Χριστίνα ΜαργιώτηΜια ανάσα πριν τα εικοστά της γενέθλια, η μοίρα επεφύλασσε περίεργα παιχνίδια για την Έμιλι Ντίκινσον. Μία συνομήλική της, ορφανή μαθηματικός μετακόμισε στην πόλη της προκειμένου να φροντίσει την άρρωστη αδερφή της. Το όνομά της ήταν Σούζαν Γκίλμπερτ, και έμελλε να είναι η μούσα, η βασική αναγνώστρια, η εκδότρια, ο σφοδρότερος έρωτας και ισόβιος δεσμός της Έμιλι. Με αφορμή τα 138 χρόνια από τον θάνατο της Έμιλι Ντίκινσον (14 Μαΐου 1886) εξετάζουμε έναν από τους πιο τρυφερούς λεσβιακούς έρωτες της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Η Σούζαν Χάντινγκτον Γκίλμπερτ γεννήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 1830 στο Ντίρφιλντ της Μασαχουσέτης. Ήταν το μικρότερο παιδί μιας επταμελούς οικογένειας. Μετά το θάνατο της μητέρας της το 1835, μεγάλωσε μαζί με τις αδελφές της στη Γενεύη της Νέας Υόρκης.
Το 1847, στα δεκαέξι της χρόνια επισκέφθηκε το Άμχερστ, όπου διέμενε η μεγαλύτερη αδελφή της. Φοίτησε στην Ακαδημία του Άμχερστ το ίδιο καλοκαίρι. Συνέχισε τις σπουδές της στην Ακαδημία Θηλέων της Νέας Υόρκης το 1848. Στη συνέχεια επέστρεψε στο Άμχερστ για το υπόλοιπο της ζωής της. Κατά κοινή ομολογία ήταν μια ζωηρή, έξυπνη, όμορφη και καλλιεργημένη γυναίκα, μανιώδης αναγνώστρια, σπινθηροβόλος συνομιλήτρια και εμμονική συλλέκτρια βιβλίων.
Η Έμιλι γεννήθηκε 10 Δεκεμβρίου 1830. Ήταν Αμερικανίδα ποιήτρια. Κατά τη διάρκεια της ζωής της δεν υπήρξε ιδιαιτέρως δημοφιλής στους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχής. Μετά τον θάνατό της ωστόσο θεωρείται ως μία από τις σημαντικότερες μορφές της αμερικανικής ποίησης. Γεννήθηκε στο Άμχερστ της Μασαχουσέτης, σε μια αριστοκρατική οικογένεια. Αφού σπούδασε στην Ακαδημία του Άμχερστ, συνέχισε τις σπουδές Σεμινάριο Θηλέων του Μάουντ Χόλιοκ πριν επιστρέψει στο σπίτι της οικογένειάς της στο Άμχερστ.
Το καλοκαίρι του 1850 και κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες γνωρίζουν η μία την άλλη. “Η καλύτερη μαγεία είναι η γεωμετρία”, θα έγραφε αργότερα η Έμιλι Ντίκινσον, εντοπίζοντας στην πυραμίδα του ερωτικού τριγώνου μεταξύ της ίδιας και του αδερφού της, την Σούζαν. Ο αδερφός της Έμιλι, Όστιν Ντίκινσον, και η Σούζαν ξεκινούν να φλερτάρουν. Τους πρώτους δεκαοκτώ μήνες από την άφιξη της Σούζαν στη ζωή των Ντίκινσον η καθημερινότητα της οικογένειας άλλαξε άρδήν. Τα δύο κορίτσια έκαναν μεγάλες βόλτες στο δάσος, αντάλλασαν βιβλία, διάβαζαν ποίηση η μία στην άλλη και ξεκίνησαν μια έντονη, οικεία αλληλογραφία που κατά την πάροδο των χρόνων θα μεταβαλλόταν αλλά θα διαρκούσε μια ζωή.
Όταν το φθινόπωρο του 1851 η Σούζαν δέχτηκε έναν δεκάμηνο διορισμό ως καθηγήτρια μαθηματικών στη Βαλτιμόρη, ο χωρισμός τους συνέτριψε την Έμιλι. Τα δύο κορίτσια ξεκίνησαν να αλληλογραφούν και οι επιστολές τους έχουν μείνει στην ιστορία ως ορισμένες από τις πιο λογοτεχνικά τρυφερές εκδηλώσεις αγάπης. Η Έμιλι ήταν συντετριμμένη από τον αποχωρισμό, αλλά προσπάθησε να διατηρήσει την αισιοδοξία της. Οκτώ μήνες μετά το φευγιό της Σούζαν, η Έμιλι της γράφει: «Το πολύτιμο γράμμα σου, Σούζι, κάθεται εδώ τώρα, και μου χαμογελάει τόσο ευγενικά, και μου κάνει τόσο γλυκές σκέψεις για την αγαπημένη συγγραφέα. Όταν γυρίσεις σπίτι, αγάπη μου, δεν θα έχω τα γράμματά σου, αλλά θα έχω εσένα! Κάθομαι εδώ με το μικρό μου μαστίγιο και χτυπάω την ώρα, μέχρι που δεν μένει ούτε μια ώρα – και τότε είσαι εδώ!». Όσο περνούσε ο καιρός η επιστολές τους εξελίσσονταν σε κρεσέντο έρωτα.
circa 1850: American poet Emily Dickinson (1830 – 1886). (Photo by Three Lions/Getty Images)
Στις αρχές του 1853, η Σούζαν ταξιδεύει στο Μάντσεστερ του Νιου Χάμσαϊρ για να επισκεφθεί τα πεθερικά της αδελφής της Μαίρης. Στο σιδηροδρομικό ταξίδι της επιστροφής από το Μάντσεστερ, την Τετάρτη 23 Μαρτίου, η Σούζαν φτάνει στη Βοστώνη για ένα ραντεβού με τον Όστιν στο ξενοδοχείο Revere και το ζευγάρι αρραβωνιάζεται ατύπως. Λίγους μήνες μετά την επιστροφή της Σούζαν στη ζωή των Ντίκινσον, και ενώ η θυελλώδης αλληλογραφία μεταξύ των δύο γυναικών συνεχίζει, ο Όστιν ξεκινά επίσης να γράφει στη Σούζαν. Η Έμιλι παραδίδει κρυφά τα ερωτικά ραβασάκια του αδερφού της στη «μοναδική γυναίκα του κόσμου της», όπως συνηθίζει να την χαρακτηρίζει.
Τόσο οι επιστολές της Έμιλι προς τη Σούζαν, όσο και τα προσχέδια επιστολών του Όστιν δείχνουν ότι η Σούζαν αποτελεί σημαίνον παθιασμένης προσκόλλησης και για τα δύο μέλη της οικογένειας Ντίκινσον. Το 1853, το χιούμορ της Έμιλι διαπνέεται από μια υποψία φθόνου για την σημαντική θέση του Όστιν στην συνείδηση της οικογένειας ως φιλόδοξου και “μορφωμένου” απόφοιτου της Νομικής Σχολής του Χάρβαρντ.
Την μέρα των Ευχαριστιών του 1853 ο Όστιν ανακοινώνει τους αραβώνες τους. Η Σούζαν παντρεύεται τον αδερφό της Έμιλι τρια χρόνια αργότερα. Το νιόπαντρο ζευγάρι μετακομίζει στην έπαυλη Έβεργκρινς. Το σπίτι τους μετατρέπεται γρήγορα σε καλλιτεχνικό σαλόνι της εποχής, απ’ όπου περνάνε ονόματα όπως ο Ρ. Γ. Έμερσον και η Χ. Μ. Στόου. Δεν αργούν να αποκτήσουν τρία παιδιά, τον Νεντ (1861), την Μάρθα (1866), τον Γκιμπ (1875).
Το 1882 ο Όστιν συνάπτει εξωσυζυγικό δεσμό με την Μέιμπελ Λούμις Τοντ, γεγονός που επιδρά αρνητικά τόσο στον γάμο, όσο και στις ενδοοικογενειακές σχέσεις του. Το φθινόπωρο του επόμενου έτους ο οκτάχρονος Γκιμπ πεθαίνει από τυφοειδή πυρετό και ένα ακόμη αγκάθι έρχεται να προστεθεί στις ήδη διαταραγμένες σχέσεις του Όστιν και της Σούζαν.
Η στενή και τακτική αλληλογραφία των δύο πρωταγωνιστριών μας περιστασιακά διακόπτεται από περιόδους φαινομενικής αποξένωσης, μόνο και μόνο για να επανέλθει με μεγαλύτερη συναισθηματική ένταση και ειλικρίνια. Η Σούζαν λαμβάνει παραπάνω από 250 διασωσμένα ποιήματα, ιδικά αφιερωμένα σε εκείνη από την Έμιλι.
Η Ντίκινσον δεν παντρεύτηκε ποτέ και οι περισσότερες φιλίες της βασίζονταν αποκλειστικά στην αλληλογραφία. Πέθανε στις 15 Μαΐου του 1886, σε ηλικία 55 ετών. Η Σούζαν έγραψε την αξιοσημείωτη νεκρολογία της ποιήτριας, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Springfield Republican στις 18 Μαΐου 1886. Μετά τον θάνατο της ποιήτριας, η αδελφή της Έμιλι, Λαβίνια ζήτησε από τη Σούζαν να επιμεληθεί τα ποιήματά της για δημοσίευση. Ωστόσο, η Lavinia σύντομα έγινε ανυπόμονη με τους αργούς ρυθμούς της Οι αργοί ρυθμοί της Σούζαν οδήγησαν την Λαβίνια να μετααβιβάσει την επιμέλεια στα χέρια της Μέημπλ Λούμις Τοντ, η οποία δημοσίευσε τρεις τόμους κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1890. Σούζαν στα τέλη της ζωής της ταξίδεψε αρκετές φορές στην Ευρώπη πριν πεθάνει από καρδιακή νόσο στις 12 Μαΐου 1913.
