Μερικά πράγματα που θα ήθελα να συνειδητοποιήσουν οι άντρες για τα νευρα τους

Ο αντρικός θυμός έχει μια εξέχουσα θέση στην πατριαρχία. Είναι αυτός που δικαιολογεί την αντρική βία, τη ματσίλα, τους τραμπουκισμους και αυτός που κρατάει τις γυναίκες σε θέση υποτέλειας μέσω όχι μόνο του φόβου αλλά και της διαρκούς συναισθηματικής εργασίας που καλούνται να καταβάλουν για να τον εξευμενίσουν.  

Η (πατριαρχική) λογική είναι ως συνήθως κυκλική και πάει ως εξής: οι άντρες δικαιολογούνται να παρεκτραπούν κατά τη διάρκεια του θυμού τους γιατί απλά τον βιώνουν εντονότερα από τις γυναίκες. Και ξέρουμε ότι τον βιώνουν εντονότερα από τις γυναίκες επειδή, να, κοιτάξτε πόσο πολύ παρεκτρέπονται όταν θυμώνουν!

Στο ταυτολογικό αυτό επιχείρημα απουσιάζει αφενός ο τρόπος που τα ίδια τα συναισθήματα κατασκευαζονται πολιτισμικά και δεν αποτελούν απλά μια βιολογική αντίδραση -Ας σκεφτούμε για παράδειγμα πόσες φορές οι άντρες επικαλούνται λόγους «τιμής» για να δικαιολογήσουν τον θυμό τους και πώς οι λόγοι αυτοί είναι πολιτισμικά κατασκευασμένοι. Και αφετέρου ο τρόπος που οι αντιδράσεις των ανδρών κατά τη διάρκεια του θυμού τους είναι μεγαλύτερης έντασης ακριβώς επειδή τους επιτρέπεται από την κοινωνία να είναι την ίδια ώρα που οι γυναίκες στην παραμικρή ένδειξη θυμού χαρακτηρίζονται ως υστερικές , τρελές και υπερβολικές. Ας αναλογιστούμε κιόλας το πόσες φορές οι μισογύνηδες εγκαλούν τις φεμινίστριες ως «θυμωμένες» γιατί οι γυναίκες δεν επιτρέπεται  να θυμώσουν ούτε καν όταν  δολοφονούνται, βιάζονται, κακοποιούνται και εξευτελίζονται κάθε μέρα. Αν φανούν οργισμένες δεν χάνουν μόνο το δίκιο τους αλλά και την θηλυκότητά τους.

Πάρα πολλές γυναίκες εκπαιδεύονται στη διαχείριση του αντρικού θυμού ήδη από την παιδική τους ηλικία, όταν μαθαίνουν να ακροβατούν γύρω από τα νεύρα του πατέρα τους ο οποίος θεωρείται θεμιτό να τιμωρεί όλη την οικογένεια για την κακή του διάθεση. «Μη του μιλάς τώρα, έχει τα νεύρα του» είναι μια συνηθισμένη απόκριση σε αυτή την κατάσταση ενώ οι γυναίκες τις οικογένειας αναλαμβάνουν το ρόλο να τον ηρεμούν και να τον συνεφέρουν ή απλά να μένουν μακριά για να μην στραφεί πάνω τους ο θυμός αυτός.

Αν ο άντρας είπε και μια κουβέντα παραπάνω πάνω στα νεύρα του αυτό αναμένεται να συγχωρεθεί γιατί οι άντρες απλά είναι έτσι και αποστολή της γυναίκας είναι να παραβλέπουν αυτά τα ατοπήματα αλλιώς χαρακτηρίζονται ως «δύσκολες», «απαιτητικές», «στριμμένες» και αναίσθητες. Έτσι οι άντρες, συχνά αντιγράφοντας την συμπεριφορά του πατέρα τους, μαθαίνουν ότι δεν χρειάζεται να συγκρατούν τα νεύρα τους και είναι Οκ να ξεσπούν ανεξέλεγκτα αρκεί όταν τους περάσουν να επανέλθουν στον «κανονικό», γοητευτικό και γλυκό εαυτό τους. Ο θυμός τους αποτελεί απλά μια ασήμαντη παρένθεση κι εμείς αναμένεται να συνεχίσουμε σαν ό,τι συνέβη κατά τη διάρκειά του να μην έγινε ποτέ.

Η σωστή σύντροφος είναι αυτή που παραμένει σιωπηλή κατά τα ξεσπάσματα του άντρα της, δεν τον «προκαλεί» εξοργίζοντάς τον περαιτέρω αλλά αντιθέτως διοχετεύει την θηλυκή της ενέργεια ώστε να ηρεμήσει τα πνεύματα, με ένα άγγιγμα, ένα χάδι στον ώμο, ένα νεύμα κατανόησης και συνήθως πλήρους αποδοχής του αφηγήματός του. Αν κάνει το λάθος να το αμφισβητήσει ή να τον φέρει πρό των δικών του ευθυνών για το θέμα για το οποίο είναι εξοργισμένος, τότε έχει αποτύχει στο ρόλο της και πιθανότατα της αξίζει ακόμα και η βία που θα δεχτεί. Δεν είναι λίγες οι φορές άλλωστε που οι γυναίκες κατηγορούνται για τη βία των αντρών του περιβάλλοντός τους (γιών, συντρόφων, συγγενών) αφού απέτυχαν να αποτελέσουν την ηθική πυξίδα, το φως στο σκοτάδι των αντρικών «ορμών».

Σε ένα τέτοιο πολιτισμικό περιβάλλον οι άντρες πιθανότατα αγνοούν την επίδραση που έχουν πάνω μας τα νεύρα τους, τα οποία οι ίδιοι βιώνουν ως πλήρως φυσικοποιημένα. Θεωρώντας τα ως μια ανθρώπινή και όχι έμφυλη αντίδραση, κάτι που ο καθενας μπορεί να βιώσει, μπορεί να μην έχουν ιδέα τον τρόμο που προκαλούν και την πίεση που ασκούν στις γυναίκες ώστε αυτές να βρουν την ψυχραιμία να τα διαχειριστούν. Ένας άντρας για παράδειγμα που ρίχνει χριστοπαναγίες επειδή χτύπησε το μικρό δάχτυλο του ποδιού του στο κομοδίνο ή ένας σύντροφος που υψώνει τη φωνή του σε μία συνέλευση επειδή διαφωνεί κάπως έντονα μπορεί να μας κόψει το αίμα ή να μας προκαλέσει ταχυπαλμία με τρόπο που δε θα γινόταν αν στη θέση τους βρισκόταν μια γυναίκα. Οι αντιδράσεις αυτές οφείλονται στο ότι  οι γυναίκες συλλογικά έχουν συνδέσει τις εκρήξεις θυμού των αντρών με βίαιες αντιδράσεις, είναι μια αντίδραση σχεδόν ενστικτώδης.

Επομένως ακόμα και οι εν λόγω άντρες δεν έχουν βλάψει ποτέ και ούτε έχουν τη πρόθεση να βλάψουν μια γυναίκα (έναν άνθρωπο γενικότερα), ακόμα και αν ορθολογικά αντιλαμβανόμαστε ότι είμαστε ασφαλείς, το συλλογικό τραύμα που φέρουν οι γυναίκες έχοντας μάθει να περιμένουν το χειρότερο από τους θυμωμένους άντρες μας βάζει σε επιφυλακή. Με τον τρόπο αυτό η εκδήλωση του αντρικού θυμού λειτουργεί (άλλοτε εκούσια, άλλοτε ακούσια) ως μέσο συμμόρφωσης των γυναικών χωρίς να χρειαστεί να ασκηθεί βία.

Καταλαβαίνω βέβαια ότι τα νεύρα είναι δύσκολο να ελεγχθούν και όλα τα παραπάνω θέτουν έξτρα απαιτήσεις στους άντρες οι οποίοι μπορούν να κατηγορηθούν για μάτσο και εξουσιαστικές συμπεριφορές ακόμα και όταν δεν στρέφονται ευθέως εναντίον γυναικών. Θα ήταν καλό όμως αν συνειδητοποιούσαν ότι ο θυμός τους φέρει το βάρος αιώνων όπου υπήρξε μοιραίος για τις γυναίκες την ίδια ώρα που η κοινωνία συνέχιζε να τους κάνει εκπτώσεις και να τους συγχωρεί ενώ έφτιαχνε ακόμα και ήρωες όπως ο Hulk όπου ο θυμός ήταν η υπερδυναμή τους.




Δες και αυτό!