Αν ήθελα πολύ να έχω παιδιά, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά.
Κ: Δεν είναι κάτι που σκεφτόμαστε σε αυτή τη φάση. Ή μάλλον είναι κάτι που, όσο το έχουμε σκεφτεί, δεν το επιθυμούμε. Δεν ξέρω κατά πόσο οι δυσκολίες αυτού έχουν ανακόψει την επιθυμία εν τη γενέσει της, αλλά σε κάθε περίπτωση αυτή είναι η πραγματικότητά μας τώρα. Η δυαδική μας οικογένεια νομίζω ότι μας καλύπτει.
Γιάννης – Θέμης
Μιλήστε μας λίγο για εσάς…
Γιάννης: Πέρασα την παιδική μου ηλικία και έφυγα για σπουδές το 2000. Από τότε έχω ζήσει στην Πάτρα, τη Θεσσαλονίκη, το Λονδίνο, την Αθήνα και τώρα στο Reykjavík.
Θέμης: Κι εγώ είμαι ο Θέμης, είμαι 29, μιλάω αγγλικά, ισπανικά και -πλέον-σπαστά ισλανδικά και θέλω να σωθώ από τον κόσμο· και μάλλον κάπως έτσι βρέθηκα στο Reykjavík μαζί με το Γιάννη πριν ένα χρόνο.
Πότε κάνατε το σύμφωνο; Γιατί αποφασίσατε να το κάνετε;
Θέμης: Υπογράψαμε το σύμφωνο στην Αθήνα πριν από 4 μήνες, τον περασμένο Ιούλιο. Αρχικά (και πριν ακόμα θεσμοθετηθεί) σκεφτόμασταν να το κάνουμε για λόγους ορατότητας και αξιοποίησης του καινούριου αυτού δικαιώματος. Όμως στην πορεία –και κυρίως μετά τη μετανάστευσή μας στην Ισλανδία– απέκτησε πιο ουσιαστικό σκοπό, να θεμελιώσει σε πολλά επίπεδα την κοινή ζωή που είχαμε ξεκινήσει να χτίζουμε.
Γιάννης: Από παλιά συχνά έλεγα σε φίλους πως όταν ψηφιστεί το σύμφωνο θα παντρευτώ όποιον βρω μπροστά μου. Αυτό, όχι γιατί είναι κομμάτι της αυτοεικόνας μου ως γκέι άνδρας (εξάλλου πως κανείς να δημιουργήσει μια τέτοια αυτοεικόνα όταν δεν υπάρχουν σχετικές προσλαμβάνουσες) άλλα θεωρώ πως η υπογραφή του συμφώνου μπορεί να είναι και μια πολιτική-κοινωνική πράξη στα πλαίσια της ενίσχυσης των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Όχι στα πλαίσια μιας προσπάθειας ετεροκανονικοποίησης των γκέι σχέσεων όσο μιας προσπάθειας αύξησης της ορατότητας έστω και τεχνικά. Συχνά οι πολιτικές βασίζονται μόνο σε στατιστικά στοιχεία. Έτσι αν μπορούσα να συμμετέχω στο στατιστικό των ΛΟΑΤΚΙ+ γάμων αυξάνοντας την ορατότητα, επιβεβαιώνοντας την αναγκαιότητα του μέτρου και τελικά επικυρώνοντας στα μάτια της κοινωνίας την ουσία του, θα ήμουν χαρούμενος. Πέρα από όλα αυτά, νιώθω τυχερός, γιατί το σύμφωνο ήρθε σε μια περίοδο στη ζωή μου που ήμουν με το Θέμη με τον οποίο θέλω να είμαι μαζί για τώρα και για το μέλλον. Έτσι ήταν αυτό που λέμε διπλό το κέρδος.
Θυμάστε ποια ήταν τα συναισθήματά σας όταν το βλέπατε να γίνεται πραγματικότητα;
Γ: Από την απόφαση μέχρι την υπογραφή του συμφώνου νομίζω ο δρόμος ήταν μακρύς. Προσωπικά πέρασα διάφορα στάδια. Αρχικά προσπάθησα να υποβαθμίσω το γεγονός μέσα μου ως μια απλή υπογραφή, μετά το μεγέθυνα μέχρι να βρω τελικά τι σημαίνει για μένα. Ωστόσο τίποτα δεν μας προετοίμασε για εκείνα τα λίγα δευτερόλεπτα της υπογραφής. Βέβαια πέρα από τον ενθουσιασμό που μπορούσα να ορίσω και νομικά τη σχέση μου με το Θέμη, υπήρχε και μια μικρή άρνηση ως αποτέλεσμα της προηγούμενης εικόνας που είχα για τον εαυτό μου που έλεγε: “Μα εσύ δεν θα παντρευτείς ποτέ!”.
Θ: Παρά τη γενικότερη ψυχραιμία μας, η υπογραφή του συμφώνου ήταν ιδιαίτερα φορτισμένη και συγκινητική και για τους δύο. Προσωπικά, ποτέ δεν έχω ξαναδεί το χέρι μου να τρέμει τόσο πολύ όσο τη στιγμή της υπογραφής. Ευτυχώς είχαμε ψύχραιμη συμβολαιογράφο!
Πώς είναι η ζωή σας ένα χρόνο μετά το σύμφωνο;
Θ: Στη δική μας περίπτωση το σύμφωνο ήταν η τελευταία πράξη της γενικότερης αλλαγής που κάναμε στη ζωή μας ως ζευγάρι αλλά και ως ξεχωριστά άτομα που πλέον ζουν τη ζωή τους ανοιχτά και ισότιμα. Οπότε ακόμα εξακολουθούμε να απολαμβάνουμε (αλλά και να προσαρμοζόμαστε) στη νέα πραγματικότητα που ως πρόσφατα δεν ήταν καν δεδομένη για εμάς. Παρολ’ αυτά και οι δύο αναγνωρίζουμε ότι ένα χρόνο μετά είναι καιρός το ελληνικό κράτος να κάνει κι άλλα βήματα θεσμοθετώντας δικαιώματα όχι μόνο των ομοφυλόφιλων αλλά και των υπόλοιπων ομάδων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, που είναι δυστυχώς ακόμα περισσότερο παραμελημένες.
Έχετε δει διαφορετική αντιμετώπιση από τον περίγυρό σας ή από γραφειοκρατικούς φορείς;
Γ: Νομίζω η σημαντικότερη μεταβολή που είχαμε στη σχέση μας με το Θέμη είναι η υποστήριξη που απολαμβάνουμε από τις οικογένειες μας και τους συγγενείς μας. Η σχέση μας θεωρείτε πια “επίσημη” με όλα τα κοινωνικά χαρακτηριστικά που συνοδεύουν μια τέτοια σχέση, καλώς ή κακώς. Για παράδειγμα, μπορώ να μιλάω με τους γονείς του Θέμη και να μένω στο σπίτι τους χωρίς να είναι εκεί ο ίδιος. Μου εμπιστεύονται το αυτοκίνητο τους και με περιλαμβάνουν στην περιγραφή της οικογένειας τους. Το ίδιο συμβαίνει και με τους δικούς μου απέναντι στο Θέμη.
Θ: Όσον αφορά στη γραφειοκρατία, λόγω συνθηκών δεν έχουμε σχεδόν καθόλου επαφή με τους ελληνικούς φορείς. Η μοναδική εξαίρεση ήταν η κατάθεση του συμφώνου στο Ληξιαρχείο Αθηνών που απλά επέδειξε την κακώς αναμενόμενη απροθυμία εξυπηρέτησης κάθε ελληνικής δημόσιας υπηρεσίας που “σέβεται τον εαυτό της”. Κατά τα άλλα, για το ισλανδικό δημόσιο είμαστε ακόμα μια βαρετά συνηθισμένη περίπτωση ζευγαριού.
Θα κάνατε γάμο αργότερα ή σας αρκεί το σύμφωνο;
Θ: Είναι αστείο γιατί μας πετυχαίνετε ακριβώς στη φάση που θα κάνουμε τελικά και γάμο στο Reykjavík. Αφενός η πιο πλήρης σε δικαιώματα νομοθεσία της Ισλανδίας και αφετέρου το σχετικά «πρωταρχικό» στάδιο του ελληνικού συμφώνου μας οδήγησαν στην απόφαση να παντρευτούμε κι εδώ.
Γ: Το σύμφωνο συμβίωσης της Ελλάδας αντιστοιχεί στην Ισλανδία σε μια περιορισμένη πράξη κοινής συμβίωσης με λιγότερα δικαιώματα από τον πολιτικό γάμο.
Θ: Ένα ακόμα παράδοξο, βέβαια, είναι ότι εδώ έπρεπε να διαλέξουμε μεταξύ θρησκευτικού και πολιτικού γάμου. Φυσικά, θα κάνουμε πολιτικό.
Γ: Πάντως παρότι δεν έχουμε την επιθυμία για θρησκευτικό γάμο, είμαι χαρούμενος που η εκκλησία της Ισλανδίας τηρεί τη νομοθεσία της χώρας και παντρεύει ζευγάρια ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου.
Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;
Γ: Τα μελλοντικά μας σχέδια στοχεύουν στα καλύτερα δυνατά κοινωνικά πλαίσια που θα καλύπτουν τις ανάγκες της σχέσης μας και ταυτόχρονα θα μας δίνουν την ευκαιρία να είμαστε ο εαυτός μας. Και οι δύο παλεύουμε, διεκδικούμε και επενδύουμε σε καλύτερες συνθήκες για τη ζωή μας όπως κάθε “ρεαλιστικό” ζευγάρι.
Θ: Ωστόσο νιώθω ότι όσο οι τελευταίες αλλαγές παγιώνονται, τόσο τα σχέδια μας γίνονται περισσότερα ρευστά και απομακρύνονται από τη στερεοτυπία του γάμου. Ευτυχώς έχουμε αρκετά κοινό τρόπο που μεταφράζουμε την πραγματικότητα οπότε είτε το ταξίδι αυτό σταματήσει στην Ισλανδία είτε συνεχίσει οπουδήποτε αλλού, θέλουμε να το κάνουμε μαζί.
Αντώνης & Στέλιος-Στέφανος
Μιλήστε μας λίγο για εσάς
Αντώνης: Είμαι 27 ετών, είμαι από Ρόδο και είμαι κοινωνικός λειτουργός. Τα τελευταία 5 χρόνια σπούδαζα και εργαζόμουν στη Κρήτη, ενώ τον τελευταίο χρόνο μετακόμισα, μόνιμα πια, στην γενέτηρά μου την Ρόδο.
Στέλιος-Στέφανος: Είμαι 30 ετών και γεννήθηκα και μεγάλωσα Γερμανία και είμαι κομμωτής. Εδώ και 7 χρόνια μένω στην Ρόδο και τα τελευταία 5 χρόνια, εργάζομαι στο δικό μου κομμωτήριο.
Πότε ξεκίνησαν όλα;
Α: Η (πρώτη) γνωριμία μας έγινε πριν από 6 χρόνια όταν πήγα ως πελάτης να κουρευτώ σε ένα κομμωτήριο όπου εκεί εργαζόταν ο Σ. Ανταλλάξαμε τηλέφωνα και βρεθήκαμε για έναν καφέ γνωριμίας, όπου συνειδητοποιήσαμε ότι το timing ήταν λάθος, διότι εκτελούσα την στρατιωτική μου θητεία και τα πράγματα ήταν δύσκολα ώστε η γνωριμία να εξελιχθεί σε κάτι πιο ουσιώδες.
Σ: Πέντε χρόνια μετά και αφού είχαμε χάσει εντελώς επικοινωνία μεταξύ μας, ξαφνικά είδα τον Αντώνη στο Facebook και ξεκινήσαμε να επικοινωνούμε συχνότερα. Συνειδητοποιώντας ότι υπήρχε χημεία μεταξύ μας επιδιώξαμε να συναντηθούμε ξανά για το πρώτο ραντεβού μια κρύα νύχτα του Δεκέμβρη σε ένα ζεστό και μικροσκοπικό τζαζ μπαρ. Η όλη ιστορία μας εκείνο το βράδυ είχε πολλές περίεργες συμπτώσεις αλλά και αστεία περιστατικά που αυτά σιγά σιγά οδήγησαν στο να ερωτευτεί ο ένας τον άλλον. Από εκείνη την ημέρα και μετά γίναμε αχώριστοι, και καταλάβαμε ότι γεννηθήκαμε για να είμαστε μαζί.
Το Σύμφωνο ήταν κάτι που περιμένατε ή προέκυψε η επιθυμία μετά την ψήφιση;
Γνωρίζαμε για την ψήφιση του Σ.Σ., αλλά αυτό ήταν ένα γεγονός το όποιο δεν επηρέασε την απόφαση μας να “παντρευτούμε” διότι και οι δύο μας με μέσα από μεγάλες και σημαντικές συζητήσεις που είχαμε μεταξύ μας, αλλά και με άλλους συνειδητοποιήσαμε ότι η επισημοποίηση της σχέσης μας ήταν κάτι που το θέλαμε και οι δυο μας ούτως ή άλλως και σε περίπτωση που νομικά δεν γινόταν στην Ελλάδα, θα το τελούσαμε στο εξωτερικό.
Πότε το κάνετε;
Αρχικά για εμάς η σύναψη του Σ.Σ. όπως αυτή ορίζεται από το νόμο (γραφείο συμβολαιογράφου, όχι μάρτυρες κλπ) , είναι μια άκρως ψυχρή διαδικασία. Το γεγονός αυτό, μας οδήγησε στο να το κάνουμε με τον δικό μας τρόπο, πολύ πιο ανθρώπινο και έτσι όπως το είχαμε ονειρευτεί! Δηλαδή, ακολουθήσαμε το πρωτόκολλο ενός κανονικού γάμου. Αποφασίσαμε ότι και οι δύο θα θέλαμε να ζήσουμε το μοναδικό συναίσθημα που βιώνει κάποιος, όταν του κάνουν πρόταση γάμου και έτσι στην ιστορία μας υπήρξαν 2 προτάσεις γάμου με διαφορετικό χρονικό διάστημα και στυλ. Πρώτα, είχαμε την πρόταση γάμου του “Στέφανου προς τον Αντώνη”, η οποία έγινε σε ένα μαγικό εστιατόριο ακριβώς δίπλα στην θάλασσα υπό το φως των κεριών και της ανάλογης μουσικής. Στην συνέχεια, ακολούθησε η πρόταση του Αντώνη προς τον Στέφανο, στο αγαπημένο εστιατόριο του Στέφανου. με την βοήθεια της Ίρις, της σκυλίτσας μας. Υπογράψαμε το Σ.Σ. στις 30/09/2016 σε μια βίλα στην Ρόδο και ακολούθησε μια μαγική δεξίωση για τους συγγενείς και τους εκλεκτούς καλεσμένους μας. Σημαντικό για εμάς είναι το γεγονός ότι κάποιοι από τους καλεσμένους ταξίδεψαν ακόμα και από άλλες χώρες, ώστε να είναι δίπλα μας σε αυτή τη σημαντική στιγμή.
Πως αντέδρασε το οικογενειακό, φιλικό, επαγγελματικό περιβάλλον;
Σ: Όταν ανέφερα στο οικογενειακό μου περιβάλλον (το οποίο ήδη γνώριζε τον σεξουαλικό μου προσανατολισμό) την πρόθεση μου να “παντρευτώ”, η αποδοχή και η χαρά τους ήταν απερίγραπτη. Με συγκίνησε ιδιαίτερα η αντίδραση και η στάση της γιαγιάς μου, η οποία ξεκίνησε κατευθείαν με ευχές και συμβουλές. Μου έχει μείνει χαρακτηριστικά η φράση της: “παιδί μου στις μέρες μας από την στιγμή που υπάρχει ΑΓΑΠΗ και ΣΕΒΑΣΜΟΣ από δυο ανθρώπους όλα τα υπόλοιπα περισσεύουν. Το φιλικό και επαγγελματικό μου περιβάλλον με στήριζε ούτως ή άλλως σε όλη την πορεία της ζωής μου και συνεπώς χάρηκαν και αποδέχτηκαν την απόφαση μου. Σαφώς υπήρχαν και κάποια άτομα τα οποία απομακρύνθηκαν από μένα, επειδή δεν ήταν εξοικειωμένα με το θέμα.
Α: Στην δική μου περίπτωση τα πράγματα δεν ήταν τόσο απλά. Από το οικογενειακό μου περιβάλλον γνώριζε μόνο η μητέρα μου και κάποιοι εκλεκτοί φίλοι. Επομένως, με την απόφαση μου να “παντρευτώ” είχα να αντιμετωπίσω αρχικά την αποδοχή (του σεξουαλικού μου προσανατολισμού από αυτούς που δεν γνώριζαν για μένα) και στην συνέχεια τον επικείμενο γάμο μου. Όσοι γνώριζαν ήδη για μένα χάρηκαν πολύ και αμέσως στρώθηκαν στη δουλειά ώστε να γίνουν όλα όπως τα ονειρεύομαι. Οι παππούδες μου και μερικά ξαδέρφια μου, έμαθαν αργότερα για το Σ.Σ. το αποδέχτηκαν και χάρηκαν για την επιλογή μου. Είναι δίπλα μας και “σύμμαχοι” μας σε όλο αυτό. Παρόλα αυτά, η πλειοψηφία του οικογενειακού μου περιβάλλοντος ήταν (αυστηρά!) κατά αυτής της απόφασης και μετά την σύναψη του Σ.Σ. σταμάτησαν να μου μιλάνε. Μέσα από αυτό το λυπηρό γεγονός δεν έλειπαν και οι απειλές για την ζωή μας! Στο επαγγελματικό μου περιβάλλον δεν άλλαξε (εμφανώς) κάτι, διότι πρόκειται για ένα κλάδο όπου δεν χωράει ίχνος ρατσισμού ή αποδοκιμασίας των ελευθεριών του ατόμου. Να σημειωθεί, ότι στην Ρόδο είναι το πρώτο Σ.Σ. μεταξύ ανδρών και οι αντιδράσεις ήταν των άκρων! Δηλαδή, πλήρης ενθουσιασμός και αποδοχή από την μια πλευρά και από την άλλη, απαράδεκτες (ρατσιστικές) συμπεριφορές!
Συναντήσατε δυσκολίες για τη Σύναψη του Συμφώνου και τι είδους;
Α: Αρχικά, η στάση ορισμένων επαγγελματιών με τους οποίους συνεργαστήκαμε για την οργάνωση του γάμου ήταν άψογη, ενώ κάποιοι από αυτούς απέρριψαν αμέσως την πρόταση μας για συνεργασία χρησιμοποιώντας διάφορες δικαιολογίες. Κύριος λόγος της απόρριψης , ακόμα και αν δεν ειπώθηκε από αυτούς φανερά, ήταν η “διαφορετικότητα” μας! Όμως, η πιο άσχημη μας εμπειρία ήταν όταν ψάχναμε συμβολαιογράφο για την σύναψη του Σ.Σ.. Πολλοί από αυτούς όταν τους λέγαμε ότι πρόκειται για δυο άνδρες, είτε μας έκλειναν το τηλέφωνο, είτε μας έλεγαν ότι δεν υπάρχει κάποιο κενό στο πρόγραμμα τους! Το χειρότερο όλων ήταν όταν μια συμβολαιογράφος τελικά συμφώνησε να μας εξυπηρετήσει, αλλά έθεσε ως βασική προϋπόθεση για την συνεργασία ότι σε τυχόν φωτογραφίες να μην φαίνεται το πρόσωπο της ή κάποιο μέλος του σώματος της προκειμένου να μην στιγματιστεί ή αμαυρωθεί το όνομα της. Όταν επιτέλους κατάφερα να την πείσω με διάφορα επιχειρήματα για την ρατσιστική χροιά των λεγόμενων της, απάντησε με αυταρχικό ύφος ότι η δουλειά της σχετίζεται και με παιδιά, οπότε δεν ήθελε μελλοντικά οι γονείς να την απορρίπτουν επαγγελματικά και αργότερα είπε ότι ίσως δεν είναι καλή ιδέα να συνεργαστούμε μαζί της!
Σ: Θεωρώ ότι είναι ντροπή και αίσχος στην Ελλάδα του 2016 να υπάρχουν κρούσματα τέτοιας απάνθρωπης συμπεριφοράς. Είναι παράλογο από την μία να επιδιώκουμε ανάπτυξη, πρόοδο και εξέλιξη όταν σε βασικά ζητήματα οι απόψεις μας είναι παλαιολιθικές!
Συνδέετε καθόλου το Σύμφωνο με τη δημιουργία οικογένειας; Είναι κάτι που θα σας ενδιέφερε;
Σ: Σαφώς και μας ενδιαφέρει η δημιουργία οικογένειας. Το σύμφωνο συνδέει εμάς εμάς τους δυο, αλλά θα προτιμήσουμε να δημιουργήσουμε οικογένεια στο εξωτερικό, δημιουργώντας γερές βάσεις για την οικογένεια μας μετέπειτα. Το παιδί για μένα δεν μπορεί να έχει “ελαττωματικό” κοινωνικό περίγυρο, όσο αγάπη και να δέχεται από την οικογένεια του. Πρέπει να μεγαλώνει μέσα σε ένα υγιές σύστημα (παιδεία, υγεία κλπ) προσδίδοντας του την ανάλογη ασφάλεια.
Α: Ούτως ή άλλως η απόκτηση παιδιού δεν έχει νομοθετηθεί ακόμα στην Ελλάδα και το θεωρώ πολύ άδικο για την κοινότητα μας. Παρόλα αυτά, η απόκτηση παιδιού είναι κάτι που μας ενδιέφερε πάντα και προκειμένου να εξασφαλίσουμε ένα υγιές κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον για το ίδιο, η απόκτηση του θα γίνει μέσα στα επόμενα χρόνια όταν θα ζούμε μόνιμα στο εξωτερικό.
Το σύμφωνο συμβίωσης σε αριθμούς
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στο «Antivirus» η επικεφαλής της Διεύθυνσης Αστικής και Δημοτικής Κατάστασης του υπουργείου Εσωτερικών, Ουρανία Σταυροπούλου, από τον Δεκέμβριο του 2015 που ψηφίστηκε ο νόμος μέχρι και τις 16 Νοεμβρίου του 2016 έχουν υπογραφεί συνολικά 216 σύμφωνα συμβίωσης ομόφυλων ζευγαριών σε όλη την Ελλάδα. Από αυτά, τα 178 αναφέρονται σε ομόφυλα ζευγαριών ανδρών και τα 38 σε ζευγάρια γυναικών. Από τους δήμους που απάντησαν σχετικά με τα σύμφωνα συμβίωσης που έχουν κατατεθεί στα ληξιαρχεία τους, προκύπτει ότι ο κύριος όγκος έχει κατατεθεί στους δήμους Αθηναίων και Θεσσαλονίκης. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι από ο τρίτος σε μέγεθος δήμος της χώρας, ο Πειραιάς, έχει μόλις 4 σύμφωνα συμβίωσης, όπως και ο δήμος Νέας Σμύρνης. Ενώ μεγάλοι αστικοί δήμοι έχουν ακόμα λιγότερα: Για παράδειγμα, το Χαλάνδρι τρία, το Μοσχάτο δύο, ο Βύρωνας ένα και το Αιγάλεω ή ο δήμος Νίκαιας-Ρέντη κανένα.
Τι θα πρέπει να προσέξετε πριν προχωρήσετε στην υπογραφή Συμφώνου Συμβίωσης
από τον δικηγόρο Βασίλη Σωτηρόπουλο
- Όταν ένα ζευγάρι αποφασίσει να συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, πρέπει να προετοιμαστεί για μια ενδελεχή νομική ανάλυση πολλών στοιχείων που αφορούν την σχέση του. Η διαδικασία δεν ξεκινά από το γραφείο του συμβολαιογράφου. Ένα ζευγάρι πρέπει να έχει λάβει μια σειρά αποφάσεων πριν φτάσει να αναθέσει την σύνταξη της συμβολαιογραφικής πράξης του συμφώνου συμβίωσης. Γι’ αυτό το λόγο είναι χρήσιμο το ζευγάρια να εκθέσει το σύνολο των αναγκών του σε μία/έναν δικηγόρο με εξειδίκευση στο σύγχρονο οικογενειακό δίκαιο ή το δίκαιο των ανθρώπινων δικαιωμάτων ώστε να προτείνει τις κατάλληλες λύσεις. Για παράδειγμα, εάν υπάρχουν προβλήματα αποδοχής της/του συντρόφου από μέλη της οικογένειας του ενός ή και των δύο, μπορούν να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα προστασίας της σχέσης, ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα στο μέλλον, περιουσιακά ή άλλα. Είναι κρίσιμο για το ζευγάρι να γνωρίζει ότι όταν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, οι συγγενείς κάθε μέρους του συμφώνου καθίστανται συγγενείς του άλλου μέρους του συμφώνου. Αυτό σημαίνει μια σειρά από νομικές συνέπειες όχι μόνο σε περιουσιακό ή κληρονομικό επίπεδο, αλλά και σε επίπεδο απαγορεύσεων τέλεσης γάμου ανάμεσα σε συγγενείς μέχρι τον προβλεπόμενο βαθμό συγγένειας εξ αγχιστείας. Αυτή η συγγένεια δεν καταργείται ούτε με την λύση του συμφώνου συμβίωσης, γεγονός που σημαίνει ότι θα εξακολουθήσουν να ισχύουν οι απαγορεύσεις ακόμη κι αν το ζευγάρι χωρίσει. Ένα άλλο ζήτημα είναι η περίπτωση της απόκτησης τέκνων με ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Η σύναψη συμφώνου συμβίωσης μεταξύ γυναικών πριν από την διαδικασία της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα καθώς κέντρα γονιμότητας στην Ελλάδα ζητούν υπογραφή υπεύθυνης δήλωσης ότι η ενδιαφερόμενη είναι άγαμη και ότι δεν έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης. Γι’ αυτό ενδείκνυεται η ενδιαφερόμενη να επιδιώξει πρώτα την κύηση και στην συνέχεια την σύναψη του συμφώνου με την σύντροφό της.
- Δεν υπάρχει ένα προκαθορισμένο πρότυπο συμφώνου συμβίωσης το οποίο τα μέρη απλά υπογράφουν. Κάθε ζευγάρι παρουσιάζει διαφορετικά χαρακτηριστικά που πρέπει να γίνονται σεβαστά από τους νομικούς που επιμελούνται την νομική κατοχύρωση της σχέσης. Για παράδειγμα, εάν ένα από τα δύο άτομα είναι τρανς που δεν έχει προχωρήσει σε μεταβολή στοιχείων, αυτό είναι ένα θέμα, το οποίο μπορεί να μνημονευθεί με ειδικό τρόπο μέσα στο κείμενο του συμφώνου συμβίωσης. Εάν το ζευγάρι επιλέγει το σύστημα της κοινοκτημοσύνης όσον αφορά την περιουσία που θα αποκτηθεί, μπορεί επίσης να το ρυθμίσει με το σύμφωνο συμβίωσης. Ειδικότερα ζητήματα όπως τα δικαιώματα χρήσης της κοινής οικογενειακής στέγης ακόμη και μετά την λύση του συμφώνου συμβίωσης ή το δικαίωμα διατροφής (από το οποίο μπορούν τα μέρη να παραιτηθούν), της επιλογής του ονόματος του τέκνου και της διατήρησης ή της παραίτησης από κληρονομικά δικαιώματα συνθέτουν ένα ευρύτατο φάσμα που πρέπει να εκτεθεί αναλυτικά στο ζευγάρι, ώστε το τελικό κείμενο του συμφώνου συμβίωσης να ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες της εκάστοτε περίπτωσης.
- Διαδικασία υπάρχει επίσης και μετά την υπογραφή του συμφώνου συμβίωσης στον συμβολαιογράφο. Για να ξεκινήσει η ισχύς του συμφώνου πρέπει να κατατεθεί στο ληξιαρχείο του δήμου που βρίσκεται η κοινή κατοικία του ζευγαριού, δηλαδή στο δημαρχείο (συνήθως). Κάποιοι δήμοι ζητούν από τα ζευγάρια να αποδείξουν ότι είναι όντως κάτοικοι της διεύθυνσης που δηλώνουν, προσκομίζοντας λογαριασμούς ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, κτλ). Πολλά ζευγάρια δεν επιθυμούν να εμφανιστούν στο ληξιαρχείο για την υποβολή του κειμένου και την δήλωση για την έκδοση της σχετικής ληξιαρχικής πράξης. Ο νόμος περί ληξιαρχείων αναφέρει ότι την κατάθεση μπορεί να κάνει και αντιπρόσωπος, αρκεί να έχει εξουσιοδοτηθεί με συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο. Γι’ αυτόν τον λόγο, καλό ειναι τα ζευγάρια που δεν θέλουν να εμφανιστούν τα ίδια στο ληξιαρχείο, να εξουσιοδοτήσουν έναν αντιπρόσωπο, με το ίδιο το κείμενο του συμφώνου συμβίωσης – που είναι συμβολαιογραφικό- ώστε να πάει να το καταθέσει στο ληξιαρχείο. Αυτή συνήθως είναι η δουλειά του δικηγόρου του ζεύγους. Στη συνέχεια, θα πρέπει να δημιουργηθεί η σχετική οικογενειακή μερίδα στο δημοτολόγιο. Εάν ένα εκ των δύο μερών είναι δημότης του δήμου στον οποίο κατοικεί το ζευγάρι, αυτό γίνεται στο δημοτολόγιο αυτού του δήμου. Αλλιώς, εάν δηλαδή το ζευγάρια αποτελείται από δημότες άλλων δήμων, όχι των δήμων της κατοικίας τους, το ληξιαρχείο στέλνει φαξ με το σύμφωνο συμβίωσης εκεί για να γίνουν οι σχετικές δημοτολογικές εγγραφές. Το πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης που εκδίδεται από το δημοτολόγιο χρειάζεται για διαδικασίες όπως είναι η η εγγραφή του τυχόν ανασφάλιστου μέρους στον ασφαλιστικό φορέα του έτερου μέρους.
Κόστος
Το κόστος για αυτές τις διαδικασίες δεν είναι σταθερό. Η χρήση των συμβουλευτικών υπηρεσιών ενός δικηγόρου αμείβεται κανονικά με το σύστημα της χρονοχρέωσης, με ελάχιστο τίμημα τα 100 ευρώ (+24% ΦΠΑ)/ώρα, ενώ σε περίπτωση που η/ο δικηγόρος συντάξει και σχέδιο συμφώνου συμβίωσης προς την/τον συμβολαιογράφο, όπως είναι η συνήθης περίπτωση, καθώς και εάν οριστεί πληρεξούσιος για την κατάθεση στο ληξιαρχείο, η συνολική αμοιβή – μαζί με τον φόρο- δεν μπορεί να εκτιμηθεί σε ποσό κατώτερο των 500 ευρώ. Οι συμβολαιογράφοι αμείβονται με βάση τον αριθμό φύλλων μιας συμβολαιογραφικής πράξης, γεγονός που σημαίνει ότι ένα σύμφωνο συμβίωσης με το ελάχιστο περιεχόμενο που ορίζουν οι σχετικές εγκύκλιοι δεν μπορεί να είναι φθηνότερο των 150 ευρώ. Εξαρτάται πάντως από το πόσο αναλυτικά επιθυμεί το ζευγάρι να ορίσει την σχέση του. Πάντως, το σύμφωνο συμβίωσης δεν υποκαθιστά την διαθήκη, η οποία επίσης είναι απαραίτητη διαδικασία σε περίπτωση που υπάρχουν αξιόλογα περιουσιακά στοιχεία.
Λύση Συμφώνου
Το θέμα της λύσης του συμφώνου συμβίωσης είναι επίσης πολύ σοβαρό. Εάν το ζευγάρι συμφωνήσει από κοινού την λύση του συμφώνου, τότε μπορεί, κατόπιν σχετικής συμβουλής από δικηγόρο, να ρυθμίσει την τύχη των περιουσιακών του στοιχείων (όπως π.χ. να παραιτηθεί το ένα μέρος από κάθε αξίωση στην περιουσία του έτερου μέρους που αποκτήθηκε μετά τη σύναψη του συμφώνου) καθώς και άλλων λεπτομερειών της κοινής συμβίωσης. Όλα αυτά θα εγγραφούν στο συμβολαιογραφικό έγγραφο της λύσης του συμφώνου συμβίωσης και το σύμφωνο θα λήξει κατευθείαν, με την σχετική ληξιαρχική ενημέρωση. Όμως, εάν το ζευγάρι δεν συμφωνεί για την από κοινού λύση του συμφώνου, ο νόμος προβλέπει και μια άλλη, μονομερή δυνατότητα: το μέρος που επιθυμεί την λύση, στέλνει εξώδικο στο άλλο μέρος και το σύμφωνο λύεται μετά από 3 μήνες, πάλι όμως με συμβολαιογραφική πράξη που υπογράφει αυτή τη φορά το ένα μέρος. Επομένως, στην δεύτερη αυτή περίπτωση, ο νόμος προβλέπει ένα 3μηνο “περίσκεψης”, μέσα στο οποίο μπορεί το ζευγάρι είτε να συμφωνήσει στην από κοινού λύση, είτε στην συνέχιση του συμφώνου συμβίωσης. Σε περίπτωση λύσης εφαρμόζονται οι διατάξεις για το διαζύγιο, δηλαδή αν το ζευγάρι δεν συμφωνεί για περιουσιακά ή άλλα θέματα μπορεί η υπόθεση να καταλήξει στο δικαστήριο, αν και ο νόμος αρκείται για την ίδια την λύση στο ληξιαρχείο.
Δικαιολογητικά
H Δήλωση του Συμφώνου Συμβίωσης γίνεται στο Ληξιαρχείο του τόπου κατοικίας των συμβαλλομένων, όπως αναγράφεται στο Σύμφωνο. Στην περίπτωση που οι συμβαλλόμενοι δεν έχουν κοινή κατοικία, τότε δηλώνεται στο Ληξιαρχείο του τόπου κατοικίας του δηλούντος συμβαλλομένου.
Τα απαραίτητα δικαιολογητικά που απαιτούνται – σύμφωνα με το Ληξιαρχείο του Δήμου Αθηναίων – είναι τα εξής:
1. Το Σύμφωνο Συμβίωσης που κατήρτισε ο Συμβολαιογράφος.
2. Δήλωση προσδιορισμού επωνύμου τέκνων, η οποία να περιλαμβάνεται στο Σύμφωνο.
3. Ταυτότητες ή Διαβατήριο με άδεια παραμονής (για τους αλλοδαπούς). Σε περίπτωση κατόχου ροζ κάρτας (αίτησης πολιτικού ασύλου) χρειάζεται και η βεβαίωση κατάθεσης διαβατηρίου ή οποιουδήποτε άλλου έγκυρου εγγράφου που πιστοποιεί ταυτότητα, στο αστυνομικό τμήμα αλλοδαπών που εξέδωσε την αίτηση ασύλου.
Υπόχρεοι προς δήλωση: Ο ένας εκ των δυο συμβαλλομένων ή τρίτος με συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο.
Τα βήματα που ακολουθεί το ζευγάρι μόλις απευθυνθεί στο συμβολαιογράφο που θα συντάξει το σύμφωνο
1. Για να ξεκινήσει η ισχύς του συμφώνου πρέπει να κατατεθεί στο ληξιαρχείο του δήμου που βρίσκεται η κοινή κατοικία του ζευγαριού, δηλαδή στο δημαρχείο (συνήθως). Κάποιοι δήμοι ζητούν από τα ζευγάρια να αποδείξουν ότι είναι όντως κάτοικοι της διεύθυνσης που δηλώνουν, προσκομίζοντας λογαριασμούς ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, κτλ). Πολλά ζευγάρια δεν επιθυμούν να εμφανιστούν στο ληξιαρχείο για την υποβολή του κειμένου και την δήλωση για την έκδοση της σχετικής ληξιαρχικής πράξης. Ο νόμος περί ληξιαρχείων αναφέρει ότι την κατάθεση μπορεί να κάνει και αντιπρόσωπος, αρκεί να έχει εξουσιοδοτηθεί με συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο. Γι’ αυτόν τον λόγο, καλό ειναι τα ζευγάρια που δεν θέλουν να εμφανιστούν τα ίδια στο ληξιαρχείο, να εξουσιοδοτήσουν έναν αντιπρόσωπο, με το ίδιο το κείμενο του συμφώνου συμβίωσης – που είναι συμβολαιογραφικό- ώστε να πάει να το καταθέσει στο ληξιαρχείο. Αυτή συνήθως είναι η δουλειά του δικηγόρου του ζεύγους.
2. Στη συνέχεια, θα πρέπει να δημιουργηθεί η σχετική οικογενειακή μερίδα στο δημοτολόγιο. Εάν ένα εκ των δύο μερών είναι δημότης του δήμου στον οποίο κατοικεί το ζευγάρι, αυτό γίνεται στο δημοτολόγιο αυτού του δήμου. Αλλιώς, εάν δηλαδή το ζευγάρια αποτελείται από δημότες άλλων δήμων, όχι των δήμων της κατοικίας τους, το ληξιαρχείο στέλνει φαξ με το σύμφωνο συμβίωσης εκεί για να γίνουν οι σχετικές δημοτολογικές εγγραφές. Το πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης που εκδίδεται από το δημοτολόγιο χρειάζεται για διαδικασίες όπως είναι η η εγγραφή του τυχόν ανασφάλιστου μέρους στον ασφαλιστικό φορέα του έτερου μέρους.
Το αφιέρωμα δημοσιεύτηκε στο τεύχος 71 του Antivirus Magazine
Συντακτική ομάδα: Λίνα Λαχανιώτη, Μαρία Μάζη, Πέτρος Αλεξανδρής
