Όταν το δικαστήριο της Ουγκάντα ανέτρεψε το νόμο που έθετε κάθε ομοφυλοφιλική πράξη ποινικό αδίκημα, ακτιβιστές από όλον τον κόσμο έκαναν λόγο για μια μεγάλη νίκη στη μάχη για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όχι όμως και για τους gay που κατέληξαν σε ένα στρατόπεδο προσφύγων στη γειτονική Κένυα.
“Η αντίδραση με σόκαρε. Πήγα εκεί. Πίστευα ότι θα ήταν μια γιορτή αλλά… τίποτα”, δηλώνει ο Brizan Ogollan, ιδρυτής μιας οργάνωσης που δραστηριοποιείται στο στρατόπεδο Kakuma στην Κένυα. “Γνώριζαν ότι σε διεθνές επίπεδο και σε διπλωματικό επίπεδο η απόφαση αυτή θα είχε επίδραση, αλλά σε τοπικό επίπεδο δε θα έχει. Μπορείς να ανατρέψεις το νόμο, αλλά δεν μπορείς να ανατρέψεις το μυαλό”.
Από τους 155.000 πρόσφυγες στο στρατόπεδο Kakuma, οι 35 έχουν καταγραφεί από τον ΟΗΕ ως LGBT και βρέθηκαν εκεί εξαιτίας του ομοφοβικού νόμου της Ουγκάντα.
Σύμφωνα με τον Geoffrey Ogwano, υπεύθυνο για τον “Συνασπισμό της κοινωνίας των πολιτών” που μάχεται για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Καμπάλα: “Από τότε που ο νόμος προτάθηκε (2009) η κοινή γνώμη της Ουγκάντα έχει γίνει περισσότερο εχθρική απέναντι στην LGBT κοινότητα”
“Αρκετά άτομα έζησαν σε καθεστώς φόβου. Κάποιοι φυλακίστηκαν. Πολλοί ιδιοκτήτες έκαναν έξωση στους (gay) ενοικιαστές, Ένας πατέρας μάλιστα προσπάθησε να περάσει πάνω από το gay γιο του με το αυτοκίνητο.”
“Δυστυχώς η ακύρωση του νόμου έχει πολώσει περισσότερο την κοινωνία.”
Μέλη της βουλής έχουν αρχίσει να καταθέτουν αναφορές με στόχο να επαναφέρουν τη νομοθεσία, αν και σύμφωνα με τα μέσα, ο πρόεδρος Yoweri Museveni φαίνεται να ζήτησε να το ξανασκεφτούν.
Τρία χρόνια πριν, όταν ένας 26χρονος gay από την Ουγκάντα “πιάστηκε” από τον πατριό του να κοιμάται με έναν άλλο άνδρα, αποφάσισε να πετάξει μέχρι το Ναϊρόμπι για να ξεφύγει.
“Σκεφτόμουν: ‘Κάνενας δε σε αγαπάει στην οικογένεια σου'”.
Με λίγα χρήματα στην τσέπη δεν μπορούσε να ζήσει στην πρωτεύουσα. Απευθύνθηκε τότε στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ και για τρία χρόνια περίμενε στο στρατόπεδο Kakuma, υπό το καθεστώς του πρόσφυγα.
Ο άτυχος άνδρας δεν ήθελε να παραμείνει στην Κένυα, όπου η ομοφυλοφιλία είναι εξίσου παράνομη και όπου ένα πρόσφατο νομοσχέδιο προβλέπει λιθοβολισμό για τους ομοφυλόφιλους ξένους. Στο στρατόπεδο συνέχισε να αντιμετωπίζει παρενοχλήσεις. Το μόνο θετικό ήταν η υποστήριξη από τους υπόλοιπους gay που βρίσκονταν στο στρατόπεδο για τον ίδιο λόγο.
“Για πρώτη φορά, συνάντησα αυτούς τους ανθρώπους που είναι σαν κι εμένα. Λες στον εαυτό σου. Εντάξει δεν είμαι μόνος. Τουλάχιστον αισθανόμουν ότι υπήρχε κάποιος που με καταλάβαινε.”
Τον περασμένο μήνα όμως έφυγε για το Ναϊρόμπι, μιας και η ατμόσφαιρα στο στρατόπεδο είχε γίνει ιδιαίτερα εχθρική.
Ο 26χρονος άνδρας προσπάθησε να βρει δουλειά, αλλά ελάχιστοι εργοδότες ήταν πρόθυμοι να προσλάβουν έναν πρόσφυγα. Δύο από τους επτά συγκατοίκους του κατέφυγαν στην πορνεία. Στο σπίτι υπάρχει ακόμα ένα ειδικό ταμείο για τη δωροδοκία των αστυνομικών σε περίπτωση σύλληψης.
Η αστυνομία της χώρας μπορεί εύκολα να τον στείλει πίσω στο στρατόπεδο. Μπορεί μάλιστα να τον απελάσουν, παρά τη θέλησή τους.
Όπως υποστηρίζει η Neela Ghoshal, μέλος τoυ Human Rights Watch: “Δεν υπάρχει κάποιο μέρος στην Κένυα, όπου πιστεύω ότι μπορούν να ζήσουν ελέυθερα και με ασφάλεια”.
