Με την απόφαση 1407/2025 το Πρωτοδικείο Αθηνών έδωσε επιτέλους μία ευτυχή κατάληξη στον αγώνα δύο μητέρων για την αναγνώριση της οικογένειας τους στην Ελλάδα.
Γράφει ο Ηλίας Γιαννατσής*
Ο δικαστικός αγώνας της οικογένειας (βλ. σχετικά εδώ) ξεκίνησε το 2021 όταν απευθύνθηκαν πρώτη φορά στο δικαστήριο ζητώντας να αναγνωριστεί η υιοθεσία με την οποία η δεύτερη μητέρα υιοθέτησε στην Γερμανία, όπου ζούσε η οικογένεια, τα βιολογικά παιδιά της πρώτης, ώστε να αποτελούν κοινά τέκνα. Μέχρι και το Εφετείο, η απάντηση που λάμβανε η οικογένεια ήταν πως «η Ελλάδα δεν είναι έτοιμη για οικογένειες σαν την δική μας». Μετά την ψήφιση του νόμου για την ισότητα στον γάμο, η οικογένεια επανήλθε με νέα αίτηση ισχυριζόμενη πως η μεταρρύθμιση του νομικού πλαισίου αποτελεί νέο πραγματικό περιστατικό, που δικαιολογεί την άσκηση νέας αίτησης παρά την τελεσίδικη απόρριψη της προηγούμενης από το Εφετείο.
Το Πρωτοδικείο Αθηνών, μετά την συζήτηση της αίτησης, δέχθηκε πως «τυχόν άρνηση αναγνώρισης της ισχύος της ως άνω γερμανικής απόφασης στην ελληνική επικράτεια, την ιθαγένεια της οποίας διατηρούν τόσο οι αιτούσες όσο και τα ανήλικα τέκνα τους, θα έπληττε το πραγματικό συμφέρον των τελευταίων, το οποίο υπερισχύει της δημόσιας τάξης. Τούτων δοθέντων ότι, σύμφωνα και με την κοινωνική έρευνα που διεξήχθη στο πλαίσιο της δίκης ενώπιον του γερμανικού δικαστηρίου, η β’ αιτούσα συμμετέχει ενεργά στην ανατροφή των ανηλίκων, αλληλεπιδρά καλά μαζί τους και οι ανήλικοι έχουν διαμορφώσει σχέσεις με αμφότερους τους ομόφυλους γονείς τους, ούτως ώστε, εάν αυτές διαταραχθούν, θα θιγεί ο ψυχικός τους κόσμος και η ομαλή ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη και, ως εκ τούτου, η διαφορετικότητα της σύνθεσης της συγκεκριμένης οικογένειας σε σχέση με τη συνήθη δομή των οικογενειών δεν μπορεί να αποβεί σε βάρος του πραγματικού συμφέροντος των ανήλικων. Μετά ταύτα, εφόσον δεν υπάρχει λόγος που να αποκλείει την αναγνώριση της ισχύος της ανωτέρω γερμανικής απόφασης, πρέπει η κρινόμενη αίτηση να γίνει δεκτή και ως ουσιαστικά βάσιμη και να αναγνωριστεί η ισχύς της απόφασης αυτής στην Ελλάδα».
Η σημασία της απόφασης αυτής, η οποία χρειάστηκε εν τέλει σχεδόν πέντε χρόνια δικαστικού αγώνα για να εκδοθεί, είναι διττή:
Αφενός επαληθεύει το γεγονός ότι μετά την ψήφιση του νόμου για την ισότητα στον γάμο, οι οικογένειες ομοφύλων που έχουν δημιουργηθεί στο εξωτερικό δεν μπορεί να θεωρούνται αντίθετες στην δημόσια τάξη. Ενόψει δε της ανόδου της ακροδεξιάς ρητορικής που σημειώνεται στον δημόσιο διάλογο, η υπεράσπιση των κεκτημένων από τα Δικαστήρια είναι ουσιώδης. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι η αναγνώριση συνδέεται ευθέως με το συμφέρον των ανήλικων παιδιών.
Αφετέρου, η απόφαση αναπληρώνει ένα «κενό» του νόμου, το οποίο αφορά τις οικογένειες που είχαν ήδη απευθυνθεί στα δικαστήρια για την αναγνώριση τους πριν την ψήφιση του. Επιβεβαιώνει δηλαδή ως ορθή δικονομική οδό την άσκηση νέας αίτησης στην βάση νέων πραγματικών περιστατικών που συνιστά η νομοθετική αλλαγή. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που είχε ξεκινήσει η διαδικασία πριν το νέο νόμο και υφίστανται αρνητικές αποφάσεις, οι οικογένειες ομοφύλων δεν χρειάζεται να εξαντλήσουν τα ένδικα μέσα σε βάρος τους (έφεση, αναίρεση κτλ) αλλά μπορούν να αρχίσουν ξανά από την αφετηρία.
*Ο Ηλίας Γιαννατσής είναι δικηγόρος Αθηνών.
