Αναμφίβολα, ένα από τα σημαντικότερα και πλέον πολυσυζητημένα θέματα για την gay κοινότητα είναι αυτό του γάμου. Το ζήτημα της υιοθεσίας είναι απλώς μία προέκτασή του, μία απόπειρα καλλιέργειας του τυπικού μοντέλου αγάπης, τρυφερότητας και θαλπωρής που συναντάται συνήθως στα πλαίσια μιας οικογένειας.
Στο φευγαλέο πέπλο του χρόνου, «ιερές», σύμφωνα με την εκάστοτε θρησκεία πάντα, συνενώσεις πραγματοποιούνταν ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες, αν και σε κλειστούς κύκλους. Τέτοια παραδείγματα παρατηρούνται στην αρχαία ρωμαϊκή κοινωνία, αλλά και την αρχαιοελληνική, αν και η εγκυρότητα ή η αυστηρότητα των παραδειγμάτων αυτών δεν είναι απόλυτες. Kάτω από πιέσεις κοινωνικοπολιτικές και αδιαμφισβήτητα θρησκευτικές, το θέμα του γάμου ανάμεσα σε δύο άντρες ή δύο γυναίκες απέκτησε «ταμπέλα» και κατέληξε «ταμπού».
Ο 20ος αιώνας ήρθε σαν στρόβιλος ιδεών και ενεργειών που εξύψωσαν την ανθρωπότητα, το πολιτισμό, το φρόνημα, τη νοοτροπία και το πνεύμα της. Το κόστος για αυτά, φυσικά, αναγράφεται σε σχολικά βιβλία Ιστορίας με τίτλο «Παγκόσμιος Πόλεμος», «Δικτατορία», «Φασισμός», κ.τ.λ. Ο αιώνας αυτός, όμως, ήταν μία αναδρομή σε χιλιετίες που μόνο σε μουσεία ήταν εγκλωβισμένες. Θυμηθήκαμε πολλά ως άνθρωποι. Ως προς το τι κάναμε, τι ήμασταν, τι καταφέραμε και τι θα μπορούσαμε να πετύχουμε στο μέλλον. Κάπου εκεί στα τέλη, λοιπόν, στα αγαπημένα μου και ριζοσπαστικότατα ‘70s, το θέμα της ομοφυλοφιλίας απέκτησε μέγεθος. Κάθε αίτημά του, όμως, τότε απαντήθηκε με τη φανταχτερή συντομογραφία ΗΙV, η οποία μετά εξελίσσεται σε ΑΙDS. Για χαζούς λόγους που ίσως και λόγω της νεαρής ηλικίας μου αδυνατώ να διανοηθώ, η προαναφερθείσα συντομογραφία αποτέλεσε συνώνυμο της ταμπέλας “GAY” και ανασταλτικό παράγοντα για ζητήματα που αφορούσαν απλούς, πειθήνιους, έννομους, φορολογούμενους, ερωτευμένους πολίτες!
Ο 21ος αιώνας δε μάσησε κάτι τέτοια όταν μπήκε. Ο πολιτισμός μας είχε παραωριμάσει για να επιτρέπει τις σαχλαμάρες του προηγούμενου αιώνα -κι ελπίζω έτσι να συνεχίσει-. Το θέμα του γάμου επέστρεψε στην αρχική του μορφή και υφή. Το 2001 κιόλας, από εκεί που δεν το περίμενε κανένας, η Ολλανδία, μια χώρα γνωστή για την οικονομία και την ευημερία της, νομιμοποίησε το γάμο ανάμεσα σε ομόφυλα άτομα, μία παγκόσμια πρωτοπορία και σταθμός στην ιστορία του ομοφυλοφιλικού αγώνα για ισότητα. Στις 1 Απριλίου, λοιπόν, του 2001 -Πρωταπριλιά κιόλας να σημειωθεί- σαν ψέμα σχεδόν ένα ζευγάρι αντρών πραγματοποίησε ένα όνειρο που για πολλά χρόνια θα ζήλευε η υφήλιος. Κάπως έτσι, έγινε το πρώτο βήμα…
Δύο χρόνια αργότερα, ακολούθησε το Βέλγιο μαζί με επαρχίες του Καναδά, ενώ το 2005 η Ισπανία και τελικά, όλος ο Καναδάς. Το 2006 η Νότιος Αφρική, το 2009 η Νορβηγία και η Σουηδία. Το 2010 η Πορτογαλία και η Ισλανδία, το 2010 η Αργεντινή και φέτος η Δανία.
Από τις Ηνωμένες Πολιτείες, η πολιτεία Massachusetts (2004), η πολιτεία Connecticut (2008), η πολιτεία Iowa (2009), η πολιτεία Vermont (2009), η πολιτεία New Hampshire (2010), η πολιτεία New York (2011) και η πρωτεύουσα Washington. Aυτά είναι τα μοναδικά μέρη στο κόσμο όπου το ομόφυλο ζευγάρι του 2012 δικαιούται γαμήλια συνένωση εκ νόμου.
Τί, όμως, συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο; Πού είναι η κοινωνικοπολιτική μέριμνα των υπολοίπων χωρών; Πού είναι ο ευαισθητοποιημένος πολιτισμός του 21ου αιώνα;
Από ολόκληρη την ήπειρο της Αφρικής μόνο η Νότια έδειξε το κατάλληλο ενδιαφέρον στο ζήτημα. Οι υπόλοιπες «καψαλισμένες» ερήμοι είναι στη καλύτερη περίπτωση παγερά αδιάφορες.
Στην Ασία, τα πράγματα ίσως είναι περισσότερο αμφιλεγόμενα και ρητά αυστηρά. Το κοινοβούλιο του Νεπάλ αποφάσισε για τα ζητήματα LGBT και η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε πρόταση για γάμους ομόφυλων ζευγαριών, που αναμένεται να συμπεριληφθεί στη συστασσόμενή του νομοθεσία. Η Κίνα είχε ίδια πρόταση, αλλά δεν ψηφίστηκε και πλέον έχει μόνο υποστηρικτές το ζήτημα αντί για νομικούς θεσμούς. Το Χονγκ Κονγκ δεν έχει νομιμοποιήσει αυτό το είδος γάμου, αν και αλλαγές στο Νόμο περί Ενδοοικογενειακής Βίας υποδεικνύουν προοδευτική πορεία. Η Ιαπωνία, παρά την αψιμαχία περί της ορολογίας του γάμου, δεν έχει επιτρέψει το γάμο ομόφυλων ζευγαριών. Στις Φιλιππίνες, στη Νότια Κορέα και στη Ταϊλάνδη, επίσης, δεν έχει νομιμοποιηθεί, αλλά ούτε και βρίσκεται υπό συζήτηση. Το Ισραήλ, παρά την έντονη θρησκευτική ζωή για την οποία φημίζεται, το 2006 αναγνώρισε τους γάμους 5 ομόφυλων ζευγαριών που παντρεύτηκαν στο Καναδά. Τέλος, ο βασιλιάς της Καμπότζη το 2004 δήλωσε υποστήριξη στην επέκταση του γαμικού θεσμικού πλαισίου ώστε να συμπεριλαμβάνει ομόφυλα ζευγάρια, αν και από τότε δεν έχει γίνει καμία απόπειρα νομιμοποίησης. Παρόλα αυτά, το 1995 πραγματοποιήθηκε γάμος δύο γυναικών με νομική υπόσταση.
Στη Νότιο Αμερική, η Αργεντινή ήταν η πρώτη χώρα που νομιμοποίησε το γάμο ομόφυλων ζευγαριών. Ο ίδιος νόμος τους επιτρέπει μέχρι και υιοθεσία. Η Ουρουγουάη και η Βραζιλία αναγνωρίζουν το ομόφυλο ζευγάρι και του προσδίδουν νομικά δικαιώματα παρόμοια με αυτά του γάμου μαζί με αυτό της υιοθεσίας. Η Κολομβία δίνει σε ομόφυλα ζευγάρια το δικαίωμα της κληρονόμησης και τέλος, το Εκουαδόρ με τη νέα νομοθεσία του αναγνωρίζει το ομόφυλο ζευγάρι ως οικογένεια.
Στην Ευρώπη, λοιπόν, οι νομοθεσίες ποικίλουν ως προς το θέμα των δικαιωμάτων των ομόφυλων ζευγαριών. Η Αλβανία θα πρότεινε νομοσχέδιο, αλλά αυτό ποτέ δεν παρουσιάστηκε. Το Βέλγιο επιτρέπει το γάμο με κάποιους περιορισμούς (πρέπει τουλάχιστον ένας σύντροφος από τους δύο να έχει ζήσει για 3 μήνες το λιγότερο στη χώρα). Η Τσεχία, αφού απέρριψε 4 παρόμοιες προτάσεις, το 2006 έδωσε δικαιώματα υγείας, πρόνοιας και κληρονόμησης σε ομόφυλα ζευγάρια. Η Γαλλία επέδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον προς το ζήτημα, έχοντας εγκαθιδρύσει το Σύμφωνο Κοινωνικής Συμβίωσης που δίνει σε κάθε είδος ζευγαριού δικαιώματα παρόμοια με του γάμου και νεότερες εξελίξεις υποδεικνύουν ότι αναμένεται στα τέλη του χρόνου να υπάρξει κάποια σημαντική πρόοδος ως προς το θέμα του γάμου και της υιοθεσίας. Η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ιρλανδία, η Λεττονία, η Σλοβενία και το Ηνωμένο Βασίλειο αναγνωρίζουν διάφορα δικαιώματα στα ομόφυλα ζευγάρια, αλλά όχι αυτό του γάμου. Η Ισλανδία, η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Σουηδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία, ωστόσο, αναγνωρίζουν ρητά το γάμο ομόφυλων ζευγαριών.
Στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία το μέλλον του θέματος κρίνεται από ψήφους, εφόσον το αίτημα απαντήθηκε με άωρο κλίμα και πληθώρα διαμαχών. Η πρόταση για νομοθεσία, πάντως, είναι έτοιμη.
Oι υπόλοιπες χώρες είτε δεν έχουν ασχοληθεί με θέματα LGBT, είτε αρνούνται να τα αναγνωρίσουν κατηγορηματικά. Πάντως, σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπουν το γάμο μεταξύ ομόφυλων ζευγαριών.
Όπως και να έχει η κατάσταση για τη κοινότητα LGBT εν έτει 2012, το φρονιμότερο σε ένα κόσμο παραλογισμού είναι να έχεις τη δύναμη της λογικής. Η λογική, λοιπόν, υπαγορεύει ότι από τις 196 χώρες του κόσμου μόνο 11 επιτρέπουν σε όλη την έκτασή τους το γάμο ομόφυλων ζευγαριών, οπότε οι συνθήκες είναι προφανώς λιγότερο από ικανοποιητικές. Η κατάσταση, όμως, είναι ακόμα μετέωρη και ρευστή, ιδίως εάν λάβουμε υπόψη τη πληθώρα χωρών που οδεύουν προς πρόοδο σε ζητήματα LGBT. Ο πολιτισμός αναμφίβολα εξελίσσεται με λαμπρότατους ρυθμούς. Γι’ αυτό με την ίδια δόση λογικής και μια βαθιά ανάσα, μαζί η LGBT κοινότητα θα τα καταφέρει, αρκεί να αντέξει. Είναι σίγουρα και εγγυημένα ένα ταξίδι επίμονο, επίμονο, δύσκολο και πεισματάρικο. Αξίζει, όμως, το κόπο; Το αύριο περιμένει…
Ισχνόπουλος Ανέστης
