Για τη μικρή Μόμο, σημασία δεν έχει ούτε το παρελθόν ούτε το μέλλον. Δεν θυμάται από πού ήρθε, ποιοι ήταν οι γονείς της, ή πόσο χρονών είναι, και δεν κάνει μεγαλεπήβολα σχέδια για το μέλλον, ούτε θέλει να γίνει μία μέρα διάσημη και επιτυχημένη. Ο στόχος της Μόμο είναι να ζει στο τώρα, να αγαπάει τους φίλους της, και να τους βοηθά. Εκτιμά την κάθε μέρα όπως έρχεται και όπως φεύγει, και αυτό της αρκεί.
Το παραμύθι της Μόμο δεν το διάβασα μικρή, αλλά ως ενήλικας. Είναι μια ιστορία όμορφη και ευχάριστη για ένα παιδί, και σίγουρα κάπως σκληρή, ενδόμυχα, για έναν ενήλικα που συνειδητοποιεί διαβάζοντάς την πως οι… Γκρίζοι Κύριοι μάλλον του κλέβουν χρόνο συστηματικά. Το δίδαγμα της Μόμο δεν είναι άλλο από το να εκτιμάμε το χρόνο που περνάει, και να τον ξοδεύουμε στα αυθεντικά σημαντικά πράγματα της ζωής, που δεν είναι άλλα από τη φιλία και την αγάπη.
Η Μόμο του Μίχαελ Έντε έκανε πρεμιέρα την Κυριακή 08/10 στο Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία και μουσική Ελένης Ευθυμίου, και αποτελεί ίσως μία από τις πιο ενδιαφέρουσες παιδικές παραστάσεις του τελευταίου χρόνου. Είναι πολύ σημαντικό όταν μία παράσταση απευθύνεται σε νεαρό κοινό, να είναι δομημένη και σκηνοθετημένη έτσι ώστε να διατηρεί το ενδιαφέρον των μικρών θεατών στο έπακρο — ειδικά αν σκεφτεί κανείς πως η προσοχή των παιδιών διασπάται πολύ εύκολα εάν δεν είναι απόλυτα συνεπαρμένα από κάτι. Η πρεμιέρα βρήκε την Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου γεμάτη, και καμία παιδική φωνούλα δεν ακούστηκε καθόλη τη διάρκεια του έργου, κι ας διήρκησε δύο ώρες γεμάτες. Δίπλα μας στον εξώστη, ένα μικρό αγόρι παρακολούθησε όλη την παράσταση όρθιο από τον ενθουσιασμό του.
Η σκηνογραφία του έργου (Ζωή Μολυβδά) είναι ακριβώς αυτή που θα έπρεπε, άλλοτε λειτουργώντας λιτά, άλλοτε παίρνοντας τα ηνία και προσφέροντας μία μαγευτική χρωματική πανδαισία που φαίνεται να μεταφέρει το θεατή στο επίκεντρο της ιστορίας μονομιάς. Είναι συχνό φαινόμενο, όταν ένα παιδικό παραμύθι μεταφέρεται στη σκηνή, να χάνει αρκετά από αυτά που είχε να προσδώσει ως βιβλίο. Στη Μόμο, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Η παράσταση δε λειτουργεί βοηθητικά για να προσθέσει κάτι στο πρωτότυπο, αλλά αντιθέτως δημιουργεί από μόνη της μία διαφορετική οπτική, έναν καινούργιο τρόπο να ειπωθεί το παραμύθι.
Το αποτέλεσμα δείχνει πως όλοι οι συντελεστές της παράστασης φαίνεται να δούλεψαν με πολλή όρεξη. Η μουσική ήταν ιδιαίτερη, η κίνηση δουλεμένη (Βιττόρια Κότσαλου) και τα κοστούμια όμορφα και προσεγμένα χωρίς περιττούς εντυπωσιασμούς (Λουκία Χουλιάρα). Πρόκειται για μία ολοκληρωμένη παραγωγή που δεν στερείται τίποτα — δεν καταλάβαμε καν πώς πέρασε η ώρα όταν τελείωσε.
Αν και παραμύθι, δεν θα κατέτασσα το έργο σε παιδικό ή ενηλίκων. Σαφέστατα η ιστορία της Μόμο απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε μία συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα περισσότερο απ’όσο σε άλλες — τέτοια παραμύθια όμως, όπως η Μόμο ή ο Μικρός Πρίγκιπας, είναι για όλους, και αγγίζουν κάθε ηλικία με διαφορετικό τρόπο.
Τέλος, θεωρώ πολύ πιθανό τα θαυμάσια μηνύματα του έργου να μην εκτιμηθούν καθόλου από εκπαιδευτικούς και γονείς, καθώς η Μόμο μας μαθαίνει πως η δουλειά και το διάβασμα για το σχολείο δεν είναι πιο σημαντικά από το παιχνίδι και τη φιλία. Το έργο μου δίδαξε ωστόσο να φαντάζομαι έναν μεγάλο Γκρίζο Κύριο πάνω από όποιον θεωρήσει αυτά τα μηνύματα άσχημα, κι έτσι να δείχνω κατανόηση.
Σκηνοθεσία-Μουσική: Ελένη Ευθυμίου
Διασκευή-Δραματουργία: Σοφία Ευτυχιάδου
Σκηνικά: Ζωή Μολυβδά Φαμέλη
Διανομή ρόλων: Ειρήνη Αμανατιάδου, Βαγγέλης Αμπατζής, Αλέξανδρος Βαμβούκος, Γιώργος Δικαίος, Νατάσσα Εξηνταβελόνη, Γιώργος Ζυγούρης, Βαγγέλης Θάνος, Θέμης Θεοχάρογλου, Αλέξανδρος Κασαρτζής, Σπύρος Κυριαζόπουλος, Τζένη Παρασκευαΐδου, Κλέαρχος Παπαγεωργίου, Διονύσης Πίφεας, Νάνσυ Σιδέρη, Στέλλα Ψαρουδάκη Φωτογράφος παράστασης: Ελίνα Γιουνανλή
