Tο Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ), μη κυβερνητική οργάνωση εθελοντικού χαρακτήρα για τα δικαιώματα της τρανς κοινότητας, με το παρόν δελτίο τύπου και σε συνέχεια του Κοινού Δελτίο Τύπου 12 οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών σχετικά με το Πόρισμα της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων για την Εργασία στο Σεξ στην Ελλάδα[1], αλλά και μετά την πρόσφατη ημερίδα που διοργάνωσε που ακούστηκαν ιδιαίτερα προσβλητικοί και κακοποιητικοί χαρακτηρισμοί για τα πρόσωπα που ασκούν εργασία στο σεξ, φέρνει στη δημοσιότητα έρευνα σχετικά με τα αρνητικά αποτελέσματα της εφαρμογής του νόμου 2016-44 που ψηφίστηκε στις 13 Απριλίου 2016, κατά του ονομαζόμενου «συστήματος της πορνείας» στην Γαλλία, αλλά και άλλες έρευνες καθώς και τις θέσεις διεθνών οργανισμών από τις οποίες τεκμαίρεται ότι η κατεύθυνση που ακολουθείται από την Γ.Γ.Ι.Φ. είναι βλαπτική και λανθασμένη.
Η έρευνα αυτή[2] είναι μία ποιοτική μελέτη που επικεντρώνεται στις απόψεις των ίδιων των εργαζομένων του σεξ, οι οποίοι επηρεάζονται άμεσα από το νόμο. Για τους σκοπούς αυτής της ανάλυσης, πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις με 70 εργαζόμενους του σεξ, ενώ επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν 24 συνεντεύξεις και ομάδες έρευνας με ομάδες αποτελούμενες από εργαζόμενους στο σεξ ή άλλες οργανώσεις που συνεργάζονται με εργαζόμενους στο σεξ σε ολόκληρη τη Γαλλία. Παράλληλα με αυτή την ποιοτική μελέτη, διενεργήθηκε επίσης μια ποσοτική έρευνα μεταξύ Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου του 2018, στην οποία συμμετείχαν 583 εργαζόμενοι του σεξ, τα αποτελέσματα των οποίων ενσωματώθηκαν στην έκθεση αυτήν.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας και παρά τον δηλωμένο στόχο του νόμου για προστασία των εργαζομένων του σεξ, η πλειοψηφία των εργαζομένων στο σεξ αναδεικνύει ότι η ποινικοποίηση των πελατών ήταν στην πράξη περισσότερο επιζήμια για τους ίδιους από τους προηγούμενους νόμους κατά της πορνείας. Η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων ανέφερε ότι έχουν πολύ μικρότερο έλεγχο στις συνθήκες εργασίας τους ενώ ο αντίκτυπος έγινε ακόμη αισθητός πριν από την εφαρμογή του νέου νόμου, λόγω της προβολής του θέματος στο πλαίσιο των κοινοβουλευτικών συζητήσεων. Για τους λόγους αυτούς, τα ερωτηθέντα πρόσωπα που εργάζονται στο σεξ ήταν σχεδόν ομόφωνα αντίθετα με την ποινικοποίηση των πελατών.
Η μελέτη αυτή αποκάλυψε ότι σε τοπικό επίπεδο, με στόχο τη διατήρηση της δημόσιας τάξης, τα δημοτικά έγγραφα και οι τακτικοί έλεγχοι ταυτότητας που απευθύνονται σε εργαζόμενους του σεξ σημαίνουν ότι είναι ακόμη πιο συχνά ποινικοποιημένοι από τους πελάτες τους. Αν και ορισμένοι ερωτηθέντες δηλώνουν ότι έχουν καλές σχέσεις με την αστυνομία, οι αστυνομικοί συνήθως δεν θεωρούνται ως πηγή προστασίας. Οι εργαζόμενοι του σεξ συχνά έκαναν λόγο για επεισόδια εκφοβισμού από την αστυνομία, συμπεριλαμβανομένης της πίεσης να αναφέρουν τους πελάτες και, εάν δεν είχαν δηλωθεί, τους απειλούσαν με απέλαση εάν δεν συμμορφώνονταν.
Αν και οι περισσότεροι εργαζόμενοι του σεξ συνέχισαν τη εργασία τους μετά τη νέα νομοθεσία, οι συνθήκες εργασίας τους επιδεινώθηκαν σοβαρά. Σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς ότι ο νέος νόμος, μειώνοντας τη ζήτηση (πελάτες), θα μειώσει επίσης την προσφορά (εργαζομένους στο σεξ) οι συνεντεύξεις με οργανώσεις δείχνουν ότι δεν υπήρξε μείωση του αριθμού των εργαζομένων του σεξ. Επιπλέον, ο νόμος είχε αρνητικές συνέπειες για την ασφάλεια των εργαζομένων του σεξ, την υγεία και τις γενικές συνθήκες διαβίωσης. Ο νόμος είχε αρνητικό αντίκτυπο στην αυτονομία τους ως εργαζόμενοι, στους κινδύνους που ενδέχεται να είναι πρόθυμοι να πάρουν, στο κοινωνικό στίγμα και στις οικονομικές δυσκολίες. Σχεδόν όλοι οι εργαζόμενοι στο σεξ και κάθε οργάνωση που ερωτήθηκαν σημείωσαν μια μετατόπιση εξουσίας στη σχέση μεταξύ των εργαζομένων του σεξ και των πελατών τους, καθώς οι πελάτες αισθάνονται περισσότερο το δικαίωμα να επιβάλλουν τους όρους τους (δηλαδή σεξουαλικές πρακτικές χωρίς προστασία, μειωμένες τιμές, απροθυμία πληρωμής κλπ.), θεωρώντας τους εαυτούς τους ως αυτούς που διατρέχουν τον κίνδυνο σύμφωνα με το νόμο. Ακόμη, έχει οδηγήσει σε αυξημένη εξαθλίωση, ιδίως μεταξύ των ανθρώπων που ζουν ήδη επισφαλώς, δηλαδή των γυναικών μεταναστριών που εργάζονται στο δρόμο χωρίς έγγραφα. Το 62,9% των ερωτηθέντων στην ποσοτική μας έρευνα ανέφερε ότι η συνολική ποιότητα ζωής τους επιδεινώθηκε από τον Απρίλιο του 2016 και το 78,2% δήλωσε ότι τα κέρδη τους έχουν μειωθεί.
Γενικά, ο νόμος έχει ωθήσει τους εργαζόμενους του σεξ να λειτουργούν κάτω από πιο ριψοκίνδυνες συνθήκες με επικίνδυνες συνέπειες για την υγεία τους. Σε πολλές συνεντεύξεις τονίστηκε μια ανησυχητική μείωση στη χρήση προφυλακτικών καθώς και αυξημένες δυσκολίες στη συνέχιση της θεραπείας για όσους είναι θετικοί στον ιό HIV. Το άγχος που δημιουργείται από την επιδείνωση των συνθηκών εργασίας προκαλεί διάφορα ψυχοσωματικά προβλήματα υγείας από την κατανάλωση αλκοόλ, καπνού και άλλων ναρκωτικών, μέχρι στην κατάθλιψη και σε σκέψεις αυτοκτονίας.Τα αποτελέσματα της ποιοτικής έρευνας αποκαλύπτουν επίσης ότι έχουν αυξηθεί οι περιπτώσεις βίας κάθε είδους: προσβολές στο δρόμο, σωματική βία, σεξουαλική βία, κλοπή και ένοπλη ληστεία στον χώρο εργασίας. Η εξαθλίωση, οι αυξημένοι κίνδυνοι στην υγεία και η αυξημένη έκθεση στη βία αποτελούν φαύλο κύκλο.
[τα στοιχεία της έρευνας σε ποσοστά – κάντε κλικ στη φωτογραφία για μεγύνθυνση]
Η έρευνα αυτή θα πρέπει να σημειώσουμε ότι βρίσκεται στην ίδια ακριβώς κατεύθυνση με αντίστοιχή που είχε δημοσιευτεί στο Journal of Public Health μετά από συστηματική έρευνα που έγινε τον Ιούνιο του 2012 (και ενημερώθηκε με επιπλέον στοιχεία τον Σεπτέμβριο του 2013) διεθνώς, όπου επιβεβαιώθηκαν και τεκμηριώθηκε με στοιχεία ότι οι νομοθεσίες είτε ολικής είτε μερικής ποινικοποίησης (είτε από την μεριά των εργαζομένων στο σεξ είτε από τη μεριά των πελατών τους), ότι η ποινικοποίηση αυτή προάγει τον στιγματισμό, τις διακρίσεις και τη βία κατά των προσώπων αυτών.[3]
Σε όλα τα παραπάνω θα πρέπει να συνυπολογίσουμε την θέση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σύμφωνα με την οποία: «Τεκμηριωμένες μελέτες προάγουν ότι η αποποινικοποίηση της εργασία στο σεξ, θα οδηγούσε μείωση κατά 46% των κρουσμάτων hiv στα πρόσωπα που εργάζονται στο σεξ σε 10 χρόνια, καθώς και στον τερματισμό της σεξουαλικής βίας που υφίστανται θα οδηγούσε σε 20% μείωση των νέων κρουσμάτων»[4], ενώ σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες γραμμές της UNAIDS για τον HIV και την εργασία στο σεξ[5]:
«Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι είναι ελάχιστα τα στοιχεία που προάγουν ότι οι νόμοι ποινικοποίησης της σεξουαλικής εργασίας, μειώνουν εν τέλει το αριθμών των εργαζόμενων του σεξ. Αντίθετα, όλοι αυτοί οι νόμοι δημιουργούν ένα περιβάλλον φόβου και στιγματισμού για τους εργαζομένους στο σεξ, και τους ενθαρρύνει να εργάζονται σε επισφαλείς τοποθεσίες ώστε να αποφεύγουν είτε τη δική τους σύλληψη είτε των πελατών του (σ.σ. στην δεύτερη περίπτωση εννοεί το σουηδικό μοντέλο)».
Ακόμη, σύμφωνα με υπογεγραμμένο κείμενο 560 οργανώσεων και 94 ερευνητών υπό την Διεθνή Επιτροπή για τα Δικαιώματα των Εργαζομένων του Σεξ στην Ευρώπη (International Committee on the Rights of Sex Workers in Europe – ICRSE): «Καλούνται όλες τις κυβερνήσεις να υιοθετήσουν νομοθετικά πλαίσια πλήρους αποποινικοποίησης της εργασίας στο σεξ, συμπεριλαμβανομένης της ποινικοποίησης των πελατών, καθώς και αυτού του είδους η ποινικοποίηση, επιτείνει το στίγμα, ενώ θέτει σε κίνδυνο τα πρόσωπα που εργάζονται στο σεξ, καθώς για να αποφύγουν τη σύλληψη των πελατών τους, καταφεύγουν σε απομονωμένες περιοχές όπου πέφτουν συχνά θύματα βίας, όπως έχει αποδείξει η εμπειρία στις χώρες που εφαρμόζεται».
Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών, με το παρόν δελτίο τύπου, θέτει υπόψιν της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων όλα τα παραπάνω, που αποδεικνύουν με συντριπτικό τρόπο ότι οι νομοθεσίες αυτού του τύπου όχι μόνο δεν προστατεύουν τα πρόσωπα που ασκούν εργασία στο σεξ, αλλά επιτείνουν τις διακρίσεις, τη βία και τον στιγματισμό τους, και, την καλεί, έναντι της μονομέρειας με την οποία συντάχθηκε το Πόρισμα για την εργασία στο σεξ στην χώρα μας αλλά και τις προειλημμένες αποφάσεις, να προάγει τον ανοικτό διάλογο τόσο με τις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών που εργάζονται και εκπροσωπούν τα πρόσωπα που ασκούν εργασία στο σεξ, όσο και με τα ίδια τα πρόσωπα που ασκούν αυτήν την εργασία που ουδέποτε διαβουλεύτηκε μαζί τους, στην κατεύθυνση ενός ανοικτού δημοκρατικού διαλόγου σε ισότιμη βάση, χωρίς αποκλεισμούς, προειλημμένες αποφάσεις και προκαταλήψεις και με πραγματικό σεβασμό στα πρόσωπα που ασκούν εργασία στο σεξ, στην κατεύθυνση του αποστιγματισμού τους.
ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΔΙΕΜΦΥΛΙΚΩΝ (Σ.Υ.Δ.)
Συγγρού 29, 1ος όροφος, Αθήνα, ΤΚ 11743
Τηλ. 210.9210697
Ώρες λειτουργίας γραφείου:
Δευτέρα –Παρασκευή 09.00-14.00 & 17.00-20.00.
http://www.transgender-association.gr/
[email protected]
ΣΥΝΔΕΜΟΙ – ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
[1] Απάντηση οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών για το πόρισμα της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων για την εργασία στο σεξ στην Ελλάδα: https://transgendersupportassociation.wordpress.com/2018/03/29/%ce%b1%cf%80%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%b7%cf%83%ce%b7-%ce%bf%cf%81%ce%b3%ce%b1%ce%bd%cf%89%cf%83%ce%b5%cf%89%ce%bd-%cf%84%ce%b7%cf%83-%ce%ba%ce%bf%ce%b9%ce%bd%cf%89%ce%bd%ce%b9%ce%b1%cf%83-%cf%84%cf%89/
[2] Τα αποτελέσματα της έρευνας από την ιστοσελίδα της οργάνωσης «Γιατροί του Κόσμου»: https://www.medecinsdumonde.org/en/actualites/publications/2018/04/12/study-impact-law-13-april-2016-against-prostitution-system-france, και μεταφρασμένη στα ελληνικά: http://t-zine.gr/erevna-ta-arnitika-apotelesmata-tis-nomothesias-gia-tin-ergasia-sto-sex-sti-gallia/.
[3]Έρευνα για τη βία που αντιμετωπίζουν τα πρόσωπα που εργάζονται στο σεξ: Deeringa, K. et al., 2014, A Systematic Review of the Correlates of Violence Against Sex Workers, American Journal of Public Health, 104(5): 42–54, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24625169.
[4]Θέσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας: http://www.who.int/hiv/topics/sex_work/en/.
[5]Κατευθυντήριες γραμμές της UNAIDS για τον HIV και την εργασία στο σεξ: www.unaids.org/en/media/unaids/contentassets/documents/unaidspublication/2009/JC2306_UNAIDS-guidance-note-HIV-sex-work_en.pdf
