Καλά τα καταφέραμε: στιγμές από την προβολή του ντοκιμαντέρ «Οι ρίζες μου»

Την Παρασκευή σε ένα μικρό αμφιθεατράκι στη Σιβιτανίδειο Σχολή παρακολουθήσαμε το ντοκιμαντέρ «HERSTORIES : Οι ρίζες μου….» της Βίλμας Μενίκη σε συνδιοργάνωση με τη φεμινιστική οργάνωση «το ΜΩΒ».

του Θεοδόση Γκελτή

Στο ντοκιμαντέρ παρακολουθήσαμε τις αφηγήσεις έξι γυναικών. Παρακολουθήσαμε έξι παράλληλες φωνές να εξιστορούν τη βία της πατριαρχίας, της ετεροκανονικότητας των συνόρων, της τάξης, της κοινωνίας που αναπηροποιεί. Το τραύμα παρόν επανερχόταν στα λόγια των αφηγητριών.

Δεν είδαμε όμως μόνο μια αφήγηση για το τραύμα. Είδαμε γυναικείες αντιστάσεις, συμμαχίες, στρατηγικές επιβίωσης, φωνές, κινητοποιήσεις. Είδαμε και νιώσαμε αλληλεγγύη. Ιστορίες δύναμης, όπως σπεύδει μια γυναίκα, από το κοινό, να τονίσει. Ρωγμές αντίρρησης. (Αυτό) αποδοχή. Μπορεί να γεννήθηκαν ακτιβίστριες, όπως λέει χαριτολογώντας η Λορέττα για να δείξει την ενστικτώδη ορμή που την έκανε να σηκωθεί και να παρατήσει το ζωντανό νεκροταφείο που είχε καταλήξει το χωριό της στη Σιέρα Λεόνε, όπου οι άνθρωποι πέθαιναν αβοήθητοι καθημερινά. Εκεί όπου αν έβλεπες σε ένα σπίτι συγκεντρωμένο κόσμο σκεφτόσουν αντανακλαστικά ότι κάποια κηδεία γίνεται ή κάποιο θάνατο περιμένουν. Μπορεί , όμως σε κάποιες γυναίκες, η συνειδητοποίηση για το στημένο παιχνίδι που στήνει η πατριαρχία να ήρθε αργότερα. Πάντως, αργά ή γρήγορα, υπονόμευσαν την πατριαρχία: με την εργασία τους σε ανδροκρατούμενα επαγγέλματα, με το τόλμημα να δείξουν τρυφερότητα παρά τις πληγές τους, με την υποστήριξη που έδειξαν στις γυναίκες τους, με τη παρηγοριά που προσέφεραν στις βιασμένες μητέρες τους, με τις μουσικές τους, τα κατοικίδιά τους, με το να φροντίζουν τα παιδιά των γυναικών που ήταν σε ανάγκη. Με το να μιλήσουν, να οργανωθούν, να υποστηριχθούν.

Η Λορέττα, η Φωτεινή, η Έλενα, η Ιωάννα και ο Μπάμπου, ο σκύλος οδηγός. Και η Βίλμα Μενίκη να τις υποδέχεται και να τις φροντίζει.

Μια αίθουσα κατάμεστη με γυναίκες που έχουν γράψει χιλιόμετρα στο φεμινιστικό κίνημα. Αφηγήσεις βίας, οδύνης συστημικής καταπίεσης, αλλά και αντίστασης χιούμορ.
Δε νομίζω να έχει σημασία η αναπαραγωγή αυτής της μεστής αφήγησης. Αξίζει να ιδωθεί και να ακουστεί μόνη της χωρίς τη δική μου διαμεσολάβηση.

Αυτό που ίσως έχει σημασία να μεταδώσω είναι η ενσώματη εμπειρία μου από την αίθουσα. Η γυναικεία αλληλεγγύη σωματοποιήθηκε στην αίθουσα με το χέρι που δόθηκε στη γυναίκα από το κοινό ώστε να σηκωθεί και να μιλήσει. Με τα συγχαρητήρια που μοιράστηκαν απλόχερα. Με την κουλτούρα της φροντίδας, σαν όλες να γνωρίζονταν και ας μη γνωρίζονταν. Σαν όλες να μη χρειάζονταν να γνωρίζονται, για να γνωρίζονται.
Λίγα νεαρότερα κουίρια στις παρυφές της αίθουσας αναρωτώνται για το μέλλον των κινημάτων ζητούν συμβουλή για την αντιμετώπιση της ματαίωσης των κινηματικών υποκειμένων. «Είστε πολύ όμορφες γυναίκες» ακούγεται από το κοινό. Σημεία υπερηφάνειας. «Εμένα θα με ακούνε (σ.σ. να ασκώ κριτική στην πατριαρχία) ακόμα και όταν θα πεθάνω λέει η Φωτεινή γελώντας θυμίζοντάς μου τις (λίγες) ακαδημαϊκές συζητήσεις που είναι πολιτικές, που είναι ωραίες, που είναι ζωντανές. Οι γυναίκες είναι το πεδίο των άπειρων δυνατοτήτων λέει και μας αποχαιρετά.