Η εμπειρία της Μετατόπισης προς το Ερυθρό στο Φεστιβάλ Αθηνών

Η Κόκκινη Βασίλισσα λέει: το δείπνο είναι σχεδόν έτοιμο.

Ο κόσμος θα τελειώσει.

Όχι με ένα BANG, ούτε με ένα ψίθυρο, αλλά με ένα… τσίρκο;

Μαμ, κακά και λευκοί νάνοι.

Πρώτα ο ορισμός:

Η μετατόπιση προς το ερυθρό, ή redshift είναι η παρατηρoύμενη αλλαγή στο χρώμα του εκπεμπόμενου φωτός από ένα αστέρι ή άλλο ουράνιο σώμα καθώς αυτό απομακρύνεται από τη γη.

Το φως, όπως και ο ήχος, μεταδίδεται με κύματα που είναι επιμηκυσμένα ή συμπιεσμένα όταν η πηγή ή ο παρατηρητής βρίσκεται σε κίνηση. Φανταστείτε ένα τρένο που σφυρίζει την ώρα που κινείται: ακούτε ένα ήχο υψηλότερης συχνότητας καθώς προσεγγίζει το τρένο και ένα χαμηλότερης συχνότητας, καθώς αυτό απομακρύνεται. Τα κύματα ήχου καθώς το τρένο προσεγγίζει είναι συμπιεσμένα (μικρότερο μήκος κύματος) ενώ κατά την απομάκρυνσή του είναι επιμηκυσμένα (μεγαλύτερο μήκος κύματος), με αποτέλεσμα να ακούτε διαφορετικές συχνότητες.

Ένα παρόμοιο φαινόμενο συμβαίνει με το φως που εκπέμπεται από ένα κινούμενο αντικείμενο. Το μήκος κύματος του φωτός εμφανίζεται μικρότερο όταν αντικείμενο πλησιάζει και μεγαλύτερο όταν απομακρύνεται. Στο ορατό φάσμα του φωτός, το κόκκινο χρώμα βρίσκεται στα μεγαλύτερα μήκη κύματος, συνεπώς λέμε ότι το φως από μια πηγή που απομακρύνεται είναι “μετατοπισμένο προς το ερυθρό”.

Τη δεκαετία του 1990, αστρονόμοι μετρώντας τη μετατόπιση προς το ερυθρό από μακρινά φωτεινά αντικείμενα, ανακάλυψαν ότι βρίσκονται σε μεγαλύτερη απόσταση από εκείνη που αναμέναμε εξαιτίας της διαστολής του σύμπαντος, αν αυτή οφείλεται μόνο στην βαρύτητα. Επιβεβαιώνεται από πιο πρόσφατες παρατηρήσεις, οτι η ανακάλυψη αυτή σημαίνει ότι το σύμπαν επεκτείνεται με αυξανόμενο ρυθμό. Η επιταχυνόμενη επέκταση θεωρείται οτι προκαλείται από την λεγόμενη “σκοτεινή ενέργεια”, η φύση της οποίας είναι ένα από τα πιο δελεαστικά αινίγματα της σύγχρονης επιστήμης.

Πηγή: Joe Bernstein, Argonne National Laboratory, Μετάφραση: Αθανασία Ξαγκώνη

Στο σύμπαν του Γιάννη Μαυριτσάκη η σκοτεινή αυτή ενέργεια για την επέκταση του σύμπαντος και του νου, έρχεται από μέσα μας, μέσα από τον καθένα μας, σαν ένα καζάνι από σκατά που κρατάμε μέσα μας μέχρι να φουσκώσει και να πλημμυρίσει έξω προς τον κόσμο, μετατοπίζοντας το δυσκοίλιο, δυσκίνητο σύμπαν της περιορισμένης μας (όσο κι αν εμείς θεωρούμε το αντίθετο, σαν ποντίκια μέσα στη γυάλα) αντίληψης προς το επόμενο στάδιο – πίσω από την αυλαία που θεωρούσαμε μέχρι τώρα τοίχο, ταβάνι, προς την επόμενη συχνότητα φωτός, προς το επόμενο χρώμα: από το εγγύς μαύρο του σκοταδιού, στο ανυπόφορο λευκό και τέλος στο μακρινό, απαίσιο, άρρωστο ερυθρό. Κάθε γέννα, κάθε σύλληψη καταλήγει στοερυθρό.

Η σύλληψη εδώ είναι για ένα νέο είδος ζωής, απαίσιο, φρικιαστικό, σκληρό – για τα δικά μας μέτρα. Η γέννηση του θα είναι μέσα από μόλυνση, από τρέλα, σαν ξενιστής που τρώει από μέσα τη μάνα του, τον άνθρωπο.

Μαύρο.

Οι προάγγελοι του είναι ένας θηριοδαμαστής και το κοπάδι του από γελαστές λευκές ύαινες, το γέλιο τους θα έφερνε στον Lynch εφιάλτες και παράνοια.

Για πάνω από 10’ αντιμετωπίζουν το κοινό γελώντας, βουτώντας στα σκατά, παίζοντας. Νόμιζες πως έχεις έρθει να τους δεις, όμως στην αλήθεια, αυτοί έχουν έρθει να δουν, να παρατηρήσουν εσένα. Δεν υπάρχει βιασύνη. Είσαι εκεί αιχμάλωτος, έρμαιο τους.

Ο θηριοδαμαστής τότε, μια γκροτέσκα αρκουδοφιγούρα, μιλάει για την έλευση του νέου είδους, της ζωοποιημένης αστραπής πασαλειμμένης από γαστρικά υγρά που θα φέρει όξινη βροχή από τα κομμένα δάχτυλα.

Αυλαία.

Λευκό.

Το νέο είδος γεννιέται μέσα από τη μόλυνση του μυαλού, την τρέλα. Παρακολουθούμε τη διαδικασία κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης σε μια άσπιλη λευκή αίθουσα συνεδριάσεων της Εταιρίας.

Οι ερωτήσεις τείνουν στο σουρεαλιστικό, ο συνεντευξιαζόμενος νιώθει όλο και πιο άβολα, πάντα τυπικός, μα γιατί τόσες ερωτήσεις για ξενιστές;

Ξέρεις, το νιώθεις, πως βλέπει κι αυτός τα θηρία και τον δαμαστή να κουβαλάνε σκατά από τον λάκκο πάνω στο λευκό, να μολύνουν την οργανωμένη σκέψη του. Κανείς όμως δεν θα αποδεχθεί την παρουσία τους. Αυτό θα ήταν τρέλα. Συγκρατήσου. Εύχεσαι να ήσουν σπίτι να έπαιζες Silent Hill για λίγο peace of mind. Piece of mind. Yum.

Ο ξενιστής παίρνει τον έλεγχο του σώματος του. Σύλληψη.

Δεν μπορείς να αναπνεύσεις; Βγάλε τη γραβάτα σου. Βγάλε τα σωθικά σου. Αέρα.

Διάλειμμα. Κανείς δεν ξέρει αν πρέπει να σηκωθεί ή όχι. Επιτρέπεται;

Αυλαία.

Λευκό. Και σκατά. Και γαστρικά υγρά. Παντού.

Και αίμα στο μισό της πρόσωπο. Afterbirth. Έκτρωμα.

Η Αλεξία Καλτσίκη, πρακτικογράφος της συνεδρίασης, με την τσαντούλα της, το φορεματάκι της, τα σινιέ τακούνια της. Όλα σκατά. Σε κατάσταση σοκ, επιστρέφει στο safe zone της, σε αυτό που ξέρει να κάνει. Ανακαλεί. Είναι η μόνη που έμεινε από τους δυνατούς για να μας πει. Τη γέννηση, το θάνατο όλων, και πρώτο από όλους, τον Πρώτο τη Τάξει.

Με τις περιγραφές της τα πάντα γεμίζουν αυτή την απερίγραπτη γλίτσα της νέας ύπαρξης, που την αποτρέπει να πιάσει στέρεο γράπωμα, δεν την αφήνει να σκαρφαλώσει στο τραπέζι, στη σανίδα, να σωθεί. Το πάτημα της ηθοποιού σε κάθε λέξη είναι συναρπαστικό, να πως παίζονται οι μονόλογοι, να πως στήνεται η φρίκη μιας σκηνής χωρίς κανένα μέσο παρά τη φωνή και το σώμα.

Τα θηρία, άγγελοι, είναι πάλι εδώ. Τρέμει πίσω από το τραπέζι.

Συγκλονιστική.

Αυλαία.

Μετατόπιση προς το ερυθρό, το πιο μακρινό, το μέσα στο μέσα.

Είναι εδώ.

Η Κόκκινη Βασίλισσα έχει καλεσμένο για δείπνο, στο λιτό, κατάλευκο διαμέρισμα της, σαν βγαλμένο από τα σκηνικά του American Horror Story Coven (pop culture reference, καταπιείτε το).

Η Αμαλία Μουτούση αλλοπρόσαλλο πλάσμα. Σίγουρα όχι άνθρωπος. Αλλά τι; Ντυμένη στα κόκκινα, υπερβολική παρουσία, με μια ουρά που διανύει το μήκος της σκηνής, που ελίσσεται, που σούρνεται από το δωμάτιο στον πίσω, σκοτεινό, μαύρο χώρο όπου κάνει τις ετοιμασίες της. Σεμνή, ντροπαλή, ανυπόφορη, ύπουλη. Ερπετό, Έχιδνα, Γοργόνη.

Ο διάλογος τους δεν νιώθεις να έχει κάτι το παράξενο, είναι ένα παιχνίδι ζευγαρώματος, ένα ακοινώνητο φλερτ παγωμένο ανάμεσα σε γενιές. Παίρνει τα λουλούδια του, τον επαινεί για τη γραβάτα του, τον τυλίγει, α συγνώμη ήταν τυχαίο βγάλε να το πλύνω, τον γδύνει. Κι αυτός νιώθει όλο και πιο αδύναμος, πιο παράξενος, πιο ανίκανος όσο πλησιάζει η ώρα του feeding.

Τότε πια, μαρμαρωμένος από το βλέμμα μιας άλλης Μέδουσας, αφήνεται στην αγκαλιά της, τυλιγμένος με ασφάλεια και στοργή -παγιδευμένος- μέσα στην κατακόκκινη ουρά.

Η Τροφός του ονοματίζει κάθε μπουκιά που τον ταΐζει. Κάθε σκατό, κυριολεκτικό σκατό, που βγάζει με το κουταλάκι από το σινιέ σερβίτσιο. Φρέσκα από ένα κουνελοτροφείο. Το δεύτερο, γυαλιστερό, το μάζεψε η ίδια από το πεζοδρόμιο. Το τελευταίο, το κυρίως, είναι κομμάτι δικό της, το μέσα της, το γέννησε, του λέει, καθώς τον καλύπτει ολόκληρο, τον πασαλείβει, με τα κόπρανα της.

Με αγάπη, με στοργή. Άλλη μια χαψιά σκατά για τη μαμά; Μαμ.

Ταΐζοντας τον, τον καταπίνει, τον ξερνά και τον γεννάει.

Όλοι θέλουν το φαγητό της, το σκατό της, τη φαντασίωση της, ακόμα κι αν ξέρουν πως τους κάνει κακό, πως τους σκοτώνει. Έτσι είναι η ανθρώπινη φύση.

Το κοινό έχει συνηθίσει τόσα χρόνια, τόσα και τόσα σκατά, τόσα λάθος και δήθεν, τόσα ανούσια που ήταν σκατά μεταμφιεσμένα σε κάτι. Εδώ όμως που είναι Κάτι μεταμφιεσμένο σε σκατά, πολλοί δυσανασχετούν. Δεν ήξερες τι σε τάιζαν; Αυτός είναι ο σκοπός, να υποφέρεις, για να ανοίξει το σύμπαν σου, για να δεις πιο πέρα.

Δεν σ’αρέσει;

Δεν σε ρωτήσαμε.

Σκατά να φας.

(κι εμείς να φωνάζουμε, φτύνοντας έξω από το λαιμό σκατά, εκστατικά, Αριστούργημα. Encore)

Σκηνοθεσία – Σκηνικός χώρος

Θάνος Παπακωνσταντίνου

Σκηνικά – Κοστούμια

Νίκη Ψυχογιού

Κίνηση

Χαρά Κότσαλη

Σύνθεση ήχων

Αντώνης Μόρας

Δραματουργία ήχου-φωνών & Ηχητικός σχεδιασμός

Δημήτρης Καμαρωτός

Σχεδιασμός φωτισμών

Χριστίνα Θανάσουλα

Βοηθός σκηνοθέτη

Ελεάνα Γεωργιάδου

Γλυπτική

Κατερίνα Ανδρέου

Δείτε όλους τους συντελεστές

Δραματολόγος

Τζωρτζίνα Κακουδάκη

Ερμηνεύουν

Αμαλία Μουτούση

Αλεξία Καλτσίκη

Αντώνης Μυριαγκός

Θάνος Παπακωνσταντίνου

Μάριος Παναγιώτου

Κατερίνα Σπυροπούλου

Αμαλία Κοσμά

Νάντη Γώγουλου
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ Πειραιώς 260, Κτίριο Η

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ 6 & 7 Ioυλίου 21.00