Παρά το γεγονός ότι διασύρεται, απειλείται και ταπεινώνεται δημόσια, η δικηγόρος του Καμερούν Alice Nkom είναι αποφασισμένη να υπερασπιστεί τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα στη χώρα της.
Μια ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα που διευθύνει, η Redhac, ανεστάλη πρόσφατα από την κυβέρνηση και πρόκειται να εμφανιστεί ενώπιον των ανακριτών για να απαντήσει στις κατηγορίες για ξέπλυμα χρήματος και χρηματοδότηση τρομοκρατικών ομάδων – τις οποίες αρνείται.
Η 80χρονη παλαίμαχος δικηγόρος λέει ότι αρχές εμποδίζουν τη δουλειά της και πιστεύει ότι στοχοποιείται λόγω της νομικής υπεράσπισης της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.
«Πάντα θα υπερασπίζομαι τους ομοφυλόφιλους επειδή ρισκάρουν την ελευθερία τους καθημερινά και πετιόνται στη φυλακή σαν σκυλιά», είπε στο BBC από το γραφείο της στην πόλη Ντουάλα.
«Η δουλειά μου είναι να υπερασπίζομαι τους ανθρώπους. Δεν καταλαβαίνω γιατί να πω ότι υπερασπίζομαι τους πάντες εκτός από τους ομοφυλόφιλους».
Σύμφωνα με τον ποινικό κώδικα της χώρας, και οι άνδρες και οι γυναίκες που κρίνονται ένοχοι για ομοφυλοφιλικό σεξ μπορούν να καταδικαστούν μέχρι πέντε χρόνια φυλάκισης και να πληρώσουν πρόστιμο. Μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας αντιμετωπίζουν επίσης τον εξοστρακισμό από τις οικογένειές τους και την ευρύτερη οικογένεια.
Ως αποτέλεσμα, η κ. Nkom έχει θεωρηθεί ως υποκατάστατος γονέας για κάποιους στη χώρα της που έχουν μιλήσει ανοιχτά για τη σεξουαλικότητά τους στην οικογένειά τους.
Η νομική εμπειρογνώμονας έχει δικά της παιδιά, αλλά εκατοντάδες, ίσως χιλιάδες, άλλοι την βλέπουν ως προστάτιδά τους μετά το έργο της επί δύο και πλέον δεκαετίες για την υπεράσπιση όσων κατηγορούνται για ομοφυλοφιλία.
«Είναι σαν τον πατέρα και τη μητέρα μας. Είναι η μητέρα που βρίσκουμε όταν οι οικογένειές μας μας έχουν εγκαταλείψει», λέει ένας ΛΟΑΤΚΙ+ ακτιβιστής, ο Sébastien (ψευδώνυμο).
Προσηλωμένη στην Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία περιλαμβάνεται στο σύνταγμα του Καμερούν, η κ. Nkom υποστηρίζει ότι η ελευθερία από διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού θα πρέπει να θεωρείται θεμελιώδες δικαίωμα που υπερισχύει του ποινικού κώδικα.
«Δεν πρέπει να φυλακίζετε τα θεμελιώδη δικαιώματα, δεν πρέπει να τα καταπιέζετε – πρέπει να τα προστατεύετε», λέει.
Στη συνέντευξη, παραδέχτηκε ότι έχει δεχτεί αρκετές φορές σωματική απειλή στο δρόμο και αποκάλυψε ότι όταν πρωτοξεκίνησε σε αυτόν τον τομέα του δικαίου, προσέλαβε σωματοφύλακες για να την προστατεύσουν.
Αλλά η πορεία της για να γίνει μία από τις πιο ειλικρινείς νομικές προσωπικότητες του Καμερούν ξεκίνησε πολύ πριν από αυτό.
Το 1969, σε ηλικία 24 ετών, έγινε η πρώτη Μαύρη δικηγόρος της χώρας, αφού σπούδασε τόσο στη Γαλλία όσο και στο Καμερούν.
Όπως είπε, το τότε αγόρι της και μετέπειτα σύζυγός της την ενθάρρυνε να κυνηγήσει τις σπουδές της.
Η πρώιμη νομική δουλειά της περιλάμβανε την εκπροσώπηση ανθρώπων σε μειονεκτική θέση αλλά ήταν το 200 όταν αποφάσισε να ξεκινήσει τον αγώνα της για την αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας.
Βρισκόταν στο γραφείο του εισαγγελέα στη Ντουάλα όταν παρατήρησε μια ομάδα νέων ανθρώπων με χειροπέδες, οι οποίοι δεν είχαν το θάρρος να κοιτάξουν ψηλά, θυμάται.
«Όταν έλεγξα τη δικογραφία, συνειδητοποίησα ότι διώκονταν για ομοφυλοφιλία», λέει.
Αυτό προσέβαλε την αντίληψή της για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ήταν πολύ ξεκάθαρη ότι οι σεξουαλικές μειονότητες θα πρέπει να συμπεριληφθούν μεταξύ εκείνων των οποίων τα δικαιώματα προστατεύονται από το Σύνταγμα.
«Αποφάσισα να αγωνιστώ για να διασφαλίσω ότι αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα στην ελευθερία γίνεται σεβαστό», προσθέτει η κ. Nkom.
Έτσι, ίδρυσε την Ένωση για την Υπεράσπιση της Ομοφυλοφιλίας (Adefho) το 2003. Από τότε έχει αναμειχθεί σε δεκάδες υποθέσεις. Μία από τις πιο γνωστές τα τελευταία χρόνια είναι η υπεράσπιση μιας τρανς γυναίκας και σελέμπριτι της χώρας, τη Shakiro και της φίλης της Patricia, το 2021.
Οι δυο τους συνελήφθησαν ενώ έτρωγαν σε ένα εστιατόρια και κατηγορήθηκαν για «απόπειρα ομοφυλοφιλίας». Καταδικάστηκαν σε πέντε έτη για παράβαση του ποινικού κώδικα και προσβολή της δημόσιας αιδούς. Στη συνέχεια, οι δύο γυναίκες απελευθερώθηκαν περιμένοντας την έφεση και κατάφεραν να φύγουν από τη χώρα.
Δυστυχώς, από τότε τα πράγματα για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στο Καμερούν δεν έχουν βελτιωθεί. Η κ. Nkom λέει ότι όταν η Brenda Biya, η κόρη του προέδρου της χώρας, Paul Biya, έκανε δημόσιο coming out ως λεσβία πριν από έναν χρόνο, σκέφτηκε ότι ίσως να βοηθούσε στο να αλλάξει ο νόμος.
Η Biya, η οποία ζει κυρίως εκτός Καμερούν, έχει πει ότι ελπίζει με το να είναι η ίδια ανοιχτή με την ταυτότητά της να βοηθήσει στο να αλλάξουν τα πράγματα στο σπίτι της.
Η κ. Nkom διαισθάνεται μια ευκαιρία. «Χρησιμοποιώ την υπόθεση Brenda ως προηγούμενο. Τώρα έχω μια υπόθεση για την οποία μπορώ να αμφισβητήσω τον πρόεδρο», λέει.
Η δικηγόρος ζήτησε επίσης από την Biya να κάνει περισσότερα για την κατάσταση της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στο Καμερούν.
«Η Brenda δεν μου έχει απαντήσει ακόμη, από τότε που έκανα τη δήλωση στα μέσα ενημέρωσης, αλλά ξέρω ότι θα το κάνει».
Προς το παρόν, πάντως, θα συνεχίσει το νομικό της έργο. Θεωρεί την τελευταία απόπειρα περιορισμού των προσπαθειών της ως ένα ακόμη εμπόδιο – σίγουρα όχι αρκετό για να την κάνει να σταματήσει τη μάχη που δίνει από το 2003.
Ρεπορτάζ του BBC.
