Αποκαλυπτικά είναι τα ευρήματα έρευνας που πραγματοποιήθηκε από το ΚΜΟΠ και την Colour Youth στο πλαίσιο του προγράμματος CHOICE. Το θέμα της έρευνας ήταν οι διακρίσεις, ο εκφοβισμός και η παρενόχληση στο σχολείο, καθώς και οι προτάσεις για την αντιμετώπισή τους.
Αποκλειστικά το Avmag.gr παρουσιάζει τα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποίησε το ΚΜΟΠ – Κέντρο Κοινωνικής Δράσης και Καινοτομίας και η Colour Youth, στο πλαίσιο του έργου CHOICE – Promoting School Environments Inclusive of Diversity based on SOGI, όπως παρουσιάστηκαν στην ημερίδα: «Περήφανα και συμπεριληπτικά σχολεία» στις 11/03. Τα ίδια αποτελέσματα ανακοινώνονται αυτή την ώρα στο τελικό online συνέδριο του διετούς έργου, προκειμένου να γίνει σύγκριση με άλλες 4 ευρωπαϊκές χώρες και να συναφθούν συμπεράσματα.
Στην ελληνική περίπτωση, προέκυψε ότι:
- Το 91,34% των μαθητών/-ριών θεωρεί ότι στο σχολείο που φοιτά γίνονται πολύ συχνά, αρκετά συχνά ή μερικές φορές αρνητικά σχόλια λόγω του σεξουαλικού προσανατολισμού ή/και της ταυτότητας φύλου ενός ατόμου
- Το 65,38% των μαθητών/-ριών πιστεύει ότι οι εκπαιδευτικοί παρεμβαίνουν σπάνια ή ποτέ όταν γίνονται τέτοια σχόλια
- Το 78,85% των μαθητών/-ριών δήλωσαν ότι είναι δυσαρεστημένοι/-ες με τον τρόπο αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών
Στόχος της έρευνας, σύμφωνα με τους ίδιους τους ερευνητές, ήταν η διερεύνηση:
• Της υφιστάμενης κατάστασης των ΛΟΑΤΙ+ μαθητών/-ριών στο σχολικό περιβάλλον
• Των μορφών διακρίσεων και βίας που υφίστανται
• Των οργανώσεων και συστημάτων υποστήριξης των ΛΟΑΤΚΙ+ νέων ατόμων
• Των αναγκών επιμόρφωσης των επαγγελματιών εκπαίδευσης, γονέων & μαθητών/ριών σχετικά με τον ομοφοβικό, τρανσφοβικό και αμφιφοβικό εκφοβισμό
• Της συμπερίληψης των ΛΟΑΤΙ+ μαθητών/-ριών στο πρόγραμμα σπουδών
Η έρευνα έγινε σε δύο σκέλη:
Α. Ομάδες εστιασμένης συζήτησης (focus groups)
Δημιουργήθηκαν 2 ομάδες εστιασμένης συζήτησης και πραγματοποιήθηκε 1 συνέντευξη με τη συμμετοχή –συνολικά- 17 μαθητών/ριών. Άλλες δύο ομάδες εστιασμένης συζήτησης δημιουργήθηκαν με 14 επαγγελματίες εκπαίδευσης. Τέλος, 2 ομάδες εστιασμένης συζήτησης δημιουργήθηκαν με 18 γονείς.
Β. Διαδικτυακή έρευνα με δείγμα 329 ατόμων
• 208 μαθητές/ριες
• 81 επαγγελματίες εκπαίδευσης
• 40 γονείς
Σχολικός εκφοβισμός
Σύμφωνα με την ερευνήτρια του ΚΜΟΠ, Έλλη Δουφεξή, προέκυψε ότι όσον αφορά στα συστήματα αναφοράς σχολικού εκφοβισμού:
- Δεν υπάρχει συγκεκριμένη διαδικασία που ακολουθείται.
- Οι μαθητές/ήτριες μπορούν να απευθυνθούν στον/η διευθυντή/ύντρια, σε έναν/μία εκπαιδευτικό που εμπιστεύονται ή στον/στην σχολικό σύμβουλο.
- «Πολλοί εκπαιδευτικοί έχουν εκφράσει αρνητικές και προσβλητικές απόψεις, χωρίς ενδοιασμούς»
- «Οι εκπαιδευτικοί μας κατηγορούν [ότι είμαστε ΛΟΑΤΙ+ μαθητές] που προκαλούμε φορώντας ρούχα με τη σημαία του ουράνιου τόξου» (Μαθητής/-ρια)
Προέκυψε επίσης η ανάγκη επιμόρφωσης όλων των πλευρών σχετικά με:
• ΛΟΑΤΚΙ+ ορολογία & ορισμοί
• Πληροφορίες σχετικά με τους/τις ΛΟΑΤΚΙ+ μαθητές/-ριες και τον εκφοβισμό
• Διεθνές & εθνικό νομικό πλαίσιο
• Τρόπους υποστήριξης & ενθάρρυνσης ΛΟΑΤΚΙ+ μαθητών/-ριών να ανοιχτούν και να εκφράσουν ελεύθερα τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου τους
• Τρόπους χειρισμού, πρόληψης και καταπολέμησης περιστατικών εκφοβισμού στο σχολικό περιβάλλον και τρόπους συμπερίληψης όλων των μαθητών/ριών και δημιουργίας ενός ασφαλούς περιβάλλοντος
• Αιτίες ομο-αμφι-τρανσφοβικού σχολικού εκφοβισμού
• Πληροφορίες για οργανώσεις και ειδικούς
• Καλές πρακτικές αντιμετώπισης τέτοιων ζητημάτων στο σχολικό περιβάλλον
Ευρήματα ομάδων εστίασης
Από τη συζήτηση στις ομάδες εστίασης (focus groups) προέκυψε ότι:
- Η πλειονότητα των νέων ατόμων που συμμετείχε στην έρευνα δεν θεωρεί ότι τα σχολεία είναι αρκετά ασφαλή για τους/τις ΛΟΑΤΙ+ μαθητές/-ριες (επιβεβαιώνοντας το αποτέλεσμα της ποσοτικής διαδικτυακής έρευνας).
- Οι ΛΟΑΤΙ+ νέοι/-ς δεν μπορούν να εκφράσουν με ευκολία τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή/και την ταυτότητα φύλου τους.
- «Εξαρτάται από τους συμμαθητές και τους δασκάλους τους, αλλά είναι πιο ασφαλείς από ότι ήταν στο παρελθόν» (Μαθητής/-ρια)
- «Αυτά τα άτομα φοβούνται να ανοιχτούν σε άλλους» (Μαθητής/-ρια)
Οι εκπαιδευτικοί συμφώνησαν ότι το σχολικό περιβάλλον δεν είναι ασφαλές & συμπεριληπτικό.
- «Ένα τέτοιο θέμα» (ΛΟΑΤΙ+ ζητήματα και άνθρωποι) «δεν τίθεται καθόλου στα δημοτικά σχολεία» (Εκπαιδευτικός)
- «Τα άτομα που αποφασίζουν να εκφράσουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή/και την ταυτότητα του φύλου τους πληρώνουν το τίμημα του αποκλεισμού από διάφορες κοινωνικές ομάδες, ανάλογα με την περίπτωση» (Εκπαιδευτικός)
Παροχή υποστήριξης
• Τα νέα άτομα ανέφεραν ότι δεν παρέχεται υποστήριξη σε μαθητές/ήτριες που υφίστανται ομο-αμφι-τρανσφοβικό εκφοβισμό ή άλλες μορφές εκφοβισμού
• Η υποστήριξη παρέχεται συνήθως από συνομήλικα άτομα
• Απουσία προγραμμάτων για την καταπολέμηση του εκφοβισμού στο σχολείο των μαθητριών/-ών που συμμετείχαν
• Κάποιοι/-ες εκπαιδευτικοί ανέφεραν ότι δεν παρέχεται καμία υποστήριξη σε μαθητές/ήτριες που υφίστανται ομο-αμφι-τρανσφοβικό εκφοβισμό και σε μαθητές/ήτριες που εκφράζουν αντίστοιχες συμπεριφορές
• Οι γονείς ανέφεραν την έλλειψη προγραμμάτων, ενώ πολλοί/-ές δεν γνώριζαν πώς αντιμετωπίζονται τέτοια περιστατικά
Προτάσεις για πολιτικές
• Ανάπτυξη & εισαγωγή κατευθυντήριων οδηγιών σχετικά με τρόπους αντιμετώπισης περιστατικών εκφοβισμού
• Ενσωμάτωση συμπεριληπτικής γλώσσας στα σχολικά εγχειρίδια
• Διοργάνωση & διάδοση επιμορφωτικών προγραμμάτων που θα απευθύνονται σε γονείς, εκπαιδευτικούς, μαθητές/-ριες
• Διοργάνωση εκστρατειών ενημέρωσης για την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης
• Παροχή στα σχολεία προτάσεων για διαδικασίες υποβολής εκθέσεων που θα μπορούσαν να προσαρμοστούν ανάλογα με τις ανάγκες τους
Προτάσεις για σχολεία
• Συμμετοχή σε επιμορφωτικά προγράμματα/σεμινάρια
• Εισαγωγή συμπεριληπτικής γλώσσας στην καθημερινή εργασία των επαγγελματιών εκπαίδευσης
• Δημιουργία ενός ασφαλούς και συμπεριληπτικού περιβάλλοντος για όλα τα παιδιά, ώστε να εκφράζουν ελεύθερα τον σεξουαλικό προσανατολισμό και/ή την ταυτότητα φύλου τους
• Διεξαγωγή συζητήσεων σχετικά με τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΙ+ ατόμων και τις διακρίσεις που υφίστανται
• Καθιέρωση σαφών διαδικασιών αναφοράς περιστατικών
• Ενθάρρυνση δημιουργίας ομάδων (υποστήριξης) συνομιλήκων, για την ανταλλαγή εμπειριών και ιδεών
• Παροχή ενημέρωσης σε μαθητές/-ριες & γονείς σχετικά με οργανώσεις και υπηρεσίες στις οποίες μπορούν να απευθυνθούν
Ευχαριστούμε την Έλλη Δουφεξή για τη διάθεση του ενημερωτικού υλικού σχετικά με τα συμπεράσματα και τη διεξαγωγή της έρευνας
