Το Βέλγιο συγκαταλέγεται μεταξύ των πρωτοπόρων χωρών στα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, αλλά στον αθλητισμό η πραγματική συμπερίληψη παραμένει πρόκληση. Το PRISME, η ομοσπονδία που εκπροσωπεί ΛΟΑΤΚΙ+ συλλόγους στη Βαλλωνία, περιοχή στο νότιο τμήμα του Βελγίου, εργάζεται για να δημιουργήσει ένα ασφαλές και συμπεριληπτικό περιβάλλον στον αθλητισμό.
Ο αθλητισμός αποτελεί σημαντικό κομμάτι της ζωής των Βέλγων, κυρίως το ποδόσφαιρο, που εκφράζει συλλογικά συναισθήματα και υπερηφάνεια. Παρά τη δημοφιλία του, τα στερεότυπα περί αρρενωπότητας και η ετεροκανονικότητα που το διαχέει δημιουργούν ένα περιβάλλον αποκλεισμού για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Έρευνες δείχνουν ότι στο ποδόσφαιρο πάνω από το 50% των παικτών έχει βιώσει ή παρακολουθήσει διακρίσεις, με αποτέλεσμα την απομόνωση, την ψυχική καταπόνηση και συχνά την εγκατάλειψη του αθλήματος.
Οι ρίζες των διακρίσεων είναι δομικές: η ιστορική έννοια της «ηγεμονικής αρρενωπότητας» προάγει σκληρότητα και ανταγωνισμό, αποκλείοντας ταυτότητες που δεν ακολουθούν τα ηγεμονικά έμφυλα και σεξουαλικά πρότυπα. Τα ομοφοβικά σχόλια, τα πειράγματα και οι προσβολές γίνονται μέρος της αθλητικής «παράδοσης», αναγκάζοντας πολλά άτομα να κρύβουν την ταυτότητά τους.
Τα θετικά παραδείγματα δεν λείπουν. Το PRISME υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα όπως το «Come Together» για συλλόγους και προπονητές. Η επαγγελματική ποδοσφαιρική ομοσπονδία του Βελγίου, η Pro League, δημιούργησε οδηγό για τη συμπερίληψη των ΛΟΑΤΚΙ+ παικτών, ενώ μερικοί σύλλογοι, όπως η Club Brugge, έχουν και χρησιμοποιούν QR-code για την άμεση αναφορά διακρίσεων. Διεθνή μοντέλα από τη Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο – τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα – δείχνουν επιτυχημένες πρακτικές συμπερίληψης.
Το PRISME προτείνει δράσεις σε όλα τα επίπεδα: εθνικά σχέδια πολιτικής, συνεχή εκπαίδευση προπονητών και διαιτητών, ενημέρωση παικτών και φιλάθλων, και υποστήριξη από ΜΜΕ και χορηγούς. Η συμπερίληψη δεν είναι συμβολική· η κουλτούρα αρρενωπότητας που προάγει τον αποκλεισμό φτωχαίνει την εμπειρία του αθλητισμού για όλα τα άτομα, ανεξάρτητα από το αν είναι ΛΟΑΤΚΙ+.
Όπως λέει ο Didier Reynaud από την Rouge Direct: «Η μάχη κατά της ΛΟΑΤΚΙ+φοβίας στον αθλητισμό δεν είναι θέμα εικόνας, αλλά ανθρώπινων ζωών. Πρέπει να δημιουργήσουμε έναν ασφαλή χώρο όπου όλα τα άτομα μπορούν να αναπτυχθούν χωρίς φόβο».
Η συζήτηση για τη συμπερίληψη συγκεκριμένα των τρανς ατόμων στον αθλητισμό φυσικά δεν είναι μόνο θεωρητική. Σε μια περίοδο που οι τρανς αθλήτριες στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ και αλλού αντιμετωπίζουν επιθέσεις, αποκλεισμό και γίνονται αποδέκτες μιας έντονης τρανσφοβικής ρητορικής για τη συμμετοχή τους σε γυναικείες ομάδες, η εμπειρία του PRISME δείχνει ότι η συμπερίληψη απαιτεί εκπαίδευση, πολιτικές πρωτοβουλίες, και έντονη υποστήριξη από συλλόγους και θεσμούς.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι πρόσφατα, το Δικαστήριο Πρωτοδικών των Βρυξελλών έκρινε ότι ο κανονισμός που εμπόδιζε μια τρανς γυναίκα ποδηλάτρια να συμμετάσχει σε γυναικείες διοργανώσεις προωθούσε τις διακρίσεις και δεν βασιζόταν σε κάποια επιστημονική τεκμηρίωση – αποτελώντας έτσι μια εξαίρεση στον συνεχόμενο τρανσφοβικό αποκλεισμό.
