ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΜΕΤΡΑΝΕ, ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΠΟΝΑΝΕ
ΠΑΡΕ ΘΕΣΗ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ!
Πριν από λίγες ημέρες ο παραγωγός του Hollywood Bret Ratner έκανε ένα προσβλητικό για τους gay σχόλιο στη διάρκεια μιας συνέντευξης τύπου όταν απαντώντας σε μια ερώτηση που του έγινε είπε ότι «…οι πρόβες είναι για αδελφές». Συνέπεια της δήλωσής του αυτής ήταν να εξαναγκαστεί υπό την πίεση των ακτιβιστικών οργανώσεων και της ΛΟΑΤ κοινότητας να αποσυρθεί από την παραγωγή των επικείμενων Οσκαρ και επιπλέον να γράψει μια δημόσια επιστολή στην οποία ζητά συγνώμη από τα ΛΟΑΤ άτομα και δεσμεύεται να συνεργαστεί μαζί τους για να ευαισθητοποιήσει τους ανθρώπους στη βιομηχανία του θεάματος.
Σε ένα άλλο περιστατικό ο παρουσιαστής μιας ραδιοφωνικής εκπομπής εθνικής εμβέλειας στις ΗΠΑ αναγκάστηκε, και πάλι υπό την πίεση των οργανώσεων, να ζητήσει δημόσια συγνώμη και να δικαιολογήσει για ποιό λόγο φιλοξένησε στην εκπομπή του και έδωσε λόγο στον πρόεδρο της οργάνωσης “anti-gay family council” επιτρέποντάς του να κάνει εσφαλμένους και παραπλανητικούς ισχυρισμούς για τις gay και λεσβιακές οικογένειες. Το σκεπτικό της διαμαρτυρίας των οργανώσεων αλλά και μεγάλου αριθμού των ΛΟΑΤ πολιτών είναι ότι ο καθένας πρέπει να είναι προσεκτικός όταν έχει ένα δημόσιο βήμα και δεν μπορεί να το χρησιμοποιεί για να εκφράζει στρεβλούς και αβάσιμους ισχυρισμούς που μπορούν δυνάμει να επηρεάσουν αρνητικά τη ζωή πολλών άλλων ανθρώπων.
Τρίτο και τελευταίο περιστατικό. Η ιντερνετική εφημερίδα Huffington Post, μια από τις πιο δημοφιλείς του διαδικτύου, αναρτά ένα άρθρο του οποίου ο τίτλος περιλαμβάνει τη λέξη tranny εν είδη αστεϊσμού. Μετά από λίγες μέρες με συνοπτικές διαδικάσίες και έπειτα και πάλι από τη δημόσια κατακραυγή για τρανσοφοβία, κατεβάζει το άρθρο, ζητά δημόσια συγνώμη και δεσμεύεται να προωθήσει μέσω της ιστοσελίδας της τα θέματα των τρανς ατόμων.
Τα τρία παραπάνω περιστατικά είναι ένα πολύ μικρό, αλλά ενδεικτικό δείγμα, της κατάστασης που επικρατεί στη δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ σε σχέση με τις ρητορικές μίσους και τη δημόσια έκφραση ρατσιστικών και μειονωτικών σχολίων ενάντια στα ΛΟΑΤ άτομα. Κάθε φορά που κάποιος εξυβρίζει, κοροϊδεύει, γελοιοποιεί και μειώνει τα ΛΟΑΤ άτομα χρησιμοποιώντας τη δύναμη, την προβολή και τη δυνατότητά του να έχει δημόσιο βήμα, κινητοποιούνται σχεδόν άμεσα όλοι οι φορείς που υπερασπίζονται τα ΛΟΑΤ άτομα εν γένει και κάνουν όλες τις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου ο λόγος αυτός να αποσυρθεί από το δημόσιο διάλογο, να αναιρεθεί και να καταστεί σαφές ότι κάτι τέτοιο είναι ρατσιστικό και επικίνδυνο. Με τον τρόπο αυτό έχουν επιτύχει κατ’αρχάς όλοι όσοι έχουν δημόσιο λόγο να είναι πιο προσεκτικοί στις δηλώσεις τους και κατά δεύτερον να αναδείξουν την ευθύνη που βαραίνει κάθε δημόσια έκφραση.
Το ακριβώς αντίθετο, όπως θα έχετε ή θα έπρεπε να έχετε παρατηρήσει, συμβαίνει στον εγχώριο δημόσιο λόγο. Από τους περίφημους λόγους του αθλιότατου Χριστόδουλου έως τους σημερινούς οχετούς του Άνθιμου και από τις υβριστικές δηλώσεις του Πλεύρη μέχρι τα ομοβοφικά και ρατσιστικά αστεία του κάθε τηλεαστέρα και της κάθε τελευταίας τηλεπερσόνας, ποτέ μα ποτέ δεν έχει υπάρξει όχι μόνο συντονισμένη αντίδραση αλλά ούτε καν ένα απλό σχόλιο από τον οποιονδήποτε. Ανά πάσα ώρα και στιγμή και με όλους τους τρόπους μπορεί ο καθένας να καθυβρίσει, να μειώσει και πιο συχνά απ’ολα να χλευάσει τα ΛΟΑΤ άτομα χωρίς να έχει να δώσει λογαριασμό σε κανέναν, χωρίς να έχει έλεχγο και χωρίς ποτέ να τιμωρείται για αυτό.
Ο χλευασμός και η κοροϊδία είναι ένα τόσο σύνηθες φαινόμενο που πλεόν δε νοείται καν ως ρατσισμός και ομοφοβία. Τις περισσότερες φορές εκλαμβάνεται ως ένα απλό, αθώο αστειάκι ενώ σπανιότερα μπορεί να θεωρηθεί και ως χοντροκοπιά. Σε κάθε περίπτωση κανείς δε θα λογοδοτήσει για τίποτα, πόσο μάλλον για λίγο χιούμορ.
Κι όμως τόσο το χιούμορ όσο και κάθε μορφή δημοσίου λόγου έχει βαθύτατες επιπτώσεις στη διαμόρφωση, για να μην πω στη χειραγώγηση, της κοινής γνώμης και στην κατασκευή συγκεκριμένων κοινωνικών στερεοτύπων. Κανένας δημόσιος λόγος δεν είναι αθώος, ούτε ουδέτερος. Διαμορφώνει αντιλήψεις και απόψεις και κατασκευάζει επιθυμητά και μη υποκείμενα. Η απουσία παντελούς ελέγχου στην Ελλάδα έχει οδηγήσει το δημόσιο λόγο στην αδυσοσία και τη ρητορική μίσους σε συνεχή αύξηση.
Για το φαινόμενο αυτό μεγάλη ευθύνη κατά την άποψή μου έχει η ενεργή ΛΟΑΤ κοινότητα. Οι ακτιβιστές, οι κάθε είδους οργανώσεις που υπάρχουν (δεν είναι πολλές, αλλά όσες είναι), τα ΛΟΑΤ περιοδικά (ημών συμπεριλαμβανομένων) και όλοι όσοι τελως πάντως εμπλέκονται σε ακτιβιστικό επίπεδο με την εγχώριο ΛΟΑΤ σκηνή. Η έλλειψη μιας ανάλογης οργάνωσης όπως η GLAAD ( Gay Lesbian Association Against Defamation) ή έστω μιας συντονισμένης δράσης ενάντια στη δημόσια ρητορικού μίσους είναι κάτι που θα πρέπει να μας προβληματίζει και να μας βαραίνει ως μια σοβαρή παράληψη.
Πέρα από αυτό όμως ανάλογο μερίδιο ευθύνης έχει, όπως λέω πάντα, το κάθε άτομο ξεχωριστό. Για την ανοχή που δείχνει σε κάθε κοροϊδία, σε κάθε βρισιά, σε κάθε σχόλιο. Για τη λέξη που δεν αντικρούει, για την προσβολή που δέχεται και όυτω καθεξής. Οι ομάδες αποτελούνται από μονάδες. Μοναδικές μονάδες που έχουν οντότητα και λόγο. Πάρε θέση.
Λίνα Λαχανιώτη
