Εν όψει των εθνικών εκλογών η Τοπική Οργανωτική Επιτροπή του ετήσιου Συνεδρίου της ILGA (International lesbian, gay, bisexual, trans and intersex association που θα πραγματοποιηθεί στην ΑΘήνα τον ερχόμενο Οκτώβριο, απέστειλε στα πολιτικά κόμματα που συμμετέχουν στις εκλογές, ερωτηματολόγιο σχετικά με τις θέσεις τους σε θέματα Λεσβιών, Γκέι, Αμφισεξουαλικών, Διεμφυλικών και Μεσοφυλικών ατόμων.
Ερωτηματολόγιο δεν εστάλη στη Χρυσή Αυγή και στους Ανεξάρτητους Έλληνες (λόγω ομοφοβικών/τρανβοφικών περιστατικών), ενώ η Νέα Δημοκρατία, το ΚΚΕ και η Ένωση Κεντρώων δεν απάντησαν.
1) Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει καταδικάσει την Ελλάδα επειδή ο νόμος για το σύμφωνο συμβίωσης αποκλείει ρητά τα ζευγάρια του ίδιου φύλου από τη σύναψη συμφώνων. (7 Νοεμβριου 2013, Υπόθεση Βαλλιανάτου και άλλων κατά Ελλάδας).
Σκοπεύετε να προτείνετε νέο σχέδιο νόμου για το σύμφωνο συμβίωσης, σε σύντομο χρονικό διάστημα, το οποίο θα συμπεριλαμβάνει όλα τα ζευγάρια ανεξάρτητα από το φύλο των συμβαλλόμενων και θα ρυθμίζει ζητήματα κληρονομικά, ασφαλιστικά και φορολογικά;
Η ουσιαστική ισότητα όμως, θα πραγματοποιηθεί όταν θα έχουν πρόσβαση στον πολιτικό γάμο όλα τα ζευγάρια, θα έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις και θα ρυθμίζονται επιπλέον θέματα όπως αυτά που αφορούν στα παιδιά.
Υποστηρίζετε την αναμόρφωση του Οικογενειακού Δικαιου έτσι ώστε να εφαρμοστεί ο πολιτικός γάμος για όλες/όλους, να αντικατοπτρίζει ένα σύγχρονο, περιεκτικό ορισμό της οικογενείας που αναγνωρίζει την πολυμορφία των οικογενειακών σχέσεων και να ρυθμίζει τις ανάγκες όλων των οικογενειών;
Σκοπεύετε να προωθήσετε την αμοιβαία αναγνώριση συντροφικών σχέσεων με χώρες όπου ήδη ισχύουν σύμφωνα συμβίωσης και πολιτικοί γάμοι;
ΣΥΡΙΖΑ:
Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την ίδρυσή του, έχει ταχθεί υπέρ της θεσμικής αναγνώρισης των ομόφυλων ζευγαριών. Στο πλαίσιο αυτό τον Ιούνιο του 2015 η κυβέρνηση παρουσίασε δημόσια νομοσχέδιο για τη θέσπιση ενός Νέου Συμφώνου Συμβίωσης, τόσο για ετερόφυλα όσο και για ομόφυλα ζευγάρια, το οποίο προβλέπει πως όσοι το συνάπτουν έχουν ίσα φορολογικά, ασφαλιστικά, περιουσιακά, κληρονομικά κλπ δικαιώματα με τα άτομα που έχουν τελέσει γάμο. Το νομοσχέδιο αυτό, λόγω των εξελίξεων του καλοκαιριού, δεν πρόλαβε, κακώς, να έρθει στη Βουλή. Θα κατατεθεί για ψήφιση το αμέσως επόμενο διάστημα από τον ΣΥΡΙΖΑ – εφόσον βέβαια είναι κυβέρνηση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει την αναμόρφωση του οικογενειακού δικαίου γιατί σε πολλές περιπτώσεις (και όχι μόνο σε όσες αφορούν τα ομόφυλα ζευγάρια) είναι ξεπερασμένο. Πρόθεσή μας είναι να αναμορφωθεί έτσι ώστε το δικαίωμα σύναψης πολιτικού γάμου να επεκταθεί σε όλες και όλους (ας μην ξεχνάμε ότι ο πολιτικός γάμος για όλους και όλες αποτελεί ιδρυτική θέση του ΣΥΡΙΖΑ) και να προσαρμοστεί το εθνικό δίκαιο στην πολυμορφία των οικογενειακών σχέσεων που δημιουργούνται εν τοις πράγμασι. Για παράδειγμα, το ζήτημα των παιδιών που μεγαλώνουν από ομόφυλα ζευγάρια αποτελεί μια κοινωνική πραγματικότητα που δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε. Τα παιδιά αυτά υπάρχουν, μεγαλώνουν και είναι, κατά τεκμήριο, πιο ευάλωτα σε περιπτώσεις ενδοσχολικής βίας ή στιγματισμού. Η πολιτεία δεν δικαιούται να αγνοεί αυτή την πραγματικότητα. Θεωρούμε ότι με το Νέο Σύμφωνο Συμβίωσης κάνουμε απλώς το πρώτο βήμα, το οποίο όμως είναι καταλυτικής σημασίας γιατί, εκτός από την άμεση επίπτωσή του στη ζωή των ανθρώπων, θα σπάσει πολλά ταμπού, και έτσι θα δράσει διαπαιδαγωγητικά για την κοινωνία. Από κει και πέρα, τα πράγματα εκτιμούμε ότι θα είναι ευκολότερα.
Λόγω της πολυπλοκότητας του θέματος της αμοιβαίας αναγνώρισης των δεσμών αυτών και των εννόμων συνεπειών τους, υποστηρίζουμε την πρόταση του Ευρωκοινοβουλίου προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την θέσπιση ενός Κανονισμού ο οποίος θα διασφαλίζει την αμοιβαία αναγνώριση όλων των ληξιαρχικών εγγράφων (συμπεριλαμβανομένης της νομικής αναγνώρισης του φύλου, των γάμων και των συμφώνων συμβίωσης) και των συνεπειών τους, προκειμένου να μειωθούν τα νομικά και διοικητικά εμπόδια που δημιουργούν διακρίσεις για τους πολίτες που ασκούν το δικαίωμά τους στην ελεύθερη κυκλοφορία (βλ. Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 8ης Σεπτεμβρίου 2015 σχετικά με την κατάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, 2013-2014).
ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ:
Το Ποτάμι είναι έτοιμο με μια πλήρη πρόταση για την ταυτόχρονη επέκταση και αναθεώρηση του συμφώνου συμβίωσης. Ειδικότερα ζητούμε:
-επέκταση του συμφώνου και στα ομόφυλα ζευγάρια.
-ρύθμιση κληρονομικών, ασφαλιστικών, εργασιακών και φορολογικών θεμάτων των συμβαλλόμενων
Στο Ποτάμι πιστεύουμε στην ευρεία έννοια της οικογένειας και είμαστε έτοιμοι να την υπερασπιστούμε. Εξάλλου δεν εθελοτυφλούμε. Γνωρίζουμε την ύπαρξη εκατοντάδων οικογενειών ουράνιο τόξο και αυτές θέλουμε να βοηθήσουμε, ώστε να γίνουν ορατές στην ελληνική κοινωνία και να απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα με όλες τις οικογένειες και κυρίως τα παιδιά τους να έχουν την ίδια προστασία με τα υπόλοιπα παιδιά που μεγαλώνουν στην Ελλάδα.
Ζητούμε αναθεώρηση του νόμου για την υιοθεσία συνολικά και ειδικά ώστε να μην υφίσταται καμία διάκριση με βάση το φύλο και τη σεξουαλική ταυτότητα στη διαδικασία της παιδοθεσίας.
Ως προς τον πολιτικό γάμο τασσόμαστε υπέρ. Σκοπεύουμε να ανοίξουμε δημόσια τον διάλογο για αυτό το θέμα, καθώς η ελληνική κοινωνία και πολιτεία έχει πολλές αντιστάσεις σε αυτό το ζήτημα. Πιστεύουμε πως μόνο έτσι θα γίνει αποδεκτός.
ΛΑΪΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ:
Για το θέμα του συμφώνου συμβίωσης η ΛΑΕ τάσσεται ανενδοίαστα υπέρ της θέσμισής του με διευρυμένα δικαιώματα, (ασφαλιστικά, φορολογικά, κληρονομικά, λήψης ιατρικών αποφάσεων σε περίπτωση νοσηλείας σε νοσοκομείο του ενός από τους δύο συντρόφους κλπ.). Το νομοσχέδιο που είχε επεξεργαστεί η νομοπαρασκευαστική επιτροπή του υπουργείου δικαιοσύνης και είχε προαναγγελθεί από το γγ του υπουργείου είναι μια καλή προσπάθεια και εμείς υποστηρίζουμε την κατάθεσή του στη βουλή το συντομότερο δυνατό. Με αυτόν τον τρόπο θα λυθεί το θέμα με τη διεθνή υποχρέωση της χώρας μας προς την ΕΕ, αλλά κυρίως θα λυθούν τα πρώτα ζητήματα αναγνώρισης δικαιωμάτων για τα ΛΟΑΤ ζευγάρια.
Η πλήρης εξίσωση δικαιωμάτων θα έρθει με την αναγνώριση του πολιτικού γάμου για τα ΛΟΑΤ ζευγάρια με πλήρη και ίσα δικαιώματα για τον οποίο η ΛΑΕ τάσσεται επίσης υπέρ ταυτόχρονα με μια αναμόρφωση του οικογενειακού δικαίου, η οποία θα λύνει ζητήματα των ΛΟΑΤ οικογενειών που είναι σήμερα πολυάριθμες, αλλά για το κράτος είναι ανύπαρκτες, καθώς και της τεκνοθεσίας από ΛΟΑΤ ζευγάρια.
Σημαντικό θέμα επίσης είναι η αναγνώριση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤ ζευγαριών που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης ή γάμο σε άλλη χώρα και στη χώρα μας δεν αναγνωρίζεται κανένα από τα δικαιώματά τους που απορρέουν από την έννομη σχέσητους. Το πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο όταν στις ΛΟΑΤ οικογένειες υπάρχουν και παιδιά, αφού δεν αναγνωρίζονται ως γονείς και οι δύο σύντροφοι. Η ΛΑΕ υποστηρίζει την αναγνώριση των σχέσεων αυτών των ζευγαριών στη χώρα μας με πλήρη δικαιώματα. Θα αναλάβει μάλιστα συγκεκριμένες πρωτοβουλίες το επόμενο διάστημα στη βουλή για το θέμα.
ΠΑΣΟΚ:
Είναι σαφής και ήδη διεθνώς αναγνωρισμένη με την πλέον επίσημη οδό (απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) η υποχρέωση της χώρας μας για επέκταση των διατάξεων για το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης και στα ομόφυλα ζευγάρια.Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι για το ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται για μία απλή περίπτωση πειθήνιας υπακοής στα κελεύσματα των ευρωπαϊκών δικαστηρίων. Θεωρούμε ότι οι συνθήκες είναι ώριμες για την υλοποίηση ενός συνολικού πλαισίου παρεμβάσεων για την αναμόρφωση του ελληνικού οικογενειακού δικαίου. Είναι πλέον εφικτή και αναγκαία η υιοθέτηση καινοτόμων και ρηξικέλευθων ιδεών που θα κατατείνουν στη διαμόρφωση ενός νέου κοινωνικού πολιτισμού στην οικογενειακή συμβίωση. Και οι αλλαγές αυτές περιλαμβάνουν και έχουν ως αφετηρία τους μια σύγχρονη και λειτουργική βάση ελεύθερης συμβίωσης για όλους, ανεξαρτήτως φύλου, με αναγνώριση όλων των σχετικών δικαιωμάτων (κληρονομικών, κοινωνικοασφαλιστικών, φορολογικών). Η ολοκλήρωση και επέκταση του πεδίου εφαρμογής του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης παρουσιάζει προφανή αξία και σημασία, τόσο από άποψη κοινωνιολογική όσο και αμιγώς νομική (προάσπιση θεμελιωδών δικαιωμάτων), καθώς κατατείνει στη θεραπεία χρόνιων αδικιών και αδικαιολόγητα άνισης μεταχείρισης.
Πρόκειται, άλλωστε, για ένα σημείο εξαιρετικού ενδιαφέροντος, την ανάδειξη και προώθηση του οποίου το ΠΑΣΟΚ ζητούσε μετ’ επιτάσεως όλα τα προηγούμενα έτη από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία του αρμόδιου Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Μάλιστα, και παρά τις αντιδράσεις της συντηρητικής πλειοψηφίας της τότε συγκυβέρνησης, το ΠΑΣΟΚ πέτυχε μεθοδικά, τον Δεκέμβριο του 2014, τη σύσταση ειδικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής, με αντικείμενο την αναμόρφωση του οικογενειακού δικαίου και την προώθηση όλων των αναγκαίων παρεμβάσεων στο ευαίσθητο αυτό πεδίο (επέκταση συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης σε ομόφυλα ζευγάρια, κοινή επιμέλεια τέκνων μετά το διαζύγιο των γονέων, αλλαγές στο δίκαιο της υιοθεσίας, ίδρυση Οικογενειακού Δικαστηρίου κ.α.). Η επόμενη ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης προτίμησε να διακρίνει το θέμα του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης από το πακέτο των μεταρρυθμίσεων, δημοσιεύοντας μάλιστα και τελικό σχέδιο διατάξεων, το οποίο δυστυχώς δεν είχε την απαραίτητη πολιτική στήριξη από την ίδια την κυβερνητική πλειοψηφία και ποτέ δεν έφθασε στη Βουλή.
Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι το ΠΑΣΟΚ θα είναι αρωγός στο κοινοβουλευτικό επίπεδο κάθε πρωτοβουλίας για την απαιτούμενη κοινωνική μεταρρύθμιση που δεν πρέπει να καθυστερήσει περισσότερο. Υπό αυτήν την έννοια και υπό τις παρούσες συνθήκες είναι πολύ πιο ουσιαστική η απόδειξη της βούλησης για πολιτική συμφωνία και συνεργασία στην Ελληνική Βουλή από την μαξιμαλιστική, βερμπαλιστική επίδειξη ευαισθησίας για τα σχετικά θέματα. Με την ταχεία ψήφιση της επέκτασης του συμφώνου συμβίωσης και για τα ομόφυλα ζευγάρια ανοίγει προφανώς η συζήτηση και για μια σειρά άλλων θεμάτων που αφορούν την LGBTQI κοινότητα.
ΑΝΤΑΡΣΥΑ:
Ναι. Έχουμε τοποθετηθεί δημόσια ότι ζητάμε ίσα και πλήρη δικαιώματα για τα ομόφυλα ζευγάρια. Αυτό αφορά τόσο το σύμφωνο συμβίωσης, όσο και τον γάμο (πολιτικό ή θρησκευτικό) και ασφαλώς την παιδοθεσία. Σε ανάρτησή μας για τις εκλογές που έγιναν στις 25-1-2015 γράφαμε τα εξής: «Για τα ομόφυλα ζευγάρια, απαιτούμε να κατοχυρωθεί το δικαίωμά τους στο σύμφωνο συμβίωσης, στο γάμο και στην παιδοθεσία. Επιπλέον, ζητάμε να διευρυνθεί το σύμφωνο συμβίωσης ώστε να μπορούν να το συνάψουν όσα ενήλικα άτομα το επιθυμούν, ανεξάρτητα από φύλο και αριθμό».
Υποστηρίζετε την τροποποίηση της νομοθεσίας για την καταπολέμηση των διακρίσεων στην απασχόληση και την παροχή αγαθών και υπηρεσιών (Ν.3004/2005) ώστε να συμπεριλαμβάνει και στις δυο περιπτώσεις τον σεξουαλικό προσανατολισμό καθώς και την αναθεώρηση του Ν. 3769/2009 προσθέτοντας και την ταυτότητα φύλου ως έδαφος προστασίας λόγω φύλου στην παροχή υπηρεσιών και αγαθών εναρμονίζοντας την Ελληνική νομοθεσία με την Κοινή Απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και Επιτροπής σύμφωνα με την οποία η εν λόγω ενσωματωθεισα Οδηγία πρέπει να έχει εφαρμογή και για λόγους ταυτότητας φύλου; Υποστηρίζετε την εξίσωση των ορίων ηλικίας συναίνεσης στην σεξουαλική δραστηριότητα, την κατάργηση του 347 ΠΚ. και την επέκταση της νομοθεσίας για την Αντιμετώπιση της Ρατσιστικής Βοίας ώστε να περιλαμβάνει τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου με μεριμνά για αποτελεσματική και επαρκή προστασία στα θύματα μοσχοβίτικης και τρανσφοβικης βίας;Υποστηρίζετε την τροποποίηση της νομοθεσίας για την καταπολέμηση των διακρίσεων στην απασχόληση και την παροχή αγαθών και υπηρεσιών (Ν.3004/2005) ώστε να συμπεριλαμβάνει και στις δυο περιπτώσεις τον σεξουαλικό προσανατολισμό καθώς και την αναθεώρηση του Ν. 3769/2009 προσθέτοντας και την ταυτότητα φύλου ως έδαφος προστασίας λόγω φύλου στην παροχή υπηρεσιών και αγαθών εναρμονίζοντας την Ελληνική νομοθεσία με την Κοινή Απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και Επιτροπής σύμφωνα με την οποία η εν λόγω ενσωματωθεισα Οδηγία πρέπει να έχει εφαρμογή και για λόγους ταυτότητας φύλου; Υποστηρίζετε την εξίσωση των ορίων ηλικίας συναίνεσης στην σεξουαλική δραστηριότητα, την κατάργηση του 347 ΠΚ. και την επέκταση της νομοθεσίας για την Αντιμετώπιση της Ρατσιστικής Βιας ώστε να περιλαμβάνει τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου με μεριμνά για αποτελεσματική και επαρκή προστασία στα θύματα ομοφοβικης και τρανσφοβικης βίας;
ΣΥΡΙΖΑ:
Ο Ν. 3304/2005 αναφέρεται στην εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης, ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού. Ο Ν. 3896/2010 αφορά την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης. Τέλος, ο Ν. 3769/2009 την εφαρμογή της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών αναφορικά με την πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες και την παροχή αυτών.
Θεωρούμε ότι για ευρύτερους λόγους αποτελεσματικότητας και ασφάλειας δικαίου, αλλά και ορατότητας της κείμενης νομοθεσίας, πρέπει να εισαχθεί ένας νέος «Κώδικας Ισότητας»· σε αυτόν, ο κατάλογος των διακρίσεων στην απασχόληση και στην παροχή αγαθών και υπηρεσιών, από τις οποίες θα πρέπει να προστατεύονται οι πολίτες, θα περιλαμβάνει με σαφήνεια τις διακρίσεις λόγω «σεξουαλικού προσανατολισμού» και «ταυτότητας φύλου». Πέρα όμως από τη νομική κατοχύρωση, σημασία έχει η ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών. Στο πλαίσιο αυτό το ΚΕΘΙ (Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας) αποφάσισε, την άνοιξη του 2015, τη στοχευμένη παρέμβαση σε ζητήματα ταυτότητας φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού. Ο προγραμματισμός του ΚΕΘΙ βρίσκεται σε εξέλιξη και θα συνεχιστεί από τη νέα κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Είναι δεδομένο ότι δεν υφίσταται κανένας απολύτως λόγος οι ομοφυλόφιλοι πολίτες να αντιμετωπίζονται διαφορετικά από τον νόμο σε σχέση τους ετεροφυλόφιλους (αυτό μάλιστα θα προσέβαλλε ευθέως την αρχή της ισονομίας), κάτι που φυσικά πρέπει να αποτυπωθεί και θεσμικά (π.χ. α. 347 ΠΚ). Ήδη πάντως στον αντιρατσιστικό νόμο 4285/2014 ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου περιλαμβάνονται στα χαρακτηριστικά των προσώπων εις βάρος των οποίων διαπράττονται εγκλήματα μίσους. Επίσης, το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 1 του ΠΔ 132/2012 για τη Σύσταση Τμημάτων Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας αντικαταστάθηκε με το άρθρο 63 παρ. 3 του ΠΔ 178/2014 και περιλαμβάνει πλέον και τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου. Και πάλι όμως κρίσιμο είναι το ζήτημα είναι ποια συγκεκριμένα μέτρα θα ληφθούν για την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων (π.χ. στη λειτουργία της αστυνομίας), κάτι που ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κυβέρνηση, σε αντίθεση με τις προηγούμενες, έχει δείξει ότι προτίθεται να πράξει.
ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ:
Υποστηρίζουμε όλα τα παραπάνω. Η ταυτότητα φύλου και ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν μπορεί να αποτελεί κριτήριο διακρίσεων σε καμία περίπτωση. Η πολιτεία πρέπει να προστατεύει και υπερασπίζεται την ελευθερία και την αυτοδιάθεση των ατόμων.
ΛΑΪΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ:
Η ΛΑΕ είναι και τάσσεται υπέρ της άρσης των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου. Ως εκ τούτου είμαστε υπέρ της άρσης των διακρίσεων που προβλέπονται στην ελληνική νομοθεσία και αποτελούν ένα ειδικό καθεστώς για τα ΛΟΑΤ άτομα, αντιμετωπίζοντάς τα σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Επομένως είμαστε θετικοί στην τροποποίηση των νόμων 3304/2005 και 3769/2009 ακριβώς με τους όρους τους οποίους αναφέρετε.
Για το άρθρο 347 του ΠΚ θεωρούμε ότι αποτελεί αναχρονισμό και μια έμπρακτη απόδειξη ότι η ελληνική νομοθεσία θεωρεί την ομοφυλοφιλία εξοβελιστέα. Το άρθρο πρέπει να αλλάξει και τα όρια ηλικίας σεξουαλικής συναίνεσης πρέπει να εξισωθούν.
Για την Αντιρατσιστική Νομοθεσία έχουμε να πούμε ότι σήμερα το καθεστώς είναι απαράδεκτο μια και οι περισσότερες ομοφοβικές/ τρανσφοβικές/λεσβοφοβικές επιθέσεις δεν καταγγέλονται από τα θύματα γιατί φοβούνται ότι μπορούν να στοχοποιηθούν εκ νέου από τους δράστες ή το περιβάλλον τους. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για τα ΛΟΑΤ άτομα να υποστούν και καινούργιες επιθέσεις μια και οι πράξεις αυτές μένουν στην πραγματικότητα ατιμώρητες. Γι αυτούς τους λόγους θεωρούμε ότι η αντιρατσιστική νομοθεσία είναι ανεπαρκής και πρέπει να αλλάξει στην κατεύθυνση της προστασίας των θυμάτων που δέχονται αυτές τις επιθέσεις.
ΠΑΣΟΚ:
Οι σπουδαίες κοινωνικές εξελίξεις που έχουν μεσολαβήσει από την εισαγωγή της βασικής ποινικής νομοθεσίας έως και τις μέρες μας, επιβάλλουν τον εκσυγχρονισμό των σχετικών κανόνων στη χώρα μας. Σήμερα, η διατήρηση σε ισχύ αναχρονιστικών διατάξεων, που είχαν εισαχθεί για την εξυπηρέτηση ξεπερασμένων κοινωνικών αναγκών και αντιλήψεων, αλλοιώνει την πραγματική αποστολή του Νόμου, οδηγώντας σε αδικαιολόγητα, ανεπιθύμητα και ανεπιεική αποτελέσματα.
Η ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών Οδηγιών για την καταπολέμηση των διακρίσεων, πέραν της προφανούς νομικής αξίας της, παρουσιάζει μεγάλη κοινωνική σημασία. Η διακριτική μεταχείριση ανθρώπων των ατόμων της LGBTQI κοινότητας στον χώρο εργασίας και στην αγορά παρουσιάζει ιδιαίτερη κοινωνική απαξία, προσβάλλοντας τον πυρήνα της ελευθερίας ανάπτυξης της ανθρώπινης προσωπικότητας. Ως εκ τούτου, ο εκσυγχρονισμός του εθνικού μας δικαίου στο συγκεκριμένο σημείο είναι επιβεβλημένος.
Ο δρόμος, άλλωστε, έχει ανοίξει με τον πρόσφατο ν. 4285/2014 για την αντιμετώπιση της ρατσιστικής βίας. Με κύρια ευθύνη του ΠΑΣΟΚ και των προοδευτικών χώρων της πολιτικής μας ζωής, η ελληνική νομοθεσία κατά των διακρίσεων εξοπλίσθηκε με νέες διατάξεις που θέτουν στο στόχαστρο κάθε μειωτική και υποτιμητική συμπεριφορά -μεταξύ άλλων- και βάσει σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου. Πρόκειται για μια αναμφίβολα ιστορική εξέλιξη και ένα σπουδαίο βήμα προόδου, που υλοποιήθηκε στη χώρα μας παρά τις ανακλαστικές αντιδράσεις της συντηρητικής πτέρυγας της ελληνικής Βουλής.
Εξ άλλου, το ΠΑΣΟΚ έχει αναγάγει σε βασική προτεραιότητα του πολιτικού σχεδιασμού του για τη Δικαιοσύνη τη νομοθετική μεταρρύθμιση που περιλαμβάνει την ποινική νομοθεσία. Έχουμε εδώ και καιρό καταρτίσει σταθερή στρατηγική πρόταση για τη ριζική αναμόρφωση του ποινικού δικαίου, όχι με αποσπασματικές επεμβάσεις (τροποποιήσεις ή καταργήσεις άρθρων), αλλά με πλήρη αντικατάσταση του ισχύοντος σήμερα πλαισίου με νέους, σύγχρονους Κώδικες, που θα ανταποκρίνονται στη νέα κοινωνική πραγματικότητα και τις διεθνείς εξελίξεις στην ανθρώπινη συμβίωση. Ήδη από το 2010 συστήθηκε ειδική επιτροπή για την κατάρτιση ενός εξ ολοκλήρου νέου Ποινικού Κώδικα, με την υπογραφή του αείμνηστου Καθηγητή Ι. Μανωλεδάκη. Το αποτέλεσμα που προέκυψε είναι ένα βαθιά προοδευτικό και σύγχρονο νομοθετικό κείμενο που οδηγεί στην ενίσχυση των εναλλακτικών μορφών ποινής (κοινωφελής εργασία κ.α.), καθώς και στην αποποινικοποίηση αδικημάτων που δεν παρουσιάζουν πλέον καμία κοινωνική απαξία. Πλέον, είναι μονόδρομος η επίσπευση της μεγάλης μεταρρύθμισης. Θα πρέπει το σχέδιο του νέου Κώδικα να βγει από το συρτάρι της Κυβέρνησης και να πάρει τον δρόμο προς τη Βουλή.
Το κεφάλαιο των εγκλημάτων που σχετίζονται με τη σεξουαλική ελευθερία αποτελεί ένα κατ’ εξοχήν παράδειγμα αναχρονιστικού πλαισίου που, παρά τις κατά καιρούς επεμβάσεις, φαίνεται να ανταποκρίνεται στα κελεύσματα μιας ξεπερασμένης κοινωνικής ηθικής. Η συζήτηση που θα ανοίξει με την προώθηση του σχεδίου του Νέου Ποινικού Κώδικα θα οδηγήσει σε έναν ειλικρινή διάλογο για τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ανηλικότητα και τη γενετήσια ελευθερία. Για εμάς στο ΠΑΣΟΚ ο διάλογος αυτός θα πρέπει να καταλήξει σε ένα άρτιο σύστημα ποινικών κανόνων, χωρίς ιδεοληπτικές προσκολλήσεις ή ηθικοπλαστικές αγκυλώσεις. Ένα σύστημα κανόνων, προοδευτικό και σύγχρονο που θα εκπληρώνει τη φιλοσοφική αποστολή του δικαίου: την πιστή αποτύπωση και ρύθμιση της τρέχουσας, αληθινής κοινωνικής πραγματικότητας.
ΑΝΤΑΡΣΥΑ:
Υποστηρίζουμε κάθε νόμο κατά των διακρίσεων και κάθε μέτρο που προστατεύει τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Παρόλα αυτά, επειδή θεωρούμε ότι οι αιτίες της καταπίεσης είναι βαθιά ριζωμένες στο υπάρχον σύστημα και τους θεσμούς του, αναγνωρίζουμε τα συγκεκριμένα όρια που αυτά έχουν. Επιπλέον, στεκόμαστε με επιφύλαξη στον ρόλο του κράτους και των μηχανισμών του (αστυνομία, δικαιοσύνη) στην εφαρμογή τέτοιων νόμων.
Προτίθεστε, να νομοθετήσετε αναθεωρώντας το πεπαλαιωμένο ελληνικό νομικό πλαίσιο [Νόμος 344/1976] που επιτρέπει την αλλαγή των εγγράφων (μικρό όνομα και φύλο) μόνο για τα διεμφυλικα πρόσωπα που έχουν κάνει επέμβαση επαναπροσδιορισμού φύλου; Προτίθεστε, σύμφωνα με το εγκεκριμένο Ψήφισμα του Συμβουλίου της Ευρώπης της 22ας Απριλίου του 2015, ώστε οι διεμφυλικοι άνθρωποι να αλλάζουν τα έγγραφα τους χωρίς την προϋπόθεση στείρωσης η άλλων ιατρικών διαδικασιών, ψυχιατρικών διαγνώσεων η διάλυσης πρότερου γάμου; Προτίθεστε, ακόμη, να νομοθετήσετε ώστε να καλύπτονται πλήρως ασφαλιστικά οι επεμβάσεις επαναπροσδιορισμού φύλου καθώς και για την αναθεώρηση των ταξινομητικων καταλόγων ώστε η ταυτότητα φύλου να αφαιρεθεί απ’ αυτούς;
ΣΥΡΙΖΑ:
Ναι. Το νομοθετικό πλαίσιο της Ελλάδας πρέπει να προσαρμοστεί στις σύγχρονες γνώσεις και αντιλήψεις για τα ζητήματα του κοινωνικού και του βιολογικού φύλου, μη συνδέοντας την αλλαγή εγγράφων με την προϋπόθεση επέμβασης επαναπροσδιορισμού φύλου. Συμφωνούμε ότι η αλλαγή των εγγράφων των διεμφυλικών πρέπει να γίνεται χωρίς προϋποθέσεις όπως αυτές που αναφέρονται, στις οποίες είμαστε αντίθετοι (ψυχιατρικές διαγνώσεις, στείρωση ή διαζύγιο.)
Για την ασφαλιστική κάλυψη των επεμβάσεων επαναπροσδιορισμού φύλου θεωρούμε πως δεν χρειάζεται καινούργια νομοθετική ρύθμιση, καθώς αυτή καλύπτεται από το Σύνταγμα και την ισχύουσα νομοθεσία, αφού αφορά το υπέρτατο αγαθό της υγείας. Επειδή όμως γνωρίζουμε τον συντηρητισμό και τη δυσκαμψία της ελληνικής διοίκησης εκτιμούμε ότι η ασφαλιστική αυτή κάλυψη θα πρέπει να αποτυπωθεί με σαφήνεια, εκ μέρους της πολιτείας, με τρόπο ρητό και συγκεκριμένο (λ.χ. σε μια εγκύκλιο).
Οφείλουμε πάντως, ακριβώς θέλουμε να μιλάμε συγκεκριμένα, ότι το βασικό εμπόδιο για την ασφαλιστική κάλυψη των επεμβάσεων επαναπροσδιορισμού φύλου, τη δεδομένη χρονική στιγμή, δεν προέρχεται από το εσωτερικό, αλλά από τις μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας, που επιβάλλουν στην Ελλάδα τον περιορισμό των ασφαλιστικών παροχών και απορρίπτει την προσθήκη νέων – παρότι κάτι τέτοιο, βέβαια, τη φέρνει σε αντίφαση με τις ίδιες τις διακηρύξεις της και ιδρυτικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όσον αφορά τώρα τους ταξινομητικούς καταλόγους. Εάν αναφέρεστε σε καταλόγους όπως το DSM και το ICD, ας σημειωθεί ότι δεν συντάσσονται από ελληνικούς οργανισμούς, αλλά αποτελούν προϊόν επιστημονικών συλλόγων ή οργανώσεων. Πρόθεσή μας είναι να ενισχύσουμε τον διάλογο, ώστε η επιστημονική κοινότητα να παρακολουθεί τις εξελίξεις, και να δεσμευτούμε ώστε οι ελληνικές υπηρεσίες υγείας να συντάσσονται με τις πιο προοδευτικές απόψεις.
ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ:
Τα διεμφυλικά άτομα πρέπει να μπορούν να αλλάζουν τα έγγραφά τους χωρίς καμία προϋπόθεση. Όποια προϋπόθεση είναι κακοποιητική για αυτά τα άτομα. Υποστηρίζουμε αλλαγή της σχετικής νομοθεσίας ακολουθώντας το πρότυπο της Μάλτας.
Στο πλαίσιο αυτό, οι επεμβάσεις επαναπροσδιορισμού φύλου θα πρέπει να γίνουν πιο προσβάσιμες, σε ένα ευρύτερα αναθεωρημένο ασφαλιστικό πλαίσιο.
Ως προς τους καταλόγους ταξινόμησης θεωρούμε εντελώς αναχρονιστικό να γίνεται αναφορά στην ταυτότητα φύλου, δυστυχώς όμως είναι κάτι το οποίο δεν νομοθετείται, είναι εκτός δικαιοδοσίας του νομοθέτη.
ΛΑΪΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ:
Σήμερα τα τρανς άτομα δέχονται τις πιο μεγάλες διακρίσεις γιατί σύμφωνα με τη νομοθεσία δεν έχουν καμία πρόσβαση στην αλλαγή εγγράφων παρά μόνο αν προχωρήσουν σε επέμβαση επαναπροσδιορισμού φύλου. Αυτό αποτελεί μια κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων τους δικαιωμάτων γιατί καταδικάζει τα τρανς άτομα στην ανυπαρξία. Η νομοθεσία πρέπει να αλλάξει και το ελληνικό κράτος πρέπει να αναγνωρίσει την ταυτότητα φύλου και να αντιμετωπίσει τα τρανς άτομα ισότιμα και σύμφωνα με το κοινωνικό τους φύλο. Οι επεμβάσεις επαναπροσδιορισμού φύλου, για όσους και όσες το επιλέγουν, πρέπει να καλύπτονται από το σύστημα υγείας και βεβαίως αυτονόητα οι ταξινομητικοί κατάλογοι πρέπει να αναθεωρηθούν.
ΠΑΣΟΚ:
Η συμβολή του Συμβουλίου της Ευρώπης στην προάσπιση του δικαιώματος στη διαφορετικότητα σηματοδοτεί μια δυναμική και αισιόδοξη πρόοδο στην παγκόσμια ανθρώπινη κοινότητα. Δίχως καμία προκατάληψη και απαλλαγμένη από αναχρονιστικές αντιλήψεις, η διεθνής έννομη τάξη έρχεται να προασπίσει μια από τις πιο αληθινές, βαθύτερες εκφάνσεις του δικαιώματος στην ανθρώπινη ελευθερία.
Για εμάς, η αρχή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας είναι αναπαλλοτρίωτη και απαράγραπτη, χωρίς εξαρτήσεις από την ταυτότητα φύλου ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Καμία κοινωνική ή«ηθική» επιταγή δεν μπορεί να δικαιολογήσει απάνθρωπες, αδικαιολόγητες και ταπεινωτικές συμπεριφορές ή διακρίσεις εις βάρος συγκεκριμένων κατηγοριών προσώπων επί τη βάσει οποιουδήποτε στοιχείου διαφορετικότητας. Στον βαθμό μάλιστα που αυτές οι βάναυσες διακρίσεις υποκρύπτονται κάτω από τον μανδύα νομοθετικών ρυθμίσεων, η ευθύνη παρέμβασης εκ μέρους της Πολιτείας είναι ακόμη μεγαλύτερη.
ΑΝΤΑΡΣΥΑ:
Είμαστε ρητά ενάντια σε όλα τα κανονιστικά πρότυπα και σε οποιαδήποτε εμπλοκή του κράτους και των νόμων στον καθορισμό του φύλου. Υποστηρίζουμε το δικαίωμα κάθε ανθρώπου στον αυτοπροσδιορισμό. Δεν πιστεύουμε ότι το φύλο ενός ατόμου θα πρέπει να καθορίζεται με ιατρικούς ή ψυχιατρικούς τρόπους. Συγκεκριμένα έχουμε γράψει τα εξής: «Για τους τρανς ανθρώπους, ζητάμε να αναγνωριστεί πλήρως η ταυτότητα φύλου χωρίς προϋποθέσεις και να τους παρέχεται δωρεάν πρόσβαση σε ορμονοθεραπείες και επεμβάσεις επιβεβαίωσης φύλου (εφόσον τις επιθυμούν)».(2)
Υποστηρίζουμε ρητά την αλλαγή εγγράφων χωρίς προϋποθέσεις. Ασφαλώς η διάλυση ενός πρότερου γάμου δεν μπορεί να τίθεται ως προϋπόθεση. Τα ίδια τα εμπλεκόμενα άτομα θα πρέπει να αποφασίζουν για τη σχέση τους. Εφόσον το επιθυμούν, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να πάρουν διαζύγιο με συνοπτικές διαδικασίες.
Υποστηρίζετε την εισαγωγή μαθημήτων σεξουαλικής αγωγής σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες με ισότιμη αναφορά σε σεξουαλικό προσανατολισμό και ταυτότητα φυλου η οποία θα συνοδεύεται από την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα σεξουαλικής ταυτότητας και ταυτότητας φύλου καθώς και την αναγνώριση και αποτελεσματική αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού (bullying) λόγω σεξουαλικου προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου;
ΣΥΡΙΖΑ:
Θεωρούμε καίρια την εισαγωγή μαθημάτων σεξουαλικής αγωγής σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες με ισότιμη αναφορά στον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου. Για μας κάτι τέτοιο είναι αναγκαίο για την αντιμετώπιση της ομοφοβίας και της τρανσοφοβίας, αλλά και γενικότερα για τη στήριξη της ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων. Το Υπουργείο Παιδείας, την άνοιξη του 2015, προχώρησε στην επανεξέταση όλων των διαδικασιών και τον επανασυντονισμό των φορέων που ασχολούνται με το ζήτημα του bullying. Η νέα κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίσει στην ίδια κατεύθυνση, υλοποιώντας τον νέο αυτό σχεδιασμό.
ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ:
Στο Ποτάμι πιστεύουμε πως μόνο μέσω της εκπαίδευσης μπορούμε να καταπολεμήσουμε τις διακρίσεις. Θεωρούμε απαραίτητη την προσθήκη μαθημάτων σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου ώστε τα θέματα αυτά να πάψουν να αποτελούν ταμπού στην κοινωνία. Χρειαζόμαστε γερές βάσεις ως κοινωνία για να αντιμετωπίσουμε ρατσιστικές και ομοφοβικές τάσεις.
Ως προς το bullying πιστεύουμε πως χρειάζεται να γίνει συστηματική δουλειά με τους εκπαιδευτικούς σε επίπεδο πληροφόρησης, επιμόρφωσης και εκπαίδευσης σε ψυχολογικά θέματα ώστε το σχολείο να είναι ένα ασφαλές περιβάλλον. Είναι πρωταρχικής σημασίας οι εκπαιδευτικοί να μπορούν να αντιλαμβάνονται κρούσματα bullying, να τα διαχειρίζονται και παράλληλα να τα προλαμβάνουν. Είναι πρωτίστως θέμα εκπαίδευσης και πρόληψης και όχι τιμωρίας και καταστολής εκ των υστέρων.
ΛΑΪΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ:
Η αντιμετώπιση της ομοφοβίας στις μικρές ηλικίες είναι από τα πλέον φλέγοντα ζητήματα, ειδικά μετά τα περιστατικά που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, με την αυτοκτονία του Βαγγέλη Γιακουμάκη να είναι η πιο χαρακτηριστική περίπτωση.
Στο πλαίσιο αυτό θεωρούμε ότι είναι απαραίτητο να εγκριθεί η διδασκαλία στην εκπαίδευση του μαθήματος της σεξουαλικής αγωγής σε όλες τις βαθμίδες με ισότιμη αναφορά στο σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου καθώς και στην αντιμετώπιση του μπούλινγκ στις μικρές ηλικίες. Είναι απαραίτητη επίσης η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στην αντιμετώπιση του σεξουαλικού προσανατολισμού και της ταυτότητας φύλου στην εκπαιδευτική τους εργασία, μέσα από σεμινάρια που θα γίνουν σε συνεργασία με ψυχολόγους, ειδικευμένους επιστήμονες καθώς και το υπουργείο παιδείας. Μπορεί επίσης να αξιοποιηθεί η εμπειρία και το έργο συγκεκριμένων ομάδων της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται στο θέμα και έχουν αξιόλογη δράση.
ΠΑΣΟΚ:
Ο συνεχής εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού συστήματος και ο εμπλουτισμός της διδακτέας ύλης με νέα, σύγχρονα αντικείμενα θα πρέπει να αποτελεί διαρκή μέριμνα της Πολιτείας. Η διδασκαλία του σχολικού μαθήματος της σεξουαλικής αγωγής στην ελληνική δευτεροβάθμια εκπαίδευση μπορεί να λειτουργήσει ως εξαιρετικό εργαλείο για την ομαλή ολοκλήρωση της ανθρώπινης προσωπικότητας και την εκπλήρωση γενικότερων σκοπών (δημόσια υγεία, πρόληψη σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων κ.α.). Στο βαθμό μάλιστα που οι προηγμένες επιστήμες της ψυχολογίας και της σεξολογίας έχουν αναπτύξει σε τέτοιο βαθμό την έρευνα και τα πορίσματά τους σε σχέση με τον σεξουαλικό προσανατολισμό, η διδασκαλία του μαθήματος θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο περιεκτική, πάντοτε με αυτονόητο σεβασμό στην αξιοπρέπεια και την ελευθερία αυτοπροσδιορισμού των μαθητών.
Η νέα κουλτούρα εκπαίδευσης στη σεξουαλική αγωγή των ανηλίκων αποτελεί, για εμάς, ένα από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία για τη μετάβαση σε μια πιο δίκαιη, ανεκτική και αλληλέγγυα Κοινωνία. Η εξάλειψη των διακρίσεων και των προκαταλήψεων σε τόσο πρώιμο στάδιο, μέσα από τη σχολική αίθουσα, θα επιφέρει πολλαπλά ευεργετικά αποτελέσματα: βραχυπρόθεσμα, μέσα από την καταπολέμηση των φαινομένων εκφοβισμού που σήμερα γιγαντώνεται υπό την επιρροή της γενικότερης ιδεολογίας του μίσους, μέρος της οποίας διαθέτει και πολιτικό μανδύα, και μακροπρόθεσμα, μέσα από την οριστική αλλαγή των κοινωνικών προτύπων και την εμπέδωση μιας νέας κοινωνικής πραγματικότητας.
ΑΝΤΑΡΣΥΑ:
Συμφωνούμε με την εισαγωγή μαθημάτων σεξουαλικής αγωγής που να περιλαμβάνει τον σεξουαλικό προσανατολισμό (όπως και με την επαναφορά των βιβλίων για τη θεωρία της εξέλιξης). Επειδή προφανώς οι ερωτικές σχέσεις δεν περιορίζονται στο σεξ, πιστεύουμε ότι ένα τέτοιο μάθημα θα πρέπει επίσης να διδάσκει τα στοιχεία που είναι απαραίτητα σε μια καλή σχέση: τρόπους αποτελεσματικής επικοινωνίας και διαχείρισης των συναισθημάτων.
Θεωρούμε ότι η διαπαιδαγώγηση των νέων και η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών είναι μια καλή αρχή αλλά από μόνη της δεν αρκεί. Όπως επισημαίνουμε πιο πάνω, πιστεύουμε ότι ο ρατσισμός και οι κάθε είδους διακρίσεις εξυπηρετούν το υπάρχον σύστημα. Λειτουργούν διχαστικά, καλλιεργώντας την αντιπαλότητα μεταξύ των ανθρώπων. Τα στοιχεία αυτά επιτείνονται από τις κοινωνικές ανισότητες. Γι’ αυτό παλεύουμε για μια ριζικά διαφορετική κοινωνία, όπου καμιά κοινωνική ομάδα δεν θα υφίσταται καταπίεση και εκμετάλλευση.
Σχετικά με τον εκφοβισμό και την κακοποίηση (bullying) στους χώρους τους εκπαίδευσης, πιστεύουμε ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά μέσα από τη συνεργασία μαθητών/τριών, εκπαιδευτικών και γονιών. Θα πρέπει να περιφρουρήσουν το ζωτικό τους χώρο χωρίς την παρουσία της αστυνομίας και χωρίς προσπάθειες καταστολής. Αναγνωρίζουμε επίσης ότι τα παιδιά που καταφεύγουν στο bullying συχνά έχουν πέσει και τα ίδια θύματα κακοποίησης και άρα έχουν ανάγκη όχι από τιμωρία αλλά από ψυχολογική βοήθεια.
Τα LGBTQI+ άτομα οχι μόνο δέχονται διακρίσεις ακόμα και στον χώρο της υγείας αλλά τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις απέναντι τους είναι τόσο ισχυρά ώστε να συνυφαίνουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό με επικίνδυνη συμπεριφορά όπως συμβαίνει π.χ. στην περίπτωση αποκλεισμού από την αιμοδοσία όσων είχαν ομοερωτική σεξουαλική επαφή, Ενώ σε άλλες περιπτώσεις δεν θεωρούνται ότι δεν είναι σε θέση να λάβουν καθοριστικές για την ζωή τους αποφάσεις όπως στις περιπτώσεις ανθρώπων μη καθορισμένων χαρακτηριστικών φύλου, όπου οι γονείς ή οι κηδεμόνες μπορούν να προβούν σε κανονικοποιητικές χειρουργικές επεμβάσεις χωρίς την συγκατάθεση του ίδιου του προσώπου με αποτέλεσμα την κακοποίηση του ατόμου και την δημιουργία τραυματικών (σωματικών και ψυχικών ) εμπειριών για το εν λόγω πρόσωπο Ποια είναι η θέση σας σε αυτές τις περιπτώσεις;
ΣΥΡΙΖΑ:
Οι διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου είναι βαθιά ριζωμένες και μπορούν να εντοπιστούν σε πολλά νομοθετήματα αλλά και κανονισμούς που δεν προκύπτουν ευθέως από νόμους, όπως τα παραδείγματα που αναφέρατε. Η ιατρικοποίηση των ζητημάτων αυτών, η ταύτιση του σεξουαλικού προσανατολισμού με επικίνδυνες συμπεριφορές, η «αορατότητα» των LGBTQi+ ατόμων, η έλλειψη ενός οδικού χάρτη και κατευθυντηρίων γραμμών από την πολιτεία για τη διασφάλιση της ίσης μεταχείρισης, αναπαράγουν αρνητικά στερεότυπα και διακρίσεις. Ειδικά, ο αποκλεισμός από την αιμοδοσία φανερώνει όχι μόνο τη θεσμική ομοφοβία αλλά και σεξισμό· η απαγόρευση αφορά με σαφήνεια τους άνδρες, ενώ δεν συμπεριλαμβάνει με την ίδια σαφήνεια όχι και τις λεσβίες. Ταυτόχρονα, διαιωνίζει το επικίνδυνο στερεότυπο της σύνδεσης AIDS και ομοφυλοφιλίας. Οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, επιστημονικοί φορείς και οι LGBTQi+ οργανώσεις πρέπει να συνεργαστούν ώστε η κατάσταση αυτή να καταγραφεί συνολικά και να αλλάξει.
Όσον αφορά τις περιπτώσεις ανθρώπων μη καθορισμένων χαρακτηριστικών φύλου, όπου οι γονείς ή οι κηδεμόνες μπορούν να προβούν σε κανονικοποιητικές χειρουργικές επεμβάσεις χωρίς την συγκατάθεση του ίδιου του προσώπου, θεωρούμε ότι μπορεί να οδηγήσει την κακοποίηση του ατόμου και τη δημιουργία τραυματικών (σωματικών και ψυχικών) εμπειριών για το εν λόγω πρόσωπο. Αξίζει να μελετήσουμε τη νομοθεσία της Μάλτας, που στηρίζεται στις αρχές του αυτοπροσδιορισμού και του αυτοκαθορισμού, απαγορεύοντας τέτοιες επεμβάσεις μέχρι το άτομο να ενηλικιωθεί και να μπορεί να αποφασίσει μόνο του. Φυσικά, και εδώ η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και των ειδικών, που σήμερα βρίσκεται στα σπάργανα, είναι απολύτως απαραίτητη. Πρέπει να ανοίξει δημόσιος διάλογος για το ζήτημα αυτό, και εκτιμάμε ότι η νομοθεσία της Μάλτας πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη.
ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ:
Η θέση μας στο Ποτάμι είναι πάγια. Οφείλει η ελληνική πολιτεία να προασπίσει τις ατομικές ελευθερίες και τα πολιτικά δικαιώματα όλων ανεξάρτητα από το φύλο και τη σεξουαλική προτίμηση. Πρέπει να αναθεωρήσουμε όλους τους νόμους που αντίκεινται στην ατομική ελευθερία και την αυτοδιάθεση και πρέπει να σταματήσουμε την ψυχική και σωματική κακοποίηση των ανθρώπων. Χρειάζεται συστηματική δουλειά σε πολλά επίπεδα, νομοθετικό, κοινωνικό, παροχής υπηρεσιών υγείας κ.α. Δυστυχώς πολλά από αυτά τα ζητήματα δεν έχουν αντιμετωπιστεί διεθνώς, επομένως θεωρούμε ότι θα πρέπει να συζητηθούν και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με τη συμμετοχή των κομμάτων στο ευρωκοινοβούλιο. Πέρα από την συγκεκριμένη περιπτωσιολογία η οποία δεν εξαντλείται, το Ποτάμι θεωρεί ότι θα πρέπει να υπάρχουν θεμελιώδη ατομικά δικαιώματα τα οποία να διασφαλίζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο στον μέγιστο βαθμό, χωρίς διαφοροποιήσεις μεταξύ των χωρών μελών.
ΛΑΪΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ:
Η πρακτική των διακρίσεων εναντίον των ΛΟΑΤ ατόμων στον τομέα της υγείας είναι πολύ χαρακτηριστική και πολύ επιβαρυντική. Η περίπτωση του αποκλεισμού από την αιμοδοσία των ΛΟΑΤ ατόμων, που ισχύει και σε μια σειρά άλλες χώρες με πιο σημαντική τη Γαλλία, είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η πρακτική αυτή κρίθηκε και καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πριν από μερικούς μήνες υποχρεώνοντας τη Γαλλία αλλά και τις υπόλοιπες χώρες να αλλάξουν αυτή την απαράδεκτη διάταξη. Η ΛΑΕ θεωρεί ότι πρέπει η Ελλάδα να συμμορφωθεί πάραυτα με τις αποφάσεις του ΕΕΔΑ και να απαλείψει τη διάταξη αυτή, που αποτελεί απαράδεκτο αναχρονισμό.
Όσον αφορά το θέμα της απόφασης των γονέων για το παιδί με ασαφή χαρακτηριστικά φύλου, θεωρούμε ότι πρέπει να απαγορευτεί η δυνατότητα επέμβασης όσον αφορά το φύλο του παιδιού από τον οποιοδήποτε.
ΠΑΣΟΚ:
Το σύστημα υγείας κάθε κοινωνικά και πολιτικά προηγμένου κράτους θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από αυτονόητο σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Η νοσηλεία, οι ιατρικές εξετάσεις και η διάγνωση της υγείας των προσώπων που κάνουν χρήση των δημόσιων υγειονομικών δομών οφείλουν να διενεργούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην προσβάλλουν τον πυρήνα της ανθρώπινης ελευθερίας, βασικό στοιχείο της οποίας παραμένει ο σεξουαλικός προσανατολισμός. Οποιαδήποτε αντίθετη συμπεριφορά, που κατατείνει στη διακριτική και υποτιμητική μεταχείριση και στον αποκλεισμό κατηγοριών προσώπων δεν μπορεί να έχει θέση σε ένα σύγχρονο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών υγείας προς όλους, ανεξαιρέτως, τους πολίτες. Ωστόσο, η σποραδική, αποσπασματική αντιμετώπιση μεμονωμένων περιστατικών, με κατασταλτική διάθεση, δεν μπορεί να επιφέρει άμεσα τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Η οριστική θεραπεία των διακρίσεων θα επιτευχθεί μόνο μέσα από την ολιστική προσέγγιση του φαινομένου, με οριζόντιες δράσεις σε όλους τους τομείς και τα πεδία της κοινωνικής συμβίωσης. Ο χώρος της υγείας, με την ιδιαίτερα ευαίσθητη φύση και αποστολή του, περιλαμβάνεται κατ’ εξοχήν σε αυτά τα κρίσιμα πεδία παρέμβασης.
ΑΝΤΑΡΣΥΑ:
Η συσχέτιση των ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπων με τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα ξεκίνησε με αφορμή την εκδήλωση του HIV. Ακόμη και αν τα πρώτα χρόνια της εμφάνισης του ιού υπήρχε κάποια βάση σ’ αυτή τη συσχέτιση, η εικόνα άλλαξε γοργά λόγω της εγρήγορσης των ΛΟΑΤΚΙ+ κοινοτήτων και των συμπαραστατών τους. Ο στιγματισμός ωστόσο παρέμεινε, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ακόμη αποκλεισμοί και διακρίσεις. Υποστηρίζουμε την άμεση άρση όλων αυτών των ρατσιστικών πρακτικών. Ακόμη πιο αντιδραστική και επικίνδυνη είναι η αφαίρεση από τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα της δυνατότητας να αποφασίζουν για το σώμα και τη ζωή τους. Προφανώς τέτοιες αποφάσεις δεν πρέπει να αφήνονται σε γονείς, κηδεμόνες ή γιατρούς. Πιστεύουμε ότι κάθε άτομο θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να επιλέξει αν θέλει να προχωρήσει σε κάποιο είδος επέμβασης. Η πολιτεία θα πρέπει να προσφέρει κάθε δυνατή ενημέρωση αλλά και την απαραίτητη στήριξη των ανθρώπων που θα ήθελαν να προβούν σε κάτι τέτοιο, εφόσον αποτελεί ελεύθερη επιλογή τους.
