Είδα πρόσφατα τη Μπλε Φάλαινα, ένα δολοφονικό παιχνίδι μεταξύ εφήβων, να παίρνει διαστάσεις εγκληματικές και να εξαπλώνεται στον κόσμο με πάνω από μια ντουζίνα παιδιά να έχουν χάσει τη ζωή τους ακολουθώντας οδηγίες που έλαβαν μέσω ίντερνετ από άγνωστους εκβιαστές.
Είδα και τις αντιδράσεις των ενηλίκων, γονέων και μη, που αγανακτισμένοι έσπευσαν να πουν “μα πόσο ηλίθια είναι αυτά τα παιδιά!” και “καλά να πάθουν αφού μπλέχτηκαν.” Είναι πάνω κάτω τα ίδια λόγια που χρησιμοποίησε στην ομολογία του και ο δημιουργός του παιχνιδιού, εξηγώντας πως “το παιχνίδι αυτό απαλλάσσει τον κόσμο από τα ηλίθια παράσιτα.”
Υπάρχει μια κοινωνική οργή γύρω από την ψυχική ασθένεια, και όσο κι αν προσπαθώ δεν μπορώ να καταλάβω από πού πηγάζει. Γιατί να νευριάσεις με τον καταθλιπτικό, αν δεν μπορεί να είναι χαρούμενος; Σάμπως αυτός δεν θέλει να είναι; Γιατί η κοινωνία αναθεματίζει τις ανορεξικές κοπέλες, αποκαλώντας τες ανόητες που δεν τρώνε; Είναι άραγε δύσκολο να αντιληφθεί κανείς πως η ψυχική ασθένεια πλήττει τον άνθρωπο όσο και η σωματική; Θα εξοργιζόταν ποτέ κανείς με έναν τετραπληγικό επειδή δεν μπορεί να χορέψει;
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της αστυνομίας, η Μπλε Φάλαινα είναι ένα παιχνίδι “θάρρους” στο οποίο έφηβοι προτρέπονται να αυτοτραυματιστούν ή και να δώσουν τέλος στη ζωή τους. Ο αυτοτραυματισμός έρχεται και πάλι στα φώτα της δημοσιότητος ως ένα “παιχνίδι εφήβων”, μία δεκαετία ακριβώς μετά την τελευταία φορά που συνέβη ακριβώς το ίδιο.
Μεταξύ 2006 και 2008, όταν η μόδα των μαυροφορεμένων emo εφήβων επικρατούσε στις Αθηναϊκές γειτονιές και πλατείες, οι δημοσιογράφοι δελτίων αλλά και μεσημεριανών εκπομπών έκαναν αλλοπρόσαλλες εξορμήσεις στα νεανικά στέκια και ρωτούσαν τα ανήλικα παιδιά με ένα μικρόφωνο γκουμούτσα: “Εσείς χαρακώνεστε; Θέλετε να μας δείξετε πού και πώς;” Δεν είναι ψέμα, αυτό συνέβη. Από μεγάλα και σοβαρά κανάλια, από εκπομπές και παρουσιαστές που ακόμα υπάρχουν.
Και έτσι η κατάθλιψη, η διπολικότητα, η καταστροφή, η εφηβική κραυγή βοηθείας μετατράπηκε γοργά σε “μόδα”, σε άλλον έναν λόγο να καλούμε εφηβάκια στα πάνελ για να τους κουνάμε το δάχτυλο που ζούνε στην πιο ωραία και φωτεινή χώρα του κόσμου και τολμούν να μην είναι πανευτυχείς.
Τα παιδιά που έπαιξαν “Μπλε Φάλαινα” και αυτοκτόνησαν, ή κατέληξαν στο νοσοκομείο γεμάτα πληγές, δεν έπαιξαν “Μπλε Φάλαινα” επειδή παρασύρθηκαν, επειδή ήταν στη μόδα, επειδή θα ήταν “κουλ” να το κάνουν. Κανείς δεν βλάπτει τον εαυτό του αν δεν έχει το ψυχικά πονεμένο υπόβαθρο για να το κάνει. Και προτού φτάσει ένα παιδί σε αυτό, υπάρχουν πάντα τα σημάδια, υπάρχουν πάντα τα συμπτώματα, υπάρχει πάντα μια κραυγή που κάπως ψάχνει να βγει και δε βρίσκει διέξοδο.
Η γενιά των emo μας δίδαξε πως όταν ένας έφηβος κραυγάζει για προσοχή, εμείς λέμε “το κάνει για να τον προσέξουμε” και πάμε παρακάτω. Μάθαμε πως το να δίνουμε προσοχή σε αυτόν που τη ζητάει είναι λάθος, είναι παγίδα στην οποία δεν πρέπει να πέσουμε με τίποτα. Και ίσως εκείνη η γενιά ωρίμασε, ενηλικιώθηκε, επούλωσε τα τραύματά της και πλέον γνωρίζει ότι το να πληγιάζεις το δέρμα σου δεν ήταν ποτέ μόδα αλλά ένας πόνος βαθύς και παρόλα αυτά ίσως ιάσιμος.
Η κοινωνία, από την άλλη, δεν ωρίμασε καθόλου, και πλέον ούσα αντιμέτωπη με άλλη μία μόδα που περιλαμβάνει τον αυτοτραυματισμό, ρωτάει τις ίδιες ανοησίες, κατηγορεί τα θύματα με το ίδιο μίσος, καταδικάζει την εφηβική αφέλεια ως άξια των παθών της και αγνοεί παντελώς την προσωπική της ευθύνη.
Ίσως έχει έρθει η ώρα οι γονείς να πάψουν να ανησυχούν για τη Μπλε Φάλαινα και να αρχίσουν να φοβούνται τον ελέφαντα στον δωμάτιο. Αυτόν τον μεγάλο, παχύ ελέφαντα, που κάθεται εκεί στη μέση και όλοι αγνοούν, γιατί αν τον αναφέρουν θα πάρει ζωή και ίσως τους καταπλακώσει και όλους.
Τα παιδιά έχουν αισθήματα. Οι έφηβοι πονούν. Πονούν για πράγματα πολλά και τεράστια. Και όσο ο πόνος τους θα αντιμετωπίζεται ως μόδα, τόσο θα γίνεται μαγνήτης, και τόσο θα διαιωνίζεται. Ίσως έχει έρθει η ώρα οι γονείς να πάψουν να επιτηρούν, και να αρχίσουν να παρατηρούν.
