Γιατροί, νοσοκομεία και υπηρεσίες απ΄όλο τον κόσμο ανησυχούν για τα αποθέματα αίματος. Οι συνθήκες καραντίνες και ο φόβος μετάδοσης του νέου κορονοϊού, αποτρέπουν τον κόσμο απ΄το να διαθέσει λίγη ποσότητα αίματος, για να καλυφθούν οι σημαντικές ανάγκες ασθενών με χρόνιες παθήσεις (που έχουν συνεχή ανάγκη για μετάγγιση), όπως τα άτομα με θαλασσαιμία, δρεπανοκυτταρική νόσο ή ογκολογικοί ασθενείς. Σε αυτούς προστίθενται και όλες οι έκτακτες χειρουργικές επεμβάσεις, καθώς και παθολογικά και παιδιατρικά περιστατικά.
Πρόσφατα, το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ) ανακοίνωσε πως τα περιοριστικά αυτά μέτρα έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση τουλάχιστον κατά 40% στις μονάδες αίματος που συλλέγονται. Χαρακτηριστική ήταν κι η χθεσινή τοποθέτηση του εκπρόσωπου του υπουργείου Υγείας για το νέο κορονοϊό, Καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα, ο οποίος υπογράμμισε την απόλυτη ανάγκη για συνέχιση της αιμοδοσίας, “ώστε να εξασφαλιστεί αυτό το πολύτιμο αγαθό και να υπάρχει επάρκεια αίματος για όσους το έχουν ανάγκη”.
Γι΄αυτό τον λόγο, το ΕΚΕΑ έκανε έκκληση “προς όλους τους εθελοντές αιμοδότες να συνεχίσουν να προσφέρουν το δώρο ζωής προς τους συνανθρώπους μας που το έχουν ανάγκη”.
Το πρόβλημα με την -κατ΄άλλα πολύ σημαντική- έκκληση του ΕΚΕΑ είναι ότι απευθύνεται σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες και κυρίως στις ετεροφυλόφιλες, αφού οι ομοφυλόφιλοι άνδρες και γενικά όσα άτομα διατηρούν σεξουαλικές σχέσεις με άτομα του ίδιου φύλου αποκλείονται απ΄την αιμοδοσία.
Τη στιγμή που οι περισσότερες χώρες φαίνεται να αναγνωρίζουν τους αναχρονιστικούς κανονισμούς που ισχύουν για τους γκέι και bi άνδρες στην αιμοδοσία, η Ελλάδα παραμένει αυστηρά αναχρονιστική.
Μόλις πρόσφατα, η υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ άλλαξε την κανονισμό, επιτρέποντας σε άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άλλους άνδρες να δίνουν αίμα, με την προϋπόθεση να απέχουν από κάθε σεξουαλική δραστηριότητα τους τελευταίους 3 μήνες. Πριν από αυτό, όριζε διάστημα αποχής 12 μηνών. Στους 3 μήνες είναι κι ο Καναδάς και η Βρετανία. Δώδεκα μήνες προβλέπει και η Γαλλία, που μόλις το 2016 αφαίρεσε την απαγόρευση που ίσχυε για αρκετά χρόνια και απέκλειε καθολικά τους άνδρες αυτούς.
Και ενώ οι ακτιβιστές των χωρών αυτών συνεχίζουν τον αγώνα ώστε η απαίτηση αποχής από το σεξ να εξαλειφθεί εντελώς, η Ελλάδα παραμένει αρνητική σε οποιαδήποτε κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση.
Για τη χώρα μας οποιοσδήποτε άτομο έχει έρθει σε σεξουαλική σχέση με άτομο του ίδιου φύλου θεωρείται ομοφυλόφιλο (σ.σ. αδυνατώντας να αντιληφθεί κι άλλες σεξουαλικές ταυτότητες) και αποκλείεται από την αιμοδοσία.
Ακόμα και η τεράστια μείωση των αιμοδοτών (40%), λόγω κορονοϊού δε φαίνεται να είναι ικανή να νικήσει τις “ελληνικές προκαταλήψεις”, αντικαθιστώντας τες – όπως θα έπρεπε – με σύγχρονους επιστημονικούς ελέγχους και κριτήρια εστιασμένα στις ασφαλείς ατομικές σεξουαλικές πρακτικές και όχι στο φύλο και στο σεξουαλικό προσανατολισμό των συντρόφων.
Την τελευταία φορά πάντως που θυμάμαι το ΕΚΕΑ να τοποθετείται για το αν είναι υπέρ ή κατά του οριστικού αποκλεισμού των ομοφυλόφιλων από την αιμοδοσία ήταν τον Απρίλιο του 2017, όταν 12 δώδεκα συλλογικότητες της Θεσσαλονίκης έστειλαν μια επιστολή ζητώντας απ΄το κέντρο να πάρει θέση, αναφορικά με καταγγελία ομοφυλόφιλης γυναίκας για τον αποκλεισμό της από την αιμοδοσία.
Το ΕΚΕΑ είχε απαντήσει ότι ο αποκλεισμός των ομοφυλόφιλων από την αιμοδοσία στηρίζεται σε στατιστικά και επιδημιολογικά δεδομένα και όχι σε ομοφοβικές και διαχωριστικές κοινωνικές λογικές.
Οι 12 συλλογικότητες έκριναν ανεπαρκή την απάντηση του ΕΚΕΑ και ζήτησαν από το Κέντρο να δηλώσει ρητά, εάν προτίθεται να προβεί στην πλήρη κατάργηση του κριτηρίου αποκλεισμού από την αιμοδοσία.
Αυτές τις ήμερες σχεδόν όλοι οι θεσμικοί φορείς μάς μιλούν για την αξία της ατομικής ευθύνης, στα πλαίσια καταπολέμησης του ιού. Αποφεύγουν όμως να αναφερθούν στη συλλογική ευθύνη που έχουν απέναντι σε κοινωνικές ομάδες που στιγματίζονται αλλά και σε ασθενείς που αυτή τη στιγμή έχουν ανάγκη από αίμα.
Υ.Γ.
Γιατί τόσοι λίγοι φορείς υγείας τοποθετούνται γι΄αυτό το θέμα;
