Vasilis Thanopoulos
Όταν ο Ορέστης Τζιόβας αναφέρθηκε στις σεξουαλικές του εμπειρίες με άτομα του ίδιου φύλου, πολλοί έσπευσαν να τον σχολιάσουν. Ίσως γιατί με τις δηλώσεις του αυτές κατάφερε να αναδείξει τη ρευστότητα της ανθρώπινης σεξουαλικότητας, η οποία καθόλου δεν υπαγορεύεται από τις στερεοτυπικές πεποιθήσεις που έχουμε γύρω από την αρρενωπότητα. Με αφορμή τη συμμετοχή του στην παράσταση «Η Νύχτα των Μυστικών», συνάντησα τον Ορέστη – και χωρίς καμία πρόθεση ετεροπροσδιορισμού – του ζήτησα να κάνουμε και μαζί αυτή τη συζήτηση.
Ας ξεκινήσουμε με τη «Νύχτα των Μυστικών». Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία;
Προέκυψε από τον Τάσσο Λέκκα που παίζαμε μαζί στην επαρχία, στην προηγούμενη δουλειά μας. Μου το πρότεινε, το πρότεινε και στη σκηνοθέτιδα και κάπως έτσι βρέθηκα σε αυτή την παράσταση.
Μίλα μου λίγο γι΄αυτήν;
Πρόκειται για ένα πολύ ιδιαίτερο έργο που έχει γράψει ο Άκης Δήμου. Ένα ζευγάρι που μετά από έναν καβγά στον δρόμο, μπαίνει καταλάθος σε ένα τσίρκο. Και το τσίρκο παίρνει αυτούς τους ανθρώπους, παίζοντας τον ρόλο του συμβούλου γάμου, δίνοντάς τους βιωματικά μαθήματα. Η παράσταση καταπιάνεται, μεταξύ άλλων, με το ζήτημα της έμφυλης βίας.
Και εσύ υποδύεσαι τον μάγο του τσίρκου, σωστά;
Ναι, έναν άνθρωπο που κουβαλάει κάτι πολύ βαρύ και που βλέποντας αυτό το ζευγάρι, το βάζει σε μια διαδικασία ψυχανάλυσης. Ένας ρόλος που προσπαθεί παράλληλα να επουλώσει το δικό του τραύμα ή να το ξορκίσει κάνοντας κάτι καλό για κάποιον άλλον.
Παράλληλα, πρωταγωνιστείς και στην τηλεοπτική σειρά «Άγρια Γη». Ήταν συνειδητή η επιλογή να γίνεις ηθοποιός ή ήταν κάτι που προέκυψε;
Νομίζω πως ήταν κάτι που συνέβη στην πορεία. Αρχικά, το έβλεπα ως μια ωραία ενασχόληση που με ενδιαφέρει πολύ. Δεν το φανταζόμουν, ωστόσο, επαγγελματικά. Μου πήγε καλά, όμως, το πράγμα. Θα σου πω, επίσης, πως όταν ξεκίνησα να δουλεύω ως ηθοποιός οι γονείς μου ήταν αποτρεπτικοί, λόγω της επαγγελματικής ανασφάλειας. Όταν είδαν, όμως, ότι εγώ ασχολούμαι και το θέλω πραγματικά, υποχώρησαν.
Φτάνοντας, πλέον, στο σήμερα πώς αξιολογείς την απόφασή σου να γίνεις ηθοποιός;
Θετικά. Απλώς, θα προτιμούσα να μη βιοπορίζομαι αποκλειστικά από αυτό το επάγγελμα. Θα με διευκόλυνε στις επιλογές μου, ώστε να μη βασίζονται τόσο πολύ στο οικονομικό.
Πότε ο Ορέστης Τζιόβας άρχισε να αντιλαμβάνεται τη σεξουαλικότητά του;
Από πολύ μικρός. Κάπου μεταξύ 8 – 10 ετών;
Προβληματίστηκες ποτέ με αυτή ή ήταν ανέκαθεν ξεκάθαρη;
Δεν μπορώ να πω ότι με προβλημάτισε κάτι. Είχα, βέβαια, αυτές τις επαφές με τα άλλα αγόρια, που οι περισσότεροι έχουμε μεγαλώνοντας – κοινούς αυνανισμούς και τέτοια –, αλλά τότε δεν είχα νιώσει κάποια έλξη προς το ανδρικό φύλο. Νομίζω πως αυτό προέκυψε λίγο πιο μετά σαν έρευνα.
Σε τι ηλικία δηλαδή;
Εκεί γύρω στα 22. Είχα πολλά άτομα στην παρέα μου που είναι γκέι. Στο λέω γιατί σεξ με άνδρες έχω κάνει μόνο με άτομα που ήταν φίλοι μου και όχι με αγνώστους. Καλοί φίλοι, με τους οποίους αισθανόμουν μια ασφάλεια. Ακόμα και τώρα δεν μπορώ να φλερτάρω με ένα αγόρι. Δεν βλέπω, δηλαδή, ένα αγόρι σε ένα μπαρ και θέλω να το φλερτάρω. Ήταν κάτι κυρίως σεξουαλικό, το οποίο ήθελα και να το ερευνήσω για να μην υπάρχει καμία σκιά. Γενικώς, δε θέλω να υπάρχουν σκιερά πράγματα στο μυαλό μου και στη ζωή μου. Προτιμώ να τα έχω εξερευνήσει.
Όταν μπήκες σε αυτή τη διαδικασία, κλήθηκες να αντιμετωπίσεις όλα αυτά τα στερεότυπα που υπάρχουν γύρω από την ανδρική σεξουαλικότητα;
Αυτά που μας επιβάλλει η πατριαρχία, ε; Νομίζω ότι τα ξεπέρασα εύκολα χάρη στην ενσυναίσθηση που ανέπτυξα, λόγω αυτού του περιβάλλοντος που είχα γύρω μου. Θέλησα να καταλάβω πως λειτουργεί η σεξουαλικότητα μεταξύ ανδρών. Πώς είναι μεταξύ τους. Να το δω κι εγώ. Και ήμουν τόσο κοντά τους πια, που στην ουσία το στερεότυπο είχε φύγει.
Πώς αυτοπροσδιορίζεσαι σε σχέση με τη σεξουαλική σου ταυτότητα;
Τι να σου πω; Θα έλεγα πως είμαι straight με κάποιες bisexual ανησυχίες. Κάπως έτσι. Να σου πω, εδώ, πως όταν μίλησα για τις σεξουαλικές μου εμπειρίες, δέχθηκα και πολλές γυμνές φωτογραφίες από άνδρες. Και αυτή η αντίδραση, όμως, είναι στερεοτυπική. Λες και έδωσα το δικαίωμα σε κάποιον να μου στέλνει τέτοιες φωτογραφίες. Δεν ήταν αυτό το θέμα και σίγουρα δεν ήταν αυτός ο σκοπός της δήλωσής μου.
Ποιος ήταν;
Θυμάμαι να συζητώ με τον Αλέξανδρο Ρήγα, με τον οποίο είχαμε έρθει πολύ κοντά ως άνθρωποι, και να του λέω ότι είχα σεξουαλικές εμπειρίες με άλλους άνδρες. Με συμβούλευσε να βγω και να το πω. «Έστω και έναν άνθρωπο να βοηθήσεις να νιώσει πιο άνετα με τον εαυτό του, θα είναι μεγάλο κέρδος», μου είχε πει. Μετά από αυτό άρχισα να το σκέφτομαι σοβαρά να μιλήσω. Για να βοηθήσω κάπως. Αυτός ήταν ο σκοπός μου.
Φοβήθηκες την έκθεση που θα έφερνε όλο αυτό;
Νομίζω πως ένας καλλιτέχνης, το πιο μεγάλο πράγμα που οφείλει να κάνει προς την κοινωνία, πέρα από το καλλιτεχνικό του έργο, είναι να εκτίθεται. Αυτό βοηθάει την κοινωνία και τον ίδιο ως καλλιτέχνη. Μετά τις δηλώσεις δέχθηκα πολλά αρνητικά σχόλια, αλλά όχι από τον κύκλο μου. Τα μηνύματα που έλαβα στο κινητό μου ήταν όλα πολύ θετικά. «Μπράβο σου, που μίλησες», «μακάρι κι άλλοι να βγουν από το καβούκι τους» και τέτοια. Τα αρνητικά σχόλια ήταν κυρίως στα social media, όπως ένα που έγραφε: «κρίμα, γιατί ο γιος μου σε είχε πρότυπο…». Δηλαδή το πρότυπο γι΄αυτούς είναι ο άνδρας που πρέπει να είναι ο γαμιάς, ο σκληρός κλπ. Πολύ περιοριστικό όλο αυτό. Μια κοινωνία που αισθάνεται απελευθερωμένη σεξουαλικά, αλλά και στο οτιδήποτε, είναι μια προοδευτική κοινωνία. Και αν εγώ μπορώ μέσα από μια δήλωση να βάλω ένα λιθαράκι σε αυτό, θα το κάνω.
Ανέφερες, επίσης, ότι αυτή σου η εμπειρία σε βοήθησε και στο κομμάτι της δουλειάς σου.
Σίγουρα το να αποκτάς ενσυναίσθηση για όσο το δυνατόν περισσότερα άτομα είναι πολύ σημαντικό για τη δουλειά ενός ηθοποιού. Έχεις άποψη και δεν υπάρχουν γκρι και σκοτεινές περιοχές. Και έτσι καταλαβαίνεις ότι υποστηρίζεις κάτι επειδή το νιώθεις και όχι επειδή πρόκειται για ιδεοληψία.
Νιώθω ότι μετά τη δήλωσή σου αυτή, έφυγες κάπως από την ασφάλεια του (straight) προνομίου σου.
Ίσως. Καταλαβαίνω, βέβαια, πως κάθε φορά που μιλάω, το κάνω από ένα πιο ασφαλές σημείο και δεν βιώνω όλα αυτά που μπορεί να βιώνει ένα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο στην ελληνική κοινωνία. Επίσης, όσον αφορά στους κοντινούς μου ανθρώπους δεν υπήρξε κάποια διαφορά. Ήταν όλοι πολύ υποστηρικτικοί. Και οι γονείς μου.
Πώς αξιολογείς την ελληνική κοινωνία; Θα την έλεγες ομοφοβική;
Ναι! Σε μεγάλο βαθμό. Δες τι γίνεται για παράδειγμα με το θέμα της ιδρυματοποίησης των παιδιών. Υπάρχουν πολλοί που προτιμούν αυτά τα παιδιά να μεγαλώνουν μέσα σε δομές παρά να βρεθούν στην οικογένεια ενός ομόφυλου ζευγαριού. Τόσο είναι το κόμπλεξ της κοινωνίας. Επίσης, ακόμη ακούμε απόψεις τύπου «προτιμώ να δω το παιδί μου στο φέρετρο, παρά στα τέσσερα».
Ήσουν ανέκαθεν τόσο ανοιχτός σε ζητήματα σεξουαλικότητας;
Δεν θα το έλεγα. Άνηκα κι εγώ στη μερίδα των ανθρώπων που μπορεί να κορόιδευαν ένα γκέι άτομο, που μπορεί να κορόιδευαν οποιαδήποτε μειονότητα. Έχω περάσει από αυτό το στάδιο. Λόγω όμως της δουλειάς μου και της επαφής με τις ιστορίες άλλων ανθρώπων, άλλαξα. Δεν ήμουν, όμως, έτσι πάντα και νομίζω ότι είναι σημαντικό να το πω αυτό. Γιατί οι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν.
Έχεις μιλήσει και για την εμπειρία σου με τη χρήση ουσιών. Επειδή πάντα αυτές οι ιστορίες χρωματίζονται με μια διάθεση ηθικολογίας, υπάρχει κάτι που θες να πεις, να σχολιάσεις;
Θα αναφερθώ και πάλι στα παιδιά. Είναι σημαντικό να τα μεγαλώνουμε για να είναι ελεύθερα και με κριτική σκέψη. Γιατί το παιδί όταν έχει κριτική σκέψη και ξέρει τι του γίνεται, δε θα πάρει τον δρόμο των ουσιών. Γιατί, συνήθως, αυτόν τον δρόμο τον παίρνουμε μετά από μπερδέματα, καταπιέσεις και προβλήματα που προέρχονται από την οικογένεια.
Τον τελευταίο καιρό σε ρωτούν συχνά, για το αν πρόκειται να ξαναπαντρευτείς. Σε ενοχλεί αυτό;
Όχι, απλώς μου φαίνεται περίεργο. Μάλλον θεωρούν ότι έχω απογοητευτεί από τον θεσμό του γάμου και γι΄αυτό και με ρωτούν.
Είχες στο μυαλό σου, όμως, αυτό το στερεότυπο «πρέπει να μεγαλώσω, να παντρευτώ και να κάνω παιδιά»;
Παλιότερα ναι. Μετά, όμως, όχι. Θυμάμαι, όταν παντρεύτηκα, τον κολλητό του να με ρωτά «αν είναι κάτι σοβαρό» για μένα. Επειδή έγινε πολύ ξαφνικά. Του απάντησα «όχι». Εκεί ηρέμησε … (γέλια)
Ποιες ταμπέλες σου έχουν κολλήσει και χρειάστηκες να ξεπεράσεις;
Την ταμπέλα του εμφανίσιμου. Δύσκολη αυτή η ταμπέλα στη δουλειά μας, γιατί υπάρχει η αντιμετώπιση ότι αυτός δεν τα πολυλέει και ότι είναι απλώς ωραίος. Εντάξει, υπάρχει και το στερεότυπο του αρσενικού, αλλά δεν αισθάνθηκα ποτέ την ανάγκη να το ενδυναμώσω ή να το εξυπηρετήσω.
Μετά από αυτή την κουβέντα δεν ξέρω αν πρέπει να σε αναγνωρίσω ως σύμμαχο ή μέλος της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.
Μέλος και σύμμαχος!
Με ποια φράση θέλεις να κλείσουμε;
Ας αγκαλιάσουμε πρώτα τη διαφορετικότητα μέσα μας και μετά γύρω μας.
Πληροφορίες: Θέατρο Μπέλλος (Κέκροπος 1, Πλάκα – Ακρόπολη)
Κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και κάθε Κυριακή στις 19.00
Εορταστικές παραστάσεις: 26 Δεκεμβρίου, 1 & 2 Ιανουαρίου
