Το 48ο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους ολοκλήρωσε τις διαδικασίες του στις 14 Σεπτέμβρη, με μια τελετή λήξης, στην οποία συμπυκνώθηκαν όλες οι διεργασίες και αντινομίες που το σημάδεψαν. Πλήθος κόσμου χειροκρότησε τις καθ’όλα αξιόλογες ταινίες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, τους δημιουργούς και συντελεστές τους, τον καλλιτεχνικό διευθυντή Γιώργο Αγγελόπουλο που συνέβαλε στην επιτυχή διεξαγωγή του φεστιβάλ σε μια δύσκολη συγκυρία, τις αλλεπάλληλες αναφορές για αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη. Δεν χειροκρότησε τον υφυπουργό πολιτισμού, ο οποίος με έπαρση λοιδώρησε τους προβληματισμούς που άνοιξαν στη γόνιμη διαδικασία του φεστιβάλ και επιχείρησε να εντυπωσιάσει με αριθμητικά ποσά που, όλοι γνωρίζουν ότι ξοδεύονται, αλλά δεν καταλήγουν στα χέρια των δημιουργών. Οι τελευταίοι δήλωσαν ότι ολοκληρώνουν τις ταινίες τους με τεράστιο προσωπικό κόστος και προσπάθεια και με την αφιλοκερδή συμβολή του φίλων και συνεργατών.
Οι ταινίες που βραβεύτηκαν ξεχώριζαν τόσο για την αφηγηματική αρτιότητα, όσο και για την πρωτότυπη χρήση των κινηματογραφικών μέσων. Συγκίνησαν ιδιαίτερα το Noi του Νεριτάν Ζιντζιρία –(Χρυσός Διόνυσος καλύτερης ελληνικής ταινίας), η Μαγκνταλένα Χάουζεν: Παγωμένος Χρόνος του Γιάννη Καρπούζη (βραβείο μοντάζ και δύο ακόμη) για την τολμηρή πρόταση ανανέωσης των μέσων αφήγησης, Οι λύκοι επιστρέφουν του Στέλιου Μωραϊτίδη για την δριμύτητα με την οποία στηλιτεύει τη διαχρονική, όσο και επίκαιρη, αποσιώπηση και συγκάλυψη όλων όσων ενοχλούν την εξουσία, αλλά και πολλές άλλες.
Οι queer ταινίες, αλλά και τα έργα που εστιάζουν σε θέματα όπως ο σεξισμός, η σεξουαλική αφύπνιση, αγκαλιάστηκαν από κοινό και κριτικούς και συζητήθηκαν στις «επίσημες» διαδικασίες (Q&A), αλλά και στα αμέτρητα πηγαδάκια που συνεχίζονταν στα δρομάκια της πόλης μέχρι αργά το βράδυ.
Θα θέλαμε να σταθούμε λίγο περισσότερο στις εξής:
Correct Me If I’m Wrong του Hao Zhou (Grand Prix Διεθνούς Διαγωνιστικού προγράμματος)
Η αρχική σκηνή με την ηλικιωμένη γυναίκα να ξορκίζει τον νεαρό γκέι εγγονό της από το «Δαιμονικό κορίτσι» που πιστεύει ότι τον έχει καταλάβει, δημιουργεί εύλογα την ανησυχία ότι το κοινό θα παρακολουθήσει σκληρή ομοφοβική κακοποίηση. Ωστόσο η ταινία του Hao Zhou θέλει να καταδείξει τις ανορθολογικές αντιφάσεις μιας κοινωνίας στα βάθη της νοτιοδυτικής Κίνας, η οποία μάταια προσπαθεί να συντηρήσει την ετεροκανονική της παράδοση. Η οικογένεια πιστεύει ότι ο Χάο είναι «ελαττωματικός» επειδή τον έχει στοιχειώσει το πνεύμα της μεγαλύτερης αδελφής του, που θα είχε γεννηθεί πριν από αυτόν, αν η μητέρα τους δεν εξαναγκαζόταν σε υποχρεωτική άμβλωση. Φταίει το πνεύμα λοιπόν και για να φύγει επιστρατεύονται κάθε είδους μέθοδοι, από μάγισσες και χαρτορίχτρες, μέχρι ομοιοθεραπευτές με βδέλλες και βεντούζες, Βουδιστές κληρικοί, ψυχίατροι και κομπογιαννίτες, με το αζημίωτο βέβαια, προκειμένου να «λυθούν τα μάγια».
Το θηλυπρεπές αγόρι ακολουθεί τακτική σιγής και ανέχεται τις «θεραπείες», όχι γιατί έχει οποιαδήποτε διάθεση μεταστροφής (προφανώς δεν έχει καμία)δε, αλλά γιατί πιστεύει ότι θα «το πάρουν απόφαση». Ο γκέι θα παραμείνει γκέι, αποφαίνεται. Η ταινία προκαλεί δυσφορία στην παρακολούθηση των δοκιμασιών στις οποίες υποβάλλεται ο Χάο, αλλά συγκινεί με την «συμπονετική απεικόνιση της προσπάθειας συμφιλίωσης με στόχο να γεφυρωθούν βαθιά ριζωμένες διαφορές μέσα στην οικογένεια», όπως αναφέρει το σκεπτικό της επιτροπής του Διεθνούς διαγωνιστικού προγράμματος που αποτελείτο από την Κατερίνα Γρέγου, καλλιτεχνική διευθύντρια Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), τον σκηνοθέτη, σεναριογράφο Παναγιώτη Ευαγγελίδη που προέδρευε και την σκηνοθέτρια, διευθύντρια φωτογραφίας Helena Wittmann (ειδική προσκεκλημένη του φεστιβάλ)
Αυτός που κάποτε υπήρχε του Κωστή Θεοδοσόπουλου (Βραβείa σκηνοθεσίας και Drama Queer)
Μια πολύ ιδιαίτερη ταινία που αποτείει φόρο τιμής στην κινηματογραφική προσέγγιση των queer ως βαμπίρ από τις εποχές που η απεικόνηση του queer έρωτα ήταν εξοστρακισμένη από το σινεμά. Ακολουθεί έναν ελκυστικό drag performer (εξαιρετικός ο Άρης Μπαλής που έλαβε βραβείο ανδρικής ερμηνείας), που κατασπαράσσει συστηματικά τους ερωτικούς του συντρόφους, μέχρι που κάποια στιγμή γνωρίζει την αδελφή ψυχή του (ή μήπως το alter ego του;) Έχουν τα βαμπίρ υπαρξιακά προβλήματα; Η ταινία αναβιώνει περίτεχνα μια νουάρ παρακμιακή ατμόσφαιρα που σε συνδυασμό με την εξαιρετική φωτογραφία συνθέτει ένα απόκοσμο σύμπαν.
Hopepunk του Vas Lazaridou
Ένα παράξενο ζευγάρι που αποτελούν η badass Άντι (Ανδρομάχη) και το τρανς ζόμπι με το όνομα Πίνα διασχίζουν την πόλη με μια κλεμμένη μερσεντές, ενώ τις καταδιώκει ένα συνδικάτο πατριωτών (a.k.a. φασιστών) ταξιτζήδων. Επίκαιρη αναρχική σάτυρα που φέρνει σε διαφορετικά κινηματογραφικά είδη, από τα road movies μέχρι τις b-movie περιπέτειες και με αισθητική Mad Max αλλά αρκετο black humor, η ταινία προσγειώνεται σε τεχνικές επιβίωσης καυτηριάζοντας το σήμερα.
400 κασέτες της Θέλγιας Πετράκη (βραβείο Καλύτερης Ταινίας Νοτιοανατολικής Ευρώπης)
Ο καθηγητής εξηγεί το αστρικό σύστημα και τον γαλαξία, όμως η Έλλη και η Φαίη βρίσκονται αλλού. Αυτοκόλλητες στα πάνω και στα κάτω τους, μοιράζονται τον χρόνο και τις μουσικές. Λανθάνων ερωτισμός, ψυχικό δέσιμο και μια κασέτα που θα χαρίσει η Φαίη στην Έλλη. Παναγιώτα Γιαγλή και Ελλη Γαλούση παίζουν εξαιρετικά.
Skin on skin του Simon Schneckenburger
Πρώτο πλάνο: Δυο άντρες κάνουν σεξ στο πίσω κάθισμα ενός αυτοκινήτου. Πάθος αλλά και οικειότητα, δείχνει να γνωρίζονται, τελειώνουν σε κρεσέντο έκστασης, μένουν αγκαλιασμένοι.
Δεύτερο πλάνο. Ο ένα από αυτούς, ο Γιάκομπ ελέγχει οθόνες από κάμερες ελέγχου σε εργοστάσιο παραγωγής χοιρινού κρέατος. Γουρούνια στα κελιά τους, γουρούνια σφαγμένα, γουρούνια που τεμαχίζονται, γουρούνια που συσκευάζονται για να καταλήξουν καθαρά και περιποιημένα στο πιάτο. Γραμμή παραγωγής με αυστηρό καταμερισμό εργασίας ανάμεσα σε ανθρώπους με κατάλευκες στολές και επιμελή κάλυψη του κεφαλιού τους (μην πέσει καμιά τρίχα), που σχεδόν δεν βλέπουν τι συνέβη ένα δωμάτιο πριν ούτε ένα δωμάτιο μετά. Σε μια οθόνη ο Γιάκομπ θα εντοπίσει το αντικείμενο του πόθου του, τον Γιούρι, να καυτηριάζει σφαγμένα ζώα.
Ο Γιάκομπ είναι σεκιουριτάς, ο Γιούρι είναι εργάτης παραγωγής, φτηνό εργατικό δυναμικό που προέρχεται από την Ανατολική Ευρώπη σε συνθήκες τόσο ωμές, όσο το κρέας που πακετάρεται. Το διαβατήριο του κλειδωμένο στα γραφεία της διοίκησης του εργοστασίου, τα μεροκάματα αν και όταν, η διαμονή σε κοιτώνες στη μέση του πουθενά, η μεταφορά από και προς με βανάκι της εταιρίας σεκιούριτι. Καλώς ήλθατε στη Γερμανική βιομηχανία κρέατος! Λίγα πράγματα διαταράσσουν την 24ωρη γραμμή παραγωγής, όπως κάποιο γουρουνάκι που επιχειρεί να δραπετεύσει από τη μοίρα του και τιμωρείται με συνοπτικό θάνατο (λες και θα μπορούσε να τον αποφύγει), ή οι διαμαρτυρίες των εργατών για τις καθυστερήσεις πληρωμών και τις αυθαιρεσίες. Για όλα «καθαρίζουν» οι σεκιουριτάδες.
Έρχεται χιονιάς κι ο Γιούρι πρέπει να γυρίσει στο σπίτι του. «Βρες άλλον», δηλώνει στον εραστή του, ο οποίος όμως δεν ξεκολλάει από πάνω του. «Αυτό δεν είναι φυσιολογικό» αναφωνεί ο Γιούρι, και ασφαλώς δεν αναφέρεται στη μεταξύ τους σεξουαλική σχέση. Ο Γιάκομπ κάνει σχέδια, αν και συγκριτικά «ψηλότερα» στην άθλια ιεραρχία της κρεατοβιομηχανίας. Θα αναμετρηθεί με αυτά και θα πληρώσει. Η καλύτερη ταινία του 48ου DISFF.
