Οφήλιος
Η Lady Gaga βραβεύτηκε από το Beloved Community Awards 2021, μια διοργάνωση του King Center, που στοχεύει να κρατήσει την κληρονομιά του Martin Luther King Jr. ζωντανή, για την ακτιβιστική της συμβολή τον Ιούνιο του 2020, όταν ο George Floyd βρήκε τραγικό θάνατο στα χέρια αστυνομικών και διαδηλωτές του κινήματος Black Lives Matter χύθηκαν στους δρόμους ολόκληρου το κόσμου για να επαναστατήσουν για τα ανθρώπινα δικαιώματά τους.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Η Gaga αφιέρωσε το βραβείο στα Μαύρα άτομα και στους ανθρώπους με διαφορετικό του λευκού χρώμα δέρματος, καθώς και στα άτομα των αυτόχθονων κοινοτήτων της Αμερικής, των οποίων η ανθεκτικότητα, όπως ανέφερε, είναι η ζωή κάθε αγαπημένης και ενωμένης κοινότητας της χώρας. Οι άνθρωποι με διαφορετικό του λευκού χρώμα δέρματος και οι ιθαγενείς συνεχίζουν να ακμάζουν παρόλο που ζουν σε μια χώρα βουτηγμένη σε συστήματα λευκής υπεροχής, που αποσκοπούν να τις/ους εμποδίσουν, είπε αφού προσάρμοσε τα λόγια του Martin Luther King Jr στην ομιλία της, λέγοντας πως μια αγαπημένη κοινότητα χρειάζεται «τόσο ποιοτική αλλαγή στις ψυχές μας όσο και ποσοτική αλλαγή στις ζωές μας».
Η Αμερικανίδα τραγουδίστρια μίλησε για μια διαδικασία την οποία η ίδια αποκαλεί «Ξεμάθηση».
«Οι ζωές των Μαύρων αξίζουν. Η Μαύρη ζωή αξίζει. Οι Μαύροι άνθρωποι αξίζουν. Η χαρά των Μαύρων αξίζει. Πιστεύω πως η Μαύρη ζωή αντιπροσωπεύει το καλύτερο κομμάτι αυτής της χώρα και εμείς ως λευκοί, πιστεύω πως έχουμε την ευθύνη να ξεμάθουμε, να αποδεχτούμε την ωμή αλήθεια για την ιστορία της χώρας μας, να παραδεχτούμε ότι η λευκή υπεροχή μας καταστρέφει, και να αλλάξουμε τις δικές μας συμπεριφορές για να δημιουργήσουμε έναν κόσμο, όπου η ελευθερία θα είναι αληθινή για όλους».
Ξεμάθηση με λίγα λόγια σημαίνει να κοιταχτούμε στον καθρέφτη και να αναλογιστούμε τι μπορούμε να αλλάξουμε σε αυτόν τον κόσμο ξεκινώντας από τον ίδιο μας τον εαυτό. Για να μπορέσουμε, όμως, να αλλάξουμε τα πιστεύω μας και τις συμπεριφορές μας, πρέπει να κοιτάξουμε την αλήθεια κατάματα. Σαν λευκοί, έχουμε επωφεληθεί από ένα σύστημα που καταπιέζει ανθρώπους διαφορετικού χρώματος. Σαν λευκοί, είχαμε περισσότερες πόρτες ανοιχτές στην κοινωνία που ζούμε, στην εργασία, στην οικονομία, στην πολιτική. Σαν λευκοί, ίσως να μην είχαμε συνειδητοποιήσει πως πέρα από την «λευκή» φούσκα μας, υπάρχουν άνθρωποι εκεί έξω που δολοφονούνται καθημερινά, επειδή απλά είναι Μαύροι.
Η σκλαβιά των Μαύρων ξεκίνησε το 1492 με τον Χριστόφορο Κολόμβο να παίρνει από την Αφρική 12 εκατομμύρια Μαύρους ανθρώπους, εκ των οποίων 2 εκατομμύρια πέθαναν στη θάλασσα, για να καταλάβει τη νέα γη, την Αμερική. Δεν έφτανε όμως αυτό: λεηλάτησε τις κοινότητες και τις πόλεις των ιθαγενών, κτίζοντας πάνω στο δικό τους αίμα, και με τα δικά τους χέρια, αυτό που αποκαλούμε σήμερα Αμερική. Έκτοτε, λοιπόν, οι κοινότητες αυτές έχουν υποφέρει ένα σύστημα που τους έπαιρνε τα δικαιώματα, έβγαζε την ανθρωπιά από πάνω τους, και τους φερόταν σαν μηχανές, σαν σώματα χωρίς ψυχή.
Από το 1865, βάσει νόμου, οι Μαύρες ζωές σταμάτησαν να θεωρούνται σκλάβες.
Σκλάβες στην πράξη. Στη συνείδησή μας όμως;
Η συνείδησή μας είναι ακόμα στοιχειωμένη από απαρχαιωμένα μοτίβα συμπεριφοράς και ρατσισμού εναντίον των Μαύρων, με τα λευκά άτομα να έχουν μια αίσθηση ανωτερότητας και κυριαρχίας σε όλους τους τομείς της κοινωνίας μας. Αξίζει να σημειωθεί πως το 2009 ο Barack Obama ήταν ο πρώτος Μαύρος πρόεδρος της Αμερικής και μόλις φέτος, το 2021, η Kamala Harris ορκίστηκε ως η πρώτη μη λευκή γυναίκα, η πρώτη Ινδο-Αμερικανή αντιπρόεδρος της χώρας. Μιλάμε λοιπόν για ένα σύστημα που μέχρι τότε απέκλειε τα μαύρα άτομα, αλλά και τις γυναίκες από κυρίαρχα πολιτικά αξιώματα.
Τι λέει αυτό για εμάς;
Πως είναι απαραίτητο να αρχίσουμε να φιλτράρουμε τις σκέψεις μας, τις συμπεριφορές μας, τις πράξεις μας: να αρχίσουμε να βλέπουμε πέρα από αυτές: να αρχίσουμε να ξεμαθαίνουμε όλα τα στερεότυπα που καταπιέζουν τους μαύρους συνανθρώπους μας, και να αλλάξουμε οπτική.
«Η ξεμάθηση μού επιτρέπει να κινούμαι στον κόσμο διαφορετικά. Πια δε λέω πως δε βλέπω χρώμα, όπως έλεγα κάποτε. Σήμερα, γιορτάζω το χρώμα! Το να λέω πως δε βλέπω χρώμα στους ανθρώπους ήταν κάποτε το μεγαλύτερο εμπόδιο, που στεκόταν μπροστά μου, στο να μην καταλαβαίνω τι χρειάζεται μια αγαπημένη και ενωμένη κοινότητα».
Για να μπορέσουμε να ζούμε αρμονικά, πρέπει να αρχίσουμε να βλέπουμε το χρώμα του άλλου. Να αναγνωρίζουμε την ιστορία του, τι έχει περάσει, πόσο έχει αδικηθεί, και να σεβαστούμε την ανάγκη των ανθρώπων να διαδηλώνουν για ελευθερία, για ίσα δικαιώματα, για αγάπη, και να διαδηλώσουμε μαζί τους.
Η διαδικασία της ξεμάθησης μας προσκαλεί να εντοπίσουμε τις δομές της κοινωνίας, που ωφελούν εμάς, όσα είμαστε λευκά, και καταπιέζουν τα Μαύρα άτομα, και να τις καταπολεμήσουμε, να αλλάξουμε τις πράξεις μας και να σταματήσουμε να βρίσκουμε καταφύγιο κοντά τους.
«Η ξεμάθηση είναι η ριζική αναγνώριση της πικρής αλήθειας, και όχι η αποφυγή της. Ο ρατσισμός είναι η φύση αυτής της χώρας.
Χρειάζεται να γιατρέψουμε την ηθική μας, να συνειδητοποιήσουμε πως έχουμε στα χέρια μας, σαν λευκοί, δεκαετίες δύναμης, που δεν κερδίσαμε με την αξία μας. Πρέπει να αποδεχτούμε πως από το σύστημα της λευκής υπεροχής έχουμε απολαβές μόνο εμείς. Τα συστήματα αυτά έχουν δημιουργηθεί από ανθρώπους. Κάτι σημαίνει μόνο ένα πράγμα: ότι οι άνθρωποι είναι αυτοί που μπορούν να τα διαλύσουν».
Η Lady Gaga μίλησε.
Μας υπενθύμισε πόσα πράγματα γύρω μας θεωρούμε αυτονόητα και δεδομένα, απλά και μόνο επειδή είμαστε λευκοί. Στην πραγματικότητά όμως, τα ίδια πράγματα πασχίζουν να τα απολαύσουν συνάνθρωποί μας που απλά τυγχάνει να έχουν διαφορετικό χρώμα δέρματος από εμάς. Θέλει δύναμη να παραδεχτεί κανείς ότι τα θεμέλια της σύγχρονης κοινωνίας μας είναι βασισμένα στον ρατσισμό, στον σεξισμό, στην ομοφοβία… Είναι δύσκολο να πεις «Το παραδέχομαι, πως έχω προνόμιο σε αυτόν τον πλανήτη». Πολλοί άνθρωποι λένε «Έτσι έμαθα εγώ» και δεν καταλαβαίνουν ότι κάνουν κακό, κρατώντας μια στάση που μπορεί να πληγώσει τα άτομα που έχουν νιώσει ρατσισμό στο πετσί τους.
Ήρθε όμως η μέρα να δουλέψουμε στους εαυτούς μας, να αλλάξουμε τακτική, να ενωθούμε με τις μαύρες και τις ατομικότητες που έχουν ένα χρώμα δέρματος που δεν είναι λευκό, να γνωρίσουμε τους πολιτισμούς αυτής της γης, να δούμε πως δεν είμαστε οι μόνες/οι σε αυτόν τον κόσμο και πως η φύση φρόντισε να δημιουργήσει μια ποικιλία χρωμάτων και ανθρώπων, που δυστυχώς δεν είχε την ίδια τύχη που γνωρίσαμε εμείς, όχι εξαιτίας της φύσης, αλλά εξαιτίας των ανθρώπων, και τους παράλογους κανόνες με τους οποίους οργάνωσαν τις κοινωνίες αυτού του κόσμου.
Ήρθε η ώρα να ξεμάθουμε και να μη σταματήσουμε ποτέ να αναλογιζόμαστε πώς μπορούμε να συμβάλλουμε σε μια κοινωνική και συλλογική αλλαγή.
Και όπως είπε και η Lady Gaga: «Θα ξεμαθαίνω για το υπόλοιπο της ζωής μου.»
Γράφει ο Οφήλιος
