Μια πολύ προσωπική – και άλλο τόσο πολιτική – θέση για το Athens Pride.
Η εμπειρία μου με το Athens Pride ξεκινάει από το πρώτο, το 2005. Είχα κάτι λιγότερο από χρόνο στην Αθήνα, ήταν ακόμα όλα καινούρια, έψαχνα το δρόμο μου και στην προσπάθεια να τον βρω είχα δηλώσει και εθελοντής εκεί. Να σας πω την αλήθεια, κυρίως για να κοινωνικοποιηθώ, να γνωρίσω ανθρώπους σαν κι εμένα και ναι ρε συ και κανένα γκομενάκι, δεν ντρέπομαι να το πω. Γιατί σκέφτηκα ότι εκεί, παίζει και να γνωρίσω κάποιον που δεν θα κάνει σα να τον τίναξε ρεύμα αν
απλώσω να του πιάσω το χέρι ή του δώσω κανένα φιλί στο δρόμο. Ήθελα βλέπεις από μικρός, τους έρωτες μου να ‘ναι ελεύθεροι. Να τους ζω στο φως. Κι εκεί θεώρησα – σωστά – πως θα μπορέσω να το βρω και να το ζήσω.
Και γνώρισα. Και φίλες και φίλους και γκομενάκια που σουλατσάραμε στους δρόμους χέρι – χέρι. Γνώρισα για πρώτη φορά ανθρώπους που θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο. Συμμετείχα για πρώτη φορά σε κάτι που ήταν συλλογικό και ένιωθα πως με χωρούσε, ακριβώς όπως ήμουν. Είδα για πρώτη φορά drag show, γνώρισα trans άτομα, butch λεσβίες, τρελές αδερφές που ήταν περήφανες γι’ αυτό. Που αρχικά μπορεί και να μου φαίνονταν κάπως. Που όμως με έμαθαν να βλέπω πέρα από την εικόνα και τα στερεότυπα. Εκτός όμως από όλα αυτά, μέσα από τoPride, μέσα από τους ανθρώπους, τις συζητήσεις, την πρωτόγνωρη εμπειρία του να κάνω κάτι για να διεκδικήσω οργανωμένα τα δικαιώματα, την ελευθερία μου και την αποδοχή γνώρισα και κάτι ακόμα πιο σημαντικό. Γνώρισα καλύτερα εμένα. Και έγινα ακόμα πιο περήφανος για αυτό που είμαι. Γιατί ανακάλυψα πως τελικά η περηφάνια δεν είναι στο τυχαίο γεγονός ότι είσαι. Είναι στο τι κάνεις μ’ αυτό, στο πως το ζεις, στο ότι διεκδικείς να είσαι ο εαυτός σου σε έναν κόσμο που σου λέει ότι θα ήταν καλύτερο να είσαι κάτι άλλο.
Μπορεί να είχα βγει από την ντουλάπα πριν από όλα αυτά. Αλλά η αίσθηση της περηφάνιας που είχα ξεκινώντας να βαδίζω στην πρώτη πορεία ήταν απερίγραπτη. Και όχι μόνο ήταν, παραμένει ακόμα. Κάθε φορά, σχεδόν σαν πρώτη. Δεν χορταίνεται, βλέπεις. Ούτε συνηθίζεται. Όταν ζεις την καθημερινότητα σε έναν κόσμο που σου λέει ότι είσαι λάθος, τέτοιες στιγμές δεν είναι ποτέ αρκετές. Κάθε φορά, θα έρθει η στιγμή κατά την διάρκεια της παρέλασης που θα κοιτάξω πίσω και θα δακρύσω με την εικόνα. Που θα δω ότι είμαστε κάθε φορά περισσότερες και περισσότεροι από την προηγούμενη χρονιά. Που θα δω κάποιο αγαπημένο πρόσωπο, που θα δω ένα ζευγάρι να φιλιέται, μια σημαία να κυματίζει, μια τσούλα να περπατάει περήφανα, μια οικογένεια να κάνει δίπλα της το ίδιο, ένα άγνωστο αγόρι να μου χαμογελάει και να μου κλείνει το μάτι. Και που όλα αυτά γίνονται στο φως της μέρας, στο κέντρο της πόλης, σε μια προσπάθεια να διεκδικήσουμε – μεταξύ άλλων – την παρουσία και την ελεύθερη έκφραση μας στον δημόσιο χώρο. Στον ίδιο δημόσιο χώρο που αν κάνουμε το ίδιο ή αν απλά υπάρχουμε τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου, μπορεί να μας βάλει σε μπελάδες.
Φέτος, πιθανότατα θα έχετε ακούσει, υπάρχει μια διαμάχη σχετικά με το Athens Pride, υπάρχει κάλεσμα για να το μποϊκοτάρουμε, έχουμε αποχή LGBTQ οργανώσεων από τις εκδηλώσεις του. Κατηγορείται ως τρανσφοβικό, ως μη αρκετά συλλογικό και πολιτικό, ως πολύ mainstream. Και ναι εν μέρει μπορεί να είναι. Αλλά δεν θεωρώ πως το Athens Pride εν γένει είναι όλα αυτά. Πιστεύω ότι είναι άδικο να του γίνεται σε τέτοιο βαθμό πόλεμος. Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες σε σχέση με αυτό, μπορεί όποια και όποιος θέλει να ψάξει να βρει τις σχετικές ανακοινώσεις, κείμενα και λοιπά.
Θέλω να σταθώ στο δίλημμα που έρχονται να θέσουν σε πολλές και πολλούς από εμάς για το αν θα πρέπει φέτος να πάμε ή όχι. Να σας πω την αλήθεια, προσωπικά δεν χρειάστηκε να το σκεφτώ και πολύ. Θα πάω. Θα πάω, γιατί δεν δέχομαι εκβιαστικά διλήμματα και δογματισμούς. Δεν μπορώ να δεχτώ πως το Pride ξαφνικά είναι ο εχθρός, λες και δεν έχουμε άλλα πραγματικά θηρία εκεί έξω να αντιμετωπίσουμε. ‘Ούτε πως το Pride είναι μόνο η επιτροπή που το διοργανώνει και που μπορεί να έχει σε κάποια θέματα σφάλλει αλλά δουλεύει και απίστευτα πολύ, εθελοντικά, για να γίνει. Το Pride είναι ο κόσμος του. Είμαστε εμείς. Που θα πάμε ο καθένας και η καθεμία να βάλουμε το χρώμα μας, να δώσουμε το στίγμα μας, να κρατήσουμε την σημαία ή το πλακάτ με το σύνθημα, το μήνυμα που θέλουμε εμείς να περάσουμε. Και το ποιο θα είναι αυτό, το πως θα πάμε, δεν μπορεί να μας το επιβάλλει κανείς. Και ναι, μπορείς να του κάνεις και κριτική, να δηλώσεις τις ενστάσεις σου, όπως και γίνεται από ομάδες και άτομα κάθε χρόνο, όπως έχει γίνει και από την σκηνή του Athens Pride που έχει δώσει χώρο και βήμα ακόμα και σε αυτούς και αυτές που δεν είχαν να πουν τα καλύτερα λόγια, που – δικαίως – του έχουν ασκήσει και κριτική.
Οι διαμάχες, οι αντιρρήσεις, οι διαφορετικές απόψεις και τοποθετήσεις μέσα σε ένα κίνημα είναι υγιής και μπορούν να είναι εποικοδομητικές. Το να δημιουργούμε όμως πολεμικό κλίμα μεταξύ μας, το να προσπαθούμε να αποδυναμώσουμε θεσμούς που διεκδικούν την ορατότητα μας, το να απέχουμε αφαιρώντας την φωνή και την παρουσία μας, άρα και την ορατότητα μας, το να διώχνουμε αντί να καλούμε συμμάχους, δεν το θεωρώ λύση.
Είναι το Athens Pride, το κάθε Pride, τέλειο; Ακριβώς όπως το θέλουμε; Όχι. Έχουν γίνει λάθη, θα μπορούσε να γίνει καλύτερα, πιο συλλογικό, να είναι πιο πολιτικό; Να είναι πιο συμπεριληπτικό όσο αφορά τα τρανς άτομα; Ναι. Σαφώς και θα μπορούσε. Και θα έπρεπε. Και πρέπει να δουλέψουμε γι’ αυτό, να το απαιτήσουμε. Και όχι μόνο όσο αφορά τα τρανς άτομα.
Έχοντας, μετά το πρώτο, χάσει δύο Pride λόγω του ότι είχα μετακομίσει στην Θεσσαλονίκη και απέχοντας γενικά από τον ακτιβισμό, επέστρεψα στην Αθήνα, συμμετέχοντας και πάλι στο Athens Pride και όχι μόνο. Όχι ως εθελοντής του πια αλλά ως μέλος άλλων LGBTQ+ και HIV συλλογικοτήτων. Και είχαμε αλλάξει, είχαμε μεγαλώσει και το Pride κι εγώ. Υπήρχαν και νέα δεδομένα. Ήμουν πλέον, εκτός από αδερφή και ανοιχτά οροθετικός και περήφανος για όλα. Κάτι που ξαφνικά, με έκανε λιγότερο αποδεκτό ακόμη και μέσα στην ίδια την κοινότητα, ακόμη και μέσα στο ίδιο Pride που κάποτε ένιωθα πως με χωρούσε τέλεια. Ναι, το στίγμα του HIV, η ομοφοβία, η τρανσφοβία, ο σεξισμός, το slut shaming είναι εντονότατα στην κοινωνία που ζούμε. Άρα ναι, είναι λογικό ότι θα υπάρχουν ακόμη και εντός της κοινότητας μας, άρα θα υπάρχουν και τέτοια στοιχεία και άνθρωποι και στο κάθε Pride αλλά και σε άλλες οργανώσεις. Δεν λέω ότι είναι αποδεκτό, αλλά είναι αναμενόμενο. Και δεν τα συναντάμε όλα στον ίδιο βαθμό, αλλά υπάρχουν. Και δουλειά μας είναι να είμαστε εκεί και να προσπαθούμε να τα εξαλείψουμε. Αλλά να είμαστε εκεί. Όχι απόντες.
Επίσης θα παίζουν και οι προσωπικές κόντρες και αντιπαραθέσεις, που εν μέρει θεωρώ πως έχουν αποτελέσει και κίνητρο για όλον αυτό τον ντόρο. Δεν θέλω να σας σοκάρω, αλλά οι ακτιβίστριες δεν είμαστε Μητέρες Τερέζες ούτε τα έχουμε λύσει όλα και έχουμε ξεπεράσει πλήρως κάθε προκατάληψη που μπορεί να έχουμε. Στην ίδια ρατσιστική κοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο μεγαλώσαμε και θέλει δουλειά να τα αποτινάξεις όλα. Είμαστε άνθρωποι με ο,τι αυτό σημαίνει, με ελαττώματα, με ματαιοδοξίες, φιλοδοξίες, ανασφάλειες και τα λοιπά. Το θέμα είναι το πως τα διαχειριζόμαστε, πόσο τα δουλεύουμε αυτά και πόσο αφήνουμε να επηρεάσουν το πως λειτουργούμε ακτιβιστικά. Το θέμα είναι να μην τα αφήνουμε να μας χωρίζουν αλλά να προσπαθούμε να βοηθάμε ο ένας την άλλη να γινόμαστε καλύτεροι.
Πίσω όμως στο Pride. Είναι αλήθεια πως στο Athens Pride δεν είναι όλα ανθηρά και μπορεί να μην νιώθουμε όλες και όλοι το ίδιο καλοδεχούμενες. Γιατί θα υπάρχουν αυτοί και αυτές που η παρουσία μιας περήφανης τσούλας με μπλουζάκι που γράφει “HIV Positive” με μεγάλα γράμματα ενοχλεί. Όπως και άλλων, λιγότερο αποδεκτών και περισσότερο περιθωριοποιημένων ομάδων και ανθρώπων. Έχω δει κι εγώ φορώντας το μπλουζάκι αυτό ή χορεύοντας ξέφρενα πάνω στο άρμα τα βλέμματα που έδειχναν πως δεν με ήθελαν εκεί. Ναι, τα βλέπεις αυτά ακόμη και στο Pride. Θα υπάρχουν αυτοί και αυτές που το λένε “καρναβάλι” που θεωρούν ότι οι διεκδικήσεις δεν γίνονται έτσι, πως δεν μπορεί να είναι και γιορτή, που λένε πως στερούμαστε “σοβαρότητας” επειδή χαλάνε την αισθητική τους τα στρας, τα φτερά, το bdsm, οι κώλοι που κουνιούνται πολύ, τα ημίγυμνα σώματα, οτιδήποτε η κοινωνία μας έχει διδάξει ότι δεν είναι “πρέπον” και “ηθικό”. Που μπορεί να μην θέλουν την τρανς, τον οροθετικό, την χρήστρια ουσιών, το εκδιδόμενο πρόσωπο. Και ναι, θεωρώ ότι το Pride και οι διοργανωτές του θα πρέπει να φροντίζουν να μιλάει περισσότερο για όλα αυτά και να εξαλείφει κάθε είδους αποκλεισμού.
Αλλά αυτό για μένα δεν είναι λόγος να απέχω. Αντίθετα, είναι ένας ακόμα λόγος να είμαι εκεί. Να μην παίρνω θέση μόνο από απόσταση, αλλά να την διεκδικώ με την παρουσία μου. Να είμαι εκεί και για αυτούς και αυτές που δεν μπορούν, που ντρέπονται ακόμα, που διστάζουν. Να πηγαίνω όπως είμαι, όπως θέλω να είμαι, να φωνάζω πως είμαι κι εγώ εδώ. Και έχω κάθε δικαίωμα να είμαι εδώ όπως το έχει η καθεμία και ο καθένας. Και να εκφράζομαι όπως θέλω. Και όχι, δεν θα αφήσω αυτό να μου το στερήσει κανείς. Το Pride σημαίνει πολλά για μένα για να μπορώ να πω πως θα αποχωρήσω, έστω και για ένα χρόνο. Μου έχει δώσει πολλά για να το αφορίσω έτσι εύκολα. Αν τώρα το ότι αποφάσισα να πάω με κάνει στα μάτια κάποιων λιγότερο σύμμαχο ή με βάζει από την πλευρά των “κακών” του κινήματος, ας είναι. Δεν το βλέπω έτσι, με στεναχωρεί, όπως με στεναχωρεί πολύ και το ότι μέρος της κοινότητας θα λείπει. Αλλά ας είναι. Γιατί τελικά αυτό που μετράει είναι να λέω και να κάνω αυτό που θεωρώ εγώ σωστό, αυτό που νιώθω, αυτό που θεωρώ εγώ ότι χρειάζεται, χωρίς να δέχομαι από κανέναν και καμία να μου επιβάλλει το αντίθετο.
Παίρνω και διεκδικώ θέση λοιπόν, όχι απέναντι αλλά μέσα στο Athens Pride. Και θα είμαι εκεί να διεκδικώ το να με χωράει ξανά, κι εμένα και τους φίλους και τις φίλες μου και τα μέλη της κοινότητας μας που ίσως να έχει λίγο αμελήσει, όπως ένιωθα ότι με χώραγε το πρώτο.
Τέλος, ας μην ξεχνάμε πως η παρέλαση γίνεται στο δρόμο. Και επειδή πιστεύω πως οι δρόμοι ανήκουν σε όλες και όλους μας, δεν μπορώ να απέχω.
